TVP Dokument Sobota, 29.06.2024 05:25 PRZYRODNIK NA TROPIE - /26/ - PLUSZCZ Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Są odporne na mróz. Gdy woda zamarza, ptaki te polują pod lodem. Jeden z gatunków pod wodą może przebywać nawet 30 sekund, a potrafią nurkować aż do półtora metra. Mowa o pluszczu, czyli nielicznie u nas występującym ptaku lęgowym o brązowym ubarwieniu, jaśniejszym na głowie. Co jedzą, jak dbają o swoją urodę i gdzie ich szukać opowiada Łukasz Bożycki. 05:55 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 19 NA TORACH HISTORII Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Radosław Kotarski tym razem dosłownie i w przenośni podąża torami historii. Sprawdza, jak dawniej podróżowano koleją i dowiaduje się czym było piąte koło u wozu. Poznaje także sekrety, które skrywa zabytkowa parowozownia w Wolsztynie oraz próbuje uruchomić dawne maszyny i drezyny. To prawdziwie historyczna podróż. 06:25 WYZWANIA SAWANNY (THE CHALLENGE OF THE SAVANNA / LE GOUT DE LA SAVANE) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2021 Reżyseria: Ronan Fournier - Christol Sawanna wschodnioafrykańska jest jednym z najbogatszych biotopów na świecie. Jest domem dla prawie dwóch milionów dużych roślinożerców, w tym gnu, topi i gazeli. Aby zaspokoić swój apetyt, zwierzęta te znajdują obfitość roślin. Muszą jednak żyć w ciągłym zagrożeniu ze strony drapieżników... Mięsożercy, tacy jak gepardy, lwy i lamparty, znajdują się na szczycie łańcucha pokarmowego. Często przedstawiane jako dzikie i dominujące, w rzeczywistości są zależne od swojej ofiary, co czyni je wrażliwymi. A więc, aby przetrwać na sawannie, które są lepiej przystosowane: roślinożercy czy mięsożercy? Film analizuje, w jakim stopniu dieta gatunku wpływa na jego styl życia. A to obala z góry przyjęte idee. Na przykład niektóre zwierzęta roślinożerne, takie jak zebry, walczą gwałtownie, podczas gdy mięsożerne, takie jak duże koty, dzielą się pożywieniem i przytulają się. Wydaje się również, że przy urodzeniu młode lwy są dalekie od wykazania się wspaniałym zachowaniem, którego można by oczekiwać od królów sawanny. Wręcz przeciwnie, małe antylopy są zaradne i żądne przygód od urodzenia! Tym samym film ten przypomina nam, że w naturze nie ma zwierząt dominujących ani zdominowanych, ale równowaga stworzeń współzależnych od siebie i doskonale dostosowanych do ich środowiska. 07:25 BALEARY. NIEUJARZMIONA PRZYRODA (BALEARES, THE UNTAMED ARCHIPELAGO / BALEARES, ARCHIPELAGO INDOMITO EN) Film dokumentalny, 52 min, Hiszpania, 2019 Reżyseria: Ruben Casas Oche Film dokumentalny, przyrodniczy. W samym sercu zachodniej części Morza Śródziemnego archipelag Balearów kryje świat, którego nawet narastająca inwazja człowieka nie była w stanie zniszczyć. To jeden z najczęściej wybieranych kierunków podróży w zachodniej części Morza Śródziemnego, a powody są oczywiste. Znajdziemy tu urokliwe zatoczki, przepiękne zachody słońca i zapierającą dech w piersiach przyrodę. Baleary mają wiele do zaoferowania - możesz zwiedzać nadmorskie miasteczka, odkrywać krajobrazy niczym z filmu lub też uprawiać sporty wodne. Szczególnie spokojne są Minorka i Formentera, dwie małe, rajskie wyspy na Morzu Śródziemnym. Większymi wyspami są Majorka i Ibiza. Na pierwszej wyróżniają się stolica, Palma, Park Narodowy Cabrera oraz Sierra de Tramontana. Ibiza z kolei ze względu na swoją bioróżnorodność i kulturę została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Znajdują się tu bowiem ruiny osady fenickiej w Sa Caleta, nekropolia w Puig des Molins oraz starówka miasta Eivissa. Film nagrodzony na Festiwalu Filmów NATURVISION 2019, GREENSCREEN 2019. 