TVP Kultura                         Poniedziałek, 17.06.2024


Zmiany z dnia 11.06.2024
w stosunku do raportu z dnia 11.06.2024

(zmodyfikowano opis: Omówienie)
21:55 PANORAMA KINA POLSKIEGO - ETER
(ETER)

Dramat, 112 min, Włochy/Litwa/Polska/Węgry/Ukraina, 2018
Reżyseria: Krzysztof Zanussi
Scenariusz: Krzysztof Zanussi
Zdjęcia: Piotr Niemyjski
Muzyka: Richard Wagner
Aktorzy: Andrzej Chyra, Jacek Poniedziałek, Zsolt Lszló, Ostap Vakuliuk, Maria Riaboshapka, Małgorzata Pritulak, Rafał Mohr

Film jest próbą reinterpretacji mitu Fausta. Opowiada historię wojskowego lekarza, który prowadzi eksperymenty medyczne na początku XX wieku by zyskać władzę nad ludźmi. ETER, CZYLI QUINTA ESENTIA
Film składa się z dwóch części. Pierwsza, nazwana jawną, jest w dużym stopniu realistyczną opowieścią o lekarzu, który na przełomie wieków gdzieś na kresach Imperium Rosyjskiego, dawnych terenach polskich, dopuścił się zbrodni, nadużywając eteru, z zamiarem pozbawienia świadomości panny, która była przedmiotem jego pożądania. Doktor uchodzi sprawiedliwości, pojawia się na dawnych terenach polskich w zaborze austriackim. Udaje patriotę, uciekiniera z Sybiru. Znajduje pracę w twierdzy, gdzie rozwija eksperymenty z użyciem eteru i innych środków pozwalających manipulować bólem i wolą poddanych mu ludzi. Ofiarą eksperymentów jest w pierwszej kolejności miejscowy ukraiński wyrostek, sierota, którego doktor całkowicie od siebie uzależnia. 
Do obowiązków doktora należy asystowanie przy wykonywaniu wyroku śmierci na rosyjskim szpiegu, który zostaje złapany, kiedy przyjeżdżają z misją fotografowania nowo budowanych umocnień. Pod opieką doktora jest także
dom publiczny, z którego korzysta załoga twierdzy. Eksperymenty doktora są kosztowne. Komendant twierdzy sugeruje mu łatwy sposób na zdobycie środków. Wystarczy potajemnie dostarczyć Rosjanom zdjęcia z budowy. Propozycja okazuje się pułapką zastawioną przez komendanta za sugestią austriackiego wywiadu. Szlachetny młody Ukrainiec na próżno próbuje wziąć na siebie winę, doktor ponosi śmierć przez rozstrzelanie. 
W drugiej, tajnej części opowieści cofamy się do początku. Opowieść skupia się na Ziemskim Sędzi, który ratuje doktora przed karą za próbę zniewolenia dziewczyny eterem. Doktor sprzedaje w zamian duszę przekonany, 
że oszukał kupca, bo dusza nie istnieje. 
W dalszej akcji Sędzia Ziemski ułatwia umowę z komendantem w sprawie sprzedaży fotografii twierdzy i utrudnia doktorowi kontakt z jego dawną ofiarą, dziewczyną, którą ten próbował zniewolić i która przebywa w klasztornym
zakładzie dla obłąkanych. W finale opowieści doktor zostaje rozstrzelany, po czym okazuje się, że dusza nie przepadła i zawładnął nią Sędzia Ziemski. 
Przed wiecznym potępieniem doktora może uratować tylko modlitwa dziewczyny, którą próbował zniewolić, i ofiara młodego Ukraińca, który poświęca się, ratując rannych na polu bitwy rozpoczynającej się wojny.