TVP Nauka Wtorek, 02.07.2024 06:40 ASTRONARIUM - 3/22 (134) - AKTYWNE JĄDRA GALAKTYK Magazyn, 23 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Krzysztof Czart, Agnieszka Słowikowska, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Wszechświat wypełniają galaktyki złożone z miliardów gwiazd. Niektóre z nich w samym centrum kryją jednak jeszcze inne, potężne źródła energii. To tak zwane aktywne jądra galaktyk - niewielkie obszary, które mogą świecić jaśniej od wszystkich gwiazd w galaktyce. W tym programie pokażemy, co się w nich kryje. I co mogą nam powiedzieć na temat ewolucji Wszechświata. 07:20 CZY WIESZ, ŻE? - /152/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:50 PIWNICE JUKATANU - OGRODY BELIZE - WODA ŻYCIA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 25-odcinkowy cykl "Piwnice Jukatanu - Ogrody Belize" to opowieść o zatopionej konstelacji największych systemów jaskiniowych na świecie oraz wyprawa w rajski ekosystem karaibskiej rafy koralowej. Przygoda, mająca miejsce na odległym krańcu świata, bierze swój początek we wnętrzu ziemi. To właśnie w jukatańskich cenotach Majowie składali ofiary z ludzi, aby przebłagać pradawnych bogów. Dla filmowców są one początkiem wyprawy, stanowiąc bramy do fantastycznego świata zatopionych jaskiń, z których niejednemu śmiałkowi nie udało się powrócić. 08:25 TAJEMNICE PIRAMID - OSTATNIE TAJEMNICE /4/ (PYRAMIDS: SOLVING THE MYSTERY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Jak zbudowano piramidy? Seria ta ma na celu rozszyfrowanie tajemnic budowy piramid i odtworzenie Egiptu sprzed ponad 5000 lat, dzięki wykorzystaniu CGI, obrazów satelitarnych i najnowocześniejszej archeologii lotniczej. 09:25 LEŚNI MOCARZE Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Ogrodowczyk, Michał Ogrodowczyk Scenariusz: Mateusz Matysiak Film dokumentalny opowiadający o drapieżnikach w naszych, polskich lasach. Tropem prawdziwych leśnych mocarzy biegnie ta opowieść. Głównymi bohaterami będą największe polskie drapieżniki. W poszukiwaniu śladów i tropów ich bytowania przemierzymy polskie puszcze z kalendarzem czterech pór roku w ręku. Z nieskrywaną dumą nazwaliśmy ich Wielką Leśną Piątką. Są to trzy największe ssaki drapieżne - niedźwiedź brunatny, wilk i ryś, oraz dwa największe ptaki szponiaste - orzeł przedni i bielik. 10:25 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 195 JEZIORO WIGRY Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Kolejnym przystankiem na mapie podróży po Polsce będzie jezioro Wigry - miejsce fascynujące i tajemnicze, nieco oddalone od najczęściej uczęszczanych szlaków turystycznych. Aby wycieczka po wigierskich szlakach lądowych lub wodnych była jak najciekawsza, warto rozpocząć ją od zwiedzania Muzeum Wigier. Dowiemy się w nim, jakie gatunki ryb żyją w lokalnych akwenach oraz jaka roślinność porasta ich brzegi. Makieta lodowca z trójwymiarowymi zdjęciami pozwoli przenieść się w czasie, a wirtualna podróż batyskafem zaprowadzi aż na dno jeziora. Zabytkiem, który koniecznie trzeba zobaczyć jest pokamedulski klasztor, górujący nad malowniczą linią brzegową jeziora Wigry. Został ufundowany w 1667 roku przez króla Jana Kazimierza II Wazę i należał do najokazalszych w Europie. Dziś nazywany jest perłą Suwalszczyzny. Jezioro Wigry to również raj dla wędkarzy - w zielonkawej, bardzo czystej wodzie żyje wiele cennych gatunków ryb. Króluje tu sieja - ryba o czerwonych oczach, ponadto występują: sielawa, węgorz, szczupak, okoń, sandacz, sum. Nad utrzymaniem populacji tych gatunków czuwają pracownicy wylęgarni ryb. 10:55 TAJEMNICE SAL OPERACYJNYCH - DZIEDZICTWO LEONARDA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marta Gołąb - Kocięcka Scenariusz: Ireneusz Iwański, Marta Gołąb - Kocięcka Prowadzący: Łukasz Grabarczyk Odcinek pokazujący chirurgię robotyczną. Odwiedzimy Centrum Onkologii w Siedlcach, gdzie obejrzymy operację z użyciem robota Da Vinci. 