TVP Dokument Piątek, 21.06.2024 05:20 PRZYRODNIK NA TROPIE - /18/ - MYSZOŁÓW Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Program przyrodniczy, w którym prowadzący, Łukasz Bożycki, porusza różne aspekty życia zwierząt w kontekście ich wzajemnych powiązań i oddziaływań. Młody biolog, jednocześnie uznany międzynarodowy fotograf przyrody, podpatruje z kamerą w naturalnym środowisku wybrane gatunki rodzimej fauny i swoje spostrzeżenia oprawia lekkim i przystępnym komentarzem. 05:50 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 11 LEGENDA "CZARNEJ WOŁGI" Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Czy legendarna czarna wołga faktycznie przemierzała ulice polskich miast i wsi? Czy porywała niewinnych, którzy po zmroku odważyli się wyjść z domu? Ile prawdy jest w tej opowieści? Między innymi o tym Radosław Kotarski opowiada w najnowszych "Podróżach z historią". W programie poznamy również tajemnice samochodu, który oficjalnie nie istniał, a należał do najważniejszych osób w państwie. Dowiemy się także, który polski samochód sprzedawaliśmy zagranicznym odbiorcom za banany. 06:25 WSZYSTKO O TORBACZACH - ODC. 2 OD PUSTYNI PO NIEBO (THE WONDERS OF MARSUPIALS FROM THE DESERTS TO THE SKIES) Film dokumentalny, 49 min, Australia, 2016 Reżyseria: Edward Saltau, Daniel Hunter Trzyczęściowa seria dokumentalna o torbaczach, badająca ich ewolucję, dzięki której poradziły sobie z wyjątkowymi i trudnymi wyzwaniami życia w Australii. Wizualna uczta oszałamiających australijskich krajobrazów. Seria przedstawia kangura rudego, koale, niełazy tygrysie, bandykoty, potaroo i nie tylko. Spotkamy największe i najmniejsze torbacze, a także najrzadsze i odnoszące największe sukcesy. Oprócz spotkania z niesamowitą różnorodnością australijskich torbaczy, dowiemy się, jak powstały te stworzenia i jak przybyły na ten ogromny, wyspiarski kontynent. Część 2 - "Od pustyni po niebo". Znalezienie chłodniejszego miejsca na pustyni jest prawdziwym wyzwaniem. Życie pod ziemią to sposób przetrwania, pozwalający zwierzętom chłodzić się i nie tracić za dużo płynów. Najlepiej się to udaje wombatowcom szerokogłowym. Samiec kopie sobie dom. To ciężka praca, ale musi ją dobrze wykonać, bo od tego zależy jego życie. Spędza 75% czasu pod ziemią. Duże pazury i silne łapy pomagają w wykopie. Tam w dole jest znacznie chłodniej... Popołudniu temperatura się obniża i pora żerować - bo kopanie bardzo uszczupliło mu rezerwy energii. Jego sekret kryje się pod ziemią. Wielu szuka schronienia pod ziemią, ale są tacy, co mierzą wyżej. Workolotokształtne to jedne z najbardziej różniących się od reszty grup torbaczy. Są znakomicie przystosowane do życia w koronach drzew. 07:25 OCEANY AFRYKI - ODC. 2 POLOWANIE NA DINOZAURA (OCEANS AFRICA EP. 2 DINOSAURS OF THE DEEP) Cykl dokumentalny, 52 min, Austria, 2020 Reżyseria: Charlie Luckock Film dokumentalny (3 części) o oceanach i ekostystemach w nich żyjących, które są wrażliwe i narażone na destrukcję ze strony człowieka. Afryka szczyci się jedną z najbogatszych i najbardziej zróżnicowanych linii brzegowych na świecie. Na zachodzie leży zimny Ocean Atlantycki. Na wschodzie Ocean Indyjski oferuje cieplejsze wody, w których kwitną rafy koralowe i rozwijają się gatunki tropikalne. Wybrzeże jest magnesem dla życia nadmorskiego - od ogromnych kolonii fok i ptaków morskich po rekiny. Pomimo obfitości i różnorodności życia tutejsze stworzenia odczuwają wszechobecną presję ze strony człowieka. Uszczuplone zasoby ryb zmuszają foki do polowania na ptaki, z którymi dzielą skaliste wyspy; żółwie mylą pływający plastik z pożywieniem, a rekiny są zabijane w sieciach wzniesionych w celu ochrony pływaków. W obliczu rosnącej presji ze strony ludzi życie na tym wybrzeżu potrzebuje pomocy. Na szczęście istnieje zespół ekspertów, którzy poświęcili swoje życie ochronie tego morskiego ekosystemu i wspaniałych stworzeń, które go zamieszkują. Załoga składa się z naukowców, działaczy na