08:25 GDY MORZE ZAGRAŻA MIASTOM (WHEN OCEANS THREATEN CITIES / QUAND LA MER MENACE LES VILLES) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Reżyseria: Laurence Thiriat Film dokumentalny o miastach, które są położone na wybrzeżach i przez to narażone bardziej niż inne na huragany, burze, nawałnice i powodzie. Zagraża im również sól i erozja. Ze względów strategicznych największe miasta świata leżą w strefie przybrzeżnej. Woda stanowi bezpośrednie zagrożenie dla blisko ośmiuset milionów ich mieszkańców. Wybraliśmy trzy symboliczne miasta na trzech różnych kontynentach: Nowy Jork, Rotterdam i Singapur. Miasta, z których każde boryka się z wyjątkowymi problemami i musi zrewidować swoje relacje z wodą, aby przetrwać na dłuższą metę. Za 50 lat wszystkie bariery przeciwprzepięciowe na świecie przestaną działać. Najlepsi eksperci toczą prawdziwy wyścig z czasem z żywiołami. Czy konieczne będzie zamknięcie zatoki nowojorskiej? A może Morze Północne, by chronić wybrzeże Atlantyku? Jakie rozwiązania pozostaną wówczas dla miast nadmorskich? Czy rozwiązaniem byłoby poruszanie się po wodzie? Pomimo armii badaczy i naukowców, zmobilizowanych w różnych częściach świata, walka z wodą pozostaje nierówna w różnych krajach. Nasi przodkowie osiadali nad brzegami oceanów, by budować tam miasta. W 2050 roku aż sto czterdzieści milionów ludzi na całym świecie doświadczy losu klimatycznych uchodźców. Ludzkość staje w obliczu nieodwracalnych zmian. Od tego, jak sobie z nimi poradzi, zależy jej przetrwanie. 09:25 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - GRUZJA. NAJLEPIEJ STRZEŻONE TAJEMNICE KAUKAZU (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W kolejnym odcinku zwiedzimy Gruzję. Według legend, Bóg zostawił dla siebie wyjątkowo piękne miejsce nad Morzem Czarnym, ale oddał je Gruzinom w podzięce za to, że zaprosili go na uroczystości związane z podziałem Ziemi na różne krainy. Od tamtej pory Gruzja strzeże swego artystycznego dziedzictwa i wyjątkowych tradycji. Udało się tu zachować różnorodność biologiczną większą niż na niektórych kontynentach. Każdy, kto odwiedzi ten kraj, chce tutaj wrócić. Motto Gruzji brzmi: "Siła jest w jedności". Zawarta jest w nim mądrość narodu, który przetrwał wiele inwazji i konfliktów zbrojnych. Do ostatniego z nich doszło w 2008 roku. Gruzja jest krajem małym, wielkości Szwajcarii, ale wielkim pod każdym względem. Zamieszkuje ją postępowy naród, o zachodnioeuropejskim duchu, ale na wskroś kaukaski i śródziemnomorski. 