TVP Historia Środa, 10.07.2024 05:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 10 LIPCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1888 - urodził się włoski malarz Giorgio de Chirico; 1943 - lądowanie aliantów na Sycylii; 1962 - wystrzelenie satelity Telstar - pierwszego przekaźnika telefonicznego i telewizyjnego między USA i Europą; 1969 - śmierć Bogumiła Kobieli; 05:55 JA CIĘ UCZYĆ KAŻĘ - ODC. 8 Program dokumentalny, 22 min, Polska, 2023 Scenariusz: Wiktor Szymborski, Paweł F. Nowakowski Zdjęcia: Wojciech Kursa Prowadzący: Wiktor Szymborski, Paweł F. Nowakowski Połączenie niestandardowego podejścia do historii nauczania i edukacji z ujęciami znanymi z opracowań dotyczących historii wychowania. Idea przyświecająca poszczególnym programom polega na przełamaniu pewnych stereotypów dotyczących dziejów wychowania i nauczania w poszczególnych wiekach. 06:25 SPÓR O HISTORIĘ - SOWIECKA AGENTURA W II RP Debata, 30 min, Polska, 2019 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller Pomimo zatrzymania przez Polaków latem 1920 roku pochodu rewolucji bolszewickiej na Zachód, Rosja sowiecka nie zarzuciła swoich ekspansywnych planów podboju Polski i Europy. Zostały one tylko odłożone w czasie, a Stalin czekał na dogodny moment do ataku. Sowieci starali się zbudować swoją agenturę w strukturach Rzeczypospolitej. Co dziś wiemy o sowieckiej siatce szpiegowskiej w administracji państwowej i siłach zbrojnych II Rzeczypospolitej? Czy sowieccy agenci byli skuteczni? Czy Stalin mógł wpływać na decyzje podejmowane przez władze Polski przedwojennej? 07:05 Z BIEGIEM LAT, Z BIEGIEM DNI - KRAKÓW 1907 Serial TVP, 91 min, Polska, 1980 Reżyseria: Andrzej Wajda, Edward Kłosiński, Anna Polony, Krystyna Grochowicz Scenariusz: Joanna Ronikier Zdjęcia: Edward Kłosiński, Witold Adamek Aktorzy: Monika Niemczyk, Jerzy Trela, Anna Polony, Izabella Olszewska, Jerzy Bińczycki, Leszek Piskorz, Renata Kretówna, Ewa Ciepiela, Magdalena Jarosz, Grażyna Laszczyk, Halina Wojtacha, Elżbieta Karkoszka, Henryk Majcherek Wykonawcy: Józef Radwan, Wielka Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach Dulska odkupuje od swojej siostry drugą połowę domu. Wprowadza się wreszacie do salonów. Zbyszko romansuje ze służącą Hanką. Kiedy się okazuje, że Hanka jest w ciąży Dulska robi wszystko by zapobiec skandalowi. 08:40 KUCHNIA POLSKICH ŻYDÓW - KRUCJATOWI EMIGRANCI Magazyn kulinarny, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Zdjęcia: Maciej Brola Prowadzący: Łukasz Modelski Lektor: Jacek Sobieszczański Gefilte fish czy karp po żydowsku, knedle czy kneidlach, kreplach czy pierogi. Kuchnia polska i żydowska współistniały od stuleci. Cykl "Kuchnia Polskich Żydów" autorzy podzielili na dwa obszary, świąteczny opowiadający o kuchni wyznaczonej przez judaizm, przez wymogi religijne i historyczny, ten który opowiada o kuchni Żydów, którzy trafili na polskie ziemie. W pierwszym odcinku prowadzący Łukasz Modelski pokaże jak przyrządzić żydowski kawior, czyli pastę z bakłażana oraz ryż szafranowy z przyprawami. 