TVP Dokument Sobota, 15.06.2024 05:25 PRZYRODNIK NA TROPIE - /12/ - PSZCZOŁA MIODNA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Są pracowite, pożyteczne i podobno niesamowicie zorganizowane. Aby zebrać jeden kilogram miodu, pszczoły miodne, bo to o nich mowa w tym odcinku, muszą odwiedzić ponad 4 miliony kwiatów! O tym, czy pszczoły są nam potrzebne, jak je rozpoznawać i czy to prawda, że nie gryzą, opowie niestrudzony badacz fauny i flory Łukasz Bożycki. 05:55 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 5 W STAROPOLSKIEJ ZAGRODZIE Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Gdzie dawniej przechowywano żywność, gdy jeszcze nie było lodówek? Dlaczego stawiano tajemniczą i wysoką konstrukcję na czterech palach obok domu? Jaka potrawa jest naprawdę rdzennie polska? Na te pytania odpowiada Radosław Kotarski, który tym razem odkrywa tajemnice dawnego gospodarstwa wiejskiego. Wciela się w rolę rolnika, sprawdza jak wyrabiano sery i próbuje ustalić, jakie zwierzęta hodowano w staropolskiej zagrodzie. 06:30 PANDA. POWRÓT W DZIKIE OSTĘPY (PANDA GOES WILD) Film dokumentalny, 52 min, Austria, 2022 Reżyseria: Jacky Poon, Yuanqi Wu Film dokumentalny o pandach, które były hodowane od pokoleń w niewoli. Centrum Wolong Panda w Chinach hoduje pandy wielkie. Większość dorasta tam razem, by stać się supergwiazdami i ambasadorami Chin na całym świecie. Ten film opowiada historię pewnej pandy od narodzin do wypuszczenia jej na wolność, przez trzy lata. Pozwoli to na zrozumienie dzikiego świata, z którym przyjdzie się zmierzyć temu zwierzęciu. Dzika panda wielka - to rzadki widok - aż do teraz. Życie malucha, który nigdy nie posmakował wolności... ma się właśnie zmienić. By go do tego przygotować, przez 3 lata prowadzono ekspedycje badawcze. 6 pasm górskich pokrytych 3 - metrowymi bambusami - jest niemal nie do przebycia. Pandy wielkie są niedźwiedziami, kuzynami grizzly, niedźwiedzi czarnego i polarnego. Pandy nie zapadają w sen zimowy - nawet gdy temperatura spada 20 stopni poniżej zera. Muszą cały czas się żywić. Na południu Chin Środkowych znajduje się około 40 rezerwatów. Rozciągają się na 400 km górskich terenów. Historia małej pandy zaczyna się w rezerwacie Wo Long. 07:30 NAJLEPSZA PRACA DLA PSA - ODCINEK 5. (TOP JOBS FOR DOGS EP. 5) Cykl dokumentalny, 45 min, Australia, 2017 Reżyseria: Jack Oddie Scenariusz: Roger Stevenson Seria dokumentalna (7 odcinków), która w zabawny i wciągający sposób prezentuje różne gatunki psów i ich role. Na całym świecie istnieje ponad 300 ras psów, ale która rasa zajmuje pierwsze miejsce, jeśli chodzi o wydajność pracy? Autorzy cyklu podróżują po całym świecie, aby spotkać psy w pracy i dowiedzieć się, co czyni je najlepszymi i w jakiej dziedzinie czy roli. Poszukiwacze trufli, wykrywacze pluskiew, psy policyjne, psy wsparcia emocjonalnego, psy pasterskie, psy przewodnicy, ciągnące sanki, asystenci strażaków, gwiazdy mediów społecznościowych, poławiacze myszy, trenerzy fitness, cyrkowcy, gracze we frisbee, doradcy lekarzy, ochraniarze, psy tropiące, strażnicy więzienni, wykrywacze węży... Lista prac wykonywanych przez psy jest nieskończona, a ich umiejętności niesamowite. Każdy odcinek zawiera historie z całego świata: z USA, Wielkiej Brytanii, Australii, Nowej Zelandii, Antarktydy, Czech, Singapuru i nie tylko pokazując wiele powodów, dla których psy są naprawdę najlepszymi przyjaciółmi ludzi. Odc. 5. Border collie to wspaniałe psy, niezwykle bystre, z ogromną energią i łatwo je szkolić. To rasa pasterska lub pracująca. Czasem w miejskim środowisku, jeśli nie pracują, mają problemy ze stresem i lękami. Jednak czy można nauczyć psa prowadzić samochód? Sznaucery olbrzymie to energiczne i bardzo inteligentne psy. Muszą mieć dużo ruchu i wyzwań. Psy są szkolone do szukania narkotyków. Wybierając odpowiednie psy bierze się pod uwagę inteligencję, chęci i zapał. Teriery są szkolone do tropienia szkodników, zwłaszcza szczurów. To psy różnej wielkości, są wyjątkowo inteligentne, pełne werwy i zapału. Psy pracujące są przyjaciółmi na całe życie. 