10:30 GRABARZE Film dokumentalny, 11 min, Polska, 1950 Reżyseria: Marta Marczak, Karol Marczak Scenariusz: Marta Marczak Film przyrodniczy prezentujący zagadnienia z życia owadów, z rzędu chrząszczy, zwanych grabarzami. Ludzie przywykli traktować owady jako szkodniki, lecz twórcy zwracają uwagę na pożyteczną rolę grabarzy w środowisku naturalnym. Wyposażone w czułki, mocne żuwaczki, owłosione odnóża oraz dwie pary skrzydeł żerują i wychowują potomstwo na drobnej padlinie, która rozkładając się zanieczyszczałaby powietrze. Odór rozkładającej się padliny, na przykład myszy, czy kreta potrafią wyczuć z dużej odległości. Grabarze używając swoich mocnych odnóży instynktownie zakopują zwłoki w celu ochronnym przed zbyt szybkim wysychaniem zwłok na wietrze i słońcu. Rozkład padliny trwa około dwóch tygodni, a grabarze dzięki temu zapewniają przyszłość swojemu potomstwu. W zdjęciach wykorzystano duże zbliżenia makro ukazujące rozwój gąsienic poczwarek młodych chrząszczy. 10:40 JEDNĄ NOGĄ NA KSIĘŻYCU Film dokumentalny, 9 min, Polska, 1963 Reżyseria: Janusz Star Niedaleki jest dzień, kiedy kosmonauci wylądują na Księżycu. Zanim to nastąpi, trzeba sprawdzić, na jakim gruncie stanie noga człowieka. Ale w jaki sposób zbadać z ziemi skład chemiczny i strukturę mineralną powierzchniowych warstw Księżyca? Metodę badania ukazuje nam właśnie film, do którego akcji reżyser wprowadza robota - analizatora. Model robota jest wytworem fantazji reżysera, ale fantazji opartej o naukowe zdobycze nowoczesnej fizyki i techniki. 11:00 LENA NA KAUKAZIE - GRUZJA - WINOBRANIE (Z SUPRĄ) Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Hanna Jewsiewicka, Konrad Zagórski, Jowita Baraniecka - Ogden Prowadzący: Lena Urbańska Lena to dziennikarka, podróżniczka, obywatelka świata. Absolwentka dziennikarstwa na warszawskim SWPS. Autorka bloga podróżniczego "Razem Taniej". Prowadziła poranne audycje w radiu Kampus oraz telewizyjne reportaże z wydarzeń kulturalnych dla TVP. Autorka programu "Moje LA" i reportażu "To jest Birma". Wraz ze swoim chłopakiem podróżują od 2013 roku. Byli razem w 74 krajach od Azji Południowo - Wschodniej, przez Amerykę Centralną, Bałkany czy Afrykę Północno - Zachodnią. W tej serii dokumentalnej Lena Urbańska zabierze nas w podróż po Kaukazie - od magicznej, gruzińskiej Swanetii i jej wież, przez ormiańskie czterotysięczniki, z największym z nich, Aragacem na czele, aż po niezwykłe, futurystyczne budynki stolicy Azerbejdżanu, Baku. W każdym odcinku będziemy się starali się dowiedzieć, gdzie bije puls Kaukazu. Czym naprawdę żyją jego mieszkańcy ci starzy, którzy wciąż wspominają Związek Radziecki, i ci najmłodsi, którym bliżej do Europy czy Ameryki. Będziemy patrzeć, jak się bawią, jak świętują, jak pracują, jak jedzą i jak walczą. W każdym z 24 - minutowych odcinków będziemy mieli przewodnika, który poprowadzi nawet przez najbardziej skomplikowane zagadnienia. Będziemy chodzić po nieutartych szlakach, ale jednocześnie nie tracić z pola widzenia tego, co może zainteresować masowego widza w Polsce, i za granicą. 11:50 NARBONA - DRUGI RZYM (NARBONNE, THE SECOND ROME / NARBONNE, LA SECONDE ROME) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2020 Reżyseria: Alain Tixier Film dokumentalny opowiadający o Narbonie w Oksytanii, gdzie zespół naukowców bada największe wykopaliska archeologiczne we Francji, aby przywrócić zapomnianą potęgę tego małego nadmorskiego miasteczka z czasów starożytności rzymskiej. W starożytności miasto było ośrodkiem Wolków. Między IV wiekiem p.n.e. a V wiekiem ne, ta zwana Narbo Martius, pierwsza kolonia rzymska, okazała się centrum handlu śródziemnomorskiego. Dzięki odkryciom archeologicznym i zapierającej dech w piersiach rekonstrukcji 3D film ożywia złoty wiek romański na ziemi galijskiej. 