TVP Dokument Niedziela, 23.06.2024 05:20 PRZYRODNIK NA TROPIE - /20/ - CHOMIK Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Chomik europejski mógłby z powodzeniem uchodzić za przykład odwagi. Choć waży nie więcej niż 700 g, w sytuacji zagrożenia potrafi stawić czoło wielokrotnie większym drapieżnikom, takim jak lis czy pies. Dowiemy się również, czemu jest postrachem pasikoników, kto jest jego krewnym oraz kogo boi się najbardziej. 05:55 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 13 PIĘKNO WYKUTE W STALI Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak trudne było wykuwanie dawnych przedmiotów w stali? Radosław Kotarski wciela się w rolę kowala (miecznika), który używa tradycyjnych metod rzemieślniczych, aby stworzyć własny miecz. Poznaje również trud pracy dawnych rzemieślników i sprawdza, co z ich fachu pozostało do dzisiaj. Poza tym wyjaśnia, jakie słowa i stwierdzenia zawdzięczamy kowalom. Czy uda mu się wykuć miecz? Odpowiedź na to pytanie w programie. 06:25 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - /13/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 5) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym, okryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 07:20 SZPIEDZY WŚRÓD ZWIERZĄT S.I - ODC. 1. MIŁOŚĆ (SPY IN THE WILD) Cykl dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: John Downer Zdjęcia: Rod Clarke Muzyka: Will Gregory Najsprytniejsze zwierzęta. Fascynujące podobieństwa w sposobach zachowania u zwierząt i ludzi. Przebiegłość, techniki szpiegowskie i oszustwa są tu na porządku dziennym. Kolejne części dokumentalnej serii BBC Worldwide opowiedzą o blaskach i cieniach miłości, różnej inteligencji, odcieniach przyjaźni i łobuzerskich wyczynach w świecie fauny. Zwierzęta kochają, smucą się, oszukują i wymyślają sposoby na osiągnięcie celu - zupełnie jak ludzie. Nowa generacja kamer szpiegowskich ujawni, jak bardzo zwierzęta przypominają nasze zachowania. Czy jesteśmy w stanie zrozumieć, co naprawdę myślą i czują? By to zbadać, wysyła się ekipę tajnych agentów. Szpiedzy nie tylko wyglądają jak członkowie zwierzęcej rodziny, ale również się tak zachowują. Wyposażeni w najnowsze kamery przemierzą świat, by podejrzeć prawdziwą naturę napotkanych zwierząt, ukazać, jakie są inteligentne i bystre, jak paskudnie potrafią się zachowywać, jak ważna jest dla nich przyjaźń i czy łączy je prawdziwa miłość. Zwierzęta wiodą skomplikowane życie. Na ile wyrafinowane są ich uczucia? Na sawannie afrykańskiej żyje jedno z najinteligentniejszych i najbardziej rodzinnych zwierząt: likaon pstry. W przedstawionej w filmie watasze wszystkie szczeniaki są z jednej matki, ale myte są z czułością przez wszystkich członków licznej rodziny. Gdy dorośli udają się na polowanie, w stadzie pojawia się nowe szczenię. To tajny agent - zdradzić go może jedynie kamera w oku. Pojawił się, by filmować życie uczuciowe watahy. Najpierw jednak musi być zaakceptowany przez inne szczenięta, które z łatwością mogą go rozerwać na strzępy. Aby poczuły się bezpiecznie, szpieg naśladuje język ich ciała. Robi skłon na przednie łapy, będący uniwersalnym zaproszeniem do zabawy. Zdobywa ich zaufanie, mimo że ma odrobinę dziwny zapach. Tymczasem przekonać do siebie dorosłych może być trudniej. Tych wiele objawów miłości w świecie zwierząt może odzwierciedlać ludzką złożoność uczuć. Następnym razem ekipa szpiegów sfilmuje, jak inteligentne są zwierzęta i odkryje kilka rewelacji. 