08:20 WIELKIE PRZYSPIESZENIE - ODC. 5. BŁĘKITNA KULA (THE GREAT ACCELERATION EPISODE 05 BLUE MARBLE) Cykl dokumentalny, 52 min, Australia, 2020 Reżyseria: Dr Shalin Naik, Nik Wansbrough Scenariusz: Anja Taylor Seria dokumentalna (6 odcinków) opowiadająca o technologicznym i ludzkim postępie cywilizacyjnym. Ostatnie 50 lat ludzkich wysiłków nadało zawrotne tempo postępowi technologicznemu i odkryciom, które nieodwracalnie zmieniły nasz świat. Ta seria przedstawia fascynującą historię jednego z najbardziej dramatycznych rozdziałów w historii ludzkości i analizuje główne postępy w dziedzinie eksploracji kosmosu, informatyki, energii, zasobów, nauki o Ziemi i naszego zrozumienia ewolucji samego życia. Od 1970 r. populacja świata wzrosła ponad dwukrotnie, do prawie 8 miliardów, a wiele krajów rozwijających się goni teraz za zachodnim stylem życia polegającym na nadmiernej konsumpcji. Ponieważ produkcja żywności i zasoby wodne stają się coraz bardziej nadwyrężone, a ilość odpadów wysoka, naukowym wyzwaniem jest znalezienie sposobów, aby uzyskać więcej za mniej. Nowy nacisk na zrównoważony rozwój i wydajność zaowocował sprytnymi rozwiązaniami, które obiecują przekształcenie naszego społeczeństwa w gospodarkę o obiegu zamkniętym, w której ponowne użycie i recykling są kluczowymi elementami przyszłej produktywności. Gdy satelity obrazują każdy zakątek Ziemi z kosmosu, pojawiła się nowa perspektywa naszej planety, w której oceany, ziemia, lód i atmosfera są ze sobą połączone. Dzięki przełomowym technologiom genetycznym naukowcy zrobili ostateczny krok w opanowaniu ewolucji - tworząc nowy syntetyczny gatunek, którego nigdy wcześniej nie widziano na Ziemi. Uzbrojeni w kod DNA i moc obliczeniową możemy wreszcie wysyłać życie z prędkością światła. Dokument zawiera eksperckie komentarze naukowców z najwyższej półki, takich jak genetyk Craig Venter i laureat Nagrody Nobla Barry Barish, którzy dostarczają informacji o niektórych z największych momentów w nauce, takich jak odkrycie ciemnej energii i fal grawitacyjnych, stworzenie nowych gatunków syntetycznych i innowacyjnych rozwiązań, które mogą uratować przyszłość ludzkiej cywilizacji. Odc. 5 - "Błękitna kula". W tym odcinku przyjrzymy się najważniejszym odkryciom przybliżającym naszą błękitną kulę. Zanim ludzkość poleciała w kosmos, nasz obraz Ziemi był rozproszonym kolażem niepowiązanych krajobrazów. Naszą perspektywę odmieniło zdjęcie wykonane w roku 1972 przez załogę Apollo 17. "Błękitna kula" wykonana z odległości dwudziestu dziewięciu tysięcy kilometrów stała się pierwszą fotografią całej Ziemi i ukształtowała całkiem nowy punkt widzenia. Przez ostatnie 50 lat nauczyliśmy się tak wiele o wzajemnych powiązaniach naszego świata, od podmorskich kominów hydrotermalnych po najwyższe szczyty górskie. Nasza obecność jest odczuwalna niemal wszędzie. W całej historii ludzkości potrzeba zrozumienia Ziemi jeszcze nigdy nie była tak istotna. Tworzymy nową epokę. To my jesteśmy dominującą przyczyną zmian zachodzących na Ziemi. Przebieg Antropocenu będzie uzależniony od nas. 09:25 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - PROWANSJA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Prowansja to niezwykle ciekawy region Francji. Liliowe pola lawendy, kobaltowe niebo, podmuch mistralu i upojne zapachy działają na zmysły jej mieszkańców i gości. Podróżni cenią Prowansję za gaje oliwne, wspaniałe zabytki i malownicze winnice, a także - za styl życia. Od Verdon po Mont Ventoux, od Forcalquier po Luberon - Prowansja to miejsce spotkań z niezwykłymi ludźmi, z kulturą i z historią. Wiosną powietrze przesycone jest wonią ziół. Kamienne domy pięknie wtapiają się w skaliste tło. Stoimy u bram Prowansji, krainy, która zapada w serce i cieszy oczy. Wąskie uliczki, stare domy, szum fontanny... w miasteczkach takich, jak to, życie płynie leniwie. Można usiąść na placu w cieniu drzewa oliwnego albo na schodkach kościoła. Każdy zakątek jest piękny i pełen harmonii. 