12:50 TAŃCZĄCA ZE ŚWIATEM - TUNEZJA - SEZON I ODC. 3/10 AMFITEATR W EL DJEM Magazyn, 25 min, Polska, 2023 Prowadzący: Edyta Herbuś Amfiteatr w El Djem, wspaniałe muzeum mozaik w Sousse i medyna wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO - te historyczne miejsca w Tunezji odwiedzi Edyta Herbuś w kolejnym odcinku programu "Tańcząca ze światem". W laboratorium oliwy dowiemy się, jak rozpoznać najlepszą oliwę oraz jak prawidłowo testować jej smak. Poza tym poznamy tajniki pielęgnacji skóry, do czego tunezyjska oliwa nadaje się doskonale. A na deser wizyta w porcie El Kantaoui, gdzie na turystów czeka mnóstwo atrakcji, jak np. możliwość morskiej wyprawy katamaranem czy jedne z najlepszych na świecie pól golfowych. 13:20 PODRÓŻE MAŁEJ I DUŻEJ - SEZON IV ODC. 9 RODOS CZ. 1: MIASTO RODOS I OKOLICE Magazyn, 22 min, Polska, 2023 Relacje z podróży mamy, Moniki Witkowskiej, pilotki wycieczek i podróżniczki, z malutką córeczką Laurą, która poznaje nowe kraje od trzeciego tygodnia życia. Praktyczne porady dotyczące podróży z małym dzieckiem i ciekawostki turystyczne. 13:45 SZPIEDZY WŚRÓD ZWIERZĄT S.I - ODC. 2. INTELIGENCJA (SPY IN THE WILD) Cykl dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: John Downer Miniseria dokumentalna BBC Worldwide. Cztery odcinki opowieści o najsprytniejszych zwierzętach. Fascynujące podobieństwa w sposobach zachowania u zwierząt i ludzi. Przebiegłość, techniki szpiegowskie i oszustwa są tu na porządku dziennym. Kolejne części serii opowiedzą o blaskach i cieniach miłości, różnej inteligencji, odcieniach przyjaźni i łobuzerskich wyczynach w świecie fauny. Zwierzęta kochają, smucą się, oszukują i wymyślają sposoby na osiągnięcie celu zupełnie tak jak my, ludzie. Nowa generacja kamer szpiegowskich ujawni, jak bardzo zwierzęta przypominają nasze zachowania. Jak bystre są zwierzęta, gdy przychodzi im rozwiązywać problemy życiowe? W lasach na Borneo żyje jeden z najbliższych kuzynów człowieka, orangutan. Wspaniałe stworzenia mają 97% naszego DNA. Są to jedne z najinteligentniejszych zwierząt na Ziemi. Sfilmowanie zachowań tych bystrych naczelnych wymaga wyjątkowego szpiega udającego prawdziwego orangutana. Młode orangutany uczą się przez nieustanne badanie otoczenia. W zimnych i surowych warunkach na Alasce zwierzęta również polegają na sprycie, by przeżyć. Wydry morskie gromadzą się tu w grupach unoszących się na wodzie. Bardzo trudno się do nich zbliżyć, dlatego szpieg wydra jest rzadką szansą, by przeprowadzić infiltrację w ich świecie. Poznamy też innych szpiegów w różnych częściach świata. Następnym razem ekipa szpiegów sfilmuje niezwykłą przyjaźń zwierząt. Sprawdzimy, na ile podobna jest ona do naszej, ludzkiej. 14:50 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - / 14/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 6) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne, dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym odkryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 15:55 BIG CATS ABOUT THE HOUSE - WIELKIE KOTY W DOMU ODC. 3 (BIG CATS ABOUT THE HOUSE EP. 3) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Jo Shimmer Dokument BBC, w którym śledzimy losy osieroconej malutkiej samiczki jaguara o imieniu Maya. Miała zaledwie 5 dni, gdy została uratowana przez Gilesa Clarka, specjalistę od "wielkich kotów" i zamieszkała w jego domu. Obserwujemy rozwój Mai, walkę z chorobą, zdobywanie kolejnych umiejętności, a także interakcję z Gilesem i jego rodziną. Jednocześnie jesteśmy świadkami codziennych wydarzeń w prowadzonym przez Gilesa ośrodku opieki dla różnych gatunków "wielkich kotów". Uważnie obserwując zachowania zwierząt i starając się poznać ich charaktery i zwyczaje, Giles i jego współpracownicy dążą do stworzenia jak najlepszych warunków życia mieszkańcom ośrodka. W tym odcinku Giles pomaga młodej samicy jaguara w decydujących o przetrwaniu pierwszych tygodniach jej życia. Giles Clark opiekuje się wielkimi kotami od ponad dwudziestu lat. Ostatnie dziesięć spędził w australijskim zoo pod Brisbane. Wychowywanie dzikich kotów przez człowieka budzi wiele kontrowersji. Część badaczy twierdzi, że u zwierząt mogą pojawiać się zaburzenia behawioralne. Na całym świecie wielkim kotom grozi wyginięcie. W ostatnich stu latach liczebność niektórych gatunków zmniejszyła się o ponad 90 procent. Badacze twierdzą, że wiele z nich może wyginąć w naturalnym środowisku w ciągu kolejnej dekady. 17:00 KORNWALIA Z SIMONEM REEVEM - CZĘŚĆ 2 (CORNWALL WITH SIMON REEVE) Film dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2020 Simon Reeve podróżuje po pięknej Kornwalii, spotykając ludzi i miejsca dotknięte pandemią w 2020 roku. Krótkie brytyjskie lato jest dla gospodarki Kornwalii kluczowe, a turystyka ma fundamentalne znaczenie dla życia wielu ludzi. Pandemia w 2020 roku spowodowała niesamowity spokój w tym zwykle tętniącym życiem nadmorskim miejscu. W rezultacie wiele firm walczy o przetrwanie. Simon przygląda się również wyzwaniom środowiskowym, przed którymi stoi Kornwalia i po drodze spotyka wiele wspaniałych dzikich zwierząt, w tym foki szare, młode homary i nowo przywróconą populację bobrów. W tej części podróży po pięknym zakątku kraju natrafia na ludzi, walczących o ochronę przyrody i środowiska. Nie mogą z tego uciec! Także farmerów, próbujących wyżyć ze zrównoważonego rolnictwa. Nie można opowiadać o Kornwalii z pominięciem morza. Kornwalia jest niemal wyspą - 80% hrabstwa jest otoczone wodą. Tu Atlantyk zderza się z wybrzeżem, kształtując ląd i życie. Bioróżnorodność w kraju jest w fatalnym stanie. Pod względem bujności dzikiej przyrody Wielka Brytania jest na 189 miejscu na świecie! Ponad połowa lokalnych gatunków jest zagrożona, a jeden na siedem czeka wymarcie. Wielka Brytania jest jednym z najmniej sprzyjacjących naturze krajów na naszej planecie. 