08:25 WIELKIE KOTY W DOMU ODC. 2 (BIG CATS ABOUT THE HOUSE EP. 2) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Jo Shinner W tym odcinku Giles Clark pomaga młodej samicy jaguara w decydujących o przetrwaniu pierwszych tygodniach jej życia. Giles Clark opiekuje się wielkimi kotami od ponad dwudziestu lat. Ostatnie dziesięć spędził w australijskim zoo pod Brisbane. Wychowywanie dzikich kotów przez człowieka budzi wiele kontrowersji. Część badaczy twierdzi, że u zwierząt mogą pojawiać się zaburzenia behawioralne. Na całym świecie wielkim kotom grozi wyginięcie. W ostatnich stu latach liczebność niektórych gatunków zmniejszyła się o ponad 90 procent. Badacze twierdzą, że wiele z nich może wyginąć w naturalnym środowisku w ciągu kolejnej dekady. 09:25 KORNWALIA Z SIMONEM REEVEM - CZĘŚĆ 1 (CORNWALL WITH SIMON REEVE) Film dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2020 Simon Reeve podróżuje po pięknej Kornwalii, spotykając ludzi i miejsca dotknięte pandemią w 2020 roku. Krótkie brytyjskie lato jest dla Kornwalii wszystkim, a turystyka ma kluczowe znaczenie dla życia wielu ludzi. Jednak pandemia w 2020 roku spowodowała niesamowity spokój w tym zwykle tętniącym życiem nadmorskim miejscu. Tymczasem lokalne firmy muszą jakoś przetrwać. Czy sobie poradzą? Simon przygląda się również wyzwaniom środowiskowym, przed którymi stoi Kornwalia, i po drodze spotyka wiele wspaniałych dzikich zwierząt, w tym foki szare, młode homary i nowo przywróconą populację bobrów. 10:30 TO JEST JAJKO Film dokumentalny, 14 min, Polska, 1965 Reżyseria: Andrzej Brzozowski Film o nauce dzieci niewidomych, zrealizowany w zakładzie dla dzieci w Laskach. 10:45 TYPY NA DZIŚ Reportaż, 10 min, Polska, 1959 Zdjęcia: Stanisław Niedbalski Reportaż z wyścigów konnych w Warszawie. 11:05 METROPOLITA. DIONIZY WALEDYŃSKI Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Izabela Fatalska Scenariusz: Izabela Fatalska Film o jednej z najważniejszych i najciekawszych postaci w historii Kościoła prawosławnego - metropolicie Dionizym, wybitnym hierarsze, naukowcu, administratorze, misjonarzu, który całe swoje dojrzałe życie poświęcił polskiemu prawosławiu. Jego działalność związana jest z trudnym okresem w historii Cerkwi w II Rzeczypospolitej, w którym niejednokrotnie był zmuszany do podejmowania kontrowersyjnych decyzji, jednak to przede wszystkim dobro i rozwój Kościoła były tym, co charakteryzowało tę barwną i nietuzinkową postać, którą do dzisiaj trudno jednoznacznie ocenić. 11:40 ŚWIATOWE DZIEDZICTWO HISZPAŃSKICH MIAST - TARRAGONA (WORLD HERRITAGE SPANISH CITIES) Cykl dokumentalny, 49 min, Hiszpania, 2019 Reżyseria: Antonio Urrea, Ivan Bayon Spektakularna seria dokumentalna - wycieczka po 5 miastach w Hiszpanii, które są wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zabytki, ciekawostki, najpiękniejsze miejsca i ludzie - mieszkańcy tych miast. W tym odcinku - Tarragona. 12:40 TAŃCZĄCA ZE ŚWIATEM - TUNEZJA - SEZON I ODC. 3/10 AMFITEATR W EL DJEM Magazyn, 25 min, Polska, 2023 Prowadzący: Edyta Herbuś Amfiteatr w El Djem, wspaniałe muzeum mozaik w Sousse i medyna wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO - te historyczne miejsca w Tunezji odwiedzi Edyta Herbuś w kolejnym odcinku programu "Tańcząca ze światem". W laboratorium oliwy dowiemy się, jak rozpoznać najlepszą oliwę oraz jak prawidłowo testować jej smak. Poza tym poznamy tajniki pielęgnacji skóry, do czego tunezyjska oliwa nadaje się doskonale. A na deser wizyta w porcie El Kantaoui, gdzie na turystów czeka mnóstwo atrakcji, jak np. możliwość morskiej wyprawy katamaranem czy jedne z najlepszych na świecie pól golfowych. 