TVP Dokument Sobota, 13.07.2024 05:50 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 35 WIOSENNE OBRZĄDKI Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Czym zawiniła sobie Marzanna, którą co roku topią dzieci wraz z nadejściem wiosny? Dlaczego urządzamy małą wojnę na jajka w czasie śniadania wielkanocnego? I z jakiego powodu młode dziewczyny co roku są ulubionym celem młodzieńców, którzy oblewają je wodą w czasie śmigusa - dyngusa? Radosław Kotarski rusza śladem wiosennych zwyczajów i odkrywa ich tajemnicze prapoczątki. Okazuje się bowiem, że nasi przodkowie pozostawili nam niesamowicie ciekawe obrządki, które nadal są kultywowane. 06:25 MALIKA: KRÓLOWA LWICA - CZĘŚĆ 2. (MALIKA: THE LION QUEEN) Cykl dokumentalny, 42 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Karin Slater Scenariusz: Tom Hugh - Jones Dwuczęściowa opowieść o królowej lwicy imieniem Malika. Widzowie poznają jej niezwykłe życie, od lwiątka do pięknej, dumnej samicy. Zobaczymy jak każdego dnia zdobywa doświadczenie, ciągle walczy o przetrwanie, a to wszystko na przepięknej sawannie. Poznamy również innych członków królestwa lwów. Ten film jest zachwycającym spektaklem, epicką historią o zwierzętach. Oferuje wyjątkowo bliski wgląd w ekosystem i otoczenie jednego z najpotężniejszych i najpiękniejszych zwierząt, jakie są po ziemi. Film zrealizowali zdobywcy nagrody Emmy za produkcję serii BBC: Planet Earth II, Blue Planet i Hostile Planet. 07:15 U WYBRZEŻY NOWEJ ZELANDII SERIA III S.III - ODC. 1 TINI HEKE (OUR BIG BLUE BACKYARD III TINI HEKE (1/6)) Serial dokumentalny, 49 min, Nowa Zelandia, 2022 Reżyseria: Judith Currant Powrót do pięknej serii przyrodniczej, która zabierze nas pod powierzchnię morza do świata oszałamiających stworzeń żyjących wzdłuż wybrzeża Nowej Zelandii i na lokalnych wyspach. Ta seria ukazuje codzienne dramaty, wyzwania i triumfy zwierząt morskich żyjących w tych dzielnicach - od kultowych orków, delfinów i rekinów po dorsza błękitnego i raki oraz wszystko pomiędzy. Odc. 1 - "Tini Heke". Granitowa forteca wyłaniająca się z wód Oceanu Południowego przecina przestwór morza i nieba. Głębokie jaskinie są świadectwem jej zamierzchłego pochodzenia, sięgającego czasów Gondwany. W tym jednym z najmniej zmienionych miejsc naszej planety z łatwością można wyobrazić sobie świat przed pojawieniem się ludzi. Izolacja nie oznacza jednak braku życia na Tini Heke - Wyspach Snares. Koniec wiosny. Ocean Południowy jest nieco wzburzony. Z Antarktyki przybywają wielkie fale. Wyspa North East - Północno Wschodnia o powierzchni 280 hektarów to największa z grupy siedmiu wysp archipelagu Snares. Porasta ją bujny pierwotny las Olearia lyalli. Wyspa Broughton ma zaledwie 48 hektarów powierzchni. Łańcuch Zachodni - Western Chain to pięć małych skalistych wysepek. Późną wiosną wyspy wydają się opustoszałe. Ale pojawiają się tu osobniki endemicznego gatunku pingwinów grzebieniastych. Na Tini Heke wkrótce rozpocznie się kolejny spektakl przyrody. Pięć milionów ptaków morskich przybywa, by spędzić tu lato. Wzdłuż wybrzeży Tini Heke często burzliwy Ocean Południowy żłobi granitowe skały, tworząc zatoczki i jaskinie. 08:10 WIELKIE PRZYSPIESZENIE - ODC. 3. REWOLUCJE ENERGETYCZNE (THE GREAT ACCELERATION EPISODE 03 ENERGY REVOLUTION) Cykl dokumentalny, 52 min, Australia, 2020 Reżyseria: Dr Shalin Naik, Nik Wansbrough Scenariusz: Anja Taylor Seria dokumentalna (6 odcinków) opowiadająca o technologicznym i ludzkim postępie cywilizacyjnym. Ostatnie 50 lat ludzkich wysiłków nadało zawrotne tempo postępowi technologicznemu i odkryciom, które nieodwracalnie zmieniły nasz świat. Ta seria przedstawia fascynującą historię jednego z najbardziej dramatycznych rozdziałów w historii ludzkości i analizuje główne postępy w dziedzinie eksploracji kosmosu, informatyki, energii, zasobów, nauki o Ziemi i naszego zrozumienia ewolucji samego życia. Od 1970 r. populacja świata wzrosła ponad dwukrotnie, do prawie 8 miliardów, a wiele krajów rozwijających się goni teraz za zachodnim stylem życia polegającym na nadmiernej konsumpcji. Ponieważ produkcja żywności i zasoby wodne stają się coraz bardziej nadwyrężone, a ilość odpadów wysoka, naukowym wyzwaniem jest znalezienie sposobów, aby uzyskać więcej za mniej. Nowy nacisk na zrównoważony rozwój i wydajność zaowocował sprytnymi rozwiązaniami, które obiecują przekształcenie naszego społeczeństwa w gospodarkę o obiegu zamkniętym, w której ponowne użycie i recykling są kluczowymi elementami przyszłej produktywności. Gdy satelity obrazują każdy zakątek Ziemi z kosmosu, pojawiła się nowa perspektywa naszej planety, w której oceany, ziemia, lód i atmosfera są ze sobą połączone. Dzięki przełomowym technologiom genetycznym naukowcy zrobili ostateczny krok w opanowaniu ewolucji - tworząc nowy syntetyczny gatunek, którego nigdy wcześniej nie widziano na Ziemi. Uzbrojeni w kod DNA i moc obliczeniową możemy wreszcie wysyłać życie z prędkością światła. Dokument zawiera eksperckie komentarze naukowców z najwyższej półki, takich jak genetyk Craig Venter i laureat Nagrody Nobla Barry Barish, którzy dostarczają informacji o niektórych z największych momentów w nauce, takich jak odkrycie ciemnej energii i fal grawitacyjnych, stworzenie nowych gatunków syntetycznych i innowacyjnych rozwiązań, które mogą uratować przyszłość ludzkiej cywilizacji. Odc. 3 - "Rewolucje energetyczne". Pięćdziesiąt lat temu poważny kryzys naftowy zapoczątkował rewolucję energetyczną. Paliwa alternatywne stały się tańsze od ropy. Świat postanowił zrezygnować ze spalania paliw kopalnych. W obliczu nowego zagrożenia zmianami klimatycznymi dążenie do wykorzystania mocy słońca, ziemi i wiatru stało się wyścigiem o przetrwanie. Szybkie tempo postępów technologicznych daje nadzieję, ale to wyścig z czasem. Dysponujemy już technologiami umożliwiającymi porzucenie paliw kopalnych, które wkrótce stanie się koniecznością. Zwycięstwo w tym wyścigu energetycznym przyniesie korzyści dla całego świata - nie tylko dla ludzkości. Życie na Ziemi jest uzależnione od tego, jak szybko zrezygnujemy z paliw kopalnych na rzecz nowych, czystych technologii. Nasza planeta zmienia się na naszych oczach. Stawka jeszcze nigdy nie była tak wysoka. 09:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - LAOS. W RYTMIE FAL MEKONGU. (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W tym odcinku podróż do Laosu. Wtulony miedzy meandry Mekongu Laos przez długi czas trzymał się z dala od zgiełku i nowoczesności. Dziś otwiera się na podróżnych, prezentując im wszystko, co najlepsze w wiecznej Azji. Dawna "kraina miliona słoni" zachowała swój niepowtarzalny urok. 11:00 LUDZIE I PSZCZOŁY - SIOSTRY ZAKONNE Telenowela dokumentalna TVP, 30 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Zdjęcia: Miłosz Kasiura To opowieść o ludziach zafascynowanych pszczołami, których życie nieodłącznie związane jest z cyklem hodowli pszczół. Dla nich hodowla pszczół, jest treścią życia, pasją, oddechem od klasycznego trwania, ucieczką od presji życia. Każdy odcinek to osobna historia danego bohatera. 