TVP Historia Sobota, 29.06.2024 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 29 CZERWCA ODC. 608 Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1931 - Fleming odkrył czynnik bakteriobójczy pleśni - penicylinę; 1940 - kolejna fala sowieckich czystek etnicznych na zagrabionych kresach II RP; 1941 - zmarł Ignacy Jan Paderewski; 1955 - debiut Pelego; 06:55 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA POPA PRAWOSŁAWNEGO NA UKRAINIE Reportaż, 24 min, Polska, 2001 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Wiktor Politow W kolejnym odcinku cyklu reportaży o codziennym życiu w krajach byłego Związku Radzieckiego spotkanie z ojcem Aleksandrem - duchownym ukraińskiej Cerkwii prawosławnej, podlegającej patriarchatowi moskiewskiemu. 07:20 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 5 TWIERDZA MODLIN Magazyn, 21 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jacek Banach, Wojciech Chlebek Prowadzący: Tomasz Bednarek W tym odcinku Tomasz Bednarek rusza do Modlina. Zarówno król szwedzki Karol Gustaw, Napoleon Bonaparte jak i rosyjski car zauważyli, że istnieją w tym miejscu doskonałe warunki do zbudowania twierdzy obronnej. Dzięki temu w Modlinie powstała przepiękna i rzadko już spotykana architektura wojenna. Co ciekawe, jej detale architektoniczne mogą konkurować z tymi z najpiękniejszych pałaców. Modlin był miejscem, w którym rozgrywało się wiele ważnych w historii Polski konfliktów zbrojnych. Był też pierwszym portem wojennym II RP, założonym w 1918 roku przez Józefa Piłsudskiego. Nadal jest najlepiej zachowaną budowlą obronną w kraju. A w Europie może z nim konkurować jedynie francuskie Verdun. 07:45 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 163 (SEZON 2 ODC. 38) Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Matuszczak, Piotr Fiedziukiewicz, Krzysztof Łukaszewicz Scenariusz: Ewa Ratusińska, Anna Krasuska, Marta Hryniak Aktorzy: Sebastian Skoczeń, Marta Jarczewska, Iwona Katarzyna Pawlak, Janusz Klimaszewski, Natalia Samojlik, Maria Pawłowska, Maja Szopa, Leo Calderin-Perez, Przemysław Stippa, Daniel Mosior, Grzegorz Pierczyński, Olga Rayska, Ilona Wrońska, Wojan Trocki, Klara Williams Kłopoty z rodziną. Czerwiec 1426. Jagiełło (Sebastian Skoczeń) szykuje się do rozprawy z siostrzeńcami - mazowieckimi książętami, którzy chcą oddać Mazowsze w lenno Zygmuntowi Luksemburskiemu (Wojan Trocki). Drugi królewski syn Kazimierz jest bardzo słaby. Henryk Czech (Grzegorz Pierczyński) uchyla się od postawienia horoskopu. Jan Hincza (Kamil Szklany) musi spłacić długi zmarłego brata Henryka. Zofia (Maria Pawłowska) wbrew radom matki Aleksandry Druckiej (Ilona Wrońska), chce finansowo pomóc Hinczy. Daje Oldze (Klara Williams) naszyjnik, aby ta go sprzedała. Zofia próbuje także wstawić się u męża za siostrą Marią (Olga Rayska), która nie chce wychodzić za mąż za mołdawskiego hospodara Eliasza. Matka i córka rozstają się poróżnione. Pokojowiec królewny Jadwigi (Maja Szopa) oskarża Adama Świnkę (Bartosz Jędraś) o nieprzystojne zachowanie. Młody kanonik opuszcza Wawel, ale zapowiada zemstę na Straszu (Paul Matura). Gromek (Adam Zdrójkowski) demaskuje Niemirę (Renia Gosławska). Niemira jest wściekła i namawia brata, aby wyrzucił Gromka z terminu. Pietrek (Mateusz Tomaszewski) powoli zaczyna sobie coś przypominać. 