TVP Kultura Środa, 12.06.2024 08:20 TAMTE LATA, TAMTE DNI - EWA SZYKULSKA Magazyn, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuć - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Spotykają się w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie i budzą w nich sentyment. Dzisiaj spotkamy się z Ewą Szykulską. Opowie nam o swoich relacjach rodzinnych, relacjach z młodszą siostrą oraz o tym, dlaczego decyzję o rozpoczęciu kariery aktorskiej zawdzięcza Jerzemu Hoffmanowi. 09:05 SIEDLISKO - ODC. 3/9 Serial obyczajowy TVP, 50 min, Polska, 1998 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Wanda Majerówna, Zofia Nasierowska Aktorzy: Anna Dymna, Leonard Pietraszak, Agnieszka Wagner, Piotr Machalica, Renata Dancewicz, Stanisława Celińska, Krzysztof Kowalewski, Danuta Szaflarska, Jerzy Zelnik Trwa remont i rozbudowa domu odziedziczonego po pani Róży. Wraz z pracami budowlanymi pojawiają się liczne kłopoty, które spadają na głowę Marianny. Nie dość, że użera się z robotnikami, to jeszcze musi przyprowadzić furmankę cementu, gdyż sołtys Kotula wprowadził się w stan ciężkiego upojenia alkoholowego. Wódka staje się przekleństwem Marianny, ale i ważnym argumentem w negocjacjach z majstrem Bugałą, na którym umęczona kobieta usiłuje wymóc bardziej efektywną pracę. Na tym jednak nie kończą się kłopoty państwa Kalinowskich. Pewnego dnia Krzysztof odkrywa, że w pobliskim jeziorze rozpleniło się podejrzane zielsko. Zaniepokojony jedzie wraz z żoną na przeciwległy brzeg, gdzie znajduje się zakład doświadczalny Akademii Rolniczej. Tam poznają profesora Wanata, którego przywożą do Panistrugi na wizję lokalną. Ku uciesze Kalinowskich uczony stwierdza, że wodorosty są oznaką czystej wody. Marianna i Krzysztof zapraszają profesora na uroczysty obiad z udziałem całej rodziny, dla uczczenia 30. rocznicy ich poznania się. 11:50 GINTROWSKI Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2015 Reżyseria: Arkadiusz Bartosiak Film dokumentalny o Przemysławie Gintrowskim. Opowieść o artyście, którego legenda nie przetrwała dziejowej rewolucji, mimo że on sam przyczynił się do jej zwycięstwa. To historia genialnego muzyka, który śpiewając rewolucyjne pieśni, porywał tłumy. Kiedy wreszcie zwyciężył, przestał być potrzebny i popadł w zapomnienie. 12:50 GRAJĄCY Z TALERZA Film obyczajowy fantasy, 103 min, Polska/Francja 1995 Reżyseria: Jan Jakub Kolski Scenariusz: Jan Jakub Kolski Zdjęcia: Piotr Lenar Występują: Franciszek Pieczka, Mariusz Saniternik, Dojnica Paładiuk, Agnieszka Michalska, Grażyna Błęcka - Kolska, Krzysztof Pieczyński, Krystyna Monczka, Lech Gwit, Henryk Niebudek i inni "Pomysł podsunął mi znajomy filmowiec Adam Warchoł, z którym kiedyś pracowałem. Opowiedział mi o grajku Józefie Lundzie, który chadza po Podhalu i gra na skrzypcach ze szlaczków na talerzu, ornament traktuje jak nuty. Uczyniłem Lundę postacią tytułową filmu, nawet tak samo się u mnie nazywa. Prawdziwego Lundy nie odszukałem, bo nie chciałem mojego wyobrażenia mierzyć z rzeczywistością" - mówił w jednym z wywiadów Jan Jakub Kolski. Wątek wędrownego muzykanta nie jest jednak w "Grającym z talerza" najistotniejszy. Film autora "Pograbka" to bowiem przede wszystkim opowieść o miłości. Miłości nadzwyczajnej: liliputki (metr dziesięć wzrostu)Janki i Morki - potwora o dwóch twarzach, który ze wstydu mieszka w studni. Wzruszającą historię o uczuciu, cierpieniu i przemijaniu opowiada Kolski w swej ulubionej poetyce, w której surowy realizm sąsiaduje z poezją i baśniowością. Kluczowe role reżyser powierzył aktorom, z którymi współpracował już wcześniej. Znaleźli się wśród nich Franciszek Pieczka, Mariusz Saniternik, Grażyna Błęcka - Kolska. Jednak "głównym medium filmu" jest Mołdawianka Dorina Paładiuk - cyrkowa treserka psów i akrobatka, mierząca zaledwie metr i dwadzieścia centymetrów wzrostu. To zwłaszcza dzięki niej "Grający z talerza" jest jednym z najbardziej wzruszających filmów w dotychczasowym dorobku Kolskiego. Jego wartość doceniono na VIII Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Tokio, gdzie otrzymał nagrodę specjalną jury. Akcja "Grającego z talerza" toczy się na wsi. Chłop Marczyk opiekuje się Morką - człowiekiem o dwu twarzach, ze wstydu mieszkającym w studni. Pewnego dnia Marczyk przywozi do swego gospodarstwa liliputkę Jankę. Kiedy stary chłop umiera, Janka odkrywa istnienie Morki. Rodzi się obustronne uczucie. Pod wpływem miłości dziewczyna zaczyna gwałtownie rosnąć. 15:45 KOT (LE CHAT) Dramat psychologiczny, 79 min, Francja, 1971 Reżyseria: Pierre Granier - Deferre Aktorzy: Jean Gabin, Simone Signoret Francusko - włoski film fabularny w reżyserii Pierre'a Graniera - Deferre'a, w którym główne role zagrali Jean Gabin oraz Simone Signoret. Historia starszej pary, która z biegiem czasu straciła ze sobą kontakt. Mężczyzna okazuje ciepłe uczucia jedynie domowemu kotu, co u kobiety wywołuje nienawiść do zwierzęcia. 17:25 SIEDLISKO - ODC. 4/9 Serial obyczajowy TVP, 49 min, Polska, 1998 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Wanda Majerówna, Zofia Nasierowska Aktorzy: Anna Dymna, Leonard Pietraszak, Agnieszka Wagner, Piotr Machalica, Renata Dancewicz, Stanisława Celińska, Krzysztof Kowalewski, Danuta Szaflarska, Jerzy Zelnik, Zofia Merle, Piotr Gąsowski, Marian Opania, Magdalena Cielecka Do Panistrugi przyjeżdża Basia Resko, doktorantka Krzysztofa. Przywozi ją samochodem jej przyjaciel, biznesmen Witold Jaszczuk. Urodziwa Basia okazuje wyraźne zainteresowanie swym promotorem, co wzbudza niepokój Marianny. Mimo to pozwala ona, by mąż popłynął z dziewczyną do profesora Wanata na konsultacje. Zostaje sama z Witoldem, który próbuje ją uwodzić, a nawet obiecuje kupno kilkunastu jej obrazów do swojego banku. Wieczorem nadciąga silna burza. Mimo to Krzysztof i Basia decydują się wracać łodzią. Niestety, silnik szybko odmawia posłuszeństwa i pan Kalinowski musi chwytać za wiosła, co kończy się dlań atakiem serca. W jakiś czas potem Marianna odbiera telefon, że mąż w stanie ciężkim przebywa w szpitalu w Ełku. Zdenerwowana jedzie co tchu do lecznicy. Na miejscu przekonuje się jednak, że zdrowiu Krzysztofa nie zagraża niebezpieczeństwo. Co więcej, jej małżonek rozpoznał w jednym z lekarzy szkolnego kolegę, co stało się dogodnym pretekstem do wspólnych śpiewów i tańców. 18:30 RZECZ POLSKA - LOGO CPN Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2021 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Zdjęcia: Nicolas Villegas, Piotr Pawlus Muzyka: Adam Walicki, Bartosz Kruczyński Logo Centrali Przemysłu Naftowego jest uznawane za jedno z najlepszych w historii krajowego wzornictwa i funkcjonuje także jako jeden z najbardziej popularnych znaków graficznych w Polsce. Choć logo zniknęło ze stacji benzynowych w 2000 roku i zostało zastąpione nową identyfikacją wizualną Orlenu, to wciąż bez problemu jest rozpoznawalne jako przykład świetnego projektu. Co czyni to logo tak wyjątkowym? Ten biało - pomarańczowy znak przedstawiający litery CPN został zaprojektowany w 1967 roku przez Ryszarda Bojara, Stefana Solika i Jerzego Słowikowskiego. Trzy litery miały swoim kształtem przywoływać symbol rozdzielnika paliwa w latach 60. Nowe logo było częścią poprawienia wizerunku firmy, która w tamtych czasach reglamentacji paliwa, nie budziła pozytywnych skojarzeń. O ile dziś takie myślenie jest standardem, to w latach 60. nie była to codzienna praktyka. Ponadczasowe logo przez ponad pół wieku nie wymagało odświeżenia. Mało tego: w 2019 roku reaktywowano stację pod marką CPN, głównie z powodu świetnego loga, które wywołuje pozytywne skojarzenia wśród konsumentów. Jak mówili przedstawiciele firmy Orlen: "Marka wciąż żyje w świadomości Polaków, którzy traktują ją z dużym sentymentem. Reaktywując markę, chcemy naszym klientom dać okazję do tego, by mogli bezpośrednio obcować z dziedzictwem nierozerwalnie związanym z historią Polski i rodzimej motoryzacji. W odcinku zastanowimy się, na czym polega fenomen dobrego znaku graficznego. Przywołując inne ikoniczne przykłady, postaramy się pokazać, jak wiele świetnych projektów powstało na przestrzeni ostatnich dekad. Naszym gościem będzie Patryk Hardziej - ilustrator, projektant i wykładowca akademicki, który jest autorem wydanej w 2019 roku książki "CPN. Znak, identyfikacja, historia". 18:55 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - JÓZEF CZAPSKI Magazyn, 5 min, Polska, 2019 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks Wykonawcy: Agnieszka Kosińska Józef Czapski był malarzem, rysownikiem, pisarzem, eseistą i krytykiem. Urodzony w Pradze w 1896 roku, zmarł w 1993 w Maisons - Laffitte we Francji. W swojej twórczości malarskiej kładł nacisk na wewnętrzną siłę koloru. Jest to szczególnie widoczne w obrazie "Młody mężczyzna na czerwonym tle". Płótno pochodzące z 1980 roku jest dziś prezentowane w Pawilonie Czapskiego w Krakowie, oddziale Muzeum Narodowego. Przedstawia ono anonimowego mężczyznę siedzącego w pociągu. Pochylony nad książką, prawdopodobnie śpi. O twórczości Czapskiego opowie Agnieszka Kosińska. 19:10 REŻYSERZY S.VI - SPIKE LEE - 1/10 SEZON 6 (SPIKE LEE - 1/10 SEZON 6) Cykl dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Lyndy Saville Cykl dokumentalny poświęcony najważniejszym reżyserom kina. W tym odcinku przyglądamy się twórczości Spike'a Lee, reżysera m.in. filmów: "Ona się doigra", "Rób co należy" czy "Czarny blues". 21:55 PROFESOR T S.II - S. 2 ODC. 5 (11) - PROCES (PROFESSOR T - THE TRIAL) Serial kryminalny, 45 min, Niemcy/Wielka Brytania/Belgia, 2020 Profesor T. w serii wykładów omawia głośny proces mężczyzny oskarżonego o zamordowanie swojego pracodawcy. Jest przekonany o jego niewinności, co kłóci się z wersją przyjętą przez śledczych. 23:00 LEKKIE OBYCZAJE - SIŁA MARZEŃ (WILD ROSE) Film muzyczny, 96 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Tom Harper Scenariusz: Nicole Taylor Aktorzy: Jessie Buckley, Sophie Okonedo, Julie Walters, Bob Harris, Jamie Sives, Danielle Campbell, James Harkness, Craig Parkinson 23 - letnia Rose - Lynn Harlan (Jessie Buckley), samotna matka z Glasgow, wychodzi z więzienia po odsiedzeniu wyroku. Spędziła rok za kratkami za próbę przemytu narkotyków. W domu oprócz dwójki ukochanych pociech czeka na nią jej matka, Marion (Julie Walters), która opiekowała się wnukami podczas nieobecności córki. Marion ma już zdecydowanie dość ekscesów Rose-Lynn. Pragnie, by się ustatkowała, znalazła stałą pracę, porzuciła marzenia o karierze piosenkarki i więcej czasu poświęcała swoim dzieciom. Dzięki jej pomocy, Rose znajduje zatrudnienie jako sprzątaczka w domu Susannah. Nie rezygnuje z marzeń o śpiewaniu, wierzy, że pewnego dnia opuści rodzinne Glasgow, by spróbować swoich sił w stolicy muzyki country - Nashville. Chce pożyczyć pieniądze od Susannah na wyjazd do Ameryki. Ta wprawdzie odmawia, ale daje jej kontakt do znajomego prezentera Radia BBC, Boba Harrisa, który zachęca obiecującą piosenkarkę do pisania własnych utworów. Rose-Lynn ma wystąpić podczas wielkiego przyjęcia w domu Susannah, która namawia swoich gości, by składali datki na jej wyjazd do Nashville. Wszystko jednak idzie na opak. I gdy podróż za ocean wydaje się marzeniem nieosiągalnym, Rose nadal jest gotowa zrobić wszystko, by odmienić swój los. 00:50 ALCESTE Opera, 147 min, Francja, 2019 Reżyseria: Krzysztof Warlikowski Wykonawcy: Madrid Teatro Real Orchestra, Angela Denoke, Isaac Galan, Paul Groves, Ivor Bolton Opera Christopha Glucka w trzech aktach, z librettem Marie Francois - Louis Gand Le Blanc du Roullet. 03:35 JAYNE MANSFIELD - UPADEK SEKSBOMBY (JAYNE MANSFIELD HOLLYWOOD DREAM FACTORY) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Reżyseria: Patrick Jeudy 29 czerwca 1967 roku 34 - letnia Jayne Mansfield zginęła w wypadku samochodowym. Artystka o twarzy lalki i zmysłowym ciele była najczęściej fotografowaną aktorką w Hollywood, miała wszystko, by zostać gwiazdą. Ale zgodziła się na zbyt wiele kompromisów, tracąc status ikony i tworząc karykaturę Marilyn Monroe i samej siebie. Mimo to Mansfield pozostaje jednym z najsłynniejszych symboli seksu lat 50. Trzykrotnie zamężna i rozwiedziona, miała pięcioro dzieci. Pomimo krótkiej kariery filmowej odniosła kilka sukcesów kasowych i zdobyła m.in. Złotego Globa. Dokument ukazuje, jak dobrze zapowiadająca się gwiazda filmowa zostaje pierwszą hollywoodzką aktorką odgrywającą nagą scenę w amerykańskim filmie (1963) i jedną z pierwszych Playmates magazynu Playboy.