09:15 HISTORIA POLSKI - OPOWIEŚĆ O ALEKSANDRZE KAMIŃSKIM Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2004 Reżyseria: Lucyna Smolińska, Mieczysław Sroka Scenariusz: Lucyna Smolińska, Mieczysław Sroka Zdjęcia: Adam Fręśko Lektor: Tomasz Marzecki Film prezentuje sylwetkę profesora Aleksandra Kamińskiego - harcmistrza, wychowawcę, historyka i pisarza. Jego niezwykłe życie stanowić może wzór osobowy dla młodego pokolenia. Kochał Polskę, młodzież i dzieci, którymi zajmował się do końca życia. Stworzył ruch zuchowy. Szczególne zasługi położył w czasie hitlerowskiej okupacji: był współtwórcą Szarych Szeregów, Małego i Dużego Sabotażu. Stworzył także doskonałe pismo podziemne "Biuletyn Informacyjny", które odegrało wielką rolę w czasie okupacji i w powstaniu warszawskim, będąc nieocenionym źródłem historycznym tamtych dni. Jego książka "Kamienie na szaniec" opowiadająca o bohaterskiej grupie harcerzy warszawskich z Szarych Szeregów, stała się książką kultową. Szykanowany w czasach stalinowskich, nigdy się nie poddał, był zawsze wierny swoim ideałom, które głosił w harcerstwie: służba, dzielność i bezinteresowność. Film przedstawia też dorobek naukowy Aleksandra Kamińskiego, znajdują się w nim także unikatowe archiwalia, filmy z udziałem samego Kamińskiego oraz fotografie, dokumenty, rękopisy i inne pamiątki z rodzinnego archiwum córki (dotychczas niepublikowane). 10:20 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - SPALIĆ LONDYN CZ. 1 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Ułłowicz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program cykliczny popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony niemieckim przygotowaniom do zniszczenia Londynu. W audycji wykorzystano materiały archiwalne. 10:55 ISLANDIA Z LOTU PTAKA (AERIAL PROFILES, SERIES 2) Serial dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Richard Pickwoad Nasz krajobraz zawiera znaki i ukryte wskazówki dotyczące minionych wydarzeń i działalności człowieka. Producenci serii wznoszą się w niebo, aby pokazać, w jaki sposób działalność człowieka odcisnęła piętno na naszym krajobrazie, zaś krajobraz w rewanżu wpłynął na kształt kultury i cywilizacji. Każdy odcinek przedstawia inny kraj lub region i, wykorzystując zdjęcia lotnicze z helikoptera, drona i satelity, pokazuje drogi jego rozwoju. Unikalna technologia mapowania i obrazy historyczne pomagają ożywić nasz krajobraz. 11:50 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - RAPORT Z OSTATNIEJ KWATERY Magazyn historyczny, 23 min, Polska, 2017 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki "Raport z ostatniej kwatery" Nigdy z żadną z wojen nie da się ostatecznego rozrachunku doprowadzić do końca. Zawsze będą tysiące mniejszych i większych znaków zapytania. Na tych, którzy przeżyli, ciąży święty obowiązek nieustannych starań o czasem już tylko symboliczny, ostatni ślad losu bohaterów. Taka też myśl przyświeca nam dziś, gdy przystępujemy do pracy w Radomiu. Rzecz dotyczy kwatery żołnierzy września 1939 r. na cmentarzu przy ul. Limanowskiego. Wydawało się, że to mogiły żołnierzy nieznanych, lecz dzięki staraniom miejscowego księdza, w którego ręce wpadły nieznane dotąd dokumenty, możemy dziś prawdopodobnie określić, kto tam spoczywa. "Mozaika pamięci" Dość regularnie w naszym programie, obok szeregu żołnierzy z różnych epok, pojawiają się marzyciele, inżynierowie tacy jak ojciec i syn Czesław i Tadeusz Tańscy. W ich przypadku od dwóch lat toczymy dosyć skomplikowane śledztwo historyczne. Dzięki historyk sztuki, która na potrzeby słownika biograficznego przygotowywała biogramy naszych bohaterów, dowiedzieliśmy się o istnieniu w rodzinnych zbiorach nieznanych nam pamiętników i listów Czesława Tańskiego, pisanych do syna Tadeusza. Jak zawsze liczymy też na pomoc naszych widzów w poszukiwaniu informacji o losach tych wspaniałych ludzi. 12:20 ALTERNATYWY 4 - ODC. 3/9 - PIERWSZA NOC Serial komediowy TVP, 51 min, Polska, 1983 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Janusz Płoński, Maciej Rybinski Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Roman Wilhelmi, Wojciech Pokora, Stanisława Celińska, Witold Pyrkosz, Bożena Dykiel, Janusz Gajos, Mieczysław Voit, Jerzy Bończak, Jan Kobuszewski, Kazimierz Kaczor, Jerzy Kryszak, Bronisław Pawlik, Gustaw Lutkiewicz Radni debatują nad nazwą ulicy. Propozycje związane z nazwiskami zasłużonych osób nie znajdują uznania - ostatecznie ulica zostaje nazwana Alternatywy. Wprowadzają się kolejni lokatorzy. Nauczycielkę przeprowadza cała klasa, każdy z uczniów niesie jakiś mebel lub sprzęt. W bloku nauczycielka zaprzyjaźnia się z docentem Furmanem, który opowiada jej o swoich wyczynach na polowaniu. Podsłuchują ich tajniacy, którzy biorą Furmana za Dąb - Rozwadowskiego i uznają za niebezpiecznego terrorystę. Józef Balcerek z Pragi nie chce przenosić się na Ursynów. Robi wszystko, by pozostać wśród kumpli. Zostaje eksmitowany, przyjeżdża z rodziną na Alternatywy 4. 13:20 HIROSZIMA - UKRYTA PRAWDA (HIROSHIMA - THE REAL HISTORY) Film dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2015 Bomba atomowa zrzucona na Hiroszimę była początkiem nowej ery. Jej detonacja nie tylko zabiła ponad 100 000 osób, ale równocześnie oznaczała ostatni rozdział drugiej wojny światowej, jak i początek ery nuklearnej. Konflikty zbrojne, polityka międzynarodowa i bezpieczeństwo całej ludzkości już nigdy po tym nie były takie same. Poprzez szczegółowy opis wydarzeń przed, w trakcie i po zrzuceniu bomby, film ten ujawnia fascynującą historię jednego z decydujących momentów XX wieku i ujawnia dalekosiężne konsekwencje wybuchu, zarówno w samej Hiroszimie, jak i dla całego świata. Film przedstawia kluczowe momenty, najważniejsze miejsca, jak również graczy związanych z tym wydarzeniem. Prowadzi nas przez gabinety najpotężniejszych przywódców świata z obydwu stron barykady - aliantów i Japończyków. Widzimy samoloty wysłane na fatalną misję, a wreszcie zdewastowane ulice Hiroszimy kilka godzin po ataku. 14:10 PODZIEMNE WŁOCHY - RZYM. ODC. 1/8 (UNDER ITALY) Serial dokumentalny, 60 min, Włochy, 2016 Reżyseria: Dario Marani Pełna przygód podróż po podziemnym, nieznanym i tajemniczym świecie kryjącym się zarówno pod największymi miastami, ale i wioskami Włoch. Miały one często ogromne znaczenie historyczne, dlatego ich eksploracja pozwala poznać od podszewki dawne i współczesne dzieje tego kraju. W każdym odcinku gospodarz serii, amerykański archeolog Darius Arya, osobiście odkrywa włoskie podziemia: od Rzymu do Neapolu, od Narni do Gran Sasso, przez miejsca o ogromnym znaczeniu historycznym i archeologicznym, po współczesne miejskie kanały, a to pozwala prześledzić historię Italii od prehistorii, przez epokę grecko - rzymską, wczesnego chrześcijaństwa i średniowiecze do dziś. 15:20 KORONA KRÓLÓW - ODC 23 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2017 Reżyseria: Wojciech Pacyna, Jacek Sołtysiak, Jerzy Krysiak Scenariusz: Ariadna Lewańska, Małgorzata Jurczak Zdjęcia: Krzysztof Pakulski, Jacek Fabrowicz Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Mateusz Król, Marta Bryła, Piotr Gawron - Jedlikowski, Paulina Lasota, Robert Gonera, Agnieszka Mandat, Sławomir Orzechowski, Marcin Rogacewicz, Dagmara Bąk, Andrzej Popiel, Blanka Wiatrowska, Julia Młynarczyk, Karolina Piechota, Bartłomiej Nowosielski, Agata Bykowska Odc 23. Na zamku trwają przygotowania do ślubu rycerza Niemierzy i Cudki. Podczas wesela, Kazimierza zaczyna uwodzić jedna z dwórek. Czy król ulegnie pokusie? Na dwór niespodziewanie przybywa książę świdnicki Bolko. Przekazuje królowi tragiczną wiadomość. 15:55 SENSACJE XX WIEKU - AFGANISTAN CZ. 1 Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 1996 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Pierwsza część programu o radzieckiej agresji na Afganistan w 1979 roku. Przebieg zamachu na prezydenta Afganistanu, okoliczności podjęcia decyzji o interwencji wojsk radzieckich i ataku jednostek KGB na pałac prezydencki w Kabulu, przebieg wojny i wykorzystanie śmigłowców Mi - 24, które stały się symbolem radzieckiej przewagi militarnej, oraz rakiet Stinger, które tę przewagę zneutralizowały. 16:30 SENSACJE XX WIEKU - AFGANISTAN CZ. 2 Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 1996 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Druga część programu o radzieckiej agresji na Afganistan w 1979 rok. Przedstawiono międzynarodowe reperkusje, działania podjęte przez administrację prezydenta Cartera oraz przebieg okrutnej wojny. W programie wykorzystano zdjęcia przedstawiające radzieckie latające czołgi - śmigłowce Mi - 24, które stały się symbolem zniszczenia oraz unikatowe fragmenty kronik. 17:00 HISTORIA POLSKI - TO BYŁ LIPIEC 1945 Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Reżyseria: Waldemar Czechowski, Waldemar Czechowski Scenariusz: Waldemar Czechowski Zdjęcia: Sebastian Kniza Wykonawcy: Grzegorz Kucharzewski Jedna z największych - zaraz po Katyniu - tragedii Polaków, która wydarzyła się dwa miesiące po zakończeniu II wojny światowej. Widzimy sceny rozmów ze świadkami tragedii z lipca 1945 roku. Wędrujemy z nimi po miejscach tych ponurych wydarzeń - polach, obejściach gospodarstw, przyleśnych polanach. Stoimy z nimi tam, skąd zostali porwani członkowie ich rodzin - żołnierze Polskiego Państwa Podziemnego. Dokument jest opowieścią o losach ludzi, ich przeżyciach, o sensie cierpienia i milczenia. Celem i intencją autorów nie jest dokonywanie analiz historycznych dotyczących Obławy Augustowskiej, film przedstawia tragiczne wydarzenia z perspektywy jednostki, śledząc indywidualne losy i pokazując w sposób dyskretny, etyczny i szlachetny ludzkie cierpienie. 18:00 SPÓR O HISTORIĘ - STOSUNKI POLSKO - BRYTYJSKIE 1918 - 1939 Debata, 30 min, Polska, 2015 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Marek Zając Wykonawcy: Marek Kornat, Krzysztof Kania, Tadeusz Marczak Zakończenie Wielkiej Wojny w 1918 r. zmieniło ład europejski. Na mapie pojawiły się nowe państwa. Jednym z nich była odradzająca się po 123 latach niewoli Polska. Europa przyjmowała to z mieszanymi uczuciami. Brytyjski premier David Lloyd George mówił, że jest defektem historii. Jednak już 25 lutego 1919 r. Warszawa i Londyn nawiązały stosunki dyplomatyczne. Znane powiedzenie mówi, że Imperium Brytyjskie nie ma przyjaciół, a jedynie interesy. Co zyskiwały oba państwa wchodząc w alianse? Tuż po odzyskaniu niepodległości Polska stanęła w obliczu zagrożenia za strony bolszewickiej Rosji. Co prawda, w styczniu 1920 r. Lloyd George zapewiał Polaków o najszczerszych uczuciach przyjaźni, jakie Wielka Brytania żywi wobec Polski, ale już 10 lipca w belgijskim Spa premier Władysław Grabski pod naciskiem Ententy, a zwłaszcza brytyjskiego premiera, podpisał upokarzające porozumienie, w którym Polska zgodziła się zainicjowanie i podpisanie rozejmu z Rosją bolszewicką na linii Curzona. Mieliśmy oddać Wilno Litwie. To alianci mieli zdecydować o przyszłości Gdańska, Galicji Wschodniej i Cieszyna. Gdy Polska walczyła pod Warszawą z bolszewicką nawałą, brytyjski premier negocjował w Londynie układ handlowy z Rosją sowiecką, a w Izbie Gmin oświadczył, że to Polska wywołała tę wojnę i musi radzić sobie sama. Dopiero 31 marca 1939 r. Wielka Brytania, z własnej inicjatywy, ogłosiła, że udziela Polsce gwarancji w razie zagrożenia jej niepodległości. Skłoniło to ostatecznie Hitlera do rozpoczęcia najpierw wojny z Polską. 25 sierpnia 1939 r. zawarty został polsko - brytyjski układ sojuszniczy, który miał powstrzymać Niemcy przed atakiem na Polskę. 1 września Hitler uderzył. Anglicy nie pospieszyli Polsce z pomocą. 18:30 Z BIEGIEM LAT, Z BIEGIEM DNI - KRAKÓW 1914 Serial TVP, 83 min, Polska, 1980 Reżyseria: Andrzej Wajda, Edward Kłosiński, Anna Polony, Krystyna Grochowicz Scenariusz: Joanna Ronikier Zdjęcia: Edward Kłosiński, Witold Adamek Aktorzy: Anna Polony, Mieczysław Grąbka, Ewa Kolasińska, Monika Niemczyk, Juliusz Grabowski, Jan Kochanowski, Izabella Olszewska, Bolesław Nowak, Jerzy Bińczycki, Magdalena Jarosz, Grażyna Laszczyk, Leszek Piskorz, Teresa Budzisz - Krzyżanowska, Elżbieta Karkoszka, Ewa Ciepiela Nadszedł 1914 rok. Wszyscy mówią o zbliżającej się wojnie między mocarstwami, która może przynieść Polsce wyzwolenie. Młodzież zapisuje się gromadnie do organizacji wojskowej, która przygotowuje do walki przyszłych polskich żołnierzy. Obie siostry - pani Chomińska i Dulska - nie mogą zrozumieć, dlaczego ich dzieci tak daleko odeszły od nich i nie czują wdzięczności za to, co dla nich przez całe życie starały się robić. Wreszcie wybucha wojna. 6 sierpnia z Krakowa wymaszerowały na front oddziały żołnierzy, którzy mieli stanowić zalążek przyszłego wojska polskiego. Poszedł z nimi najmłodszy syn Chomińskiej - Fredzio. W salonie Dulskich jeszcze raz gromadzi się cała rodzina - pretekstem jest choroba Felicjana Dulskiego. Każdy kogoś żegna, nie wiadomo, jaki będzie los odchodzących na wojnę. Jedynie pani Dulska nie traci energii, jeszcze raz rządzi wszystkimi. I dopiero, kiedy za ścianą umrze niekochany, poszturchiwany, milczący mąż, z którym przeżyła smutne 40 lat, zda sobie sprawę z tego, że wśród dziejowego chaosu została sama i nikomu niepotrzebna. 20:10 UPADEK NAZIZMU S.III - ODC. 2. URODZINY HITLERA (ODC. 2) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Julian Jones, Julian Jones Ta niezwykła seria przybliża decydujące starcie II wojny światowej, kiedy to Hitler stawił czoła równie bezwzględnemu dyktatorowi: Stalinowi. Będąc u szczytu swej potęgi, Hitler próbuje oszukać sowieckiego przywódcę, przedstawiając plan inwazji na Wielką Brytanię, jednocześnie potajemnie przygotowując atak na Związek Sowiecki. Stalin ma jednak szpiega w kwaterze głównej Hitlera. Obaj dyktatorzy przejmują dowodzenie nad własnymi armiami. Ludzie Hitlera składają fałszywe obietnice, a w Stalinie Hitler znalazł swojego przeciwnika. W obliczu klęski Niemiec na froncie wschodnim Hitler zostaje zmuszony do odwrotu. Pojawiają się głębokie konflikty, a jego najbliższy krąg walczy o władzę. W miarę jak narasta opór przeciwko niemu, a wewnętrzny wróg knuje, jak go zabić, Hitler popycha Niemcy ku zniszczeniu. Wniknięcie w umysły dwóch dyktatorów, których złudzenie niezwyciężoności doprowadziło do ich własnej klęski, to opowieść o tym, dlaczego dyktatury upadają. Jest to również przerażający opis pychy, decyzji i mrocznej sztuki politycznej, która sprzysięgła się, by zniszczyć wolność, ale ostatecznie zniszczyła samą siebie. 21:15 STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE - ODC. 2/18 - HOTEL EXCELSIOR Serial sensacyjny, wojenny, 61 min, Polska, 1968 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Andrzej Zbych (właśc. Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan) Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Stanisław Mikulski, Lucyna Winnicka, Halina Kosznik, Tadeusz Bartosik, Andrzej Konic, Mieczysław Kalenik, Bronisław Pawlik, Tadeusz Gwiazdowski, Igor Śmiałowski, Irena Karel Jeden z najpopularniejszych seriali telewizyjnych. Opowiada o bohaterskich przygodach oficera polskiego wywiadu działającego pod kryptonimem J - 23. W tej roli wystąpił Stanisław Mikulski. Aktor zyskał ogromną popularność we wszystkich krajach, gdzie serial był wyświetlany. Rok 1942. Kloss jedzie do Gdańska, aby wyjaśnić okoliczności śmierci szefa tutejszej siatki, Kopkego i spotkać się z jego następcą. Wspólnie z Georgiem, jednym z członków grupy, próbują znależć winnego śmierci dotychczasowego szefa. Kolejno sprawdzają wszystkich członków siatki. Zaczynają podejrzewać Ingrid Heisser, właścicielkę kawiarni. SD dowiedziało się, że miejscem spotkań grupy jest hotel "Excelsior" Po śmierci Kopkego umieściło tam swojego agenta. O umówionej porze do pokoju von Hagena w hotelu przychodzi Ingrid Heisser - to ona jest nowym szefem siatki. Kobieta ginie jednak z ręki Löblera - dyrektora hotelu. Dopiero teraz wychodzi na jaw, że śmierć Kopkego była przypadkowa. Pracujący dla francuskiego wywiadu Löbler był przez niego szantażowany. Kloss demaskuje dyrektora hotelu i walczy z nim na dachu. Löbler spada i zabija się. Siatka znowu jest czysta. 22:25 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW. S. 2 - UKRYTE SKARBY HISTORII. ODC. 8 (ANCIENT ENGINEERING S. 2) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2022 Serial dokumentalny (10 odcinków) prezentujący najciekawsze i najbardziej intrygujące osiągnięcia świata starożytnego, które zainspirowały i wpłynęły na współczesną inżynierię. Każdy odcinek pokazuje jedno przełomowe osiągnięcie, takie jak np. piramidy, Wielki Mur Chiński, rzymskie drogi czy Tadż Mahal. Filmy łączą materiały archiwalne, wywiady z ekspertami, rekonstrukcje, zapierające dech w piersiach zdjęcia lotnicze oraz czerpią z najnowszych osiągnięć technologii, dzięki czemu odkrywają tajemnice starożytnego świata. Autorzy rzucają nowe światło na technikę, materiały konstrukcyjne i myśl innowacyjną stojące za każdym starożytnym osiągnięciem inżynieryjnym i oferują nowe spojrzenie na ich intrygującą i ważną historię. 23:40 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICZY ZAMEK Cykl dokumentalny, 48 min, Polska, 2004 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Krzysztof Dracz, Rafał Mohr, Radosław Pazura, Andrzej Szopa, Jerzy Schejbal, Dorota Deląg, Andrzej Szczytko, Eryk Lubos Zdjęcia: Waldek Szmidt W 1945 roku, gdy klęska Rzeszy była już właściwie przesądzona, zachodni wojskowi i politycy coraz baczniej przyglądali się dotychczasowemu radzieckiemu sprzymierzeńcy, a w najbliższej przyszłości - potencjalnemu rywalowi lub wręcz wrogowi. Alianci przechowywali ogromne ilości niezłamanych radzieckich szyfrogramów. Gdyby udało się zdobyć niemiecki "Aparat" i odczytać komunikaty, można by nie tylko zweryfikować intencje sojusznika, lecz także ujawnić jego agenturę na Zachodzie. Rozpoczęła się tajna, amerykańsko - radziecko - niemiecka rozgrywka o cenne trofeum. 00:45 KARTA. ARCHIPELAG PAMIĘCI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2023 Reżyseria: Karolina Anna Kuta Scenariusz: Karolina Anna Kuta, Marek Tomasz Pawłowski Wykonawcy: Zbigniew Gluza Opowieść o KARCIE to historia ludzi, którzy poświęcili życie, żeby dokumentować polską historię u źródeł, wychodząc od pojedynczych nazwisk, świadectw, dokumentów, zdjęć. 40 lat tego środowiska nadaje się na scenariusz filmu fabularnego, opowiada o bezprecedensowych dokonaniach, które zmieniały wiedzę i świadomość historyczną polskiego społeczeństwa, ale też o odkryciach, wzruszeniach i osobistych poświęceniach. Kluczowym doświadczeniem KARTY jest dążenie do dialogu polsko - ukraińsko - rosyjskiego. W świetle ostatnich wydarzeń historia 40 - lecia organizacji nabiera rozpaczliwej, współczesnej dramaturgii i znaczeń. 01:50 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - RAPORT Z OSTATNIEJ KWATERY Magazyn historyczny, 23 min, Polska, 2017 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki "Raport z ostatniej kwatery" Nigdy z żadną z wojen nie da się ostatecznego rozrachunku doprowadzić do końca. Zawsze będą tysiące mniejszych i większych znaków zapytania. Na tych, którzy przeżyli, ciąży święty obowiązek nieustannych starań o czasem już tylko symboliczny, ostatni ślad losu bohaterów. Taka też myśl przyświeca nam dziś, gdy przystępujemy do pracy w Radomiu. Rzecz dotyczy kwatery żołnierzy września 1939 r. na cmentarzu przy ul. Limanowskiego. Wydawało się, że to mogiły żołnierzy nieznanych, lecz dzięki staraniom miejscowego księdza, w którego ręce wpadły nieznane dotąd dokumenty, możemy dziś prawdopodobnie określić, kto tam spoczywa. "Mozaika pamięci" Dość regularnie w naszym programie, obok szeregu żołnierzy z różnych epok, pojawiają się marzyciele, inżynierowie tacy jak ojciec i syn Czesław i Tadeusz Tańscy. W ich przypadku od dwóch lat toczymy dosyć skomplikowane śledztwo historyczne. Dzięki historyk sztuki, która na potrzeby słownika biograficznego przygotowywała biogramy naszych bohaterów, dowiedzieliśmy się o istnieniu w rodzinnych zbiorach nieznanych nam pamiętników i listów Czesława Tańskiego, pisanych do syna Tadeusza. Jak zawsze liczymy też na pomoc naszych widzów w poszukiwaniu informacji o losach tych wspaniałych ludzi. 02:30 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - ZBRODNIA I KARA Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Film Bogusława Wołoszańskiego poświęcony procesowi norymberskiemu. Zdjęcia lotnicze zbombardowanego przez aliantów starego miasta i nowszych dzielnic; z gmachów publicznych w Norymberdze ocalał nienaruszony kompleks budynków sądu i więzienia. Wykorzystano nagrania z procesu zbrodniarzy niemieckich, kroniki nazistowskie, współczesne zdjęcia korytarzy i cel więzienia norymberskiego i Spandau.