TVP Historia Czwartek, 04.07.2024 06:20 BYŁ TAKI DZIEŃ - 4 LIPCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1865 - ukazała się "Alicja w krainie czarów" Lewisa Carolla; 1943 - śmierć gen. Władysława Sikorskiego w Gibraltarze; 1946 - pogrom Żydów w Kielcach; 1976 - śmierć Antoniego Słonimskiego; 06:25 JA CIĘ UCZYĆ KAŻĘ - ODC. 4 OBRAZEM LUB PAŁKĄ Program dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Scenariusz: Wiktor Szymborski, Paweł F. Nowakowski Zdjęcia: Wojciech Kursa Prowadzący: Paweł F. Nowakowski, Wiktor Szymborski Połączenie niestandardowego podejścia do historii nauczania i edukacji z ujęciami znanymi z opracowań dotyczących historii wychowania. Idea przyświecająca poszczególnym odcinkom polega na przełamaniu pewnych stereotypów dotyczących dziejów wychowania i nauczania w poszczególnych wiekach. 06:50 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - CZY ZIMNA WOJNA TRWA NADAL? Magazyn, 27 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Prowadzący: Andrzej Mietkowski Od Szczecina nad Bałtykiem do Triestu nad Adriatykiem opadła żelazna kurtyna w poprzek kontynentu"- mówił Winston Churchill w przemówieniu w 1946 roku. To był początek zimnej wojny. TVP Historia prezentuje 18 - częściowy cykl autorstwa Andrzeja Mietkowskiego i Jana Sosińskiego, oparty m.in. na unikatowych nagraniach z weteranami tej wojny, która zdaniem wielu ekspertów wciąż trwa. Zobaczymy mało znane nagrania i archiwa z tamtego okresu, przypomnimy wydarzenia które w dużym stopniu kształtowały późniejszy układ sił. Cykl powstał we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej. 07:25 Z BIEGIEM LAT, Z BIEGIEM DNI - KRAKÓW 1898 Serial TVP, 80 min, Polska, 1980 Reżyseria: Andrzej Wajda, Edward Kłosiński, Anna Polony, Krystyna Grochowicz Scenariusz: Joanna Ronikier Zdjęcia: Edward Kłosiński, Witold Adamek Aktorzy: Juliusz Grabowski, Andrzej Hudziak, Elżbieta Karkoszka, Jacek Romanowski, Jerzy Radziwiłowicz, Maria Zając - Radwan, Bolesław Nowak, Jan Kochanowski, Izabella Olszewska, Halina Kwiatkowska, Halina Wojtacha, Henryk Majcherek, Anna Polony, Wiesław Wójcik Wykonawcy: Wielka Orkiestra Symfoniczna Prit W Katowicach Bohaterka odcinka - Julka, córka pani Chomińskiej, staje się adeptką sztuki malarskiej. Błaga matkę, by uwierzyła w jej talent i pozwoliła kształcić się dalej, a nie kazała wychodzić za mąż za niekochanego zamożnego sędziego Rolewskiego. Matka nie zgadza się uważając, że wszystko to wpływ młodego poety, który jest ich sublokatorem. Julka zakochana w sublokatorze jest jednak zbyt słaba, by wyrwać się z mieszczańskiego konwenansu i pójść za głosem serca. Kapituluje i wychodzi za mąż za niekochanego człowieka. 08:50 KUCHNIA JAGIELLONÓW - ODC. 19 Z DALA OD PAŁACU CZYLI KUCHNIA DWORU POLSKIEGO Magazyn, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Prowadzący: Łukasz Modelski Cykl, w którym autorzy przedstawiają czasy dynastii Jagiellonów od strony Kuchni. Kuchnia tamtych czasów to nie tylko tłuste mięsiwa suto podlewane miodem. To kuchnia pełna finezji, owoców, warzyw, zup, wypieków. W tym odcinku poznamy przepis na przyrządzenie famuły i ćwikły Mikołaja Reja. 09:25 HISTORIA POLSKI - MAŁA POLSKA W INDIACH Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2013 Reżyseria: Anu Radha, Sumit Osmand Shaw Scenariusz: Anu Radha Muzyka: Vipln Patwa Spośród setek tysięcy Polaków wywiezionych na Wschód po wkroczeniu w 1939 roku do Polski Armii Czerwonej, dużą część stanowiły dzieci. Po ogłoszeniu w 1941 roku amnestii tysiące maluchów, często osieroconych, dotarło do tworzących się oddziałów gen. Władysława Andersa. Na czas wojny schronienia udzieliło im kilka krajów, m.in. Meksyk i Nowa Zelandia. Jednak pierwsze z pomocą przyszły Indie. Wojnę przetrwało tam około pięciu tysięcy polskich dzieci. Blisko tysiąc mieszkało w osiedlu w Balachadi, które wybudował maharadża Jam Sahib. 