TVP Kultura Piątek, 12.07.2024 07:00 TAMTE LATA, TAMTE DNI - JAN JAKUB KOLSKI Magazyn, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuć - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Reżyser Jan Jakub Kolski wspomina swoje dzieciństwo w domu w Popielawach, gdzie wychowywali go dziadkowie. 07:35 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 40 ŻUŁAWSKA DEPRESJA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Od wieków na polskich ziemiach mieszkała niesamowicie ciekawa społeczność, którą nazywano mennonitami. Przez całe stulecia wzbogacała swoją kulturą oraz budowlami krajobraz Żuław i terenów położonych blisko Wisły. Dlaczego przybyli do Polski? Co sprawiło, że nieustannie musieli walczyć z powodziami? Jak radzili sobie z żuławską depresją? Na te pytania odpowie Radosław Kotarski w najnowszym odcinku "Podróży z historią". 09:00 DOM - ODC. 12/25 - KTO DZIŚ TAK UMIE KOCHAĆ Serial obyczajowy, 103 min, Polska, 1987 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Bogusław Lambach, Jerzy Gościk, Roman Suszyński Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Tomasz Borkowy, Tomasz Mędrzak, Wacław Kowalski, Wirgiliusz Gryń, Barbara Rachwalska, Jan Englert, Wirgilusz Gryń, Tadeusz Janczar, Gustaw Lutkiewicz, Henryk Bista, Jerzy Michotek, Halina Rowicka, Barbara Rachwalska Bracia Talarowie, Andrzej i Leszek, wciąż nie mogą dojść do porozumienia, dzielą ich zadawnione urazy i wielki żal. Żona dozorcy domu przy ul. Złotej umiera. Pan Popiołek i pani Talarowa postanawiają resztę życia spędzić razem - łączy ich samotność i rozgoryczenie, że ich dzieci poszły zupełnie innymi drogami i nie rozumieją potrzeb rodziców. Po cywilnym rozpoczynają się przygotowania do ślubu kościelnego, ale los krzyżuje wszystkie plany. Leszek Talar przegrywa na wyścigach, potem rozbija syrenkę, którą matka wygrała na książeczkę PKO. Życie gmatwa mu się coraz bardziej. Przyszłość wszystkich lokatorów domu przy ul. Złotej jest niepewna, ich kamienica została przeznaczona do wyburzenia. 10:55 14 LIPCA (14 JUILLET) Komedia, 86 min, Francja, 1933 Reżyseria: Rene Clair Zdjęcia: Georges Perinal Muzyka: Maurice Jaubert Aktorzy: Raymond Aimos, Pola Iiiery, George Rigaud, Thomy Bourdelle Ubogie paryskie przedmieścia i radosna atmosfera ludowej zabawy stały się dla Rene Claira tłem dla ukazania historii miłosnej. Śliczna kwiaciarka Anna kocha się w sąsiedzie, Jeanie. Ten nie dostrzega jej uczucia, rozmyślając o Poli, która go kiedyś porzuciła. Zajęty swoimi sprawami nie zwraca uwagi na zakochaną dziewczynę. Oboje spotykają się wreszcie na ulicznej zabawie zorganizowanej w przededniu święta 14 lipca. 12:35 MUZYKA ZAMKNIĘTA W DREWNIE (THE QUEST FOR TONEWOOD) Film dokumentalny, 83 min, Norwegia, 2021 Reżyseria: Hans Lucas Hansen Scenariusz: Christian Lysvag Film dokumentalny przedstawiający historię lutnika Gaspara Borchardta, jego inspiracji Stradivarim oraz podróży w poszukiwaniu drewna używanego przez niego do stworzenia idealnych skrzypiec. 14:15 RODZINA DURRELLÓW SERIA 4 - ODC. 5 (THE DURRELLS ODC. 5) Serial, 46 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Steve Barron Scenariusz: Simon Nye Aktorzy: Milo Parker, Callum Woodhouse, Alexis Georgoulis, Keeley Hawes, Daisy Waterstone, Josh O'Connor Rok 1936. Owdowiała Luisa Durrell (Keeley Hawes) mieszka razem z czworgiem swoich dzieci w wieku od 11 do 21 lat, Lawrence'em (Josh O'Connor), Lesliem (Callum Woodhouse), Margo (Daisy Waterstone) i Geraldem (Milo Parker). Kobieta decyduje się przeprowadzić wraz z nimi z angielskiego Bournemouth na słoneczne Korfu. Po dotarciu na miejsce tytułowi bohaterowie produkcji "Durrelowie" wspierają się, starając się przystosować do nowego miejsca zamieszkania. Nie jest to łatwe, ponieważ wszystko tutaj - począwszy od warunków atmosferycznych, a skończywszy na zwyczajach i języku miejscowej ludności - jest inne niż w ich ojczyźnie. W miejscu, w którym modzi Anglicy mieszkają teraz razem z matką, nie ma jeszcze elektryczności. Durrellowie jednak nie poddają się. Na Korfu stawiają czoła kolejnym trudnym wyzwaniom, nawiązują pierwsze przyjaźnie, a nawet się zakochują. 