18:00 SAGRADA FAMILIA - WYZWANIE DLA GAUDIEGO (SAGRADA FAMILIA, GAUDI'S CHALLENGE / SAGRADA FAMILIA, LE DEFI DE GAUDI) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Reżyseria: Marc Jampolsky Film dokumentalny o słynnej Bazylice Sagrada Familia w Barcelonie. Począwszy od 1883 roku Sagrada Familia stanowi architektoniczny wyjątek porównywalny do średniowiecznych katedr, które budowano przez długie lata, a nawet wieki. Miała być spełnieniem odważnego i szalonego marzenia genialnego architekta - Antoniego Gaudiego. Od wstępnych szkiców do trwającej do dziś budowy - dzieje bazyliki są opowieścią o upartym dążeniu do ukończenia budowli, która przeczy prawom architektury. Wybudowana częściowo za życia swego twórcy, Sagrada Familia stała się artystyczną i twórczą przygodą dla kilku pokoleń architektów z całego świata. Niektórzy poświęcili jej całe swoje życie. Wyjątkowo trudnym wyzwaniem ponieważ w efekcie zawieruch dziejowych część planów i projektów genialnego twórcy uległo zniszczeniu już po jego śmierci. Jak jego następcy kontynuowali i udoskonali jego dzieło walcząc z przeciwnościami? Jaki architektoniczne sekrety i artystyczną brawurę Sagrada Familia ujawniła w czasie trwającej sto pięćdziesiąt lat budowy? Bazylice Sagrada Familia przekształcenie się z fantastycznej wizji swojego twórcy w zbiorowy wysiłek i sukces zajęło sporo czasu. Dziewięć wież i fasada Chwały zostaną ukończone w nadchodzących latach. Gdyby Gaudi mógł ujrzeć swoje niemal ukończone arcydzieło nie poczułby się zawiedziony. Raczej zadowolony z bycia siłą sprawczą takiego przedsięwzięcia przez ponad sto lat. 18:55 MEGAN I HARRY. NOWY ROZDZIAŁ (MEGHAN & HARRY: THE NEW REVELATIONS) Film dokumentalny, 57 min, Wielka Brytania, 2020 Ten dokument ujawnia kulisy powstania najnowszej książki o Meghan i Harrym, pod tytułem "Finding Freedom"(w polskim przekładzie tłumaczony jako "Chcemy być wolni"), która ukazała się w 2021 roku. Jako pierwszy ujawnia prawdziwe szczegóły wspólnego życia Harry’ego i Meghan oraz rozwiewa krążące wokół nich plotki. Mamy okazję poznać nowe spostrzeżenia na temat relacji Harry'ego z Williamem i oczekiwań Meghan wobec księżnej Kate. Film ukazuje ich teraźniejsze życie poza rodziną królewską. 20:00 ABSOLUTNI AMATORZY (A BUNCH OF AMATEURS) Film dokumentalny, 95 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Kim Hopkins Film jest dokumentalną odsłoną dobrze znanych brytyjskich feel - good - movies, gdzie grupa bohaterów robi wszystko by uratować ukochane przez siebie miejsce. Przywodzi na myśl filmowe komediodramaty Kena Loacha, będąc zarazem pięknym hołdem dla miłości do kina. Bradford Movie Makers to najstarszy i jeden z ostatnich amatorskich klubów filmowych na świecie, założony w 1932 roku, kiedy złota era Hollywood inspirowała powstanie podobnych inicjatyw w różnych zakątkach globu. Klub przyciąga fanów kina w różnym wieku, głównie mężczyzn. Spotykają się w każdy poniedziałek w podupadłym, ozdobionym graffiti klubie, aby wspólnie obejrzeć film. Dodatkowo planują projekty, w których łączą swoje talenty i pasję do majsterkowania. Prezentują je skromnej publiczności w chylącym się ku upadkowi budynku. Właściciel od pięciu lat nie żąda czynszu, a oni nie mają funduszy na koncie. Wydaje się, że są reprezentantami wymierającego gatunku pasjonatów, niektórzy zresztą wyglądają, jakby pochodzili z minionej epoki. Łączy ich wspólnota, życzliwość i pasja, mimo że pojawiają się między nimi napięcia i zazdrość. Kiedy pojawia się epidemia COVID - 19 i klub musi zostać zamknięty, okazuje się, jak wielką wartością jest grupa kinofilskich zapaleńców, dla których amatorski klub filmowy staje się całym światem i antidotum na bezosobową erę cyfrową. 2022 Sheffield Award: Audience Award 21:50 MROCZNE OBLICZE HOLLYWOOD S.I - ODC. 3 "KLEOPATRA" (THE DARK SIDE OF HOLLYWOOD - "CLEOPATRE" EP. 3) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Claudia Collao Scenariusz: Claudia Collao Muzyka: Guillaume Tunzini Są filmy, które osiągają status kultowych. Zdarzają się też takie, które stają się największymi porażkami kasowymi, a później również osiągają status kultowych. Niektóre filmy nigdy nie zostały ukończone lub są nadmiernie skrócone, ale z perspektywy czasu uznawane są za świetne. Claudia Collao w swojej czteroczęściowej serii "Mroczne oblicze Hollywood" przygląda się kilku filmom cenionym dziś, ale ponoszącym kasową klęskę w momencie premiery lub zrealizowanym w formie zupełnie nieodpowiadającej wizji ich twórców. W trzeciej części poznajemy losy filmu "Kleopatra" Josepha L. Mankiewicza, najdroższej produkcji w dziejach kina, która doprowadziła do kłopotów finansowych wytwórni 20th Century Fox, mimo zdobycia czterech Oscarów i kilku nominacji do tej nagrody. Film zasłynął również z powodu gorącego romansu Elizabeth Taylor z Richardem Burtonem. Pozostałe odcinki to "Chciwość" Ericha von Stroheima, "Zdobywca" Dicka Powella i "Wrota niebios" Michaela Cimino. 22:55 SZKOŁA PODSTAWOWA Film dokumentalny, 16 min, Polska, 1971 Reżyseria: Tomasz Zygadło Zdjęcia: Piotr Kwiatkowski Dokument na temat metod wychowawczych. Dla ich zilustrowania w filmie wykorzystano wypowiedzi dzieci jednej z polskich szkół podstawowych. 23:10 TROCHĘ SŁOŃCA... Film dokumentalny, 14 min, Polska, 1958 Reżyseria: Stanisław Bareja Aktorzy: Bogumił Kobiela Zdjęcia: Kurt Weber, Sergiusz Sprudin Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Turystyka na wesoło - na jeziorach mazurskich. 23:35 JAK WYCHOWAĆ NASTOLETNIEGO MORDERCĘ (RAISING A SCHOOL SHOTER) Film dokumentalny, 56 min, Dania/Belgia, 2022 Reżyseria: Lasse Barkfors, Frida Barkfors Troje rodziców nastoletnich morderców opowiada o życiu po przerażającym i niezrozumiałym czynie, jakiego dopuściły się ich dzieci. Syn Jeffa odsiaduje dożywocie po tym, jak w wieku 15 lat otworzył ogień do swoich kolegów z klasy. Zastrzelił dwóch z nich i ranił trzynastu. Syn Clarence'a, Nicholas, również resztę życia spędzi w więzieniu po śmiertelnej strzelaninie, w której zabił nauczyciela i zranił innego. Sue jest matką Dylana Klebolda, jednego z dwóch nastolatków, którzy dokonali masowej strzelaniny w Columbine High School w 1999 roku, a następnie popełnili samobójstwo. Żal, poczucie winy i bezsilność mieszają się u nich z poczuciem porażki, smutku, miłości i odpowiedzialności za czyny bliskich. Jak przeprosić rodziców nastolatków zabitych przez własne dzieci? Czy i jak można krytykować i opłakiwać masakrę, jeśli jej sprawcą jest własne dziecko? I wreszcie co poszło nie tak z wychowaniem własnych dzieci i kiedy nastąpił moment krytycznego błędu? 