11:30 ASTRONARIUM - 3/22 (134) - AKTYWNE JĄDRA GALAKTYK Magazyn, 23 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Krzysztof Czart, Agnieszka Słowikowska, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Wszechświat wypełniają galaktyki złożone z miliardów gwiazd. Niektóre z nich w samym centrum kryją jednak jeszcze inne, potężne źródła energii. To tak zwane aktywne jądra galaktyk - niewielkie obszary, które mogą świecić jaśniej od wszystkich gwiazd w galaktyce. W tym programie pokażemy, co się w nich kryje. I co mogą nam powiedzieć na temat ewolucji Wszechświata. 12:40 CZY WIESZ, ŻE? - /153/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:15 PIWNICE JUKATANU - OGRODY BELIZE - WODA ŻYCIA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 25-odcinkowy cykl "Piwnice Jukatanu - Ogrody Belize" to opowieść o zatopionej konstelacji największych systemów jaskiniowych na świecie oraz wyprawa w rajski ekosystem karaibskiej rafy koralowej. Przygoda, mająca miejsce na odległym krańcu świata, bierze swój początek we wnętrzu ziemi. To właśnie w jukatańskich cenotach Majowie składali ofiary z ludzi, aby przebłagać pradawnych bogów. Dla filmowców są one początkiem wyprawy, stanowiąc bramy do fantastycznego świata zatopionych jaskiń, z których niejednemu śmiałkowi nie udało się powrócić. 13:45 WIELKIE WYNALAZKI - /16/ (GREAT INVENTIONS) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania/Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2020 Nasi przodkowie z trudem rozpoznaliby świat, w którym my żyjemy dziś. Wszędzie, na całej planecie diametralnie zmienił się krajobraz, istniejące niegdyś nieprzyjazne człowiekowi środowiska zostały okiełznane w sposób, jaki naszych antenatów wprawiłby w najwyższe zdumienie i niedowierzanie. Zmieniło się życie codzienne, ale ludzkość sięgnęła także po to, co niecodzienne - wylądowaliśmy na Księżycu oraz spojrzeliśmy miliardy lat wstecz, bo chcieliśmy wiedzieć, jakie były początki wszechświata. Siłą napędową tych wszystkich osiągnięć jest niezwykły dar człowieka - wynalazczość. W tej 35-odcinkowej serii przyglądamy się sukcesom i porażkom człowieka na przestrzeni dziejów, jego genialnym pomysłom i niektórym... cóż, także niektórym mniej genialnym. Każdy odcinek celebruje wielkie wynalazki, które zmieniły nasz świat. 14:50 TAJEMNICE PIRAMID - OSTATNIE TAJEMNICE /4/ (PYRAMIDS: SOLVING THE MYSTERY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Jak zbudowano piramidy? Seria ta ma na celu rozszyfrowanie tajemnic budowy piramid i odtworzenie Egiptu sprzed ponad 5000 lat, dzięki wykorzystaniu CGI, obrazów satelitarnych i najnowocześniejszej archeologii lotniczej. 