13:10 PODRÓŻE MAŁEJ I DUŻEJ - SEZON IV ODC. 9 RODOS CZ. 1: MIASTO RODOS I OKOLICE Magazyn, 22 min, Polska, 2023 Relacje z podróży mamy, Moniki Witkowskiej, pilotki wycieczek i podróżniczki, z malutką córeczką Laurą, która poznaje nowe kraje od trzeciego tygodnia życia. Praktyczne porady dotyczące podróży z małym dzieckiem i ciekawostki turystyczne. 13:40 BIG CATS - WIELKIE KOTY CZ. 2 (BIG CATS) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Nick Easton Lektor: Grzegorz Widziszewski Druga część dokumentu BBC Worldwide o kotach. Koty są naturalnie nieuchwytnymi i tajemniczymi zwierzętami. Wrażliwe, emocjonalne, inteligentne i mają złożoną osobowość. W cyklu poznamy metody komunikacji, rodzicielstwo i zaloty kotów oraz ich zdolność do rozwoju we wszystkich zakątkach świata. To wyjątkowo szczegółowy portret tej popularnej rodziny zwierząt. 14:40 WIELKIE RZEKI ŚWIATA - NIL CZ. 2 (EARTH’S GREAT RIVERS NILE) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Mark Flowers Wykonawcy: Krystyna Czubówna Cykl dokumentalny BBC Studios o największych rzekach na świecie: Amazonce, Nilu, Missisipi. Będzie to niezwykła podróż po dzikim świecie rzek, z których każda jest osobnym ekosystemem. Przy użyciu nowoczesnych technologii filmowania zobaczymy te rzeki z lotu ptaka i ze szczegółami, których nigdy dotąd nie widziano. Prześledzimy te wodne arterie od ich źródeł aż po ujścia. Cudowne laguny Amazonki, niesamowitych rozmiarów węgorze, afrykańskich mieszkańców Nilu, niespodzianki pięknej Missisipi. Nil, najdłuższa rzeka świata. Płynie od równika przez Afrykę Północą do Morza Śródziemnego, mijając zadziwiające, ukryte krainy. Zmienia swe oblicze na każdym z licznych zakrętów w czasie wędrówki liczącej 6650 kilometrów. Dała początek wielkim cywilizacjom. Jej wody sprowadzają życie na obszary, które inaczej byłyby pustkowiem. Źródła Nilu przez tysiące lat spowijała tajemnica. Starożytni Grecy dopatrywali się początków rzeki w mitycznych Górach Księżycowych, dziś utożsamianych z potężnym masywem górskim Ruwenzori. Górujące nad Demokratyczną Republiką Konga i Ugandą to najwyżej położone i najbardziej widowiskowe źródło Nilu. Nazywano Nil matką wszystkich ludzi i wychwalano cudowne zdolności rzeki do tworzenia życia wszędzie tam, gdzie bez wody nie mogłoby ono zaistnieć. Dziś Nil jest wychwalany wszędzie wzdłuż swojego całego biegu. Od górskich źródeł po egipskie pustynie. Ci, którzy żyją nad Nilem, wykorzystują wody rzeki na najrozmaitsze, często zaskakujące sposoby. Po przepłynięciu ponad sześciu i pół tysiąca kilometrów przez Afrykę potężna rzeka kończy swój bieg w Morzu Śródziemnym. Po drodze ożywia wszystko, z czym się zetknie. 