12:40 TAŃCZĄCA ZE ŚWIATEM - GRECJA - SEZON II ODC. 1/5 - GRECJA EGEJSKA Magazyn, 24 min, Polska, 2023 Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Program lifestylowo-podróżniczy, w którym prowadząca, Edyta Herbuś, pokazuje widzom piękno odwiedzanych miejsc. Podziwia malownicze krajobrazy, charakterystyczne rzemiosło, rozmawia z ludźmi o lokalnych tradycjach i obrzędach. Kosztuje regionalnych potraw, zwiedza najważniejsze zabytki, uczestniczy w lokalnych aktywnościach. Rozmawia o życiu i postrzeganiu kobiety w danym regionie. Uczy się lokalnych tańców i odnajduje w nich klucz do jego mieszkańców, ich historii, mentalności, kultury oraz obyczajów. Program ma charakter dokumentalny, co pozwoliło uchwycić prawdę życia w każdym z odwiedzanych krajów. Istotnym przesłaniem magazynu jest również piękno planety i jej ochrona. Grecja Egejska to region Morza Śródziemnego, który pozostał w niektórych rejonach dziewiczy do dzisiaj. Wyspy tworzące ten archipelag są zróżnicowane zarówno pod względem krajobrazu, jak również kuchni oraz historii. Samos, Chios i Lesvos to wspaniałe, malownicze zatoki, kolorowe miasteczka i wyjątkowe zabytki. Na tych właśnie greckich wyspach Edyta poszuka inspiracji do tańca. 13:15 PODRÓŻE MAŁEJ I DUŻEJ - SEZON IV ODC. 11 FINLANDIA: KU LAPONII Magazyn, 24 min, Polska, 2023 Monika razem z córeczką Laurką (4 lata i 1 miesiąc) lecą do Finlandii. Zanim odwiedzą krainę Mikołaja, zwiedzają stolicę kraju - Helsinki. Pokażą Wam nietypową, gwarną bibliotekę i jeszcze bardziej nietypowe muzeum - dla dzieci! Odwiedzą też wyspę-twierdzę, by zajrzeć do kolejnego ciekawego muzeum - zabawek z lokalnymi Muminkami! Wreszcie wsiądą na pokład samolotu, by wylądować w krainie białych nocy! Korzystając z wiecznego dnia Monika przepłynie się canoe o 22:00 w promieniach słońca. W Rovaniemi dziewczyny przybliżą Wam specyfikę i kulturę koła podbiegunowego i oczywiście odwiedzą Wioskę Świętego Mikołaja, gdzie spotkają się między innymi z pieskami husky, elfami i reniferami. 20:00 Z GÓRY WIDAĆ LEPIEJ. WANDA RUTKIEWICZ. OPOWIEŚĆ O KOBIECIE NIEZWYKŁEJ Film dokumentalny, 76 min, Polska, 2022 Reżyseria: Bartosz Kowalski Scenariusz: Piotr Górski, Paweł Sędziak, Bartosz Kowalski Zdjęcia: Egor Efimow Wanda Rutkiewicz - polska alpinistka i himalaistka, z zawodu elektronik, jedna z najwybitniejszych światowych himalaistek. Jako trzecia kobieta na świecie i pierwsza Europejka stanęła na Mount Evereście, najwyższym szczycie ziemi. 23 czerwca 1986 Wanda Rutkiewicz zdobyła szczyt K2 jako pierwsza kobieta. Mount Everest zdobyła dokładnie tego samego dnia, w którym Karol Wojtyła został wybrany papieżem. To magiczna zbieżność dat. Film o niezwykłej kobiecie, ale i niejednoznacznej. Ważnej dla Polski i światowego alpinizmu. Opowiadają o niej przyjaciele, rodzina, ci, którzy się z nią wspinali, jeździli w samochodowych wyścigach. Opowiada o sobie wreszcie ona sama. Oglądamy fragmenty archiwalnych rozmów. Wanda mówi o tym, co dla niej było ważne. Słyszymy jej głos utrwalony w felietonach emitowanych w Lecie z Radiem. W filmie zobaczymy wiele niepublikowanych dotąd zdjęć archiwalnych. Opowiada też swoją gawędą o niej Tadeusz Różewicz. Rok 2022 Uchwałą Sejmu RP został ogłoszony został Rokiem Wandy Rutkiewicz. 