15:50 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 195 JEZIORO WIGRY Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Kolejnym przystankiem na mapie podróży po Polsce będzie jezioro Wigry - miejsce fascynujące i tajemnicze, nieco oddalone od najczęściej uczęszczanych szlaków turystycznych. Aby wycieczka po wigierskich szlakach lądowych lub wodnych była jak najciekawsza, warto rozpocząć ją od zwiedzania Muzeum Wigier. Dowiemy się w nim, jakie gatunki ryb żyją w lokalnych akwenach oraz jaka roślinność porasta ich brzegi. Makieta lodowca z trójwymiarowymi zdjęciami pozwoli przenieść się w czasie, a wirtualna podróż batyskafem zaprowadzi aż na dno jeziora. Zabytkiem, który koniecznie trzeba zobaczyć jest pokamedulski klasztor, górujący nad malowniczą linią brzegową jeziora Wigry. Został ufundowany w 1667 roku przez króla Jana Kazimierza II Wazę i należał do najokazalszych w Europie. Dziś nazywany jest perłą Suwalszczyzny. Jezioro Wigry to również raj dla wędkarzy - w zielonkawej, bardzo czystej wodzie żyje wiele cennych gatunków ryb. Króluje tu sieja - ryba o czerwonych oczach, ponadto występują: sielawa, węgorz, szczupak, okoń, sandacz, sum. Nad utrzymaniem populacji tych gatunków czuwają pracownicy wylęgarni ryb. 16:25 ASTRONARIUM - 3/22 (134) - AKTYWNE JĄDRA GALAKTYK Magazyn, 23 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Krzysztof Czart, Agnieszka Słowikowska, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Wszechświat wypełniają galaktyki złożone z miliardów gwiazd. Niektóre z nich w samym centrum kryją jednak jeszcze inne, potężne źródła energii. To tak zwane aktywne jądra galaktyk - niewielkie obszary, które mogą świecić jaśniej od wszystkich gwiazd w galaktyce. W tym programie pokażemy, co się w nich kryje. I co mogą nam powiedzieć na temat ewolucji Wszechświata. 17:00 TAJEMNICE SAL OPERACYJNYCH - DZIEDZICTWO LEONARDA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marta Gołąb - Kocięcka Scenariusz: Ireneusz Iwański, Marta Gołąb - Kocięcka Prowadzący: Łukasz Grabarczyk Odcinek pokazujący chirurgię robotyczną. Odwiedzimy Centrum Onkologii w Siedlcach, gdzie obejrzymy operację z użyciem robota Da Vinci. 17:30 WIELKIE WYNALAZKI - /20/ (GREAT INVENTIONS) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania/Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2020 Nasi przodkowie z trudem rozpoznaliby świat, w którym my żyjemy dziś. Wszędzie, na całej planecie diametralnie zmienił się krajobraz, istniejące niegdyś nieprzyjazne człowiekowi środowiska zostały okiełznane w sposób, jaki naszych antenatów wprawiłby w najwyższe zdumienie i niedowierzanie. Zmieniło się życie codzienne, ale ludzkość sięgnęła także po to, co niecodzienne - wylądowaliśmy na Księżycu oraz spojrzeliśmy miliardy lat wstecz, bo chcieliśmy wiedzieć, jakie były początki wszechświata. Siłą napędową tych wszystkich osiągnięć jest niezwykły dar człowieka - wynalazczość. W tej 35-odcinkowej serii przyglądamy się sukcesom i porażkom człowieka na przestrzeni dziejów, jego genialnym pomysłom i niektórym... cóż, także niektórym mniej genialnym. Każdy odcinek celebruje wielkie wynalazki, które zmieniły nasz świat. 18:30 PIWNICE JUKATANU - OGRODY BELIZE - WODA ŻYCIA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 25-odcinkowy cykl "Piwnice Jukatanu - Ogrody Belize" to opowieść o zatopionej konstelacji największych systemów jaskiniowych na świecie oraz wyprawa w rajski ekosystem karaibskiej rafy koralowej. Przygoda, mająca miejsce na odległym krańcu świata, bierze swój początek we wnętrzu ziemi. To właśnie w jukatańskich cenotach Majowie składali ofiary z ludzi, aby przebłagać pradawnych bogów. Dla filmowców są one początkiem wyprawy, stanowiąc bramy do fantastycznego świata zatopionych jaskiń, z których niejednemu śmiałkowi nie udało się powrócić. 