08:20 ARSENAŁ. MAGAZYN MILITARNO - HISTORYCZNY - "MARKET GARDEN" - WILLYS MB Magazyn, 24 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jerzy Grabowski, Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki Scenariusz: Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki, Jerzy Grabowski Zdjęcia: Maciej Brola, Rafał Biernacki Prowadzący: Przemysław Predygier Wykonawcy: Jacek Sobieszczański "Market Garden" - Willys MB 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa - wielka jednostka Polskich Sił Zbrojnych, sformowana w Wielkiej Brytanii podczas II wojny światowej, w założeniach miała zostać zrzucona na terytorium Polski. Decyzją dowództwa alianckiego wzięła udział w największej operacji powietrznodesantowej noszącej kryptonim "Market Garden". Polscy spadochroniarze na swoim wyposażeniu mieli najbardziej znany pojazd terenowy Willys Jeep. Wraz z rekonstruktorami ze Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie poznamy wyposażenie elitarnej jednostki polskich spadochroniarzy. 08:55 JANOSIK - ODC. 11/13 - TRUDNO - MIŁOŚĆ! Serial przygodowy, 44 min, Polska, 1973 Reżyseria: Jerzy Passendorfer Scenariusz: Tadeusz Kwiatkowski Zdjęcia: Stefan Pindelski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Marek Perepeczko, Ewa Lemańska, Czesław Jaroszyński, Marian Kociniak, Mieczysław Czechowicz, Bogusz Bilewski, Witold Pyrkosz, Jerzy Cnota, Janusz Kłosiński, Janusz Bukowski, Lech Ordon, Cezary Julski Do karczmy, gdzie ucztują zbójnicy, wstępuje po drodze książę z siostrzenicą Eweliną. Janosik, urzeczony urodą dziewczyny, porywa ją jako zakładniczkę. Tymczasem ktoś uprowadza Janosikową zdobycz i oddaje ją hajdukom. Janosik goni sprawcę porwania Eweliny, którym okazuje się... zazdrosna Maryna. 09:50 W KOTLE HISTORII - PIERNIKI I MIESZCZANIE. JAK SIĘ ROBI POWSTANIA? Magazyn, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Prowadzący: Łukasz Modelski W 1454 roku toruńscy mieszczanie i członkowie Związku Pruskiego wypowiedzieli posłuszeństwo wielkiemu mistrzowi. Wcześniej, po latach suplik i apeli do władz krzyżackich, torunianie wzięli sprawy w swoje ręce i wynegocjowali z polskim królem warunki przyłączenia Torunia do Korony. Powstanie kompletnie zaskoczyło Krzyżaków i zakończyło się sukcesem. Jego bezpośrednim następstwem była wojna trzynastoletnia, zakończona korzystnym dla Korony pokojem. Gotujemy po krzyżacku i po pałucku. 10:30 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - KONGO, SERCE AFRYKI (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Kongo. 11:35 CZTERY STRONY ŚWIATA - PAGODY I TAJEMNICE. ODC. 1 (LANDS OF THE EARTH) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2022 Lektor: Maciej Guzowski Dziś zwiedzanie świata nie jest już tak odkrywcze jak dawniej. Niewiele jest bowiem zakątków naszej planety, które pozostają nieznane. Autorzy serii z wielką pasją i ciekawością eksplorują miejsca spoza utartych szlaków, małe wioski, których piękno do tej pory nie zostało odkryte. Docierają do nich pieszo, pociągiem lub łodzią i niezwykle uważnie przyglądają się temu, co napotkali. 12:35 DZIKA KRAINA - ODC. 1/2 WALIA PO ZMROKU (WALES: AFTER DARK IN THE LAND OF THE WILD) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2023 Reżyseria: Adrian Seymur Film opowiada o dzikiej przyrodzie Walii na przestrzeni dwunastu pełnych dramatyzmu miesięcy. W każdym odcinku pokazane są momenty najbardziej kojarzące się z daną porą roku: narodziny i regeneracja w miesiącach wiosennych, dorastanie i tworzenie nowego życia w okresie letnim, przygotowanie do zmian jesienią, a następnie przetrwanie zimy. Kamera przez cały rok podąża śladami endemicznych dla tego kraju zwierząt, takich jak na przykład foki szare, co pozwala zrozumieć, jakie siły wpływają na dziką przyrodę w tym kraju. 13:40 WOJOWNICY CZASU - BELINY DRUGIE DZIECIĘ, CZYLI 7 PUŁK UŁANÓW Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Pośród 40 pułków polskiej kawalerii II Rzeczypospolitej 7. Pułk Ułanów Lubelskich zajmuje miejsce szczególne. Od początku swego istnienia uważany był za jeden z najlepszych pułków tej broni. Być może dlatego, że ojcem 7. Pułku Ułanów był niekwestionowany wskrzesiciel polskiej kawalerii czasu odzyskania Niepodległości - Władysław Belina - Prażmowski. Dziś barwy lubelskich ułanów pielęgnuje Towarzystwo Pamięci 7. Pułku Ułanów w Mińsku Mazowieckim. W programie "Wojownicy czasu" Grzegorz Gajewski podróżuje przez wieki i epoki, pokazując realia ówczesnego życia dzięki pieczołowicie je odtwarzającym grupom rekonstrukcji historycznej. Dawne historie i współcześni pasjonaci to właśnie "wojownicy czasu". 14:20 SEKSMISJA Komedia, 116 min, Polska, 1983 Reżyseria: Juliusz Machulski Scenariusz: Juliusz Machulski, Jolanta Hartwig, Pavel Hajny Zdjęcia: Jerzy Łukaszewicz Muzyka: Henryk Kuźniak Aktorzy: Jerzy Stuhr, Olgierd Łukaszewicz, Bożena Stryjkówna, Bogusława Pawelec, Hanna Stankówna, Beata Tyszkiewicz, Ryszarda Hanin, Wiesław Michnikowski, Barbara Ludwiżanka, Mirosława Marcheluk, Hanna Mikuć, Elżbieta Zającówna, Dorota Stalińska, Ewa Szykulska, Grażyna Trela, Janusz Michałowski i inni "Seksmisja" z miejsca podbiła tak widzów, jak i krytyków. Zrealizowana w konwencji science fiction stanowiła modelowy przykład perfekcyjnego filmu komercyjnego, zawierającego zarazem kilka głębszych refleksji. Machulskiemu udało się połączyć potężny ładunek komizmu z satyrą na totalitaryzm i feminizm. Pozwoliło to krytykom doszukiwać się w "Seksmisji" wpływów zarówno "Ambasadora" Sławomira Mrożka, "Miasta kobiet" Felliniego, jak i sztuki "Pralnia" Stanisława Tyma. Powinowactw wynaleziono zresztą więcej. A mimo to "Seksmisja", choć złożona z wielu różnych elementów, jawi się jako twór oryginalny, opatrzony niebanalną, dowcipną (i tanią!) scenografią; zaskakuje znakomitymi dialogami i mistrzowsko skonstruowanym scenariuszem. Osobnym zagadnieniem jest aktorstwo, zwłaszcza fenomenalna rola Jerzego Stuhra jako rubasznego Maksa i kontrastująca z nią kreacja Olgierda Łukaszewicza jako mimozowatego Alberta. Trudno wreszcie nie wspomnieć o wizualno - erotycznych przewagach filmu, narzucanych przez tematykę i tytuł. Machulski wiedział, jak przyciągnąć męską widownię, obficie eksponując piękno kobiecego ciała. I choć w "Seksmisji" golizna pojawia się na ekranie dość często, nikogo to nie gorszy, tyle tu humoru, bezpretensjonalności i błazenady. Akcja filmu rozpoczyna się w sierpniu 1991 roku. Telewizja transmituje epokowy eksperyment. Maks i Albert, dwaj śmiałkowie, dobrowolnie poddają się hibernacji. Budzą się dopiero w roku 2044. Od opiekującej się nimi doktor Lamii dowiadują się, że w czasie ich snu wybuchła na Ziemi wojna nuklearna. Jednym z jej skutków było całkowite zniszczenie genów męskich, w związku z czym