00:45 TOMEK W. Film dokumentalny, 28 min, Polska, 2004 Reżyseria: Anna Więckowska Scenariusz: Anna Więckowska Muzyka: Joanna Badełek Małe senne miasteczko. W miejscowej piekarni 12 - letni Tomek bierze "na krechę" dwa bochenki chleba. Zapłaci później. Ekspedientka nie protestuje, spokojnie zapisuje w zeszycie wydany towar. Rezolutny i sympatyczny chłopiec jest znany w okolicy, często robi zakupy na kredyt, ima się różnych zajęć w pobliskich sklepach, zakładach. Tu zamiecie, tam posprząta, a jak spadnie śnieg, też będzie co odgarniać. Na brak drobnych prac za parę groszy nie może narzekać. Tomek Wojciechowski, który jest bohaterem dokumentu, na swoich wątłych ramionach dźwiga cały ciężar opieki nad rodziną. Matka nigdzie nie pracuje, bezwolnie poddaje się życiowej sytuacji, w jakiej się znalazła. Ojcu tylko czasem uda się dorobić parę groszy do skromnej renty. Babcia emerytka również niewiele wnosi do rodzinnego budżetu. W domu są jeszcze dwie starsze siostry, które - jak mówi sam bohater filmu - nie interesują się sprawami rodzinnymi, wolą spędzać czas przed telewizorem, na okrągło oglądając filmy. Siedmioletni brat jest jeszcze za mały, by pomagać w gospodarstwie, ale i na niego przyjdzie kiedyś pora. Rodzinną gromadkę uzupełniają zwierzęta: dwa psy, cztery koty, królik i świnka morska. Liczna rodzina gnieździ się w dwóch izbach, w starej zrujnowanej kamienicy bez bieżącej wody i ogrzewania. Na szczęście, rysuje się szansa na otrzymanie nowego lokum, którego odnawianiem oczywiście zajmie się głowa rodziny - dwunastolatek. Mimo młodego wieku Tomek jest bardzo zaradny i odpowiedzialny. Nie ma czasu na beztroskie dzieciństwo, przytłacza go ogrom codziennych obowiązków, które zazwyczaj w tzw. normalnych rodzinach spędzają sen z powiek tylko dorosłym. Ale mimo szarej, smutnej rzeczywistości, jaka go otacza, chłopiec optymistycznie podchodzi do życia, nigdy się nie skarży, nie użala nad swym marnym losem. Wręcz przeciwnie - jest pogodny, wesoły, zawsze miło porozmawia. Tomek jest bardzo związany z rodziną, czuje się za nią odpowiedzialny. Wszędzie tam, gdzie jest to możliwe, zastępuje dorosłych w ich obowiązkach. Robi zakupy, rąbie drewno, pomaga w gospodarstwie. Niestety, mniej czasu poświęca nauce, co odbija się na stopniach. Ma jednak przyjaciela, który stara się go przekonać, co znaczy w życiu wiedza i jak przydatna jest znajomość języków obcych, szczególnie po wkroczeniu Polski do Unii Europejskiej. 01:20 TRZY DNI WOLNOŚCI Film dokumentalny, 28 min, Polska, 2011 Reżyseria: Łukasz Borowski Jak wykorzystalibyście trzy dni wolności danej Wam po piętnastu latach spędzonych w więzieniu? Tyle czasu ma bohater filmu. Podczas krótkiej przepustki będzie musiał zmierzyć się ze swoim życiem, ocenić przeszłość i szanse na przyszłość, wybrać to, co dla niego najważniejsze. 01:55 SYNDROM ZIMOWNIKÓW Film dokumentalny, 73 min, Polska, 2016 Reżyseria: Piotr Jaworski Scenariusz: Piotr Jaworski Zapomniany pionierski eksperyment psychologa wojskowego dr. Terelaka, badającego granice ludzkiej psychiki w warunkach izolacji antarktycznej, będący mimowolną metaforą systemu niepozbawioną ironii i humoru. Staje się prologiem do rzeczywistości, która dopiero nadejdzie. Śledząc wydarzenia, które miały miejsce w polskiej bazie polarnej niemal 40 lat temu, doświadczamy presji, jakiej poddani będą członkowie misji marsjańskich. Spoglądając w przeszłość, obserwujemy przyszłość, ale czy uwarunkowania psychologiczne naszego gatunku nie staną niespodziewanie na przeszkodzie kolonizacji innych planet, nawet gdy pokonane zostaną bariery technologiczne?