10:25 ARENA ŻYCIA Film dokumentalny, 19 min, Polska, 1979 Reżyseria: Bogdan Dziworski Scenariusz: Bogdan Dziworski Zdjęcia: Krzysztof Ptak, Ryszard Lenczewski, Piotr Sobociński, Wit Dąbal Dokumentalny film z życia cyrku. Wnikliwa obserwacja artystów w czasie spektaklu i w chwilach wspólnej rozrywki. Potwierdza się odczucie, iż sztuka cyrkowa jest dla tych ludzi treścią życia. Kamera towarzyszy artystom cyrkowym za kulisami i na arenie. Widzimy rozgrzewkę przed występem, skupione twarze w czasie pokazów. Po przedstawieniu - święto: bankiet z okazji zakończenia sezonu. Tu można wystąpić w normalnym ubraniu i bez makijażu. Wnikliwa obserwacja artystów cyrkowych w czasie spektaklu, skoncentrowana przede wszystkim na twarzach wykonawców odzwierciedlająca stan skupienia, napięcia i przeżyć towarzyszących artystom podczas publicznego występu. Konsolidacja tej specyficznej grupy zawodowo - społecznej zaznacza się wyraziście nie tylko podczas realizacji filmu, ale także poza nim. Obserwacja artystów podczas tradycyjnego bankietu potwierdza fakt, iż sztuka cyrkowa jest dla tych ludzi treścią życia. 10:45 BÓG STWORZYŁ ŚWIAT I DAŁ GO CZŁOWIEKOWI Film dokumentalny, 15 min, Polska, 1989 Reżyseria: Roman Dębski Scenariusz: Roman Dębski Zdjęcia: Marek Jaworski, Piotr Łukaszewicz, Roman Dębski Muzyka: Henryk Rogala Bohaterem filmu jest przyroda Załęczańskiego Parku Krajobrazowego i przedstawiciel pokolenia, które umiało współżyć z przyrodą w zgodzie i harmonii. Ludwik Mencwel - cytatem z Biblii określa swój stosunek do natury, której cząstkę stanowi. Współczesny człowiek burzy równowagę i harmonię przyrody proponując w zamian świat betonu i dymiących kominów. 11:10 PRZEDSZKOLANDIA - ODC. 13 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2001 Reżyseria: Barbara Pawłowska Scenariusz: Barbara Pawłowska Dagmara wymyśliła zabawę w ekipę filmową. Sama jest reżyserką, Kacper pełni funkcję operatora, a Karol - dźwiękowca. Dziewczynka stawia swojej ekipie bardzo duże wymagania. W przedszkolu nie pojawia się Emre, chłopiec z Turcji. Nikt nie wie, co się z nim dzieje, być może wyjechał do swojego kraju. Starszaki idą na wycieczkę do Sejmu. Spotykają marszałka Macieja Płażyńskiego, zwiedzają także Senat. Marta chce wiedzieć, czy w przyszłości będzie mogła zostać prezydentem. W przedszkolu trwa zabawa w programy telewizyjne. Wszyscy chcą być Wielkim Bratem. Ostatecznie zostaje nim Karolina, a Marta gra rolę gościa specjalnego programu - prezydenta. Wybierając osobę, która ma być usunięta z programu, dzieci zgodnie wskazują na Dagmarę. Robi tak nawet jej przyjaciółka, Malwina. To staje się powodem kłótni dziewczynek. 11:45 ODYSEJA - RZECZYWISTOŚĆ, CZY FIKCJA - ODC. 5 MITYCZNE MORZE (ODYSSEY: BEHIND THE MYTH EP. 5 THE MYTHICAL SEA) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2022 Reżyseria: Massimo Brega Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) odsłaniająca tajemnice eposu greckiego. Kim był Homer i jakie jest znaczenie "Odysei?" W tym dokumencie podążamy śladami Ulissesa, znanego również pod greckim imieniem Odyseusz, bohatera równie aktualnego dzisiaj, jak prawie trzy tysiące lat temu, w podróży przez jedne z najbardziej fascynujących krajobrazów i pejzaży morskich regionu śródziemnomorskiego. Z pomocą wybitnych międzynarodowych uczonych staramy się rozwiązać zagadki, które wciąż dotyczą jednego z największych dzieł literackich ludzkości i jego enigmatycznego autora. Odc. 5 - "Mityczne morze". Morze. Od zawsze wywołuje emocje tych, którzy je obserwują albo po nim żeglują, pobudza wyobraźnię i inspiruje powstanie niezliczonych utworów literackich. W tym odcinku ruszymy śladami Odyseusza, by znaleźć miejsca jego przerażających morskich przygód i rozwiązać zagadki, które się w nich kryją. Dowiemy się także, że Homer był nie tylko wspaniałym poetą. W swoich eposach, stworzonych blisko trzy tysiące lat temu, wykazał się tak ogromną wiedzą o morskich zjawiskach, że możemy go nazwać ojcem oceanografii. Podróż rozpoczniemy na archipelagu Li Galli w południowej części Włoch, gdzie zbadamy pochodzenie mitu o Syrenach i ich zwodniczych pieśniach. Następnie pożeglujemy dalej przez Cieśninę Messyńską na spotkanie ze Scyllą i Charybdą, morskimi potworami, które przeraziły Odyseusza i jego towarzyszy w czasie jednego z najbardziej dramatycznych epizodów w "Odysei". Polecimy nad Alpami do niezwykłego laboratorium, by z pomocą uznanych specjalistów dowiedzieć się więcej o dogłębnej oceanograficznej wiedzy Homera. 12:50 TAŃCZĄCA ZE ŚWIATEM - TUNEZJA - SEZON I ODC. 1/10 TUNIS Magazyn, 26 min, Polska, 2023 Program lifestylowo podróżniczy, w którym prowadząca Edyta Herbuś pokazuje widzom piękno odwiedzanych miejsc. Podziwia malownicze krajobrazy, charakterystyczne rzemiosło, rozmawia z ludźmi o lokalnych tradycjach i obrzędach. Kosztuje regionalnych potraw, zwiedza najważniejsze zabytki, uczestniczy w lokalnych aktywnościach. Rozmawia o życiu i postrzeganiu kobiety w danym regionie. Uczy się lokalnych tańców i odnajduje w nich klucz do jego mieszkańców, ich historii, mentalności, kultury oraz obyczajów. Program ma charakter dokumentalny, co pozwoliło uchwycić prawdę życia w każdym z odwiedzanych krajów. Istotnym przesłaniem magazynu jest również piękno planety i jej ochrona. W pierwszym odcinku Tańczącej ze światem Edyta Herbuś odwiedzi stolicę Tunezji Tunis, gdzie pokaże jak wygląda Medina arabskie stare miasto. Będzie podglądać jak tka się dywany, spróbuje arabskiego złota, czyli miętowej herbaty oraz pozna historię Kartaginy i term Antoniusza. Edyta Herbuś w programie pokaże również uliczny street dance, a z gwiazdą tunezyjskiego tańca Haifa uczyć się będzie popularnego i charakterystycznego tańca brzucha. Wszystko to nad malowniczą Zatoką Tuniską. 13:20 PODRÓŻE MAŁEJ I DUŻEJ - SEZON IV ODC. 7 PANAMA: GAMBOA Magazyn, 22 min, Polska, 2023 Relacje z podróży mamy, Moniki Witkowskiej, pilotki wycieczek i podróżniczki, z malutką córeczką Laurą, która poznaje nowe kraje od trzeciego tygodnia życia. Praktyczne porady dotyczące podróży z małym dzieckiem i ciekawostki turystyczne. 13:50 NIEDŹWIEDZIE W KRAINIE ŚNIEGU (SNOW BEARS) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Philip Dalton Film dokumentalny BBC Worldwide o niedźwiedziach polarnych. Niezwykła historia, dramatyczne zwroty akcji i zapierające dech w piersiach plenery magicznej Arktyki. Mama niedźwiedzica wraz ze swoimi dwoma nowo narodzonymi maleństwami podąża przez lodową pustynię w celu znalezienia pożywienia i przetrwania. Cała trójka opuszcza swoje legowisko po raz pierwszy. Odważnie prowadzone przez matkę młode niedźwiadki, odbywają pierwszą w życiu podróż. Napotykają wiele niebezpieczeństw po drodze: lisy polarne, inne wędrujące niedźwiedzie gotowe do zabijania, ekstremalne warunki pogodowe, zaspy śnieżne i pęknięcia lodowców. To niezwykła okazja obserwowania młodych, które są bardzo rzadko widywane w ich naturalnym środowisku. W Wielkiej Brytanii film obejrzało 5 milionów widzów. 14:50 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - / 12/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 4) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym odkryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 15:50 WIELKIE KOTY W DOMU ODC. 1 (BIG CATS ABOUT THE HOUSE EP. 1) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Jo Shinner Trzyczęściowy dokument BBC, w którym śledzimy losy osieroconej malutkiej samiczki jaguara o imieniu Maya. Mając 5 dni została uratowana przez Gilesa Clarka, specjalistę od "wielkich kotów" i zamieszkała w jego domu. Obserwujemy rozwój Mai, walkę z chorobą, zdobywanie kolejnych umiejętności, a także interakcję z Gilesem i jego rodziną. Jednocześnie jesteśmy świadkami codziennych wydarzeń w prowadzonym przez Gilesa ośrodku opieki