są obecnie prawdopodobnie jedynymi mężczyznami na planecie. Co innego z kobietami. Te dzięki partenogenezie od dawna rodzą same dziewczynki. Maks i Albert są zaszokowani. Niebawem wszakże uświadamiają sobie, że żyją w sterylnym, ulokowanym pod ziemią państwie. Na domiar złego stali się królikami doświadczalnymi w rękach ciekawych ich odmienności niewiast. Ich obecność budzi coraz większy niepokój Jej Ekscelencji, pełniącej dyktatorską władzę w "nowym, wspaniałym świecie". Wkrótce Maks i Albert pozbywają się reszty złudzeń. Odkrywają, że tak naprawdę znajdują się w więzieniu. Niewiele myśląc, postanawiają wydostać się na wolność. Jednak straże Jej Ekscelencji nie śpią. 16:25 SENSACJE XX WIEKU - NAJWIERNIEJSZY ŻOŁNIERZ HITLERA Cykl dokumentalny, 45 min, Polska, 2002 Reżyseria: Wojciech Pacyna Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Adam Sikora Prowadzący: Bogusław Wołoszański Rommel zdawał sobie sprawę, że nie wygra z aliantami, jeżeli nie otrzyma posiłków. Wprowadzony w błąd przez brytyjski wywiad uznał, że nic złego się nie stanie jeżeli na kilka tygodni uda się do Europy. 23 września wyjechał do Rzymu, a następnie do Winnicy na Ukrainie, aby tam w polowej kwaterze Hitlera przedstawić mu sytuację w Afryce Północnej i uzyskać niezbędne dostawy broni i amunicji. 17:20 TAJEMNICE WYSP BRYTYJSKICH - ODC. 1/4 (BRITAIN'S SECRET ISLANDS) Serial dokumentalny, 60 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Stewart Mcpherson Podróż dookoła Wielkiej Brytanii, połączona ze zwiedzaniem mniejszych wysp, uznających Elżbietę II za swą królową. Jest ich ponad 6 tysięcy, niektóre wielkości boiska piłkarskiego. Rejs zaczyna się w Greenwich, pierwszy przystanek to archipelag Farne, a ostatni - opancerzone wieże Maunsella u ujścia Tamizy. Brytyjczycy ostrzeliwali z nich niemieckie samoloty, sposobiące się do bombardowania Londynu. Widzowie będą mieli okazję zobaczyć: latarnie morskie, megality, ruiny opactw i średniowiecznych zamków, pamiątki po wikingach i epoce rewolucji przemysłowej, florę i faunę oraz osobliwości geologiczne i krajobrazowe. Przed kamerę zapraszani są lokalni patrioci i historycy. Realizatorzy odwiedzą między innymi: Bass Rock - dawniej wyspa twierdza, potem więzienie, a obecnie raj dla tysięcy głuptaków. Szetlandy: mieszkańcy przebierają się za wikingów, których zresztą są często potomkami i maszerują z pochodniami. Tubylcy z Fair, najbardziej odosobnionej z zamieszkałych wysp brytyjskich, nie poddają się rozpaczy: hodują owce i z ich runa produkują słynne swetry. Z takich miejsc dobrze widać zorzę polarną, zaś mieszkańcom kulturowo i mentalnie blisko jest do Norwegów czy Islandczyków. Związki z Londynem poświadcza czerwona budka telefoniczna. Północne wody są niebezpieczne, wybrzeża skaliste i zdradliwe, na dnie morza zalega mnóstwo wraków. Koło Hebrydów pod wodą rdzewieją pozostałości niemieckiej floty, zatopionej po przegranej pierwszej wojnie światowej. Wybrzeża są usiane fortami i bunkrami, budowanymi w obawie przed inwazją Hitlera. Na wyspie Man kultywuje się celtyckie, pogańskie święta. Połączona mostem z Kornwalią arturiańska wyspa Tintagel wabi jaskinią, w której ponoć zamieszkiwał Merlin. Na wysepce Brownsea na kanale La Manche narodził się ruch skautowski: lord Baden - Powell w 1907 roku zorganizował tam obóz dla 20 młodzieńców. Narratorem i dowódcą ekspedycji jest 38 - letni Stewart McPherson, który zasłynął z serii książek o dzikiej przyrodzie, zrealizował też dla BBC i SkyVision wiele serii dokumentalnych. 18:05 1920. WOJNA I MIŁOŚĆ - ODC. 1/13 - POWRÓT Serial historyczny, 46 min, Polska, 2010 Reżyseria: Maciej Migas Scenariusz: Janusz Petelski, Robert Miękus Aktorzy: Jakub Wesołowski, Wojciech Zieliński, Tomasz Borkowski, Lesław Żurek, Michał Żurawski, Marek Bukowski, Eryk Lubos, Mirosław Baka, Marek Lewandowski, Marek Kalita, Marcin Tyrol Zdjęcia: Marek Traskowski Muzyka: Zygmunt Konieczny Serial historyczny z elementami sensacyjnymi "1920. Wojna i miłość" opowiada o jednym z najważniejszych okresów w dziejach Polski - o walce o niepodległość w 1920 r. Akcja rozpoczyna się w 1918 r. w pogrążonej chaosem Rosji, gdzie poznajemy głównych bohaterów - Bronka, Władka i Józefa. Bronek Jabłoński (Jakub Wesołowski) jest oficerem rosyjskiej armii. Wpada w ręce bolszewickiego oddziału dowodzonego przez okrutnego Tkaczenkę, ale udaje mu się zbiec. Władek Jarociński (Wojciech Zieliński) ze Śremu, żołnierz pruskiej armii i Józef Szymański (Tomasz Borkowski), matematyk ze Lwowa, oficer w austro - wegierskiej c. k. armii stają naprzeciw siebie w bitwie. Józefowi udaje się wyrwać z niemieckiego okrążenia. Władek, wbrew własnej woli, zostaje dezerterem. Wkrótce do uciekinierów dołącza Bronek. Całą trójkę zatrzymuje niemiecka żandarmeria. Trafiają do obozu internowania. 11 listopada 1918 r. przychodzi niepodległość. Trzej koledzy wyruszają w kierunku Warszawy. Los sprawia, że ich historie się przeplatają, a spotkania następują w najbardziej nieoczekiwanych okolicznościach. Młodzi ludzie, w tak dramatycznych czasach, wystawieni są na próbę odwagi i patriotyzmu. Czeka ich walka i zdrada, ale też miłość - nawet w tak trudnych latach można spotkać tę jedyną, która sprawi, że życie całkowicie się odmieni. W rolę Marszałka Piłsudskiego wcielił się Mirosław Baka, w pozostałych rolach wystąpią m. in.: Karolina Chapko (Zosia), Monika Kwiatkowska - Dejczer (Jadwiga), Katarzyna Maciąg (Lulu), Lesław Żurek (Miecio), Karolina Nolbrzak (Pola), Michał Żurawski (Aleksander), Danuta Stenka (Teresa Olszyńska), Marek Bukowski (major Mikulicz), Eryk Lubos (Tkaczenko), Piotr Gąsowski (Lipman), Krzysztof Globisz (Lew Sribielnikow), Marek Kalita (porucznik Miłoszewski), Filip Garbacz (Leszek), Marcin Tyrol (ordynans Bocian), Ireneusz Czop (kapitan wywiadu), Małgorzata Puzio - Miękus (Sabina), Olgierd Łukaszewicz (Olszyński), Maciej Nawrocki (Teofil Olszyński), Marek Lewandowski (pułkownik sztabu generalnego), Jerzy Łapiński (Ambroży, ordynans we dworze), Tomasz Sobczak (dowódca pułku), Piotr Sobczak (Szpilman), Jagoda Pietruszkówna (Szczepanowa), Andrzej Mastalerz (Szczepan). 19:00 GIGANCI HISTORII - KONGRES WIEDEŃSKI Teleturniej, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Prowadzący: Maciej Kurzajewski Kiedy Napoleon Bonaparte został pozbawiony tronu i odesłany wiosną 1814 roku na Elbę, na dworach europejskich odetchnięto z ulgą. Na gruzach imperium napoleońskiego miała powstać nowa Europa. Na miejsce obrad konferencji pokojowej wybrano Wiedeń. Jesienią 1814 roku zaczęły zjeżdżać tu koronowane głowy z całej Europy. Przewidywane na kilka tygodni negocjacje przekształciły się w swoisty, wielomiesięczny karnawał, zakłócony jednak wiadomością o ucieczce Napoleona z Elby i jego marszu na Paryż. Wśród tańców, intryg, skandali politycznych i towarzyskich, wykreślono nową mapę świata. 9 czerwca 1815 roku podpisano Akt Końcowy Kongresu. Na straży nowego porządku europejskiego miało stać tak zwane Święte Przymierze, czyli porozumienie zawarte przez cesarza Aleksandra I, Franciszka I i Fryderyka Wilhelma III. Co o roztańczonym kongresie wiedzą uczestnicy teleturnieju Giganci historii? 20:00 POZNAŃ 56 Dramat, 106 min, Polska, 1996 Reżyseria: Filip Bajon Scenariusz: Filip Bajon, Andrzej Górny Zdjęcia: Łukasz Kośmicki Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Władysław Kowalski, Daniel Olbrychski, Janusz Gajos, Olaf Lubaszenko, Bronisław Pawlik, Jerzy Radziwiłowicz, Piotr Prońko, Marta Stanisławska, Mariusz Puchlowski, Bogdan Kupisiewicz, Jan Nowicki, Maciej Talaga, Stefan Sendecki, Robert Siwak, Piotr Nadolski, Tadeusz Szymków, Michał Żebrowski, Mateusz Hornung, Arkadiusz Walkowiak Najżywiej komentowany film podczas Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w 1996 roku. Kontrowersje i spory wokół "Poznania '56" dotyczyły niemal wszystkiego: perspektywy narracyjnej, zgodności z faktami, montażu, a nawet stylu uprawiania manifestacji politycznych. Filip Bajon zaproponował bowiem nowy sposób opowiadania o dramatach najnowszej historii. Doniosłe i tragiczne dzieje poznańskiego powstania ukazał w sposób, jak sam mówił, "antyrocznicowy, antykombatancki, antymartyrologiczny, antypolityczny i antyrozrachunkowy". Tego nie było ani w "Człowieku z żelaza", ani w "Dreszczach", ani w żadnej innej produkcji z rodzimego kanonu. Gdy w Poznaniu wybuchły rozruchy, Filip Bajon miał dziewięć lat. "To wszystko działo się w mojej dzielnicy. Nagle na ulicach i podwórkach, na których bawiliśmy się w wojnę, zaczęła się wojna naprawdę. Pojawił się czołg, na dachu stał karabin maszynowy, wokół pełno łusek..." - mówił o tym fragmencie swej biografii reżyser. Jego pamięć stanowi jedyną kanwę scenariusza. Wpłynęła też na wybór czarno - białej taśmy, na której nakręcono film. "Tak we wspomnieniach widzę ówczesną rzeczywistość" - dowodził Bajon w jednym z wywiadów. Film został zrealizowany w technice charakterystycznej dla reportażu, na czarno - białej taśmie. Zdaniem reżysera ta reportażowa technika dobrze oddaje spontaniczność poznańskiego zrywu i gwarantuje jego wiarygodny obraz. Wydarzenia "Poznania'56" oglądamy oczyma dwóch uczniów: Darka Wrońskiego i Piotrka Kaczmarka. Pierwszy z nich to syn oficera. Drugi - syn robotnika biorącego udział w rozruchach. Jeden z chłopców ginie zastrzelony na ulicy. Dzieci w tym wieku mają naturalną skłonność "pchania się tam, gdzie dzieje się coś ciekawego". Posiadają jednak także instynkt samozachowawczy. Dlatego kamera ukazuje rozruchy uliczne z głębi ciemnych bram, poprzez sztachety płotów, zagracone podwórka. W filmie Bajona nie ma akcji w klasycznym rozumieniu tego słowa. Panuje chaos, dezorientacja. Rewolucyjny mechanizm napędza się niejako sam, unosi kolejnych ludzi, zaskoczonych tym, co sami sprowokowali. Poszczególne sceny nie tworzą przyczynowo - skutkowego ciągu, lecz coś w rodzaju "powstańczej magmy". Zdaniem reżysera, ta reportażowa technika dobrze oddaje spontaniczność poznańskiego zrywu, gwarantuje jego wiarygodny obraz. Oprócz dwójki uczniów, trochę bezładnie "oprowadzających" widza po powstańczym teatrum, w filmie Bajona można odnaleźć jeszcze kilka innych wątków. Najważniejsze z nich to perypetie Zenka - młodego robotnika, który, uniesiony emocjonalnym porywem staje się mimowolnym przywódcą protestu oraz losy pięciu profesorów, którzy zdążając na sympozjum naukowe do Szczecina, trafiają w sam środek rozruchów. Ich wagon zostaje przez władze odłączony od reszty składu, zaryglowany i pozostawiony na bocznym torze. Z tej perspektywy obserwują i komentują rozgrywające się wokół wydarzenia. 21:55 KRONIKI HITLERA - ZDOBYWCA. LATA 1940 - 1941. ODC. 9 (KRONIKI HITLERA) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Hermann Pölking Kroniki pokazują codzienność zwykłych ludzi w Europie w latach 1889 - 1945. Stanowi to tło dla szczegółowej relacji z życia Adolfa Hitlera - od jego dojścia do władzy po samobójstwo w berlińskim bunkrze. To najobszerniejsza do tej pory kompilacja materiałów archiwalnych, z których prawie połowa nie była wcześniej publikowana. 23:00 DOM POD DWOMA ORŁAMI - ODCINEK 3 Serial historyczny, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Waldemar Krzystek Scenariusz: Małgorzata Kopernik, Waldemar Krzystek Zdjęcia: Piotr Kukla Aktorzy: Sonia Mietielica, Adrian Zaremba, Krzysztof Kulińskiceta, Marta Kossakowska, Antonina Pawlik, Agnieszka Mandat, Karolina Rzepa, Andrzej Seweryn, Krzysztof Stroiński, Thomas Christian, Przemysław Stippa, Philippe Tłokiński, Cezary Łukaszewicz, Małgorzata Rudzka, Michał Grzybowski Wrocław, rok 1997. Marianna wydobywa z piwnicy odsłoniętą przez powódź metalową kasetę i dokonuje niebywałego odkrycia. W środku znajduje Tagebuch - pamiętnik Lisy Weber. Z trudem odczytując niemiecki rękopis, Marianna poznaje świat poprzednich lokatorów Domu pod Dwoma Orłami. Po I wojnie światowej mała Lisa, jej brat Karl oraz despotyczny ojciec Johannes wyruszają z upadłego majątku Koningsdorf do Breslau, by rozpocząć nowe życie. Johannes Weber odnawia interesy z przyjacielem, przedsiębiorczym Żydem, Goldsteinem, by szybko stanąć na ekonomiczne nogi. Gdy dzieci dorastają, Karl postanawia studiować architekturę, a Lisa skrycie marzy o medycynie. Zarobione przez Johannesa pieniądze pozwalają rozpocząć budowę nowej siedziby rodziny Weber, Domu pod Dwoma Orłami. Wizja budowanego domu staje się jednak polem walki pokoleniowych ambicji między Karlem a ojcem. Wkrótce Johannes umiera pozostawiając dorastające dzieci zdane na siebie. Na szczęście opiekę na nimi roztacza Goldstein. Kilkadziesiąt lat później przebywający na Ukrainie Paul odkrywa na starym polskim cmentarzu grób Szablewskich. Daty i miejsce ich śmierci są jednak sprzeczne z tym, co przekazywały rodzinne opowieści. 00:05 WOJNA O TRONY. PRAWDZIWA HISTORIA EUROPY S.IV - LUDWIK XIV. CZAS PRÓBY. 1680 - 1689. ODC. 5/6 (REAL WAR OF THRONES. ODC. 5/6) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2021 Reżyseria: Vanessa Pontet, Alain Brunard W burzliwych czasach średniowiecznej Europy żądne władzy dynastie walczyły o dominację na kontynencie. Walczono na polach bitew, jednak często decydujące boje rozgrywały się w kuluarach. Za grubymi murami zamków zawierano strategiczne sojusze, dochodziło do aktów cudzołóstwa, spisków, zdrad i morderstw. Bezlitosne intrygi doprowadziły do zerwania więzi w wielu znamienitych rodach i wpłynęły na sposób, w jaki kierowały one swoimi imperiami. Serial przybliża losy postaci bezpośrednio zaangażowanych w spory dynastyczne, przedstawia ich motywacje w dążeniu do osiągnięcia celu oraz prezentuje skutki ich dobrych i złych decyzji. Dokument ukazuje również, jak pragnienie władzy i ludzkie namiętności były istotnymi czynnikami w tworzeniu się narodów europejskich. 01:00 BYLIŚMY PIERWSI. POZNAŃ 56 Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2016 Reżyseria: Sławomir Koehler Scenariusz: Sławomir Koehler Zdjęcia: Tomasz Kornat Film o pragnących wolności chłopakach z poznańskich ulic, którzy dziś mają już około osiemdziesiątki. Z bronią w ręku walczyli z systemem komunistycznej władzy, gdy związkowcy z zakładów "Cegielskiego" i innych, domagający się jedynie spełnienia postulatów, dotyczących standardów pracy i płacy, wycofali się do domów. Wydarzenia poznańskie opowiedziane przez różne grupy uczestników, przez byłych związkowców z kilku zakładów, przez grupę bojowników dowodzonych przez Janusza Kulasa ps. Edi Polo, przez chłopaków z rogów poznańskich ulic, byłych rockandrollowców, jazzmanów z kręgu Komedy związanego z Poznaniem, studentów, bikiniarzy i innych. Wszyscy oni walczyli przeciw systemowi i przeciw radzieckiej dominacji. W filmie wystąpią też młodzi ludzie z poznańskich szkół, potomkowie uczestników czerwcowej rewolty, dla których tamte wydarzenia są czymś bardzo ważnym i inspirującym. Pierwszy w PRL - u strajk generalny i demonstracje uliczne zostały krwawo stłumione przez wojsko i milicję, a samo wydarzenie propaganda PRL - u określiła jako wypadki czerwcowe lub wręcz przemilczała. Obecnie Czerwiec ’56 bywa określany jako poznański bunt, rewolta, powstanie poznańskie. Strajk wybuchł o godz. 6:30, 28 czerwca 1956 roku w tak zwany czarny czwartek w Zakładach Przemysłu Metalowego H. Cegielski Poznań, które wówczas nosiły nazwę Zakłady im. Józefa Stalina. Strajk przerodził się w spontaniczny protest przeciw władzy. Został stłumiony przez liczące ponad 10 tys. żołnierzy oddziały Wojska Polskiego pod dowództwem wywodzącego się z Armii Czerwonej generała Stanisława Popławskiego. Po pacyfikacji - jak się wyraził - zbuntowanego miasta, chwalił się on wykorzystaniem w Poznaniu swoich doświadczeń ze Stalingradu. W czerwcu 1956 roku przeciwko demonstrantom użyto broni palnej. W pacyfikacji Poznania uczestniczyło 360 czołgów. W wyniku walk ulicznych obrażeń doznało 800 osób, zginęło 58. Poznański Czerwiec stał się początkiem gomułkowskiej odwilży, która nastąpiła w październiku 1956 roku, a też w pewnym sensie zaczynem do powstania przeciwko komunistycznej władzy na Węgrzech. O poznańskim powstaniu opowiedzą też kobiety, które czynnie brały udział w wydarzeniach, przypadkowi uczestnicy zajść, przechodnie, świeżo upieczeni maturzyści, rodziny ofiar, m.in. 13 - letniego Romka Strzałkowskiego, najmłodszej śmiertelnej ofiary walk ulicznych, wśród siedemnastu nieletnich. Romek wyszedł z domu po zakupy. Gdy natknął się na demonstrujący tłum, przyłączył się z transparentem "Żądamy nauki religii w szkole". Na ul. Kochanowskiego z okien budynku bezpieki w kierunku tłumu padły strzały. Romek pod gradem kul podniósł sztandar, co wywołało entuzjazm demonstrantów. Został zastrzelony. Dziś istnieje kilka interpretacji świadków tego wydarzenia. Sprawców do dziś nie ukarano. Strzałkowski stał się symbolem i bohaterem licznych utworów literackich.