19:25 CZY WIESZ, ŻE? - /154/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 20:00 WIELKIE WYNALAZKI - /16/ (GREAT INVENTIONS) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania/Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2020 Nasi przodkowie z trudem rozpoznaliby świat, w którym my żyjemy dziś. Wszędzie, na całej planecie diametralnie zmienił się krajobraz, istniejące niegdyś nieprzyjazne człowiekowi środowiska zostały okiełznane w sposób, jaki naszych antenatów wprawiłby w najwyższe zdumienie i niedowierzanie. Zmieniło się życie codzienne, ale ludzkość sięgnęła także po to, co niecodzienne - wylądowaliśmy na Księżycu oraz spojrzeliśmy miliardy lat wstecz, bo chcieliśmy wiedzieć, jakie były początki wszechświata. Siłą napędową tych wszystkich osiągnięć jest niezwykły dar człowieka - wynalazczość. W tej 35-odcinkowej serii przyglądamy się sukcesom i porażkom człowieka na przestrzeni dziejów, jego genialnym pomysłom i niektórym... cóż, także niektórym mniej genialnym. Każdy odcinek celebruje wielkie wynalazki, które zmieniły nasz świat. 21:05 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - OCEANIA: PIERŚCIEŃ OGNIA (VOYAGE OF CONTINENTS - OCEANIA: THE TECNONIC RING OF FIRE - ODC. 1) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2012 Reżyseria: Christopher Hooke Zdjęcia: Christopher Hooke Muzyka: Sylvain Moreau Od momentu powstania Ziemia nigdy nie przestała się zmieniać. Gigantyczne siły wypychały dna oceanów i zmieniały je w łańcuchy górskie. Na skutek kolizji sił tektonicznych tworzyły się kontynenty. Oczywiście siły te są nadal aktywne. Widać je w erupcjach wulkanów, w trzęsieniach ziemi i tsunami. Kształtują one nasz krajobraz, zmieniają klimat, wysuszają oceany i niszczą życie. Pięciodocinkowy angielski serial dokumentalny przedstawia wydarzenia z dalekiej i bliższej przeszłości z różnych miejsc na świecie, które zadecydowały o takim, a nie innym uformowaniu naszej planety. W pierwszym odcinku poznamy tektoniczne dzieje Oceanii. Historia tego najmniejszego kontynentu to jak historia samej Ziemi. Już u zarania kontynent ów doświadczył bowiem straszliwych zniszczeń. Największym lądem Oceanii jest Australia będąca w tej chwili najbardziej stabilnym geologicznie miejscem na naszej planecie. Przez miliony lat częścią Australii była Antarktyka. Około 50 mln lat temu Australia odłączyła się od Antarktyki. Po czym już jako oddzielny ląd przemieszczała się aż do kolizji z płytą tektoniczną przyszłej Azji. Sąsiadką Australii jest Nowa Zelandia, która nie ma tyle szczęścia, bo leży w samym środku tektonicznie niestabilnego regionu, zwanego pierścieniem ognia. Region ten obejmuje kraje wybrzeża Oceanu Spokojnego. Pierścień ognia to nieomal ciągły pas rowów oceanicznych oraz wulkanicznych łańcuchów górskich. Na tym obszarze, zwanym też okołopacyficznym pasem sejsmicznym, zdarza się przeszło 80% większych trzęsień ziemi i występuje 90% wszystkich czynnych wulkanów. 