21:45 EVEREST - NASZE WYZWANIE (OUR EVEREST CHALLENGE: WITH BEN FOGLE & VICTORIA PENDLETON) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Neil Curry Film dokumentalny o wyprawie na najwyższą górę świata - Mount Everest, 8848 m. n p m. Uczestnikami ekspedycji są prezenter telewizyjny i globtroter Ben Fogle i była kolarka olimpijska Victoria Pendleton. Śledzimy każdy etap ich wyczerpującej przygody. To bardzo osobista opowieść o tym, co trzeba zrobić, by wspiąć się na Everest w czasach nowożytnych. A niebezpieczeństwa są bardzo realne: choroba wysokościowa, wyczerpanie, hipotermia, szczeliny lodowe i lawiny. Film pokazuje wiele aspektów życia w Base Camp podczas sezonu wspinaczkowego, gdy nepalskie Himalaje zachęcają najtwardszych śmiałków do zdobycia najwyższego szczytu świata. Ta wyprawa rozgrywa się 65 lat po tym, jak Sir Edmond Hillary dokonał pierwszego wejścia. Od tego czasu prawie 300 osób zginęło, próbując pójść w jego ślady. Wyprawa zaczyna się w Stolicy Nepalu, Katmandu, zwanej bramą do Himalajów. Wyprawy z południa często ruszają z miasta Lukla. Stąd 60 km. do bazy wypadowej, która jest jak wioska olimpijska chwilę przed zawodami. Wszyscy są podekscytowani i poddenerwowani tym, co wkrótce zamierzają zrobić. 22:55 JAK WIELE DRÓG Film dokumentalny, 13 min, Polska, 1979 Reżyseria: Bohdan Kosiński Historia grupy mężczyzn, którzy poszukują swojego miejsca w życiu i osiedlają się w Bieszczadach, gdzie trudnią się wypasaniem owiec. Sytuacja ta nie podoba się władzy ludowej, która stara się im uprzykrzyć życie. 23:10 POWÓDŹ Film dokumentalny, 13 min, Polska, 1947 Film opowiada o powodzi, jaka nawiedziła Polskę w 1947 roku. 23:35 CZEŚĆ SI (HI, AI) Film dokumentalny, 85 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Isa Willinger W filmie poznajemy robota, którego ciało do złudzenia przypomina bardzo atrakcyjną kobietę, poszerzającą wciąż swoje horyzonty i prowadzącą długie rozmowy z jej ludzkim przewodnikiem. W rodzinie jednego z naukowców "wychowywany" jest inny robot, który okaże się ulubieńcem... seniorki rodu. 00:45 KALINA Film dokumentalny, 57 min, Polska, 1991 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Jan Sosiński, Zbigniew Dzięgiel Zdjęcia: Henryk Janas Wykonawcy: Kalina Jędrusik, Ks. Kazimierz Orzechowski, Aleksandra Wierzbicka Filmowa opowieść o Kalinie Jędrusik, zrealizowana na podstawie zachowanych wywiadów radiowycch i materiałów archiwalnych. 03:05 HYBRYDY - STARE ŚMIECI Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2003 Reżyseria: Tadeusz Pikulski Scenariusz: Tadeusz Pikulski Historia słynnych "Hybryd" z epoki "mokotowskiej" widziana oczami artystów związanych z klubem. Pierwsze lata działalności klubu wspominają m. in. Jan Pietrzak, Wojciech Młynarski, Józef Waczków. Ilustracją do filmu są bogate materiały z archiwum TVP. W "Hybrydach" grano w brydża i bilard, dyskutowano, przede wszystkim jednak od samego początku królował w nich jazz. Powstał zespół jazzowy Hot Club Hybrydy, który już w 1957 roku z powodzeniem wystąpił na II Festiwalu Jazzowym w Sopocie. Na Mokotowskiej grywali Zbigniew Namysłowski i Krzysztof Komeda. Śpiewała Wanda Warska, a wkrótce dołączyły do niej dwie wokalistki jazzowe stawiające w "Hybrydach" pierwsze artystyczne kroki - Fryderyka Elkana i Urszula Dudziak. Na Mokotowską ciągnęła nie tylko brać studencka. Klub dość szybko stał się miejscem elitarnym, nieco snobistycznym. Można w nim było spotkać znanych aktorów, pisarzy, dziennikarzy. Bywał tam Leopold Tyrmand, który zresztą podsunął młodym jazzmanom ideę zorganizowania Jazz Jamboree. Rodziła się legenda "Hybryd".