15:40 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - / 10/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 2) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym okryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 16:40 NIESAMOWITE PODRÓŻE Z SIMONEM REEVEM - ODCINEK 1. (INCREDIBLE JOURNEYS WITH SIMON REEVE (1/4)) Cykl dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Gian Quaglieni Czteroodcinkowa seria BBC Studios. Simon Reeve przedstawia niektóre z najważniejszych wydarzeń ze swoich niesamowitych podróży po całym świecie. W ciągu ponad 15 - letniej kariery Simon odwiedził ponad sto krajów na sześciu różnych kontynentach, odkrywając niesamowite krajobrazy i poruszające i dramatyczne ludzkie historie. Teraz dogania niektóre z niezapomnianych postaci, które spotkał po drodze. Simon ujawnia kulisy wydarzeń i odkrywa niektóre z ogromnych zmian, których był świadkiem podróżując po całym świecie. 17:45 PRAWDZIWA HISTORIA PIRATÓW (THE TRUE STORY OF PIRATES / L'ILE AUX PIRATES) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Reżyseria: Stephane Begoin Film dokumentalny o społeczności pirackiej. Wizerunek piratów został stworzony przez Hollywood, ale czy faktycznie jest wierny rzeczywistości? Piraci z drewnianymi nogami, papugami i skarbami - to postaci mityczne. Ale kim rzeczywiście byli ci ludzie? Wesołymi żeglarzami czy bandytami? Czym się zajmowali? Do niedawna odnaleziono niewiele statków pirackich i życie tych ludzi pozostaje owiane tajemnicą. Dziś na Mauritiusie archeolodzy badają wrak słynnego pirackiego statku. A na Madagaskarze eksplorują wyspę, na której piraci zwykli się ukrywać. Badacze wyjawią nam, co jest prawdą, a co legendą. Pod koniec dziewiętnastego wieku Robert Luis Stevenson pisze "Wyspę skarbów". Jego powieść szybko staje się bestsellerem, a czytelnicy zakochują się w romantycznych postaciach wyjętych spod prawa żeglarzy. Piraci Czarnobrody, Szkarłatny Rackham czy Robert Kidd stają się bohaterami masowej wyobraźni. Ale trudno tak naprawdę poznać prawdziwe życie morskich rozbójników. Skąd pochodzili, czemu wypływali w morze, gdzie się ukrywali? By odpowiedzieć na te pytania, archeolodzy wyruszają na Ocean Indyjski w pobliże wyspy Mauritius. Zamierzają wznowić badanie Speakera, siedemnastowiecznego statku pirackiego, który w 1702 - gim roku rozbił się na rafie koralowej. Wraz ze zmieniającym się światem piraci przechodzą do historii. Ich złoty wiek trwał zaledwie kilkadziesiąt lat. Od tamtej pory morscy rozbójnicy i ich statki żeglują po wodach wyobraźni tych, którzy wpatrują się w odległe horyzonty. 18:45 ANIA - ODC. 3 - BYLE TYLKO ŻYĆ Serial dokumentalny, 30 min, Polska, 2022 Reżyseria: Michał Bandurski, Krystian Kuczkowski Scenariusz: Krystian Kuczkowski, Michał Bandurski Zdjęcia: Michał Tyszkiewicz, Kamil Gubała Inspirująca historia Ani Przybylskiej, odważnej, kochającej życie i spełniającej marzenia dziewczyny z Gdyni. Dziewczyny o twarzy anioła i charakterystycznym głosie, znanej m.in. z roli Marylki z serialu "Złotopolscy" oraz filmów m.in. "Ciemna strona Wenus", "Kariera Nikosia Dyzmy", "Sęp" czy "Bilet na księżyc". Ania Przybylska - mama, partnerka, przyjaciółka, aktorka, modelka. Spełniona w każdej z tych ról. Usłyszymy jej zaraźliwy śmiech, sama opowie, czym był dla niej sukces, piękno i sens życia. Rodzina wspomni o tym, jaka była poza kamerami i jaką była mamą. Współpracownicy opowiedzą o jej pracy na planie i karierze. Serial dokumentalny "Ania" zbudowany jest z wywiadów oraz niepublikowanych dotąd materiałów z prywatnych archiwów, dzięki czemu możemy zobaczyć portret kobiety utrzymującej równowagę pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym. Wspólne chwile z Anną Przybylską wspominać będą m.in.: jej partner Jarosław Bieniuk, córka Oliwia, mama oraz siostra aktorki. Nie zabraknie opowieści związanych z jej życiem i karierą we wspomnieniach reżysera Radosława Piwowarskiego oraz wielu aktorów, m.in.: Katarzyny Bujakiewicz, Szymona Bobrowskiego, Anny Dereszowskiej, Jana Englerta, Pawła Małaszyńskiego, Andrzeja Piasecznego, Pawła Wawrzeckiego, Michała Żebrowskiego oraz innych. Odcinek 3 - "Byle tylko żyć". Wzruszająca opowieść o popularnej aktorce Annie Przybylskiej. Wspomnienia rodziny i przyjaciół. Kariera filmowa. Fatalna diagnoza. Początek choroby. Konflikt z paparazzi. 19:25 ANIA - ODC. 4 - DZIEŃ MUSI ZAJŚĆ Serial dokumentalny, 30 min, Polska, 2022 Reżyseria: Michał Bandurski, Krystian Kuczkowski Scenariusz: Krystian Kuczkowski, Michał Bandurski Zdjęcia: Michał Tyszkiewicz, Kamil Gubała Inspirująca historia Ani Przybylskiej, odważnej, kochającej życie i spełniającej marzenia dziewczyny z Gdyni. Dziewczyny o twarzy anioła i charakterystycznym głosie, znanej m.in. z roli Marylki z serialu "Złotopolscy" oraz filmów m.in. "Ciemna strona Wenus", "Kariera Nikosia Dyzmy", "Sęp" czy "Bilet na księżyc". Ania Przybylska - mama, partnerka, przyjaciółka, aktorka, modelka. Spełniona w każdej z tych ról. Usłyszymy jej zaraźliwy śmiech, sama opowie, czym był dla niej sukces, piękno i sens życia. Rodzina wspomni o tym, jaka była poza kamerami i jaką była mamą. Współpracownicy opowiedzą o jej pracy na planie i karierze. Serial dokumentalny "Ania" zbudowany jest z wywiadów oraz niepublikowanych dotąd materiałów z prywatnych archiwów, dzięki czemu możemy zobaczyć portret kobiety utrzymującej równowagę pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym. Wspólne chwile z Anną Przybylską wspominać będą m.in.: jej partner Jarosław Bieniuk, córka Oliwia, mama oraz siostra aktorki. Nie zabraknie opowieści związanych z jej życiem i karierą we wspomnieniach reżysera Radosława Piwowarskiego oraz wielu aktorów, m.in.: Katarzyny Bujakiewicz, Szymona Bobrowskiego, Anny Dereszowskiej, Jana Englerta, Pawła Małaszyńskiego, Andrzeja Piasecznego, Pawła Wawrzeckiego, Michała Żebrowskiego oraz innych. Odcinek 4 - "Dzień musi zajść". Dokumentalny obraz Anny Przybylskiej - popularnej aktorki, mamy i partnerki. Walka z chorobą. Pożegnanie z bliskimi. Śmierć. 20:00 LYRA Film dokumentalny, 94 min, Wielka Brytania/Irlandia, 2022 Reżyseria: Alison Millar Zdjęcia: Mark Mccauley Osobisty, intymny portret życia i śmierci dziennikarki oraz aktywistki z Belfastu Lyry Mckee, zamordowanej przez członka New IRA podczas zamieszek w Derry. Lyra prowadziła relację z tych wydarzeń. Miała 29 lat. Film wyreżyserowany przez Alison Millar, przyjaciółkę tytułowej bohaterki i dokumentalistkę. Dokument zarysowuje tło zabójstwa, do którego doszło w kwietniu 2019 roku. Lyra wyrosła z robotniczego środowiska w centrum rozdartego wojną Belfastu i stała się znaną na całym świecie dziennikarką śledczą, szukającą sprawiedliwości i ukarania winnych zapomnianych zbrodni. Robiła to wbrew euforii, jaka towarzyszyła porozumieniu wielkopiątkowemu, przyjętemu w 1998 roku. W Irlandii Północnej niewygodną prawdę grzebało się, tak jak się grzebie zmarłych. Lyra była z pokolenia, które zespół stresu pourazowego wyssało z mlekiem matki, przez co jej rówieśnicy popełniali samobójstwa na niespotykaną skalę. Irlandia Północna, niegdyś kojarzona z konfliktami na tle wyznaniowym, dziś przez media jest nazywana "europejską stolicą samobójstw". Dziennikarka starała się dotrzeć do przyczyn tych tragedii, aby im zapobiec w przyszłości. Pragnęła lepiej zrozumieć przeszłość, żeby zmieniać przyszłość. Jest to portret nie tylko wyjątkowej kobiety, ale również hołd dla prawdziwego dziennikarstwa obywatelskiego. Mało który film tak dobrze przedstawia skutki wieloletniej wojny domowej w Irlandii. Setki osób w całej Irlandii wyraziły gniew i rozpacz po tragicznym zabójstwie Lyry, która była 160 ofiarą konfliktu od podpisania porozumienia wielkopiątkowego w 1998 r. Tak wzruszającej reakcji społecznej nie widziano od lat. Pogrzeb kobiety pokazał dobitnie, że to początek przemian. Nie spotkano się wcześniej z podobną reakcją świata politycznego. Po serii aresztowań o zabójstwo Lyry oskarżono trzech mężczyzn. 21:50 MROCZNE OBLICZE HOLLYWOOD S.I - ODC. 2 "ZDOBYWCA" (THE DARK SIDE OF HOLLYWOOD - "THE CONQUEROR" EP. 2) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Claudia Collao Scenariusz: Claudia Collao Muzyka: Guillaume Tunzini Są filmy, które osiągają status kultowych. Zdarzają się też takie, które stają się największymi porażkami kasowymi, a później również osiągają status kultowych. Niektóre filmy nigdy nie zostały ukończone lub są nadmiernie skrócone, ale z perspektywy czasu uznawane są za świetne. Claudia Collao w swojej czteroczęściowej serii "Mroczne oblicze Hollywood" przygląda się kilku filmom cenionym dziś, ale ponoszącym kasową klęskę w momencie premiery lub zrealizowanym w formie zupełnie nieodpowiadającej wizji ich twórców. Druga część opowiada o "Zdobywcy" w reżyserii Dicka Powella, filmie, który ze względu na znaczące błędy obsadowe i zły scenariusz z góry skazany był na porażkę. Producent Howard Hawks zatrudnił do głównych ról aktorów westernowych i kostiumowych, w tym Johna Wayne’a do głównej roli Czyngis-chana. Film był kręcony w plenerach stanu Utah rok po próbach jądrowych i wielu jego twórców zachorowało na raka w wyniku ekspozycji na pył radioaktywny. Pozostałe odcinki serii to "Chciwość" Ericha von Stroheima, "Kleopatra" Josepha L. Mankiewicza i "Wrota niebios" Michaela Cimino. 22:55 TAMTE LATA, TAMTE DNI - RADOSŁAW PIWOWARSKI Magazyn, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuć-Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem gościem programu jest reżyser Radosław Piwowarski. Autor kultowych filmów, takich jak "Pociąg do Hollywood" czy "Yesterday" wspomina dorastanie w artystycznym domu, pełnym ciepła i miłości. Rodzice przekazali mu zamiłowanie do sztuki oraz przekonanie, że "artysta szczęśliwy jest wtedy, gdy może tworzyć to, co chce". Rzeźby Edwarda Piwowarskiego oraz mozaiki Moniki Piwowarskiej do dziś oglądać można na jednym z osiedli na warszawskim Żoliborzu. 23:30 BEZ POWROTU (NO U - TURN) Film dokumentalny, 93 min, Francja, 2022 Reżyseria: Ike Nnaebue Film dokumentalny, w którym nigeryjski reżyser Ike Nnaebue opowiada swoją wstrząsającą historię ucieczki z Nigerii, a następnie wędrówki przez Benin, Mali i Mauretanię do Maroka, gdzie musiał ostatecznie zawrócić, nie mogąc dotrzeć do Europy. W filmie dokumentalnym, odtwarza tę zmieniającą życie podróż, którą odbył ponad 20 lat temu. Po drodze spotykał tych, którzy wybrali tę samą drogę i poprzez rozmowy z nimi stara się zrozumieć, co motywuje dzisiejszą młodzież do narażania się na niepewną przyszłość. Większość zdaje sobie sprawę z niebezpieczeństw związanych z podróżowaniem bez dokumentów, jednak coraz więcej dołącza do grona tych, którzy podejmują to ryzyko, pomimo szeroko rozpowszechnianych informacji, zdjęć i zeznań w Internecie od osób, które zostały zwabione do niewoli. Ten autorefleksyjny dziennik podróży, opatrzony mocnym poetyckim komentarzem, wskazuje na głęboką tęsknotę całego pokolenia za lepszym życiem. Reżyser, który dziś jest uznanym twórcą w Nigerii, stara się zrozumieć, co obecnie skłania Afrykańczyków do emigracji. 01:15 SZKLANE NEGATYWY Film dokumentalny, 39 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jan Borowiec Odnalezienie ukrytych na strychu lubelskiej kamienicy tytułowych negatywów portretujących miejscową żydowską społeczność staje się początkiem fascynującej podróży w czasie i przestrzeni. Próba rozwikłania tajemnicy ich autorstwa prowadzi do zaskakujących odkryć. Na przywróconych do życia fotografiach pojawia się kruchy jak szklana tafla świat, który niedługo później miał zniknąć, roztrzaskany na miliony kawałków. Dzięki zdjęciom, wspomnieniom świadków i sugestywnej muzyce zespołu Kroke możemy choć na moment złożyć go z powrotem. 02:00 SIERMIĘŻNA MUZA - WOKÓŁ TEATRU OKRESU SOCREALIZMU Film dokumentalny, 39 min, Polska, 1991 Scenariusz: Renata Czarnkowska Lektor: Jerzy Rosołowski, Ryszard Rembiszewski Zdjęcia: Hubert Waliszewski Program dokumentalno - montażowy prezentujący wybrane zagadnienia dotyczące teatru okresu socrealizmu (1949 - 1953). Realizm socjalistyczny - kierunek w sztuce określany jako metoda twórcza, istniejący od 1934 r. w sztuce radzieckiej, a następnie w pozostałych krajach socjalistycznych, w których miał oficjalny status podstawowej i jedynej metody twórczości artystycznej i był ideowym i propagandowym narzędziem partii komunistycznych. Zakładał, że dzieło sztuki powinno posiadać realistyczną formę i socjalistyczną treść, zgodną z ideami marksizmu i leninizmu. Program socrealizmu, mimo starań stworzenia jednolitej teorii, był wewnętrznie sprzeczny i niekonsekwentny. Opierał się na wybranych elementach XIX - wiecznego realizmu, doświadczeniach twórczości akademickiej oraz rozważaniach publicystów i estetyków komunistycznych. Jako tematy wybierano walkę klasową, sojusz robotniczo - chłopski, historię ruchu robotniczego, prostych robotników przy pracy, ujarzmianie przyrody przez człowieka itp. W programie znalazły się wypowiedzi wybitnych krytyków: Marty Fik i Jana Kotta oraz materiały filmowe WFD. 02:50 GENIUSZE I MARZYCIELE. TADEUSZ TAŃSKI Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Marek Pawłowski Tadeusz Tański był jednym z pierwszych polskich inżynierów, którzy podjęli próbę produkcji polskich samochodów. Na skutek tajemniczych wpływów ówcześni decydenci wybrali lojalność wobec włoskiego Fiata. Ten wybitny umysł spotykał się z wielkim rozczarowaniem. Pasję tworzenia odziedziczył po ojcu, Czesławie Tańskim, malarzu, konstruktorze i budowniczym samolotu, śmigłowca i szybowca Lotnia, który porzucił rodzinę zaraz po narodzinach syna. A gdy po latach spotkali się w Paryżu, rozumieli się od tego momentu jak nikt na świecie. Tadeusz studiował w Paryżu od 1909 r. Po uzyskaniu dyplomu w kategorii motoryzacji i lotnictwa pracował w fabryce Renault, opracował wiele projektów i patentów. Dał się poznać jako bardzo zdolny i obdarzony niezwykłą wyobraźnią przestrzenną twórca, a jego pomysły wybiegające ponad epokę budziły zachwyt. Jako 24-letni inżynier skonstruował największy na świecie, 12-cylindrowy lotniczy silnik spalinowy w układzie H o mocy 520 KM.