10:25 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DROGA PRZEZ PIEKŁO CZ. 2 Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program cykliczny popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Wykorzystano w niej materiały archiwalne. Odcinek poświęcony alianckim konwojom morskim dostarczającym zaopatrzenie w sprzęt wojskowy dla ZSRR do portów w Murmańsku i Archangielsku. 11:00 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - NORMANDIA - KRAINA OBFITOŚCI (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku wyprawa do Normandii. 11:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - W GNIEŹDZIE MORSKICH ORŁÓW Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2017 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Kiedy kończyła się I wojna światowa lotnictwo z raczkującego niemowlaka wyrosło na groźnego, nowoczesnego wojownika. Samoloty spadały z nieba, zrzucały swój śmiercionośny ładunek i znikały. I o ile na lądzie można się było kryć przed nimi w okopach, o tyle okręty, nawet te najciężej uzbrojone, były wobec maszyn bojowych bezbronne. Nic dziwnego, iż w odrodzonej Polsce lotnictwo morskie rozwinęło się błyskawicznie i już w lipcu 1920 roku zaczęła działać w Pucku baza lotnictwa morskiego. Ta przygoda, którą dziś kontynuujemy, zaczęła się od odkrycia u brzegów Helu lotniczego śmigła. Potem braliśmy udział w skanowaniu dna w miejscu jego spoczynku. Ponieważ aparatura pokazała duże metalowe przedmioty, zapadła decyzja o wydobyciu najpierw silnika. Dziś odwiedzimy ponownie Muzeum Morskiego Dywizjonu Lotniczego, w tym halę produkcyjną, która pamięta jeszcze produkcję polskich wodnosamolotów oraz miejsce, gdzie generał Józef Haller uroczyście rzucał pierścień, zaślubiając Polskę z morzem. "Zaczarowany ołówek" Coraz częstej zdarza nam się kłaniać artystom z tej przyczyny, że fotografie wojenne i te o tematyce wojskowej nam nie wystarczają. Szukamy czegoś więcej. Odwiedzamy Jarosława Wróbla artystę malarza, który maluje samoloty z okresu II wojny światowej. 12:20 SŁAWA I CHWAŁA - ODC. 6 KONIEC PIĘKNEGO LATA Serial historyczny, obyczajowy, 56 min, Polska, 1998 Autor: Jarosław Iwaszkiewicz Reżyseria: Kazimierz Kutz Scenariusz: Krzysztof Teodor Toeplitz Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz Aktorzy: Joanna Szczepkowska, Michał Żebrowski, Adolf Grabowski Piotr, Joanna Mastalerz, Aldona Grochal, Agnieszka Czekańska, Olgierd Łukaszewicz, Piotr Adamczyk, Anna Radwan, Agnieszka Warchulska, Paweł Deląg, Zbigniew Zamachowski Sierpień 1939. Na koncercie w Filharmonii Elżbieta Szyllerówna śpiewa pieśni swego brata Edgara. Po koncercie Andrzej, Alo, Hubert i Bronek wybierają się na spacer nad Wisłę, gdzie snują plany na przyszłość. Niebawem Alo wyjeżdża do Anglii, Antek idzie do wojska, a księżna Bilińska wyjeżdża za granicę. Mimo bliskiej groźby wojny, Spychała decyduje się zostać w kraju. Umiera Zosia - żona Janusza. Po jej śmierci majątkiem zarządza Jadwiga, wnuczka starego lokaja Bilińskiej, skrycie zakochana w Myszyńskim. Wrzesień 1939. Polskie wojsko ugina się pod naporem hitlerowskiego najeźdźcy. Wszyscy żołnierze z plutonu Antka giną z rąk Niemców. Jemu udaje się jednak ujść z życiem i znaleźć schronienie w gospodarstwie babci Gołąbkowej. Rozpoczyna się masowy exodus z Warszawy. Gołąbkowie jadą firmowym samochodem do Pustych Łąk. Po drodze obcy ludzie zmuszają Franciszka, by odwiózł do szpitala ranną aktorkę. Ola z dziećmi jedzie dalej sama. Jej mąż przepada bez wieści. Tymczasem w Pustych Łąkach kobieta spotyka swą dawną miłość - Spychałę. Ich niegdysiejsze uczucie niespodziewanie odżywa. 13:30 CZTERY STRONY ŚWIATA - TĘCZA ZIELONEGO PRZYLĄDKA. ODC. 2 (LANDS OF THE EARTH) Serial dokumentalny, 49 min, Francja, 2022 Lektor: Maciej Guzowski Dziś zwiedzanie świata nie jest już tak odkrywcze jak dawniej. Niewiele jest bowiem zakątków naszej planety, które pozostają nieznane. Autorzy serii z wielką pasją i ciekawością eksplorują miejsca spoza utartych szlaków, małe wioski, których piękno do tej pory nie zostało odkryte. Docierają do nich pieszo, pociągiem lub łodzią i niezwykle uważnie przyglądają się temu, co napotkali. 14:35 UPADEK NAZIZMU S.III - ODC. 1. KTO GO ZDRADZI (ODC. 1) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Julian Jones, Julian Jones, Julian Jones, Julian Jones Ta niezwykła seria przybliża decydujące starcie II wojny światowej, kiedy to Hitler stawił czoła równie bezwzględnemu dyktatorowi: Stalinowi. Będąc u szczytu swej potęgi, Hitler próbuje oszukać sowieckiego przywódcę, przedstawiając plan inwazji na Wielką Brytanię, jednocześnie potajemnie przygotowując atak na Związek Sowiecki. Stalin ma jednak szpiega w kwaterze głównej Hitlera. Obaj dyktatorzy przejmują dowodzenie nad własnymi armiami. Ludzie Hitlera składają fałszywe obietnice, a w Stalinie Hitler znalazł swojego przeciwnika. W obliczu klęski Niemiec na froncie wschodnim Hitler zostaje zmuszony do odwrotu. Pojawiają się głębokie konflikty, a jego najbliższy krąg walczy o władzę. W miarę jak narasta opór przeciwko niemu, a wewnętrzny wróg knuje, jak go zabić, Hitler popycha Niemcy ku zniszczeniu. Wniknięcie w umysły dwóch dyktatorów, których złudzenie niezwyciężoności doprowadziło do ich własnej klęski, to opowieść o tym, dlaczego dyktatury upadają. Jest to również przerażający opis pychy, decyzji i mrocznej sztuki politycznej, która sprzysięgła się, by zniszczyć wolność, ale ostatecznie zniszczyła samą siebie. 15:30 KORONA KRÓLÓW - ODC 19 Telenowela historyczna TVP, 25 min, Polska, 2017 Reżyseria: Wojciech Pacyna, Jerzy Krysiak, Jacek Sołtysiak Scenariusz: Ariadna Lewańska, Małgorzata Jurczak Zdjęcia: Krzysztof Pakulski, Jacek Fabrowicz Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Halina Łabonarska, Mateusz Król, Marta Bryła, Piotr Gawron - Jedlikowski, Agnieszka Mandat, Robert Gonera, Sławomir Orzechowski, Marcin Rogacewicz, Miłosz Kwiecień, Paulina Kinaszewska, Tadeusz Kwinta, Krzysztof Chudzicki, Michał Gadomski, Karina Seweryn, Tomasz Sapryk Odc. 19 Kazimierz zaczyna mieć wątpliwości, czy dziecko, które nosi Anna na pewno jest jego. Małżonkowie szczerze rozmawiają o miłości, wierności i Arunasie. Król ufa ukochanej, dzięki czemu czuje się pewniej. Nadal okazuje radość z powodu ciąży Anny i nie przyjmuje do wiadomości, że może urodzić się córka. Królowa jest tym zaniepokojona, martwi się, że może rozczarować męża. Jadwidze dobrze robi pobyt w Sączu u klarysek, odpoczywa na łonie natury. Planuje wybudowanie w pobliżu kościoła. Jej spokój mąci list od Katarzyny z informacją o brzemiennej królowej. Rycerz Jasiek łapie rozbójnika - Krystyna z Samborca - krewnego biskupa Grota i przyprowadza go na dwór. 16:05 SENSACJE XX WIEKU - KSIĘGA SZPIEGÓW - DULLES Cykl dokumentalny, 20 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Muzyka: Dariusz Żebrowski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Allen Dulles przyjechał do Berna w listopadzie 1942 roku. Działał głównie we Włoszech, a jego celem było nakłonienie Włoch, a być może i Niemiec do zawarcia pokoju na Zachodzie. 16:35 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICZY DR SORGE Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1994 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program cykliczny o charakterze sensacyjnym, popularyzujący wiedzę o historii XX wieku. Bohaterem tego odcinka jest Richard Sorge - radziecki superszpieg o pseudonimie Ramsay. Jako korespondent "Frankfurter Zeitung" pracował w Chinach i Japonii. Była to świetna przykrywka do jego działalności szpiegowskiej dla radzieckiego wywiadu wojskowego. W 1941 r. nadał z Tokio depeszę, w której przekazał niemal dokładną datę ataku Niemiec na ZSRR. Dlaczego Stalin ją zignorował? 17:10 HISTORIA POLSKI - GENERAŁ WŁADYSŁAW SIKORSKI Film dokumentalny, 39 min, Polska, 1992 Scenariusz: Zbigniew Wawer Zdjęcia: Stanisław Holnicki Program poświęcony postaci generała Władysława Sikorskiego przedstawiający przebieg jego kariery wojskowej i politycznej. W programie m. in. działalność generała w okresie międzywojennym. Wybuch II wojny światowej i wyjazd generała do Francji - odtwarzanie Polskich Sił Zbrojnych. Wojna francusko - niemiecka, ewakuacja wojsk polskich do Anglii. Organizacja Polskich Sił Zbrojnych w Anglii. Parada wojskowa przed Churchillem. Udział polskich żołnierzy w bitwie o Anglię. Kierunki polityki Sikorskiego. Projekt konfederacji polsko - czechosłowackiej, podróże do USA i Kanady, Układ Sikorski - Majski, utworzenie w ZSRR Armii Polskiej. Sikorski w Kujbyszewie, ujawnienie zbrodnii katyńskiej - zerwanie stosunków dyplomatycznych ZSRR z rządem londyńskim, front zachodni - powstanie brygady pancernej gen. Maczka. Podróż gen. Sikorskiego na środkowy wschód - Kair, Irak, katastrofa w Gibraltarze - pogrzeb generała. W filmie wykorzystano materiały archiwalne Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, archiwum WFDiF, ze zbiorów CBW. 17:50 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - CZY ZIMNA WOJNA TRWA NADAL? Magazyn, 27 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Prowadzący: Andrzej Mietkowski Od Szczecina nad Bałtykiem do Triestu nad Adriatykiem opadła żelazna kurtyna w poprzek kontynentu"- mówił Winston Churchill w przemówieniu w 1946 roku. To był początek zimnej wojny. TVP Historia prezentuje 18 - częściowy cykl autorstwa Andrzeja Mietkowskiego i Jana Sosińskiego, oparty m.in. na unikatowych nagraniach z weteranami tej wojny, która zdaniem wielu ekspertów wciąż trwa. Zobaczymy mało znane nagrania i archiwa z tamtego okresu, przypomnimy wydarzenia które w dużym stopniu kształtowały późniejszy układ sił. Cykl powstał we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej. 18:30 Z BIEGIEM LAT, Z BIEGIEM DNI - KRAKÓW 1901 Serial TVP, 56 min, Polska, 1980 Reżyseria: Andrzej Wajda, Edward Kłosiński, Anna Polony, Krystyna Grochowicz Scenariusz: Joanna Ronikier Zdjęcia: Edward Kłosiński, Witold Adamek Aktorzy: Mieczysław Grąbka, Ewa Kolasińska, Monika Niemczyk, Juliusz Grabowski, Jan Kochanowski, Anna Polony, Izabella Olszewska, Bolesław Nowak, Stanisław Gronkowski, Wiesław Wójcik, Jacek Romanowski, Andrzej Hudziak, Leszek Piskorz, Tadeusz Jurasz, Daniel Olbrychski 16 marca 1901 roku teatr krakowski wystawił jeden z najwybitniejszych polskich dramatów - "Wesele" Stanisława Wyspiańskiego. Kraków zrozumiał, że narodził się genialny artysta. Przełom w teatrze, jaki dokonał się dzięki Wyspiańskiemu, oznaczał jednak klęskę dla innych pisarzy, którzy uprawiali tradycyjne komedie mieszczańskie, jak np. najpopularniejszy dotąd pisarz krakowski Michał Bałucki. Bałucki nie mógł pogodzić się ze swoją klęską i postanowił odejść z tego świata. Zazdrości Wyspiańskiemu młody student prawa - Antoni Relski, który miał podobny - jak twierdzi - pomysł na dramat, ale proza życia nie pozwoliła mu go napisać. Zakochany w swej uczennicy Misi, najmłodszej z córek pani Chomińskiej - ucieka od niej w momencie, kiedy się dowiedział, że i ona się w nim zakochała. Tajemnica tego dziwnego postępku wydała się. Relski ma romans i dziecko z prostą dziewczyną, którą uwiódł w chwili słabości. (Filmpolski.pl) 19:30 OCALAŁAM Z RZEZI Film dokumentalny, 28 min, Polska, 2018 Reżyseria: Maciej Wojciechowski Scenariusz: Maciej Wojciechowski "Ocalałam z rzezi" to świadectwo Pani Józefy Bryg. Urodzona w Jarosławiu w 1938 roku, została z całą rodziną przesiedlona przez Sowietów do Palikrów. 12 marca 1944 roku miała tam miejsce zbrodnia dokonana przez 4. Pułk Policji SS, utworzony z ukraińskich ochotników do 14. Dywizji Grenadierów SS Galizien oraz miejscowe bojówki UPA i SKW. 365 Polaków zostało rozstrzelanych. Ocalała w cudowny sposób. Kilkaset osób zostało posiekanych kulami karabinów maszynowych. Na oczach Józi zginęli jej rodzice. Ona i brat ocaleli, przykryci ciałami rozstrzelanych. Dziewczynka znalazła się potem w granicach powojennej Polski. Po okresie głodu i chłodu trafiła pod opiekę sióstr szarytek w Moszczanach. Mieszkała w Przemyślu. Była związana z panią Marią Schaler. Od 1960 roku mieszkała w Rzeszowie. Pracowała jako nauczycielka języka polskiego w słynnym I Liceum im. Konarskiego, założonym w 1658 roku. Była znana z nauki piękna słowa oraz przekazywania niekłamanej wiedzy o literaturze polskiej. We wspomnianym liceum uzyskała tytuł profesora szkoły średniej. Zawsze była aktywnie związana z Kościołem. W jej aktach szkolnych znajduje się zapis, że nie daje rękojmi wychowania uczniów w duchu socjalistycznym. Była założycielką i wieloletnią prezes Chóru Emannuel. Po nagłej śmierci syna Andrzeja, zmarłego w 2001 roku aktora Teatru im. Słowackiego zamieszkała w Krakowie. Film został wyróżniony na XI Festiwalu Filmowym NNW w Gdyni w 2019 roku. 20:05 VI BRYGADA PANI KOMENDANT Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2020 Reżyseria: Wojciech Królikowski Scenariusz: Wojciech Królikowski Zdjęcia: Sławomir Chudowski W dwudziestoleciu międzywojennym, w Warszawie, pewna dzielna kobieta postanowiła rzucić wyzwanie środowiskom przestępczym. Kim była niewysoka brunetka, która zdecydowanie, z pełną determinacją, zwalczała prostytucję, handel dziećmi, stręczycielstwo? W jaki sposób od zera stworzyła formację, o której z podziwem pisano w europejskiej prasie? Jaką tajemnicę skrywała? Kobieta, której całe życie, praca, były ściśle związane z odradzającym się państwem polskim, a korzenie sięgają starożytnej Grecji? Czego mogłaby dokonać gdyby nie wojna? Film dokumentalny poświęcony postaci Stanisławy Paleolog, która od 1935 r. kierowała nowo utworzonym Referatem Policji Kobiecej w Centralnej Służbie Śledczej. Do niej też należało organizowanie szkoleń dla kandydatek do policji kobiecej oraz inspekcja poszczególnych jej komórek. Nadzorowała utworzoną w 1935 r. przez gen. J. K. Zamorskiego kobiecą policję mundurową. Poszukiwała też optymalnych rozwiązań w pracy policyjnej i utrzymywała kontakty z policjantkami z innych państw. Szczególnie bliskie, przyjacielskie stosunki łączyły ją z funkcjonariuszkami angielskimi. Kierowana przez nią policja kobieca cieszyła się uznaniem w całej Europie, a Palelog sama też pisała o zadaniach realizowanych przez swoje podkomendne i ich sukcesach. Zabiegała o prestiż i wizerunek medialny kierowanej przez siebie formacji. Prostytucja była dla niej przede wszystkim problemem społecznym, a jej źródła widziała w niskim poziomie kultury i upadku moralności. W listopadzie 1938 r. reprezentowała polskie policjantki na paryskim kongresie, poświęconym walce z handlem kobietami i wygłosiła referat poświęcony dorobkowi polskiej policji kobiecej i sprawie resocjalizacji prostytutek oraz dziewcząt zagrożonych demoralizacją. 21:05 OCH, KAROL Komedia, 94 min, Polska, 1985 Reżyseria: Roman Załuski Scenariusz: Ilona Łepkowska Zdjęcia: Stanisław Moszuk Muzyka: Seweryn Krajewski Aktorzy: Jan Piechociński, Dorota Kamińska, Marta Klubowicz, Danuta Kowalska, Jolanta Nowak, Urszula Kasprzak, Zofia Czerwińska, Alina Jankowska, Bronisław Pawlik, Elżbieta Panas, Franciszek Trzeciak, Ewa Sałacka, Zdzisław Wardejn, Tadeusz Borowski Roman Załuski to reżyser obdarzony wszechstronnym talentem i wrażliwością, pozwalającą mu z powodzeniem przenikać różne sfery życia, realizować się w rozmaitych konwencjach i stylistykach. Znany z pasji do opisywania współczesności ("Dom", "Godzina za godziną", "Kardiogram", "Zaraza") ma też w dorobku wcale udane melodramaty ("Anatomia miłości" z pamiętną kreacją Barbary Brylskiej) oraz obliczone na czystą rozrywkę komedie ("Kogel - Mogel", "Galimatias, czyli Kogel - Mogel II", "Wyjście awaryjne", "Komedia małżeńska"). "Och, Karol" jest właśnie jedną z nich, reklamowaną swego czasu jako "erotyczna". Rzeczywiście, przed oczami widza paraduje tu cały legion skąpo odzianych i z reguły urodziwych pań. Wszystkie wzdychają do pewnego młodego architekta, którego scenariusz kreuje na króla życia. Gdziekolwiek się ów tytułowy Karol ruszy, zewsząd otaczają go namiętne, spragnione miłosnych igraszek kobiety. Pieniędzy mu nie brakuje, siły męskie ma w zasadzie niewyczerpane, wiedzie egzystencję dostatnią i wygodną, co w połowie lat osiemdziesiątych (wtedy powstał film) mogło być tylko marzeniem przeciętnego Polaka. Na tym zresztą zasadzała się ówczesna popularność komedii Załuskiego. Pokazać widowni (zwłaszcza męskiej) to, o czym może ona wyłącznie marzyć. Część krytyki miała nawet za złe reżyserowi, że nazbyt oddalił się od rzeczywistości. Z drugiej strony dopatrzono się w "Och, Karol" kilku głębszych refleksji na temat relacji mężczyzna - kobieta we współczesnym świecie. Karol Gierski, jak samo nazwisko wskazuje, lubuje się w grach i gierkach miłosnych. Mimo że ma atrakcyjną żonę Marię, nie przepuści żadnej okazji, by pójść do łóżka z inną. A to rodzi coraz większe komplikacje. Irena ciosa mu kołki na głowie, by wreszcie się rozwiódł (i ożenił z nią); Paulina spodziewa się jego dziecka; Wanda chce mu załatwić lukratywną pracę w Nigerii. Wkrótce doba okazuje się zbyt krótka, by zadowolić wszystkie panie, a oczekiwania rosną. Cierpliwość i tak zdumiewająco tolerancyjnej żony też się kończy. Wreszcie pewnego dnia kochliwy architekt zastaje wszystkie kobiety... u siebie w domu. Kochanki doszły do porozumienia z żoną i zdecydowały, że odtąd będą się zajmować Karolkiem wszystkie jednocześnie. Ponoć od przybytku głowa nie boli, jednak nadwiślański Casanova szybko nabiera przekonania, że bliższe prawdy jest inne porzekadło: "Co za dużo, to niezdrowo". Za radą przyjaciela Romana postanawia więc... ponownie się zakochać. Amor ustrzeliwuje dlań ponętną barmankę Basię, lecz opiekunki Karola nie śpią. Dość powiedzieć, że bufetowa rychło dochodzi z nimi do porozumienia. Kiedy przypadkiem w otoczeniu architekta pojawia się piękna geodetka, zdesperowany Karol rzuca się do panicznej ucieczki. W efekcie ulega wypadkowi i ląduje w szpitalu. Myśli, że tu wreszcie będzie miał spokój. Czyżby nie zauważył powłóczystych spojrzeń pewnej pielęgniarki? 23:00 SENSACJE XX WIEKU - NAJWAŻNIEJSZA BITWA CHURCHILLA Cykl dokumentalny, 45 min, Polska, 2001 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański W czerwcu 1941 roku premier Churchill po raz pierwszy zwołał posiedzenie rządu. Sytuacja była ogólnie trudna. Pod Dunkierką nieprzyjaciel okrążył 200 tysięcy żołnierzy brytyjskich. Jaki będzie ich los? Na posiedzeniu rządu minister spraw zagranicznych lord Halifax zaczął zastanawiać się jak powinien postąpić rząd, gdyby Hitler przedstawił rozsądne warunki zawarcia pokoju? 24:00 EMIGRANCI ' 81 Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2015 Reżyseria: Nina Makowiecka, Barbara Rogalska Scenariusz: Barbara Rogalska, Nina Makowiecka Zdjęcia: Mirosław Basaj, Mateusz Szlachtycz Film o emigracji politycznej lat 80. XX wieku. O ludziach, którzy po ogłoszeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 r. znaleźli się przypadkowo albo świadomie na emigracji. W PRL - u byli działaczami opozycji, nie mieli więc szans na wyjazd za granicę, dla nich ta możliwość pojawiła się w czasie 16 miesięcy legalnego istnienia Solidarności w latach 1980 - 1981. Niektórzy wyjechali na stypendium, inni skorzystali z szansy odwiedzenia rodziny lub przyjaciół, ktoś próbował coś załatwić dla związku. 13 grudnia 1981 roku zastał ich za granicą i pozostali tam na wiele lat. Wśród bohaterów filmu są też tacy, którzy po ogłoszeniu stanu wojennego świadomie zdecydowali się na emigrację, przeszli przez obozy dla uchodźców, walczyli o byt, często bez możliwości godnej pracy, bez znajomości języka. Na duchu podnosiło ich silne wsparcie ze strony różnych środowisk, przede wszystkim związkowych i intelektualnych, zarówno we Francji, Niemczech, jak i Wielkiej Brytanii czy USA. Zaczęły się manifestacje pod polskimi ambasadami, światowe agencje, radia, telewizja, pełne były protestów, strzępów informacji z kraju, plotek, czasami groźnych i krwawych. Szybko zaczęto organizować pomoc materialną, medyczną i żywnościową dla Polski. Stopniowo sytuacja się uspokajała, pierwszych internowanych w kraju zaczęto wypuszczać, częściowo uchylono granice. Wtedy zaczął się dylemat - wrócić, dać się zamknąć, próbować się ukrywać, jak wielu znajomych i przyjaciół, bez pracy i perspektyw na sensowną działalność, czy raczej zostać, poczekać, aż coś się wyklaruje, pomagać przyjaciołom w Polsce, działać na rzecz zdelegalizowanej Solidarności i opozycji. Emigracyjni działacze przede wszystkim zbierali pieniądze, organizowali transporty z pomocą, z maszynami, częściami do sitodruku, nawiązywali kontakty pomiędzy różnymi grupami, miastami, krajami, pisali, drukowali, pukali do różnych drzwi możnych zachodniego świata, a wszystko po to, żeby ratować Solidarność i wszystko dobre, co się zdążyło w Polsce wydarzyć w roku 1980 i 1981. Potem odbyły się obrady Okrągły Stołu i nadszedł czas wyborów 4 czerwca 1989 roku. To było hasło do powrotu, więc wrócili, jedni natychmiast, inni trochę później, i z całym entuzjazmem włączyli się w pracę dla kraju. Są bardzo różni, różnie potoczyły się ich losy w wolnej Polsce. Bohaterowie filmu mówią o tym, z jakiego powodu znaleźli się na emigracji, jak wyglądało ich życie i działalność, również polityczna. Ale przede wszystkim mowią o decyzji powrotu do kraju. Kiedy wrócili, co dało impuls do powrotu, czy zadowoleni są z takiego wyboru, co w kraju im się spodobało, a co rozczarowało, jak urządzili się w życiu zawodowym i osobistym. 01:10 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - W GNIEŹDZIE MORSKICH ORŁÓW Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2017 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Kiedy kończyła się I wojna światowa lotnictwo z raczkującego niemowlaka wyrosło na groźnego, nowoczesnego wojownika. Samoloty spadały z nieba, zrzucały swój śmiercionośny ładunek i znikały. I o ile na lądzie można się było kryć przed nimi w okopach, o tyle okręty, nawet te najciężej uzbrojone, były wobec maszyn bojowych bezbronne. Nic dziwnego, iż w odrodzonej Polsce lotnictwo morskie rozwinęło się błyskawicznie i już w lipcu 1920 roku zaczęła działać w Pucku baza lotnictwa morskiego. Ta przygoda, którą dziś kontynuujemy, zaczęła się od odkrycia u brzegów Helu lotniczego śmigła. Potem braliśmy udział w skanowaniu dna w miejscu jego spoczynku. Ponieważ aparatura pokazała duże metalowe przedmioty, zapadła decyzja o wydobyciu najpierw silnika. Dziś odwiedzimy ponownie Muzeum Morskiego Dywizjonu Lotniczego, w tym halę produkcyjną, która pamięta jeszcze produkcję polskich wodnosamolotów oraz miejsce, gdzie generał Józef Haller uroczyście rzucał pierścień, zaślubiając Polskę z morzem. "Zaczarowany ołówek" Coraz częstej zdarza nam się kłaniać artystom z tej przyczyny, że fotografie wojenne i te o tematyce wojskowej nam nie wystarczają. Szukamy czegoś więcej. Odwiedzamy Jarosława Wróbla artystę malarza, który maluje samoloty z okresu II wojny światowej. 01:45 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - U - BOOT CZ. 1 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Ładysław Lipkowski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański W tym odcinku o działaniach niemieckiej floty podwodnej w czasie I wojny światowej. Jakie wnioski Niemcy wyciągnęły z przegranej i jaką miały koncepcję działań morskich wobec Wielkiej Brytanii w nowej wojnie. Zwycięstwo niemieckich okrętów podwodnych tzw. u - bootów oznaczałoby przerwanie linii żeglugowych do Wielkiej Brytanii, która pozbawiona surowców, paliwa i broni z USA i kolonii musiałaby skapitulować. U - booty mogły zmienić losy II wojny światowej. W programie przedstawiono wnętrze niemieckiego okrętu podwodnego (ekspozycja w Deutscheus Museum w Monachium) oraz materiały archiwalne z czasów II wojny światowej.