22:10 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 195 JEZIORO WIGRY Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Kolejnym przystankiem na mapie podróży po Polsce będzie jezioro Wigry - miejsce fascynujące i tajemnicze, nieco oddalone od najczęściej uczęszczanych szlaków turystycznych. Aby wycieczka po wigierskich szlakach lądowych lub wodnych była jak najciekawsza, warto rozpocząć ją od zwiedzania Muzeum Wigier. Dowiemy się w nim, jakie gatunki ryb żyją w lokalnych akwenach oraz jaka roślinność porasta ich brzegi. Makieta lodowca z trójwymiarowymi zdjęciami pozwoli przenieść się w czasie, a wirtualna podróż batyskafem zaprowadzi aż na dno jeziora. Zabytkiem, który koniecznie trzeba zobaczyć jest pokamedulski klasztor, górujący nad malowniczą linią brzegową jeziora Wigry. Został ufundowany w 1667 roku przez króla Jana Kazimierza II Wazę i należał do najokazalszych w Europie. Dziś nazywany jest perłą Suwalszczyzny. Jezioro Wigry to również raj dla wędkarzy - w zielonkawej, bardzo czystej wodzie żyje wiele cennych gatunków ryb. Króluje tu sieja - ryba o czerwonych oczach, ponadto występują: sielawa, węgorz, szczupak, okoń, sandacz, sum. Nad utrzymaniem populacji tych gatunków czuwają pracownicy wylęgarni ryb. 22:45 WIELKIE WYNALAZKI - /20/ (GREAT INVENTIONS) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania/Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2020 Nasi przodkowie z trudem rozpoznaliby świat, w którym my żyjemy dziś. Wszędzie, na całej planecie diametralnie zmienił się krajobraz, istniejące niegdyś nieprzyjazne człowiekowi środowiska zostały okiełznane w sposób, jaki naszych antenatów wprawiłby w najwyższe zdumienie i niedowierzanie. Zmieniło się życie codzienne, ale ludzkość sięgnęła także po to, co niecodzienne - wylądowaliśmy na Księżycu oraz spojrzeliśmy miliardy lat wstecz, bo chcieliśmy wiedzieć, jakie były początki wszechświata. Siłą napędową tych wszystkich osiągnięć jest niezwykły dar człowieka - wynalazczość. W tej 35-odcinkowej serii przyglądamy się sukcesom i porażkom człowieka na przestrzeni dziejów, jego genialnym pomysłom i niektórym... cóż, także niektórym mniej genialnym. Każdy odcinek celebruje wielkie wynalazki, które zmieniły nasz świat. 23:50 TAJEMNICE SAL OPERACYJNYCH - DZIEDZICTWO LEONARDA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2022 Reżyseria: Marta Gołąb - Kocięcka Scenariusz: Ireneusz Iwański, Marta Gołąb - Kocięcka Prowadzący: Łukasz Grabarczyk Odcinek pokazujący chirurgię robotyczną. Odwiedzimy Centrum Onkologii w Siedlcach, gdzie obejrzymy operację z użyciem robota Da Vinci. 00:30 PIWNICE JUKATANU - OGRODY BELIZE - WODA ŻYCIA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 25-odcinkowy cykl "Piwnice Jukatanu - Ogrody Belize" to opowieść o zatopionej konstelacji największych systemów jaskiniowych na świecie oraz wyprawa w rajski ekosystem karaibskiej rafy koralowej. Przygoda, mająca miejsce na odległym krańcu świata, bierze swój początek we wnętrzu ziemi. To właśnie w jukatańskich cenotach Majowie składali ofiary z ludzi, aby przebłagać pradawnych bogów. Dla filmowców są one początkiem wyprawy, stanowiąc bramy do fantastycznego świata zatopionych jaskiń, z których niejednemu śmiałkowi nie udało się powrócić. 01:05 LEŚNI MOCARZE Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Ogrodowczyk, Michał Ogrodowczyk Scenariusz: Mateusz Matysiak Film dokumentalny opowiadający o drapieżnikach w naszych, polskich lasach. Tropem prawdziwych leśnych mocarzy biegnie ta opowieść. Głównymi bohaterami będą największe polskie drapieżniki. W poszukiwaniu śladów i tropów ich bytowania przemierzymy polskie puszcze z kalendarzem czterech pór roku w ręku. Z nieskrywaną dumą nazwaliśmy ich Wielką Leśną Piątką. Są to trzy największe ssaki drapieżne - niedźwiedź brunatny, wilk i ryś, oraz dwa największe ptaki szponiaste - orzeł przedni i bielik. 02:10 CZY WIESZ, ŻE? - /155/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie.