TVP Dokument Poniedziałek, 17.06.2024 05:25 PRZYRODNIK NA TROPIE - /14/ - ROSICZKA OKRĄGŁOLISTNA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Tematem odcinka jest sieć powiązań rosiczki okrągłolistnej z innymi gatunkami roślin i zwierząt zasiedlających polskie torfowiska. Ten delikatny ekosystem będzie miał szansę przetrwać i cieszyć swoją bioróżnorodnością przyszłe pokolenia, tylko wtedy, gdy będziemy prowadzili rozsądną gospodarkę wodną, przeciwdziałającą odwadnianiu torfowisk i mokradeł. 06:00 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 7 WINNE TAJEMNICE Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Czy w Polsce da się z powodzeniem uprawiać winogrona do produkcji win? Okazuje się, że tak! Wbrew obiegowej opinii nasz mroźny klimat wcale nie przeszkadza w wytwarzaniu smacznych win, które mają już kilkusetletnią historię. Radosław Kotarski tym razem jedzie do Zielonej Góry, gdzie sprawdza co zostało z dawnych tradycji winiarskich. Odkrywa podziemia niemieckiej wytwórni win musujących A. Gremplera, wyciska sok z winogron używając dawnych technik i kosztuje współczesnych wyrobów polskich winiarzy. 06:35 WIELKIE RZEKI ŚWIATA - AMAZONKA CZ. 1 (EARTH’S GREAT RIVERS. AMAZON) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Mark Flowers Lektor: Krystyna Czubówna Film dokumentalny przedstawiający trzy największe rzeki na świecie: Amazonkę, Nil, Missisipi. Będzie to niezwykła i pełna emocji podróż po dzikim świecie rzek, z których każda jest osobnym ekosystemem. Z użyciem nowoczesnych technologii filmowania zobaczymy te rzeki z lotu ptaka i ze szczegółami, których nigdy dotąd nie widzieliśmy. Prześledzimy te wodne arterie od ich żródeł aż po ujścia. Cudowne laguny Amazonki, niesamowitych rozmiarów węgorze, afrykańscy mieszkańcy Nilu, niespodzianki pięknej Missisipi. Odc. 1. Amazonka, największa rzeka świata przytłacza swym ogromem. Dorzeczem obejmuje dziewięć krajów, jedną trzecią powierzchni Ameryki Południowej. Utrzymuje przy życiu największe lasy deszczowe świata; wspiera największe na Ziemi zróżnicowanie gatunkowe. Wzbogaca tętniące życiem kultury. Co roku rozległe wezbrania jej wód tworzą jakby śródlądowe morze. Dziś wciąż jeszcze istnieją tu tajemnicze krainy. By poznać sekrety najpotężniejszej rzeki świata naszą opowieść rozpoczynamy od pojedynczej kropli. Lodowce Andów Peruwiańskich. Woda z topniejących lodowców spływa tu w dół górskimi zboczami. Rozpoczyna liczącą 6400 kilometrów wędrówkę ku morzu. Największe na świecie dorzecze gromadzi wodę z prawie całej tropikalnej części Ameryki Południowej. Jedna piąta zasobów słodkiej wody na Ziemi wędruje na wschód przez kontynent. 1100 dopływów odprowadza wodę z obszaru o powierzchni siedmiu milionów kilometrów kwadratowych. W trudno dostępnych bystrzach i głębokich ciemnych pląsach żyją jedne z największych i najrzadziej występujących miejscowych drapieżników. Rozpoczynając swój bieg od skromnej kropli w górach, Amazonka staje się rzeką, która nie ma sobie równych. Od źródeł po ujście wyrzeźbiła własny szlak przez ląd, tworząc nowe krainy. Potężna i rozległa. Kto wie, ile jeszcze skrywa tajemnic. 07:35 BIG CATS - WIELKIE KOTY CZ. 1 (BIG CATS) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Nick Easton Wykonawcy: Grzegorz Widziszewski Koty są naturalnie nieuchwytnymi i tajemniczymi zwierzętami. Najnowsze osiągnięcia w dziedzinie technologii filmowania i rozwój badań nad kotami sprawiają, że te zwierzęta są w centrum uwagi. Koty są wrażliwe, emocjonalne, inteligentne i mają złożoną osobowość. W tych filmach poznamy metody komunikacji, rodzicielstwo i zaloty kotów oraz ich zdolność do rozwoju we wszystkich zakątkach świata. To wyjątkowo szczegółowy portret tej popularnej rodziny zwierząt. Ta epicka kocia opowieść była kręcona w 14 krajach i przedstawia 31 gatunków dzikich kotów, od rysia kanadyjskiego na zamarzniętej północy, do dziwacznego kota Pallas w Mongolii, tajemniczego tygrysa bagiennego z Sundarbans i maleńkiego, ale odważnego kota w cętki ze Sri Lanki. Łącząc fascynujące zachowania z niesamowitymi historiami, seria odzwierciedla prawdziwą naturę kotów i pokazuje, jak wciąż mogą nas zaskakiwać. Zobaczymy największe drapieżniki planety i ulubione zwierzęta wszystkich ludzi, jakich jeszcze nie widzieliśmy. 08:35 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - / 9/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD S. 02, EP. 1) Serial dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - odkrywamy kolejne dziwne zjawiska przyrodnicze i niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym, odkryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zjawisk, anomalii pogodowych, medycznych cudów. 09:30 SIMON REEVE I JEGO ŚRÓDZIEMNOMORSKIE PRZYGODY ODC. 4 (MEDITERRANEAN WITH SIMON REEVE 4) Cykl dokumentalny, 58 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Chris Mitchell W czwartej części Simon Reeve podróżuje wzdłuż południowych wybrzeży Hiszpanii, wiedzie tędy jeden z najbardziej ruchliwych szlaków żeglugowych na świecie. Simon odkrywa ogromną liczbę delfinów, a nawet gigantycznych wielorybów, które przetrwały, omijając promy, statki kontenerowe i tankowce. Podróżując wzdłuż suchych południowych wybrzeży Hiszpanii, Simon podąża dalej, aby zobaczyć morze plastiku, które zajmuje ponad sto mil kwadratowych. To miejsce, w którym rośnie większość owoców i warzyw, które kupujemy w supermarkecie, ale jak Simon odkrywa, jest to potężna branża zbudowana na bazie nisko opłacanej, migrującej siły roboczej. Podążając śladami czterech milionów Brytyjczyków, którzy co roku podróżują, Simon dociera na Costa Blanca i do najbardziej znanego kurortu Benidorm. Simon jest zaskoczony, gdy dowiaduje się, że wieżowiec Benidorm jest obecnie uważany przez ekspertów za model zrównoważonej turystyki. Region Morza Śródziemnego przyciąga jedną trzecią światowego ruchu turystycznego, a liczbę odwiedzających szacuje się na pół miliarda rocznie do końca następnej dekady. Simon podróżuje do zachodniego zakątka Korsyki, rezerwatu przyrody, który musi być jednym z najbardziej chronionych obszarów morza na ziemi, i jednym z niewielu miejsc, w których turyści są aktywnie zniechęcani do odwiedzin. Wędrówki w górach i sporty wodne są tu bowiem zabronione. Menedżer parku pokazuje wyniki, zabiera go na nurkowanie w najciekawszym miejscu w Med. W morzu, gdzie ponad dziewięćdziesiąt procent zasobów rybnych jest nadmiernie eksploatowanych, jest to światło nadziei w niepewnej przyszłości Morza Śródziemnego. 10:40 GINĄCE ZAWODY - KOWALSTWO ARTYSTYCZNE Film dokumentalny, 27 min, Polska, 1973 Film dokumentalny z cyklu "Ginące zawody". Odcinek poświęcony kowalstwu artystycznemu. Przedstawiciele tego zawodu, pochodzący z okolic Kalwarii Zebrzydowskiej oraz Podhala, z wielką pasją opowiadają o swojej przygodzie z tą profesją. Wspominają powody i początki swych zainteresowań tym niezwykłym zawodem. W filmie pokazano pracę w kuźni oraz zaprezentowano wyroby kowalstwa artystycznego. Bogata kolekcja wyrobów kowalstwa artystycznego, inspirowanego kulturą i tradycją Podhala. 11:20 PRZEDSZKOLANDIA - ODC. 14 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2002 Reżyseria: Barbara Pawłowska Scenariusz: Barbara Pawłowska Dzieci w przedszkolu rozmawiają o "inności". Odpowiadają na pytania, co to znaczy "być innym": mówią o ludziach mieszkających w innych krajach, posługujących się innymi językami, mających inny kolor skóry. W końcu rozmowa schodzi na tak odmienne od nas istoty jak kosmici. Przede wszystkim jednak dzieci żyją zbliżającym się balem przebierańców, do którego szykują się od wielu tygodni. Przebierają się głównie za postaci z bajek i za swoich ulubionych bohaterów telewizyjnych - wojowników, baletnice, królewny, potwory. Odnajduje się Emre, chłopiec z Turcji. Wraca jednak do przedszkola tylko na kilka dni, żeby zabrać swoje rzeczy i pożegnać się z dziećmi, gdyż wyjeżdża na stałe z Polski. Dzieci nie zobaczą już więcej również Asi, najweselszej dziewczynki w grupie, która z powodu przeprowadzki musi też zmienić przedszkole. Dzieci są bardzo przejęte rozstaniem z nią. Na balu przebierańców nie wszyscy dobrze się bawią. Dagmara zatęskniła za mamą i płacze. Malwina liczyła, że będzie jedynym diabłem na balu, tymczasem pani dyrektor też ma taki strój. Dagmara zaprasza koleżanki na swoje imieniny do tajemniczego miejsca, a Marta bawi się z mamą na aukcji komputerowej. 11:55 RZYM ARMIA BUDOWNICZYCH (ROME: AN ARMY OF BUILDERS / ROME, L'ARMEE DES BATISSEURS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2021 Reżyseria: Raphal Rouyer Opowieść o tym jak armia Cezara wykorzystywała potęgę swojego militarnego geniuszu, by pokonać Galów. Po podbiciu terytoriów umiejętności techniczne rzymskich legionistów zostały wykorzystane do budowy monumentalnej infrastruktury, takiej jak imponujące kamienne forty, które służyły do ochrony granic imperium. Legion rzymski, będący narzędziem zarówno podboju ziemi, jak i planowania terytorialnego, okazał się najcenniejszym atutem Rzymu: potężną armią budowniczych. Legion Rzymski kojarzy nam się ze zdyscyplinowanymi, walecznymi żołnierzami. Ale to tylko część prawdy. To byli śmiali wojownicy i wielcy budowniczowie. Umiejętności budowlane były jednym z atutów rzymskiej armii. Każdy legionista był zdolnym robotnikiem umiejącym posługiwać się bronią i wszelkimi narzędziami. Umiejętności techniczne były jednym z politycznych filarów rzymskich podbojów. Podczas wojny w Galii armia Juliusza Cezara wykorzystywała budowniczą sprawność do podporządkowania sobie galijskich plemion. 12:55 BIAŁO - CZERWONI Z CHRZĄSTAWY Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2014 Reżyseria: Krystian Kamiński Dokument przedstawia najgorszą drużynę piłki nożnej w kraju. W sezonie same porażki, niektóre nawet ponad dwadzieścia do zera. Bohdan Kwaśniak (54 lata), założył klub LZS Chrząstawa w roku 1980, jest jego prezesem. Jest także trenerem i nadal piłkarzem. To stary kawaler, wciąż mieszkający z rodzicami. Nieustannie marzy o wielkiej piłce nożnej. Można znaleźć w tym filmie wiele trafnych odniesień do naszej narodowej drużyny piłkarskiej. 13:55 HAWAJE - ZRODZONE Z OGNIA - ODC. 1 MAUI I MOLOKA’I (HAWAI’I - BORN OF FIRE - MAUI AND MOLOKA’I) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2022 Reżyseria: Frank Gensthaler Dwuczęściowy film dokumentalny. Aloha! Witamy w raju na ziemi. Wyspy Hawajskie i ich zapierająca dech w piersiach przyroda są idylliczne: wspaniałe plaże zachęcają do nurkowania, doskonałe fale przyciągają surferów z całego świata, a spektakularne krajobrazy zachęcają do nieustającego podziwu. Te wyspy szczęścia na końcu świata zawdzięczają swoje istnienie gorącemu punktowi w centrum Pacyfiku. Tutaj skorupa ziemska jest niezwykle cienka, co pozwala na tworzenie się wulkanów na dnie morskim i odprowadzanie ich lawy do morza. Jaka jest historia tego wyspiarskiego świata na morzach południowych? I jak ten raj jest zdolny do przetrwania? Jakiś czas temu na Hawajach rozpoczął się renesans. Wielu mieszkańców nie zgadza się z nieco stereotypowym obrazem raju, który nazywają domem. Chcą powrotu do tradycji i autentycznej kultury hawajskiej. Do ducha wysp, esencji życia wyrażonej w tradycji, rzemiośle i starożytnej sztuce. Film przedstawia osadników i ich potomków, którzy znaleźli swój dom w raju. Odc. 1 - "Maui i Moloka’i". Te wyspy są starsze i spokojniejsze niż ich młodsza siostra Big Island, na której wulkany są wciąż aktywne. Lawa, która niegdyś obficie spływała z życiodajnych gór, już dawno zastygła. Na wulkanicznej glebie wyrósł gęsty las i uczynił wulkaniczną glebę niezwykle żyzną. Moloka’i o długości 60 km i szerokości 16 km jest piątą co do wielkości wyspą Hawajów. Na 673 km2 żyje zaledwie 8 tysięcy mieszkańców - to jedna z przyczyn, dla których uważa się, że to ta wyspa zachowała swój naturalny, hawajski charakter. Na Maui, której nie zalał przemysł turystyczny, czas stanął w miejscu. Moloka’i ma też najdłuższą rafę koralową na archipelagu. 15:00 NAJLEPSZA PRACA DLA PSA - ODCINEK 6. (TOP JOBS FOR DOGS EP. 6) Cykl dokumentalny, 45 min, Australia, 2017 Reżyseria: Jack Oddie Scenariusz: Roger Stevenson Seria dokumentalna (7 odcinków), która w zabawny i wciągający sposób prezentuje różne gatunki psów i ich role. Na całym świecie istnieje ponad 300 ras psów, ale która rasa zajmuje pierwsze miejsce, jeśli chodzi o wydajność pracy? Autorzy cyklu podróżują po całym świecie, aby spotkać psy w pracy i dowiedzieć się, co czyni je najlepszymi i w jakiej dziedzinie czy roli. Poszukiwacze trufli, wykrywacze pluskiew, psy policyjne, psy wsparcia emocjonalnego, psy pasterskie, psy przewodnicy, ciągnące sanki, asystenci strażaków, gwiazdy mediów społecznościowych, poławiacze myszy, trenerzy fitness, cyrkowcy, gracze we frisbee, doradcy lekarzy, ochraniarze, psy tropiące, strażnicy więzienni, wykrywacze węży... Lista prac wykonywanych przez psy jest nieskończona, a ich umiejętności niesamowite. Każdy odcinek zawiera historie z całego świata: z USA, Wielkiej Brytanii, Australii, Nowej Zelandii, Antarktydy, Czech, Singapuru i nie tylko pokazując wiele powodów, dla których psy są naprawdę najlepszymi przyjaciółmi ludzi. Odc. 6. Psy pracujące pochodzą z różnych środowisk i można je spotkać w każdym zakątku świata: od australijskiego Outbacku - po zaśnieżone tereny Ameryki Północnej. Mają różne zadania: od patrolowania ulic - po przynoszenie piłki. W ZOO w Werribee w Australii istnieje specjalna grupa psów stróżujących do ochrony zagrożonego gatunku - jamraja pręgowanego. Maremmy dobrze sprawdzają się w ochronie innych gatunków. Naturalny instynkt, by bronić terytorium, nawiązywać więź ze stadem i słaby instynkt myśliwski - predysponuje je do tej pracy. Psy są najlepszymi towarzyszami, można na nich polegać, dzięki ich lojalności i miłości. 15:55 WIELKIE PRZYSPIESZENIE - ODC. 6. ŻYCIE (THE GREAT ACCELERATION EPISODE 06 LIFE) Cykl dokumentalny, 52 min, Australia, 2020 Reżyseria: Dr Shalin Naik, Nik Wansbrough Scenariusz: Anja Taylor Seria dokumentalna (6 odcinków) opowiadająca o technologicznym i ludzkim postępie cywilizacyjnym. Ostatnie 50 lat ludzkich wysiłków nadało zawrotne tempo postępowi technologicznemu i odkryciom, które nieodwracalnie zmieniły nasz świat. Ta seria przedstawia fascynującą historię jednego z najbardziej dramatycznych rozdziałów w historii ludzkości i analizuje główne postępy w dziedzinie eksploracji kosmosu, informatyki, energii, zasobów, nauki o Ziemi i naszego zrozumienia ewolucji samego życia. Od 1970 r. populacja świata wzrosła ponad dwukrotnie, do prawie 8 miliardów, a wiele krajów rozwijających się goni teraz za zachodnim stylem życia polegającym na nadmiernej konsumpcji. Ponieważ produkcja żywności i zasoby wodne stają się coraz bardziej nadwyrężone, a ilość odpadów wysoka, naukowym wyzwaniem jest znalezienie sposobów, aby uzyskać więcej za mniej. Nowy nacisk na zrównoważony rozwój i wydajność zaowocował sprytnymi rozwiązaniami, które obiecują przekształcenie naszego społeczeństwa w gospodarkę o obiegu zamkniętym, w której ponowne użycie i recykling są kluczowymi elementami przyszłej produktywności. Gdy satelity obrazują każdy zakątek Ziemi z kosmosu, pojawiła się nowa perspektywa naszej planety, w której oceany, ziemia, lód i atmosfera są ze sobą połączone. Dzięki przełomowym technologiom genetycznym naukowcy zrobili ostateczny krok w opanowaniu ewolucji - tworząc nowy syntetyczny gatunek, którego nigdy wcześniej nie widziano na Ziemi. Uzbrojeni w kod DNA i moc obliczeniową możemy wreszcie wysyłać życie z prędkością światła. Dokument zawiera eksperckie komentarze naukowców z najwyższej półki, takich jak genetyk Craig Venter i laureat Nagrody Nobla Barry Barish, którzy dostarczają informacji o niektórych z największych momentów w nauce, takich jak odkrycie ciemnej energii i fal grawitacyjnych, stworzenie nowych gatunków syntetycznych i innowacyjnych rozwiązań, które mogą uratować przyszłość ludzkiej cywilizacji. Odc. 6 - "Życie". Ponad 150 lat temu Karol Darwin opublikował "O powstawaniu gatunków" i zapewnił sobie status jednego z najwspanialszych naukowców na świecie. Koncepcja ewolucji poprzez naturalne zmiany umożliwiające przetrwanie i rozmnażanie odmieniła biologię. W historii o początkach życia brakowało ważnego ogniwa. Z czego wyewoluowały kambryjskie formy życia i dlaczego raptem stały się tak złożone? W niebywale krótkim czasie gatunek homo sapiens stworzył narzędzia, dzięki którym wyniósł się ponad zwierzęta, odkrył tajemnice ewolucji, a nawet stał się jej siłą napędową. Gdziekolwiek zaprowadzi nas życie, przed nami emocjonująca podróż. 17:00 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - NIKARAGUA. NATURALNE PIĘKNO (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Nikaragua to państwo w Ameryce Środkowej. Słynie z serdecznych mieszkańców i ciekawej historii. Jej wyjątkowa przyroda to prawdziwe sanktuarium bioróżnorodności. Jeziora i wulkany nadają Nikaragui wyjątkowy charakter. Kilka lat temu ten barwny kraj otworzył się na podróżnych z całego świata. 18:00 JEROZOLIMA (JERUSALEM) Film dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2014 Reżyseria: Daniel Ferguson Film dokumentalny o Jerozolimie, tradycjach, sekretach, zabytkach, historii i ludziach, którzy tu żyją. Pokazuje różnorodność tego niezwykłego miasta i pozwala zrozumieć różnorodność obecnych tutaj kultur. Twórcom filmu udało się uzyskać dostęp do świętych miejsc i kilku mało znanych części miasta. Ujęcia lotnicze obszarów - stref zakazu lotów. Posłuchamy wypowiedzi ekspertów akademickich, teologowów i archeologa dr Jodi Magness z University of North Carolina w Chapel Hill. Poznamy też życie młodych mieszkańców z różnych społeczności, dowiemy się jakie mają plany i jak ważne jest dla nich miasto. Z czasem miasto stało się bramą dla trzech głównych religii, prowadzących do Boga i skrawkiem lądu, o który zaciekle walczono. Wierzono, że miasto stanowi centrum świata. Dzisiaj otoczone murami stare miasto w sercu Jerozolimy stanowi mozaikę kultur i wierzeń, gdzie Żydzi, chrześcijanie i muzułmanie żyją obok siebie, a jednak oddzielnie - każdy w swojej własnej Jerozolimie. Tutaj każdy ma nawet swoją ulubioną bramę. Najlepszy czas na odwiedziny Jerozolimy to Wielkanoc. Zaczyna się od niedzielnej procesji palmowej. Schodzi się z Góry Oliwnej święcąc dzień, w którym Jezus przybył do miasta. Stare Miasto Jerozolimy, zajmujące niespełna dwa i pół kilometra kwadratowego, mieści najświętsze miejsca na świecie dla Żydów, chrześcijan i muzułmanów. Żydzi, chrześcijanie i muzułmanie często popadali w konflikty, dzielą jednak wartości, tradycje i miłość do kraju, który pielęgnuje ich wiarę. Nigdzie nie jest to tak widoczne, jak w Jerozolimie. To miasto na wzgórzu łączy nadzieje świata. 18:55 GALERIA SZTUKI NA EKRANIE - PISARRO. OJCIEC IMPRESJONIZMU (PISARRO. FATHER OF IMPRESSIONISM) Cykl dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Phil Grabsky Seria dokumentalna. To spotkanie z najbardziej znanymi artystami i dziełami sztuki na świecie. Każdy odcinek opowie o innym artyście i przybliży jego życie, odkrywając miejsca, w których żył i pracował, relacje z przyjaciółmi czy rodziną, za pomocą prywatnych listów i ożywiając ich osobiste historie. Wystawa na ekranie zapewnia uprzywilejowany dostęp do arcydzieł artystów w najbardziej renomowanych muzeach i galeriach na świecie. M. in. Leonardo, Rembrandt; Cezanne, Monet, Picasso. Odcinek 21. Pisarro. Ojciec impresjonizmu. Do Camilla Pissarra przylgnęło określenie "ojciec impresjonizmu", używane przez historyków sztuki, ale i współczesnych mu artystów. Był niestrudzonym eksperymentatorem. Swoje prace pokazał na pierwszej wystawie impresjonistów w roku 1874 - tym, obok Sisleya, Moneta, Renoira i Degasa. Należał do starszego pokolenia impresjonistów, a zarówno jego rówieśnicy, jak i młodsi artyści, często nazywali go ojcem impresjonizmu. Nosił ogromną brodę, więc nawet fizycznie kojarzył się z ojcem. Miał wygląd patriarchy. Stał się mentorem młodszych artystów: Gauguina, którego zachęcił do zajęcia się malarstwem zawodowo, czy Cezanne’a, który nazwał go "ojcem nas wszystkich". 20:00 CAŁA NADZIEJA W ATOMIE (ATOMIC HOPE INSIDE THE PRO - NUCLEAR MOVEMENT) Film dokumentalny, 51 min, Francja/Irlandia, 2022 Reżyseria: Frankie Fenton Film dokumentalny podąża za globalnym ruchem zwolenników wykorzystania energii nuklearnej. Mocno wierzą, że potrzebujemy energii jądrowej w celu dekarbonizacji naszych systemów energetycznych, zanim nastąpi katastrofalna zmiana klimatu. Kamera towarzyszyła im przez 10 lat. Pochodzą z całego świata; od Japonii po Szwajcarię, od Ameryki po Australię. Na każdym kroku spotykają się ze starciami i sprzeciwem. Śmieci jądrowe, koszty, obawy przed promieniowaniem i odpady nuklearne to tylko niektóre z bardzo poważnych problemów, które tradycyjni ekolodzy mają przeciwko tej technologii. Więc kto ma rację? W obliczu bardzo realnego kryzysu klimatycznego, gdy czas ucieka i następują nieodwracalne zmiany klimatu czy nadszedł czas, aby ludzie na całym świecie zatrzymali się, trzeźwo spojrzeli na naukę, powstrzymali masowe zamykanie elektrowni jądrowych i rozważyli wykorzystanie energii jądrowej jako realnego rozwiązania nadchodzącej katastrofy? Na początku dwudziestego pierwszego wieku niewielka grupa osób zaczęła działać na rzecz energii jądrowej. Uznała to za najszybszy sposób na dekarbonizację naszych systemów energetycznych i powstrzymanie zmian klimatycznych. Oto historia tego ruchu i jego poglądów na energię jądrową. 21:15 BIAŁORUŚ. POCZĄTEK Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2021 Reżyseria: Fiodor Bogomolov Swiatłana Cichanouska to dziś światowej sławy polityk europejski, symbol zmiany i wolnej Białorusi. Film przedstawia drogę od momentu, gdy zarejestrowała się jako kandydatka na prezydenta. Kobieta bez doświadczenia i wsparcia politycznego, nieznana gospodyni domowa dzięki swojej naturalnej filantropii z każdym dniem zyskiwała na popularności, aby ostatecznie uzyskać poparcie większości Białorusinów. Pozostała dla nich wybranym i ukochanym prezydentem nawet po przymusowym wygnaniu na Litwę. Białoruś. Początek - to film kronika, który pokazuje los Swiatłany Cichanouskiej od początku jej kariery politycznej jako członkini wspólnej siedziby białoruskiej opozycji do pierwszych dni przymusowej emigracji na Litwę. Będąc obok Swiatłany całą kampanię wyborczą, widz przemierzy miasta Białorusi, zobaczy proces zbliżenia Swiatłany z wyborcami. To, co dzieje się we wspólnej siedzibie, zachwycające wiadomości, przeszkody i groźby ze strony władz przeplatają się z tym, co dzieje się na ulicach Mińska w drugiej części filmu. Widz spędzi noc 9 sierpnia w siedzibie, a także zobaczy, co dzieje się na barykadach w bezpośrednim sąsiedztwie. Wybuchy, obrażenia, dym - operator uchwycił najjaśniejsze wydarzenia białoruskiego protestu. W trzeciej części (po wyborach) opowiadamy o białoruskim proteście pokojowym, którego ikoną jest właśnie Swiatłana. Pomimo wszystkich intryg przeciwko niej i gróźb pod adresem jej przyjaciół, krewnych i kolegów, Swiatłana staje się skupioną i pewną siebie przywódczynią Białorusi, nawet gdy znajduje się w Wilnie, poza granicami ojczystego kraju. 22:20 TYLKO WIATR Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2021 Reżyseria: Zofia Kowalewska Muzyka: Jesimchan Turechanowicz Tokubajew 92 - letni Zdzisław i jego 25 - letnia wnuczka wyruszają w liczącą 5000 km podróż do odległej wioski w Kazachstanie. Dla niego jest to powrót do miejsca, w które jako nastolatek został zesłany przez Sowietów podczas II wojny światowej. Po 70 latach ponownie wyrusza w podróż do kraju dzieciństwa w poszukiwaniu swojej pierwszej miłości, którą musiał zostawić za sobą. Wnuczka pragnie wesprzeć go w tej trudnej podróży, jednocześnie odkrywając rzeczywistość kryjącą się za bajkami, które słyszała w dzieciństwie. Jest to ostatnia szansa dla nich, aby się pożegnać. 23:35 HISTORIA BRONI - BROŃ MIOTAJĄCA. ODC. 1/10 (HISTORY OF WEAPONS) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 "Historia broni" to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny, przybliżający historię różnych rodzajów broni, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu oręża a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. 00:35 CZESKA MITOLOGIA Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2020 Reżyseria: Rafał Geremek Scenariusz: Rafał Geremek Dokument opowiada o tym, jak się zmieniają Czechy na przestrzeni ostatnich trzech dekad. Polacy lubią Czechów, ale czy ich znają? Kim są i jak zmienił się ten kraj? Wiele rzeczy z naszego polskiego punktu widzenia stoi tutaj na głowie. Weryfikujemy popularne mity na temat naszych południowych sąsiadów. Czy Czesi naprawdę są narodem Szwejków? Nacją, która w spokoju stoi na uboczu wielkiej historii i się tym szczyci? Wojującymi ateistami? Czy rzeczywiście nie stawiają silnego oporu władzy? Jacy są naprawdę Czesi i co tak naprawdę sądzą o sobie? Rozmawiamy ze znanymi czeskimi politykami, historykami i analitykami i życia społecznego i politycznego. Odwiedzamy zwykłych Czechów, choć jednocześnie niezwykłych. Franciszek Hadrawa z Szumawy, zwykły ślusarz, konstruuje np. samoloty. O przemiany w Czechach pytamy także Polaków tu mieszkających. 01:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 286 GALICYJSKIE ELDORADO Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki "Galicyjskie Eldorado". Ignacy Łukasiewicz to człowiek, o którym można powiedzieć, że wyrwał cały region podkarpacki ze szponów galicyjskiej nędzy. Ten dociekliwy lwowski aptekarz, którego fascynowała czarna maź sącząca się ze skalistych zboczy, został tu dobrze zapamiętany. Pamięć i wdzięczność towarzyszy tu postaci Łukasiewicza przez kolejne pokolenia. A opowieść o nim zaczyna się od źródeł w Bóbrce, gdzie zbudował pierwszą kopalnię. Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 02:05 KŁOPOT Z ISTNIENIEM HENRYKA ELZENBERGA Film dokumentalny, 37 min, Polska, 1994 Reżyseria: Paweł Woldan Scenariusz: Paweł Woldan Lektor: Wojciech Gąssowski Zdjęcia: Marcin Buczkowski Film dokumentalny poświęcony Henrykowi Józefowi Marianowi Elzenbergowi (1887 - 1967) - filozofowi, historykowi filozofii oraz profesorowi Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. O jednym z najwybitniejszych polskich etyków, nauczycielu m. in. Zbigniewa Herberta, mówią osoby, które albo bezpośrednio zetknęły się z myślicielem, albo poznały jedynie jego publikacje. Punkt wyjścia do przybliżenia poglądów uczonego stanowi książka pt. "Kłopot z istnieniem. Aforyzmy w porządku czasu", wydana w 1963 r. Wypowiedzi ilustrowane są zdjęciami filmowymi gabinetu Henryka Elzenberga oraz jego fotografiami z różnych okresów życia. Lektor czyta fragmenty rozmyślań filozofa. 02:55 GENIUSZE I MARZYCIELE. BANACH. MIĘDZY DUCHEM A MATERIĄ Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2018 Scenariusz: Wiesław Saniewski Film dokumentalny przedstawiający postać wybitnego polskiego matematyka Stefana Banacha, jednego z najważniejszych naukowców w historii światowej nauki. Jego odkrycia miały i wciąż mają duży wpływ nie tylko na na badania naukowe, ale także na zastosowania w przemyśle, medycynie, zapewnieniu bezpieczeństwa itd. O Stefanie Banachu i lwowskiej szkole matematycznej mówić będą m.in.: matematyk prof. Roman Duda, były rektor Uniwersytetu Wrocławskiego; wybitny uczony, genetyk i onkolog, mieszkający na stałe w USA prof. Wacław Szybalski; Mariusz Urbanek, autor książki o polskich matematykach we Lwowie pt. "Genialni. Lwowska szkoła matematyczna". Przewodnikiem po współczesnym świecie zastosowań przestrzeni Banacha będzie emerytowany wybitny szwedzki matematyk Per Enflo. Jest on ostatnim laureatem nagrody polskich matematyków, skupionych we Lwowie wokół osoby Stefana Banacha, za rozwiązanie nierozwiązanego wcześniej problemu, postawionego przez lwowskich matematyków podczas tradycyjnych spotkań w nieistniejącej dziś Kawiarni Szkockiej. W 1972 roku laureat otrzymał z rąk matematyka ze szkoły Banacha prof. Stanisława Mazura w nagrodę żywą gęś. Oprócz rozmów w filmie znajdą się m.in. inscenizowane sceny z udziałem wnuków szwedzkiego matematyka, służące wyjaśnieniu wielkości i znaczenia polskiego uczonego we współczesnym świecie; rozmowy z najbliższym krewnym Stefana Banacha prof. Johnem Greczkiem; różnorodne materiały dokumentalne, takie jak zdjęcia dawnej oryginalnej księgi szkockiej, która obecnie znajduje się w Nowej Zelandii, kontynuatorki tej księgi, założonej we Wrocławiu przez wychowanków Banacha oraz miejsca, gdzie przestrzenie Banacha mają zastosowanie dzisiaj. Tymi miejscami będą na przykład: lotnisko O’Hare w Chicago, szpitale, fabryka samochodów Volvo w Szwecji. Zdjęcia kręcono w kwietniu i w maju 2018 roku we Wrocławiu i we Lwowie oraz w Szwecji i USA.