rzecz ochrony przyrody i pełnych pasji wolontariuszy. Ich misją jest ochrona i zachowanie wód naszej planety. Odc. 2 - "Polowanie na dinozaura". Tym razem ryba, której pojawienie się wywołało burzę w środowisku naukowym. Latimeria. Żywa skamielina uznawana za wymarłą, a odkryta przypadkiem. Niestety świat latimerii ulega zmianie. Grozi jej niebezpieczeństwo. Dlatego naukowcy stają w jej obronie. Lecz na dużych głębokościach praca bywa niebezpieczna. Załoga płynie wzdłuż wschodniego wybrzeża na północ, do miejsca pobytu prehistorycznej ryby. Ma nadzieję znaleźć ją i zbadać jej ulubione kaniony oraz okoliczne głębiny. Latimeria żyje na dużych głębokościach. Ukrywa się w kanionach i jaskiniach unikając ciekawskich. Jej historia jest bardzo długa. Obserwując latimerie zespół otwiera drzwi do nieznanego wcześniej świata. Głębiny u wschodnich wybrzeży RPA wręcz tętnią życiem. Pełno tu dziwnych stworzeń i ryb rafowych. Na razie odkryto jeszcze tylko jedną odmianę latimerii. W zatłoczonych wodach Indonezji. Możliwe, że istnieją inne i wciąż czekają na odkrycie w głębinach oceanów. Ich populacja ma już 400 milionów lat. Latimerie okazały się odporne. Przeżyły nawet epoki lodowcowe, lecz teraz przed nimi kolejne wyzwania. Świat oceanów zmienia się coraz szybciej. Czy latimerie przetrwają, zależy od nas. Zdecydują o tym naukowcy badający nieznane głębiny... rybacy, nurkowie, nauczyciele i uczniowie. Dobrobyt oceanów i egzystencja tych żywych skamielin zależy teraz od tego, jak żyjemy, co jemy i co ochraniamy. Nasza przyszłość i zdrowie oceanów są jak naczynia połączone. 08:25 CHEMICZNY ŚWIAT - ODC. 3 WPŁYW LUDZKOŚCI (THE CHEMICAL WORLD EP. 3 HUMAN IMPACT) Cykl dokumentalny, 51 min, Australia, 2021 Reżyseria: Marck Radomsky, Alice Tylor Scenariusz: Dr Jordan Nguyen Seria dokumentalna (3 odcinki) o tym, jak chemia ukształtowała naszą planetę, ludzkie życie i całe życie na Ziemi od gigantycznego płetwala błękitnego do najmniejszego organizmu jednokomórkowego. Co zaskakujące, ze wszystkich pierwiastków chemicznych w układzie okresowym tylko sześć: węgiel, wodór, azot, tlen, fosfor i siarka łączy się, tworząc wszystko, co znamy, od planet w naszym Układzie Słonecznym po niewidzialne bakterie i wirusy. Odc. 3 - "Wpływ ludzkości". Tym razem autorzy cyklu ukazują ciemniejszy wpływ antropogenicznej chemii na środowisko, odkrywając zagrożenia dla naszego przetrwania i przyglądają się kilku niedawnym przełomom, które mogą pomóc w odwróceniu szkód uczynionych przez człowieka. Innowacje obejmują węglowe panele słoneczne nowej generacji (nadające się do montażu w oknach samochodów, domów i budynków), wirowe urządzenie przepływowe, które redukuje toksyczne produkty uboczne w produkcji żywności i leków, rewolucyjną technikę usuwania węgla z atmosfery i magazynowania jej w cemencie budynków, odzyskiwanie fosforu niezbędnego do produkcji żywności z własnych odchodów oraz przywracanie do życia wymarłych gatunków. Dokument pozwoli świeżym okiem spojrzeć na świat i nasze w nim miejsce oraz docenić zawiłe, niekończące się reakcje chemiczne, stanowiące serce procesów zachodzących w obrębie materii. 09:25 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - PERU: INKASKI KLEJNOT (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Peru jest ziemią kontrastów: dynamicznych miast i starożytnych ruin. To Ameryka Południowa w pigułce. Zapomniane świątynie, ukryte skarby, grobowce, a także niezwykła przyroda - od wieków kuszą podróżników i poszukiwaczy przygód. Bogactwa Świętej Doliny, gigantyczna Lima, pływające wyspy na jeziorze Titicaca czy tajemnicze Machu Picchu pobudzają wyobraźnię i obiecują niezwykłą podróż śladami dawnego imperium Inków. 