dla różnych gatunków "wielkich kotów". Uważnie obserwując zachowania zwierząt i starając się poznać ich charaktery i zwyczaje, Giles i jego współpracownicy dążą do stworzenia jak najlepszych warunków życia mieszkańcom ośrodka. Przed nami opowieść o problemach okresu dorastania dwóch potężnych drapieżników. W tym odcinku Giles pomaga młodej samicy jaguara w decydujących o przetrwaniu pierwszych tygodniach jej życia. Clark opiekuje się wielkimi kotami od ponad dwudziestu lat. Ostatnie dziesięć spędził w australijskim zoo pod Brisbane. Wychowywanie dzikich kotów przez człowieka budzi wiele kontrowersji. Część badaczy twierdzi, że u zwierząt mogą pojawiać się zaburzenia behawioralne. Na całym świecie wielkim kotom grozi wyginięcie. W ostatnich stu latach liczebność niektórych gatunków zmniejszyła się o ponad 90 procent. Naukowcy twierdzą, że wiele z nich może wyginąć w naturalnym środowisku w ciągu kolejnej dekady. 16:55 AFRYKA Z ADE ADEPITANEM - CZĘŚĆ 4. AFRYKA POŁUDNIOWA (AFRICA WITH ADE ADEPITAN) Serial dokumentalny, 58 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Olly Bootle Czteroodcinkowa seria geograficzno - podróżnicza BBC Studios. Afryka jest najbardziej żywym i zróżnicowanym kontynentem na Ziemi, z ponad 50 krajami i setkami różnych kultur. Ade Adepitan podróżuje po Afryce, aby odkryć, jak zmienia się kontynent. Od dynamicznie rozwijającej się technologii Lagos po wspaniałe plaże Mozambiku i od zagrożonych goryli w DRK po rozdarte wojną ulice Somalii, Ade widzi w Afryce najlepsze i najgorsze. Dzięki jego bardzo osobistemu spojrzeniu na kontynent i niezwykłym spotkaniom, seria ta zadaje pytanie: tak jak ostatnie 30 lat zmieniło Azję, czy przyszłość należy do Afryki? Część 4 - "Afryka Południowa". Ostatnia część podróży to Afryka Południowa. Najpierw plaże Mozambiku, a przygodę Ade zakończy w Zimbabwe. Ostatni etap przygody zaczyna na cudownym wybrzeżu Mozambiku. Dwa i pół tysiąca kilometrów dziewiczych złotych plaż. Park Narodowy Archipelagu Bazaruto to grupa wysp u wybrzeża Mozambiku. W Afryce jest wiele dzikich i pięknych terenów. W Mozambiku Chińczycy są wszędzie, są właściwie w całej Afryce, i wiele osób doszukuje się ukrytych motywów. Martwią się, że chcą wykorzystać Mozambik. To biedny kraj i potrzebuje inwestycji, a te pieniądze muszą skądś przyjść. Chiny inwestują w Afryce miliardy dolarów, ale nie wszystkim się to podoba. Republika Południowej Afryki - to kolejny ważny przyrodniczo obszar Afryki, z ogromnymi rezerwatami. Ade opuszcza Afrykę z mieszanymi uczuciami, przekonał się, że największy skarb Afryki to nie zasoby naturalne, takie jak złoto czy ropa, lecz jej mieszkańcy. Okazuje się jednak, że kolejny raz zawiedli ich przywódcy. Najlepiej by było, aby zwykli Afrykanie przejęli kontrolę nad swoją przyszłością i pomogli zmieniać ten kontynent tak, jak na to zasługuje. 18:00 ODYSEJA - RZECZYWISTOŚĆ, CZY FIKCJA - ODC. 6 OSTATNI AKT: POWRÓT (ODYSSEY: BEHIND THE MYTH) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Reżyseria: Massimo Brega Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) odsłaniająca tajemnice eposu greckiego. Kim był Homer i jakie jest znaczenie "Odysei?" W tym dokumencie podążamy śladami Ulissesa, znanego również pod greckim imieniem Odyseusz, bohatera równie aktualnego dzisiaj, jak prawie trzy tysiące lat temu, w podróży przez jedne z najbardziej fascynujących krajobrazów i pejzaży morskich regionu śródziemnomorskiego. Z pomocą wybitnych międzynarodowych uczonych staramy się rozwiązać zagadki, które wciąż dotyczą jednego z największych dzieł literackich ludzkości i jego enigmatycznego autora. Odc. 6 - "Ostatni akt: powrót". Po dziesięciu latach morskich wędrówek Odyseusz zapragnął wrócić do rodziny i do swojego królestwa, Na wyspie Scheria oczarowywał króla Alkinoosa i jego dwór opowieściami o swoich przygodach. Nadszedł jednak czas powrotu do domu. Z 24 - ch ksiąg "Odysei" pierwsze 12 dotyczy dziesięcioletniej podróży, chociaż opisanych jest tylko 35 dni. Tych, które dotyczyły najbardziej znanych przygód. W dalszych 12 - tu księgach Homer wprowadza intrygujące rozciągnięcie tempa narracji. Czas wydłuża się poza wszelkie ramy. Cała druga połowa dzieła opisuje wydarzenia, które miały miejsce w ciągu zaledwie pięciu dni. Opisują one powrót Odyseusza do swoich bliskich w Itace i krwawą zemstę na zalotnikach. Co jednak działo się w Itace w czasie długiej nieobecności króla? Historia i sposób jej opowiadania nadal odbija się echem w naszej świadomości blisko trzy tysiące lat od jej narodzin. Przez dalsze tysiąclecia będzie pobudzać nasze pragnienia wiedzy i przygód oraz inspirować naszą własną odyseję. 18:55 SZALONE PRZYGODY LOUISA DE FUNESA - CZĘŚĆ 1. (THE MAD ADVENTURES OF LOUIS DE FUNES) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Lucie Caries Dwuczęściowy film dokumentalny, którego bohaterem jest Louis de Funes. Znany na całym świecie ze swoich komediowych ról i niesamowitych interpretacji, był jednym z najlepszych aktorów swojego pokolenia. Jaki był naprawdę? Czy to możliwe, że za jego uśmiechem i artystycznymi twarzami (żandarm, Fantomas, mały szef) krył się człowiek wrażliwy i powściągliwy? Film ten, poprzez osobiste i liczne archiwalia wideo, odręczne notatki, a także ponad 40 minut nagrań z jego najlepszych filmów i wywiadów, rysuje intymny portret legendarnego aktora, który stał się sławny będąc już po pięćdziesiątce. Część 1. On the road to success. To opowieść o początkach i drodze jego kariery. Część 2. The perfectionist. Przypomnimy sobie najlepsze role de Funesa: żandarma, rabina Jakuba, Fantomasa czy małego szefa. 20:00 ZDRADZONE PIEŚNI (SINGING IN THE WILDERNESS) Film dokumentalny, 98 min, Chiny, 2021 Reżyseria: Dongan Chen Film zabiera nas do małej wioski na wzgórzach, w południowo - zachodnich Chinach. Ping and Cheng to dwie kobiety z grupy etnicznej Miao, która utraciła więź ze swoją kulturą, w tym z językiem pisanym, za sprawą częstych migracji i wojnie z dominującą w Chinach grupą etniczną Han. Jedna rzecz, która została w tradycji Miao, to śpiew chóralny o tematyce związanej z naturą i z duchowością, która miała chronić ich przed demonami. W latach 30. XX wieku chrześcijańscy misjonarze nauczyli ich śpiewać hymny, ale obdarli z resztek obrzędów i tradycji. Dziś chińska propaganda przypadkowo odkryła chór Miao i zaczęła wykorzystywać go do swoich komercyjnych celów, robiąc z niego folklorystyczną sensację. 21:55 FONTAINBLEAU - PRAWDZIWY DOM FRANCUSKICH MONARCHÓW (FONTAINBLEAU: THE PALACE OF THE CENTURIES / FONTAINEBLEAU - LA VRAIE DEMEURE DES ROIS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2023 Reżyseria: Stphane Bgoin, Thomas Marlier Film dokumentalny - saga o odkrywaniu jednego z klejnotów królewskiej architektury w Europie. Pośrodku gęstego lasu wznosi się pałac, który widział wszystkich władców Francji. Kryją się w nim największe arcydzieła renesansu, baroku i epoki Cesarstwa. Był sceną wielkich, historycznych wydarzeń, lecz także - królewskich kłótni, rywalizacji i bardziej lub mniej sekretnych związków miłosnych. Powstał w średniowieczu, pięćset lat przed Wersalem. Zmieniał się, by nadążyć za ambicjami kolejnych królów i cesarzy. Rozbudowywano go przez ponad osiemset lat. Obecnie liczy blisko tysiąc pięćset pomieszczeń. Zarówno małe, ukryte komnaty, jak i wspaniała królewska galeria mają związek z najsłynniejszymi kartami historii Francji. Napoleon nazywał Fontainbleau "pałacem stuleci". Losy tej okazałej budowli również są wyjątkowe. W czasie Rewolucji i w okresie Terroru pałac stał się symbolem monarchii, o której lud chciał zapomnieć na zawsze. Nieprzerwanie zamieszkany przez królów i cesarzy - od Franciszka I po Napoleona III - był świadkiem niezliczonych ważnych wydarzeń historycznych, bliski zniszczenia podczas Rewolucji. Prawdziwe architektoniczne mille - feuille, odzwierciedla zmiany artystyczne, społeczne i polityczne na przestrzeni wieków, od wielkich mistrzów włoskiego renesansu po wybitnych artystów Napoleona. Historia tego imponującego zamku opowiedziana jest z punktu widzenia Charlesa Perciera, młodego architekta z końca XVIII wieku, który w obliczu rewolucyjnej przemocy walczył przeciwko niszczeniu tego skarbu dziedzictwa narodowego i o zachowanie zgromadzonych tam arcydzieł. Umiejętnie łącząc sekwencje fabularne, rekonstrukcje 3D i efekty specjalne, ten dokument ożywia liczący 1500 pokoi budynek, odkrywając wspaniałość jego wystroju i tajemnice jego historii. 23:00 ZAWODNICY Reportaż, 10 min, Polska, 1964 Reżyseria: Bogdan Kosiński Relacja z zawodów sportowych. Kamera pokazuje zawodników, ich koncentrację, nerwy, emocje tuż przed i po występie. 23:10 EGZAMIN DOJRZAŁOŚCI Film dokumentalny, 16 min, Polska, 1979 Film ukazuje postawy młodzieży przełomu lat 70. i 80. 23:40 URODZENI ZWYCIĘZCY Film dokumentalny, 79 min, Polska, 2020 Reżyseria: Michał Kawecki Zdjęcia: Jan Wąż "Urodzeni zwycięscy" to opowieść dokumentalna o polskiej reprezentacji mężczyzn po amputacjach kończyn w piłce nożnej. Morderczy sezon pełen niepewności związanych z pandemią koronawirusa doprowadza zarówno zawodników jak i sztab szkoleniowy do granic ludzkich możliwości. Wstęp do filmu tworzy przypomnienie treningów online i nietypowych przygotowań do Mistrzostw Europy. W drużynie pojawiają się nowe, świeże nazwiska oraz takie które są kompletnym zaskoczeniem. Kuba Kożuch jest wplątywany przez matkę alkoholiczkę w różnego rodzaju konflikty. Czy będzie w stanie wyrwać się z pułapki jej toksycznej miłości? Zobaczmy Miśka, który w wyniku swojego porywczego temperamentu popada w szereg kłopotów. Jego główny problem to walka o odszkodowanie za utratę ręki podczas prac górniczych. Władze Kopalni oskarżają go o umyślne spowodowanie wypadku, w celu wyłudzenia odszkodowania. Obraz dylematów naszych bohaterów pogłębia motyw wiary. Ciapaty jest wyznawcą islamu, który nie potrafi się odnaleźć w polskiej, małomiasteczkowej rzeczywistości. Kapitan drużyny - Przemek Świercz, na co dzień jest mówcą motywacyjnym. Jego pracowitość oraz poczucie misji i potrzeba pomagania innym powodują, iż zaniedbuje swoją rodzinę. Ilość obowiązków jakie sobie narzuca jest powodem olbrzymich konfliktów małżeńskich. Podczas sezonu nie można nawet na chwilę zwolnić tempa. Jeden mecz goni następny. Zawodnicy utrzymują siebie i swoje rodziny z innych profesji, nie zarabiają na piłce nożnej. W miarę upływu czasu zawodnikom puszczają nerwy, ciśnienie wzrasta i pojawia się pytanie: kto tak naprawdę jest w stanie to wytrzymać? Czy drużynę spaja braterstwo, a może przede wszystkim ogromna determinacja w dążeniu do celu. Jaki jest ich cel... wygrać każdy następny mecz...z przeciwnikiem, czy samym sobą? 01:10 O CZYM MARZĄ TYGRYSY Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2003 Reżyseria: Wiktor Skrzynecki Zdjęcia: Wojciech Staroń, Małgorzata Łupina Opowieść artystów cyrkowych, dziś już na emeryturze, o blaskach i cieniach pracy na arenie. Wspomnienia układają się w barwną paletę niebanalnych przeżyć i ciągle żywych emocji. Poparte licznymi materiałami filmowymi z dawnych i współczesnych lat, tworzą wizerunek profesji i ludzi, którzy nie zważając na trud, ból i niebezpieczeństwo dążą do wyczynów niemożliwych dla innych. Jedyną zapłatą uzasadniającą mordercze treningi i karkołomne popisy jest szczery uśmiech i spontaniczne oklaski widzów. Artyści twierdzą, że właśnie to liczy się dla nich najbardziej - daje poczucie pięknie spełnionego życia. Pan Michał występował na arenie jako człowiek - guma, potrafił robić ze swoim ciałem nieprawdopodobne rzeczy, wyginać je i splatać wbrew anatomicznej budowie. Ćwiczenia rozpoczął w wieku sześciu lat i - jak wspomina - początki były najtrudniejsze. Wypracowanie gibkości i niezwykłej elastyczności wiązało się z dużym bólem. U szczytu kariery, w wieku 33 lat, musiał zrezygnować z zawodu. Kręgosłup nie wytrzymał obciążenia, pan Michał przeszedł na rentę. Uszkodzony kręgosłup stale daje o sobie znać. Jego żona, pani Halina, była treserką węży, a później tygrysów. Podczas jednego z występów została zaatakowana przez czworonożnego drapieżnika. Wykonując numer, potknęła się i upadła, a wtedy tygrys chwycił ją za głowę i kark, próbował pożreć. Asystujący jej na arenie mąż bezskutecznie próbował odciągnąć zwierzę. Po chwili do ataku ruszyły pozostałe tygrysy. Jak udało się opanować sytuację, pani Halina nie pamięta, straciła przytomność. Kiedy wykurowała rany, wróciła do pracy. Te i podobne opowieści, dramatyczne i zabawne zarazem anegdoty, oddają to, co jest istotą życia artysty cyrkowego - trud, aplauz, niebezpieczeństwo. 01:40 ZNAKI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2017 Reżyseria: Wojciech Klimala Scenariusz: Wojciech Klimala Zdjęcia: Sylwester Kaźmierczak Muzyka: Tomasz Opałka Historia głuchej Miss Świata, Iwony Cichosz. Jej rodzice, siostra, dziadkowie nie słyszą. Dzięki uporowi babci nauczyła się mówić, lecz nie słyszy własnych słów. Obserwujemy jej codziennie życie, bariery jakie musi pokonywać, by funkcjonować w świecie słyszących. Iwonę poznajemy w szczególnym dla niej momencie - w przeddzień finałów Miss Deaf International (Miss Świata Głuchych) w Las Vegas. Wyrusza do Ameryki, by walczyć w konkursie piękności, który niespodziewanie wygrywa. Korona to przepustka do międzynarodowego środowiska osób głuchych, ale także obowiązki i wyrzeczenia. Iwona nie boi się wyzwań, bo już od najmłodszych lat podejmowała ryzyko, gdy jako 12 - latka wyjechała wraz z ulicznym teatrem w tournee po świecie. Aktywnie działa na rzecz swojego środowiska. Chce, by język migowy został uznany za język obcy. Walczy o to, by słyszący zrozumieli, że nie wystarczy napisać na kartce informacji dla głuchego, bo głusi w większości mają problem z językiem polskim, który jest dla nich językiem obcym. Pokonując wiele słabości i odnosząc sukcesy potwierdza swoją wartość. Widzimy jej drogę do tytułu i ciężką pracę Ambasadorki Głuchych po powrocie zza oceanu. Uczestniczy jako juror w konkursie Miss, Mister & Queen Deaf Tajlandii, zostaje zakwalifikowana do Tańca z Gwiazdami, aktywnie udziela się w mediach. W trakcie tych wydarzeń zupełnie niespodziewanie poznaje miłość swojego życia. 02:45 ŻYCIE PRZED TOBĄ Film dokumentalny, 20 min, Polska, 2002 Autor: Maciej Adamek Scenariusz: Maciej Adamek Zdjęcia: Artur Żurawski "Świat jest śliski, chropowaty, mokry, pachnący, ciemny" - opisują swoje wrażenia uczniowie Przedszkola dla Dzieci Niewidomych w Laskach. Nauczyciele i wychowawcy w ramach zajęć dydaktycznych przygotowują te dzieci do samodzielnego życia. Obserwujemy, jak radzą sobie z wykonywaniem codziennych, zdawałoby się prostych, czynności. Uświadamiamy sobie, jak cenny jest dar wzroku. Bez bodźców wzrokowych problemem staje się otwarcie drzwi, znalezienie własnego ręcznika na wieszaku, czy spacer parkową alejką. Na targu warzywnym przedszkolaki rękami "oglądają" wyłożone na straganach produkty, próbują je rozpoznać. Dotykanie jednych jest miłe, innych nieprzyjemne. Większość dzieci z radością chłonie nowe doświadczenia, ale część zachowuje ostrożność i rezerwę. Następnie w przedszkolu z zakupionych warzyw przyrządzają zupę, uczą się kroić warzywa, wkładać je do garnka i zapalać gaz. Większość prowadzonych przez opiekunów zajęć ma właśnie taki, praktyczny charakter. Dzieci uczą się zasuwać suwak, sznurować buty, rozpoznawać godzinę na zegarze, nawiązywać relacje z rówieśnikami, "widzieć rękami". Codzienne czynności wymagają wiele trudu, wiele wysiłku, by zdobyć umiejętność ich wykonywania. W marzeniach czasami zapominają o swojej ułomności. Chłopcy chcą być kierowcami, żołnierzami, dziewczynki - piosenkarkami, tancerkami, ale mają też inne marzenia - zrobić śniadanie, herbatę, ugotować obiad, posprzątać, uprać. Takie zwykłe, dla większości normalne sprawy, bo właśnie takiego zwykłego, normalnego życia najbardziej pragną.