10:30 BESKIDZKIE WIANKI Reportaż, 28 min, Polska, 1974 Reżyseria: Hanna Suchorabska Scenariusz: Norbert Boronowski, Hanna Suchorabska Zdjęcia: Norbert Boronowski Wykonawcy: Jaworzynka Dzień przesilenia letniego nazywany jest różnie w różnych zakątkach Europy. W samej tylko Polsce funkcjonuje kilka nazw tego święta. Na południu, w okolicach Śląska, ta najkrótsza noc w roku nazywana jest Sobótką lub Nocą Sobótkową. Kiedyś było to święto płodności i urodzaju. W przyrodzie kończył się okres wiosenny, a zaczynało lato z całym jego dobrodziejstwem. Plony na polach były już obfite i tylko czekać pory żniw. Idealny okres na zabawę i radość. Najważniejszym elementem obchodów przesilenia letniego były ogniska. Ogniska palone podczas tych obrzędów nazywano sobótkami. Rozpalanie ognia było bardzo ważnym rytuałem. Innym bardzo ciekawym rytuałem były wianki - dziewczęta plotły wianki, na koniec w wianek wpinały świecę i puszczały go na rzekę czy strumień. W trakcie radosnych zabaw odbywały się różnego rodzaju wróżby, tańce i śpiewano różne przyśpiewki. Sobótkowe zwyczaje górali beskidzkich. Pieśni i tańce ludowe w wykonaniu Zespołu Pieśni i Tańca "Jaworzynka". 11:05 LENA NA KAUKAZIE - AZERBEJDŻAN. FUTURYSTYCZNE BAKU Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Hanna Jewsiewicka, Konrad Zagórski, Jowita Baraniecka - Ogden Prowadzący: Lena Urbańska Lektor: Agnieszka Barjasz Lena to dziennikarka, podróżniczka, obywatelka świata. Absolwentka dziennikarstwa na warszawskim SWPS. Autorka bloga podróżniczego "Razem Taniej". Prowadziła poranne audycje w radiu Kampus oraz telewizyjne reportaże z wydarzeń kulturalnych dla TVP. Autorka programu "Moje LA" i reportażu "To jest Birma". Wraz ze swoim chłopakiem podróżują od 2013 roku. Byli razem w 74 krajach od Azji Południowo - Wschodniej, przez Amerykę Centralną, Bałkany czy Afrykę Północno - Zachodnią. W tej serii dokumentalnej Lena Urbańska zabierze nas w podróż po Kaukazie - od magicznej, gruzińskiej Swanetii i jej wież, przez ormiańskie czterotysięczniki, z największym z nich, Aragacem na czele, aż po niezwykłe, futurystyczne budynki stolicy Azerbejdżanu, Baku. W każdym odcinku będziemy się starali się dowiedzieć, gdzie bije puls Kaukazu. Czym naprawdę żyją jego mieszkańcy ci starzy, którzy wciąż wspominają Związek Radziecki, i ci najmłodsi, którym bliżej do Europy czy Ameryki. Będziemy patrzeć, jak się bawią, jak świętują, jak pracują, jak jedzą i jak walczą. W każdym z 24 - minutowych odcinków będziemy mieli przewodnika, który poprowadzi nawet przez najbardziej skomplikowane zagadnienia. Będziemy chodzić po nieutartych szlakach, ale jednocześnie nie tracić z pola widzenia tego, co może zainteresować masowego widza w Polsce, i za granicą. 11:40 ŚWIATOWE DZIEDZICTWO HISZPAŃSKICH MIAST - CORDOBA (WORLD HERRITAGE SPANISH CITIES) Cykl dokumentalny, 52 min, Hiszpania, 2019 Reżyseria: Antonio Urrea, Ivan Bayon Spektakularna seria dokumentalna - wycieczka po 5 miastach w Hiszpanii, które są wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zabytki, ciekawostki, najpiękniejsze miejsca i ludzie - mieszkańcy tych miast. W tym odcinku - Cordoba. 12:40 ODNALEZIONY WALC Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2016 Reżyseria: Julita Wołoszańska - Matysek Scenariusz: Julita Wołoszańska - Matysek, Agata Gregorczyk - Janik Zdjęcia: Marcin Peresada Film o utraconej miłości i odzyskanej po kilkudziesięciu latach. Bohaterowie to Andrzej Budzyński (90 lat) i Barbara Żugajewicz (87 lat). Zostali narzeczonymi w czasie II wojny światowej. W powstaniu warszawskim stracili ze sobą kontakt. Basia myślała, że Andrzej nie żyje, on również uznał ją za zmarłą. Po wojnie Andrzejowi udało się uciec z kraju do Stanów Zjednoczonych, gdzie zrobił karierę naukową i gdzie mieszka do dziś. Basia została w Polsce, w swoim rodzinnym domu w Klarysewie pod Warszawą. Oboje założyli rodziny. Andrzej miał żonę i dzieci. Basia była dwukrotnie zamężna. Już od wielu lat owdowiali żyli samotnie, każde w swoim końcu świata. Aż do ubiegłego roku. Andrzej odnalazł w internecie wywiad z Basią, dotyczący jej konspiracyjnej działalności w czasie II wojny światowej. Wysłał pierwszy list i tak się wszystko zaczęło od nowa po 72 latach. Po kilkumiesięcznej korespondencji Andrzej przylatuje do Polski, do Basi. Trzy tygodnie razem to czas intensywnych wspomnień i przeżywania na nowo gorącej miłości - jak podkreśla Andrzej - nigdy przez nich niezakończonej. Odzyskane uczucie przeżywają jak wtedy, gdy byli nastolatkami. Starość nie jest tu przeszkodą. Mimo siwych włosów i fizycznych oznak upływu lat, nadal są bardzo piękni i duchowo młodzi. Ich bolesne przeżycia z przeszłości nie pozwoliły im zatracić humoru i wesołego podejścia do życia. Pasją, optymizmem i nadzieją zaskakują i zarażają otoczenie. Andrzej cały czas podkreśla, że odkąd odnalazł Basię, chce wynagrodzić jej wszystkie minione lata, przede wszystkim te, gdy nie było go przy niej. Basia, jako psycholog kliniczny, twierdzi, że swojemu pacjentowi taką miłość wybiłaby z głowy, bo po co narażać się na cierpienie, obawy o drugiego człowieka, czekanie na jego telefon i tęsknotę za nim. Boi się nawet na głos powiedzieć, co się stanie z tym drugim, gdy jedno z nich pierwsze odejdzie. Nie potrafi rozstać się z Andrzejem, znowu przerwać tę znajomość. Są dla siebie nawzajem nagrodą i niespodzianką na stare lata. Pojawiają się również dylematy i wątpliwości. Odmienne temperamenty, przyzwyczajenia spowodowane długoletnią samotnością. Andrzej po śmierci żony kupił w USA ranczo na kompletnym odludziu, gdzie przez lata prowadził samotny tryb życia z wyboru. Basia otoczona przyjaciółmi, sąsiadami, młodzieżą, zaangażowana społecznie, zawsze prowadziła bardzo towarzyskie i intensywne życie. W filmie widać dwoje starych i pięknych ludzi, którzy nie wstydzą się czułości, ciepłych i pełnych emocji słów. Jesteśmy świadkami rozmów i pytań również tych trudnych - o przyszłość: czy mają szansę na spędzenie reszty dni razem, czy po wieloletniej rozłące umieliby wspólnie cieszyć się życiem? Tym rozmowom towarzyszą spacery po Warszawie, wspólny czas w domu Basi, romantyczne chwile w majowym ogrodzie przed werandą. Wyjazdy w miejsca dla nich ważne, które chcą sobie pokazać i o których chcą opowiedzieć. Np. do Piskórki (Chojnowski Park Krajobrazowy - Basia bardzo chce pokazać to miejsce Andrzejowi). To film o miłości, która się nie zestarzała mimo upływu lat i nie przeminęła mimo długiego rozstania. Przesłanie jest optymistyczne, dające nadzieję, że mimo okrucieństw, przez które bohaterowie musieli przejść w czasach okupacji i potem, warto wierzyć, kochać i walczyć o siebie. 13:45 WSZYSTKO O TORBACZACH - ODC. 3 W ZAGROŻENIU (THE WONDERS OF MARSUPIALS MARSUPIALS ON THE BRINK) Cykl dokumentalny, 49 min, Australia, 2016 Reżyseria: Edward Saltau, Daniel Hunter Trzyczęściowa seria dokumentalna o torbaczach, badająca ich ewolucję, dzięki której poradziły sobie z wyjątkowymi i trudnymi wyzwaniami życia w Australii. Wizualna uczta oszałamiających australijskich krajobrazów. Seria przedstawia kangura rudego, koale, niełazy tygrysie, bandykoty, potaroo i nie tylko. Spotkamy największe i najmniejsze torbacze, a także najrzadsze i odnoszące największe sukcesy. Oprócz spotkania z niesamowitą różnorodnością australijskich torbaczy, dowiemy się, jak powstały te stworzenia i jak przybyły na ten ogromny, wyspiarski kontynent. Część 3 - "W zagrożeniu". Koala jest ikoną torbaczy australijskich. Powszechnie uważa się go za milutkie stworzenie, żyjące na drzewie, przesypiające cały dzień. Koala zdołał znaleźć sobie niszę dla siebie w koronach drzew. Torby lęgowe u torbaczy różnią się między gatunkami - a koala ma torbę otwierającą się ku tyłowi. Dziwne jak na nadrzewne ssaki, ale jest ku temu powód. Gdy maleństwo jest już tak duże, by przejść z mleka matki na liście - matka karmi go papką z rozmiękłych odchodów. Dla koali zaczyna brakować miejsca. Powszechną cechą ewolucyjną torbaczy jest ich zdolność przystosowania swojej diety do ciągle zmieniającego się otoczenia. Układ trawienny koali, pozwalający mu konsumować trujące liście, czy nieustannie rosnące zęby wombata - to typowe przykłady. Torbacze świetnie się mają w każdym ekosystemie i habitacie w Australii. Ich niezwykła różnorodność jest odbiciem inteligentnej adaptacji i wyjątkowych rozwiązań dla pokonania wyzwań w najtrudniejszych środowiskach na Ziemi. 14:40 OCEANY AFRYKI - ODC. 3 REKINY (OCEANS AFRICA EP. 3 TALE OF TWO SHARKS) Film dokumentalny, 52 min, Austria, 2020 Reżyseria: Charlie Luckock Film dokumentalny (3 części) o oceanach i ekostystemach w nich żyjących, które są wrażliwe i narażone na destrukcję ze strony człowieka. Afryka szczyci się jedną z najbogatszych i najbardziej zróżnicowanych linii brzegowych na świecie. Na zachodzie leży zimny Ocean Atlantycki. Na wschodzie Ocean Indyjski oferuje cieplejsze wody, w których kwitną rafy koralowe i rozwijają się gatunki tropikalne. Wybrzeże jest magnesem dla życia nadmorskiego - od ogromnych kolonii fok i ptaków morskich po rekiny. Pomimo obfitości i różnorodności życia tutejsze stworzenia odczuwają wszechobecną presję ze strony człowieka. Uszczuplone zasoby ryb zmuszają foki do polowania na ptaki, z którymi dzielą skaliste wyspy; żółwie mylą pływający plastik z pożywieniem, a rekiny są zabijane w sieciach wzniesionych w celu ochrony pływaków. W obliczu rosnącej presji ze strony ludzi życie na tym wybrzeżu potrzebuje pomocy. Na szczęście istnieje zespół ekspertów, którzy poświęcili swoje życie ochronie tego morskiego ekosystemu i wspaniałych stworzeń, które go zamieszkują. Załoga składa się z naukowców, działaczy na rzecz ochrony przyrody i pełnych pasji wolontariuszy. Ich misją jest ochrona i zachowanie wód naszej planety. Odc. 3 - "Rekiny". Tym razem towarzyszymy w RPA naukowcom u progu odkrycia. Dwa słynne gatunki rekinów. Żarłacz biały i głowomłot tropikalny. Karierę robią z różnych powodów. Głowomłoty gromadzą się w rafie. Dlaczego? Przecież grozi im wyginięcie. Naukowcy próbują rozwiązać zagadkę. Naukowcy i nurkowie rozpoczynają wyścig z czasem, by zdobyć wiedzę na temat życia rekinów. Bez rekinów morski świat stanie na głowie. RPA to kraj obdarzony niespotykaną bioróżnorodnością. Szczególnie w otaczających go oceanach. Wody RPA zamieszkuje aż jedna piąta rekinów świata. Ludzie wciąż nie rozumieją rekinów i podejmują działania dyktowane strachem. 15:45 W POGONI ZA DZIKOŚCIĄ (THE QUEST FOR NATURE / LA QUETE DU SAUVAGE) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2021 Reżyseria: Jean - Charles Granjon Film dokumentalny, którego bohaterem jest Morgan Bourc’his, mistrz świata w nurkowaniu swobodnym. Zaniepokojony skalą szkód wyrządzonych przez człowieka w ekosystemie planety, postanowił odbyć podróż do północnych krańców Norwegii, aby obserwować tam dziką przyrodę. Poszukuje idealnej interakcji z orkami i wielorybami. Spotyka także ludzi, którzy mieszkają na tych odległych terenach i dzielą życie ze zwierzętami. To pewnego rodzaju kameralna odyseja. Poznamy bliżej duchowość Samów i poglądy naukowców. Na długo przed narodzinami Morgana foki, delfiny, orki i walenie sąsiadowały licznie z ludzkimi skupiskami. W wyniku działań człowieka część z nich zniknęła ze strefy przybrzeżnej, a część - schroniła się na pełnym morzu. Czym jest ludzkość bez bliskości zwierząt? Morgan chcę doświadczyć czegoś nowego: spotkania z waleniami - prawdziwymi mistrzami głębin. Pojechał na północ Norwegii. To ostatnie miejsce w Europie, gdzie takie doświadczenie jest jeszcze możliwe. Nie jesteśmy władcami tej planety. Czas wyzbyć się tego przekonania. Szacunek do dzikiej przyrody to wyraz naszego pragnienia wolności. A poznając ją, poznajemy samych siebie. 16:50 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - WYSPY KANARYJSKIE - ATLANTYCKI TYGIEL (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Wulkaniczne Wyspy Kanaryjskie zachowały swój dziki i majestatyczny wygląd, pomimo napływu turystów. Ten należący do Hiszpanii, atlantycki archipelag w pobliżu wybrzeży Afryki Północnej, leży na szlaku przetartym przez Krzysztofa Kolumba. Każda z wysp zachowała własny charakter, własny krajobraz i własne tradycje. Największą i najsłynniejszą wyspą archipelagu jest Teneryfa. Podpływając do niej od strony północnej, możemy wyobrazić sobie zasięg kataklizmu, który wstrząsnął wyspą zaledwie 300 lat temu. Garachico było najważniejszym portem na Teneryfie. W 1706 roku miasto zalała lawa po potężnym wybuchu wulkanu. Dziś zastygła lawa tworzy naturalne baseny przy brzegach. Niecki napełniają się wodą w czasie przypływów. 17:55 ŚWIATOWE DZIEDZICTWO HISZPAŃSKICH MIAST - IBIZA (WORLD HERRITAGE SPANISH CITIES) Cykl dokumentalny, 48 min, Hiszpania, 2019 Reżyseria: Antonio Urrea, Ivan Bayon Spektakularna seria dokumentalna - wycieczka po 5 miastach w Hiszpanii, które są wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zabytki, ciekawostki, najpiękniejsze miejsca i ludzie - mieszkańcy tych miast. W tym odcinku - Ibiza. 18:55 GALERIA SZTUKI NA EKRANIE - HOPPER. AMERYKAŃSKA LOVE STORY (HOPPER, AN AMERICAN LOVE STORY / HOPPER AN AMERICAN DREAM) Cykl dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Phil Grabsky Seria dokumentalna. To spotkanie z najbardziej znanymi artystami i dziełami sztuki na świecie. Każdy odcinek opowie o innym twórcy i przybliży jego życie, odkrywając miejsca, w których żył i pracował, relacje z przyjaciółmi i rodziną, przy pomocy prywatnych listów rzucając światło na jego prywatne życie. Wystawa na ekranie zapewnia uprzywilejowany dostęp do arcydzieł artystów w najbardziej renomowanych muzeach i galeriach na świecie. M. in. Leonardo, Rembrandt; Cezanne, Monet, Picasso. Odcinek 25. Hopper. Amerykańska love story. Był on jednym z największych amerykańskich artystów XX - ego wieku. Przedstawicielem swoich czasów i pokolenia. Malując postacie, pojedyncze i w interakcjach z innymi, Hopper pokazywał całe swoje życie. W tych obrazach można bez końca odkrywać nowe treści i historie, uczucia i wrażenia. Hopper dostrzegał samotność człowieka i na nią reagował. Był odludkiem. Pracując, całymi dniami nie odzywał się do żony. Podczas studiów w Nowym Jorku Hopper uczył się pod kierunkiem Williama Merritta Chase’a i Roberta Henri’ego. Zaczął karierę jako ilustrator. 20:00 WOJNY PRZYSZŁOŚCI. AUTONOMICZNA BROŃ I SZTUCZNA INTELIGENCJA (FLASH WARS: AUTONOMOUS WEAPONS, AI AND THE FUTURE OF ARMED CONFLICT) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2022 Reżyseria: Daniel Andrew Wunderer Film dokumentalny o nowej technice wojennej, szybkich wojnach, autonomicznej broni i sztucznej inteligencji wykorzystywanej coraz częściej w czasie konfliktów zbrojnych. Kijów, 12 marca 2022 roku. Siedemnasty dzień wojny na Ukrainie. Nad domami pikuje dron o metrowej rozpiętości skrzydeł. Na pozór nieuzbrojony, nie rzuca się w oczy. Zniszczony nie wyróżnia się na tle zniszczeń po rosyjskiej napaści. Ma jednak wyjątkowe znaczenie. To Kub BLA - dron - samobójca, sterowany przez sztuczną inteligencję. Krążąc samodzielnie nad obszarem wyznaczonym do ataku, w każdej chwili może uderzyć w cel. Jest zwiastunem wielkiego postępu w technice, który na zawsze zmienia oblicze wojny. Błyskawiczne operacje wojskowe, drony i samonaprowadzające się pociski, sztuczna inteligencja stosowana w powietrzu, w morzu i na lądzie. Niegdysiejsza science fiction staje się rzeczywistością. Sztuczna inteligencja nie tylko zastępuje kierowcę i tworzy teksty, ale też zmienia broń stosowaną w czasie wojny. Mimo międzynarodowych prób regulacji, trudno powstrzymać rozwój broni autonomicznych. Kolejne konflikty napędzają przemysł zbrojeniowy. Znawcy nowych technologii ostrzegają przed groźbą utraty kontroli. Sztuczna inteligencja jest znacznie groźniejsza niż głowice nuklearne. Nagłe wojny, przy zupełnym braku kontroli, to tragiczny scenariusz, do którego nie można dopuścić. Światowe potęgi z pewnością dostrzegają ryzyko rozwoju technologicznego. Demonstracja siły może doprowadzić do zagrożenia konfliktem nuklearnym. 21:15 W PUŁAPCE KLIKNIĘĆ: CIEMNA STRONA CYFROWEGO ŚWIATA (THE CLICK TRAP: THE DARK SIDE OF DIGITAL ADVERTISING / LE PIEGE DU CLIC) Film dokumentalny, 52 min, Hiszpania, 2022 Reżyseria: Peter Porta Film dokumentalny o tym jak internet na nowo zdefiniował naszą cywilizację. Miliony kliknięć dziennie, wyszukiwarki internetowe całkowicie zmieniły sposób, w jaki uzyskujemy dostęp do informacji. Wszyscy zakładamy, że wyniki wyszukiwania są godne zaufania, ale wiele osób nie wie, że te wyniki to płatne reklamy. Systemy reklamowe odpowiadają za umieszczenie zdecydowanej większości reklam cyfrowych w sieci, wykorzystując wyrafinowane algorytmy do automatycznego dopasowywania produktów do potencjalnych klientów. Tylko garstka dużych firm technologicznych i mediów społecznościowych kontroluje tę technologię, pomagając utrzymać monopol na tę wielomiliardową branżę. Zobaczymy jak ta sama cyfrowa gospodarka reklamowa przyczynia się również do podsycania oszustw, dezinformacji i nienawiści do ekstremistów w Internecie, wzbogacając tym samym podejrzanych, a nawet przestępczych "twórców treści". Opierając się na opiniach ekspertów, poznamy jaki wpływ reklama cyfrowa wywiera na nasze społeczeństwa. Czy istnieje bezpieczniejszy i bardziej etyczny sposób prowadzenia działalności gospodarczej? Czy nadszedł czas na uregulowanie reklamy w Internecie? 22:20 MAGDA, MIŁOŚĆ I RAK Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2009 Reżyseria: Alina Mrowińska Scenariusz: Alina Mrowińska Zdjęcia: Adam Fręśko Patrząc na piękną, smukłą Magdę Prokopowicz, nikt nie pomyślałby, że przez kilka lat walczyła ze śmiertelną chorobą, która ją straszliwie okaleczyła. Wszystko wskazuje na to, że tę walkę wygrała, chociaż pewności nie będzie miała nigdy. Magda bardzo wcześnie musiała oswoić się ze śmiercią. Jej rodzice zmarli na raka: ojciec - gdy miała 14 lat, a matka, gdy Magda była osiemnastolatką. Ona sama była więc w grupie podwyższonego ryzyka, mogła spodziewać się, że i jej los nie oszczędzi takich doświadczeń. Gdy poznała Bartka Prokopowicza, znanego operatora i swojego przyszłego męża, oboje zakochali się w sobie od pierwszego wejrzenia i szybko zdecydowali się na ślub. Wiedzieli, że chcą być ze sobą na dobre i na złe, "dopóki śmierć ich nie rozłączy". Chmury zawisły nad ich szczęściem, gdy Magda miała 27 lat. Pewnego dnia wyczuła guzek w piersi. Diagnoza brzmiała jak wyrok: obustronny złośliwy rak piersi. Dla Bartka było oczywiste, że będzie przy niej trwał, wspierał ją, że nie przestanie jej kochać. A właśnie wtedy szczególnie go potrzebowała. Początkowo, pamiętając wieloletnie cierpienia matki, którą pokonał rak piersi, Magda nie chciała poddawać się tradycyjnej kuracji, nie wierzyła w jej efekty. Próbowała medycyny niekonwencjonalnej. Lekarze namawiali ją jednak na poddanie się obustronnej mastektomii, ostrzegając, że inaczej nie będzie dla niej żadnego ratunku. Gdy okazało się, że jest w ciąży, namawiali ją na jej usunięcie. Magda jednak zdecydowała się urodzić, a w utrzymaniu ciąży bardzo pomógł jej onkolog, dr Jerzy Giermek. Ze względu na dziecko zrezygnowała jednak z eksperymentów, zgodziła się na operację. Była w trzecim miesiącu ciąży, kiedy usunięto jej obie piersi. Bardzo to przeżyła: do tej pory trudno jej o tym mówić, choć jej mąż zapewnia, że nie wpłynęło to w żaden sposób na jego uczucie do niej i ze sposobu, w jaki wypowiada te słowa, widać, że nie jest to tylko pusta deklaracja. Później była półroczna chemioterapia, podczas której Magdzie wypadły piękne, gęste włosy, stanowiące jeden z jej atutów. Przyszła mama wstydziła się swej łysej głowy, właściwie na cały czas kuracji odcięła się od świata. Dwa tygodnie po jej zakończeniu na świat przyszedł mały Leonek, oczko w głowie rodziców, którzy - świadomi, jak cenny jest wspólnie spędzony czas - starają się ani na chwilę nie rozstawać ze sobą i z nim. Żona i dziecko jeżdżą więc z Bartkiem na plany filmowe kolejnych produkcji, przy których jest on operatorem, nawet za granicę. Rok temu Magda dowiedziała się, że ma przerzuty do wątroby i kości. Ale i wtedy nie załamała się. Oboje wiedzieli, że zwycięstwo nad rakiem zależy w dużym stopniu od determinacji pacjenta, jego woli życia. A tego Magdzie nie brakowało. I zmiany chorobowe ustąpiły. Od tamtej pory stan zdrowia Magdy się poprawia. Jeszcze nosi różne peruki, ale już odrastają jej włosy, przybyło sił. Dziewczyna szykuje się do zabiegu rekonstrukcji piersi i marzy, żeby znów założyć suknię bez ramiączek, w której brała ślub. Oswoiła raka, teraz uczy innych, jak się go nie bać: koresponduje z wieloma chorymi, udziela wywiadów. Razem z Bartkiem buduje dom na wsi. Wierzy, że spędzą tam jeszcze wiele szczęśliwych lat. 23:25 HISTORIA BRONI - PRZEŚCIGNĄĆ WROGA. ODC. 5/10 (HISTORY OF WEAPONS) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. Historia broni to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 00:25 DŻEM Film dokumentalny, 45 min, Polska, 1994 Autor: Petro Aleksowski Reżyseria: Petro Aleksowski Wykonawcy: Ryszard Riedel, Paweł Berger, Adam Otręba, Tadeusz Nalepa, zespół Dżem, Walter Chełstowski Dokumentalny film muzyczny opisujący drogę do kariery zespołu "Dżem". W filmie pokazano losy wszystkich muzyków zespołu z wyeksponowaniem roli wokalisty Ryszarda Riedla. W filmie fragmenty koncertów i teledyski, w zakończeniu sekwencja z pogrzebu Ryszarda Riedla. 01:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - (ZYGMUNTA MICHALSKIEGO ŻYCIORYS NUMERAMI PISANY (ODC. 289) Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. "Zygmunta Michalskiego życiorys numerami pisany" II wojna światowa z pozoru odległa potrafi ranić kolejne generacje, zmuszając do postawienia pytania, dlaczego w rodzinnym albumie tyle kart pozostaje pustych? Marek Gradzik przez wiele lat próbował znaleźć miejsce spoczynku swojego dziadka Zygmunta Michalskiego, więźnia obozu Mathausen Gusen. Dziś wraz z nim będziemy uczestniczyć w ceremonii pogrzebowej człowieka, którego życiorys naznaczył obozowy numer. "Wydarci niepamięci" Następna nasza opowieść jest podobna. Oto imię, nazwisko i twarz zostają zastąpione przerażająco bezosobową inskrypcją "nieznany żołnierz". Autorzy ruszają do Sieradza. Spotykają się tu z członkami stowarzyszenia, które za cel obrało sobie identyfikację bohaterów pochowanych bezimiennie w zbiorowych mogiłach. Korzystają z dostępnych źródeł, szukają informacji i dokumentów, by w miarę możliwości oznaczyć kolejne i kolejne mogiły. 01:55 WYSPA Film dokumentalny, 18 min, Polska, 2015 Reżyseria: Natalia Krasilnikova Bohaterem filmu Wyspa jest Mykola Golowan, stary rzeźbiarz z ukraińskiego miasteczka Łuck. Film opowiada przede wszystkim o codzienności człowieka, który poświęca się ukochanej pracy, nie zważając na popularność, nie szukając poklasku. Jest to przypowieść o harmonii samotności. 02:25 GENIUSZE I MARZYCIELE. JÓZEF HOFMANN Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Paweł Kloc Bohaterami cyklu są polscy naukowcy i wynalazcy przełomu XIX/XX wieku, działający głównie w 20 - leciu międzywojennym, których praca naukowa lub odkrycia wpłynęły na rozwój cywilizacji w różnych dziedzinach nauk ścisłych, konstruktorskich, inżynieryjnych, medycznych. Film o Józefie Hofmannie (1876 - 1957), geniuszu muzycznym, cudownym dziecku z Galicji, które podbiło swym talentem Stany Zjednoczone. Najpierw jako mały chłopczyk stał się sensacją w Nowym Jorku, później świat poznał legendarnego pianistę, niezrównanego interpretatora Chopina, pedagoga, kompozytora, zapalonego automobilistę i sportsmena. Wynalazca, z którego pomysłami (takimi jak wycieraczki samochodowe, spinacz do papieru, stołki do fortepianu o regulowanej wysokości) mamy do czynienia na co dzień. Jeden z największych pianistów w historii zmarł samotnie i w zapomnieniu, właściwie nie istnieje w pamięci zbiorowej rodaków. Film biograficzny z cyklu "Geniusze i marzyciele" stwarza szansę poznania tego niezwykłego artysty i wynalazcy.