15:15 FANFAN TULIPAN (FANFAN LA TULIPE) (FANFAN LA TULIPE) Komedia, 94 min, Francja, 2003 Reżyseria: Gerard Krawczyk Scenariusz: Jean Cosmos, Luc Besson Aktorzy: Vincent Perez, Penelope Cruz, Didier Bourdon, Helene de Fougerolles, Michele Muller, Philippe Dormoy, Jacques Frantz, Gerald Laroche, Anna Majcher, Magdalena Mielcarz Stworzona przez XVIII-wiecznych ludowych bardów postać Fanfana Tulipana - żołnierza-samochwały ucieleśniającego cechy młodego Francuza, kochającego życie, wolność i niezależność, uwielbiającego wino i kobiety - pojawiła się we francuskim kinie już w 1907 r. Prawdziwą sławę zyskała jednak dopiero w 1951 r. dzięki znakomitemu obrazowi Christian-Jacque'a. Jego film skrzył się dowcipem przechodzącym niekiedy w ciętą satyrę, imponował znacznym - jak na ówczesne czasy - rozmachem inscenizacyjnym i błyskotliwą narracją. Twórcy "Fanfana Tulipana" zręcznie połączyli w jednym dziele przygodowość Alexandra Dumasa, humor braci Marx i romantyzm poezji rycerskiej. Jeśli dodać do tego, że główny bohater miał urodę i wdzięk Gerarda Philipe'a, sukces był gwarantowany. Nic zatem dziwnego, że po 50 latach Gerard Krawczyk i Luc Besson próbowali go powtórzyć, składając jednocześnie hołd autorom tamtego klasycznego dzieła. Fanfan z filmu Gerarda Krawczyka, który bardzo wyraźnie nawiązuje do znakomitego dzieła poprzednika, przedkłada przyjemność i zabawę nad honor i sławę. Jego główną pasją jest wtajemniczanie młodych dziewcząt w arkana sztuki miłosnej. W końcu jeden z ojców zbałamuconej panny, przyłapawszy Fanfana in flagranti, postanawia zmusić go do ożenku z jego kolejną "ofiarą". Umknąwszy w ostatniej chwili sprzed ołtarza, Fanfan chroni się w szeregi królewskiej armii, chytrze zwabiony przez sierżanta werbunkowego, kuszącego ochotników pieniędzmi i innymi dobrami. Chcąc nie chcąc, Fanfan rusza więc wraz ze swoim oddziałem na wojnę, którą król Ludwik XV toczy z Prusakami. Po drodze młoda Cyganka Adelina, siostrzenica sierżanta, przepowiada mu wspaniałą przyszłość: wedle jej zapewnień młodzieniec zdobędzie nieśmiertelną sławę i poślubi córkę króla! Los Fanfanowi sprzyja. Niebawem ratuje on z rąk bandytów podróżujące dyliżansem piękne damy: faworytę Ludwika XV, Madame de Pompadour, i córkę króla, Henriettę, podróżującą ze swoją pochodzącą z Polski opiekunką Wandą. Usiłując dopomóc losowi, Fanfan próbuje pod osłoną nocy dostać się do sypialni królewskiej córki, a więc - jak sądzi - swojej przyszłej żony. Gwałtowna reakcja Henrietty ściąga mu jednak na kark straże. Fanfan zostaje schwytany i osadzony w więzieniu. Czeka go śmierć. W więziennym lochu odwiedza go zakochana w nim Adelina. Dopiero wtedy Fanfan uświadamia sobie, że tak naprawdę to właśnie dla niej mocno bije jego serce. Chcąc ratować ukochanego, Adelina udaje się do pałacu, aby błagać króla o łaskę. Tam wpada jednak w ręce niejakiego Corsiniego, zdrajcy spiskującego na rzecz Prusaków. Ale miłość Fanfana i Adeliny pokona każdą przeszkodę. 17:25 ROZMOWY O ZMIERZCHU I ŚWICIE - ROZMOWA 5. STS I MAZURY. Cykl dokumentalny, 32 min, Polska, 1996 Reżyseria: Magda Umer Scenariusz: Magda Umer Zdjęcia: Jacek Kuźniar Prowadzący: Magda Umer Wykonawcy: Kalina Jędrusik, Zofia Merle, Łucja Prus Nad Jeziorem Nidzkim w Krzyżach Agnieszka Osiecka wspomina swoją pracę w Studenckim Teatrze Satyryków w latach 1955-1969, opowiada o historii mazurskiej ziemi, jej mieszkańcach i o swoich wielkich przyjaźniach i miłościach. Do miejscowości Krzyże, dokładnie tam, gdzie nagrane są wspomnienia, poetka przyjeżdżała na każde wakacje przez ponad 20 lat. W programie - nagrania archiwalne piosenek z tekstami Agnieszki Osieckiej, m.in.: "Ja nie chcę spać" (muz. Krzysztof Komeda, śpiewa Kalina Jędrusik), "Siedzieliśmy jak w kinie" (śpiewa Zofia Merle), "Okularnicy" (muz. Jarosław Abramow - śpiewa zespół Teatru STS), "Na całych jeziorach ty" Agnieszka Osiecka (muz. Adam Sławiński, śpiewa Kalina Jędrusik), "Dookoła noc się stała" (muz. Adam Sławiński - śpiewa Łucja Prus). 18:15 MODIGLIANI, PORTRECISTA NIEKONWENCJONALNY (MAVERICK MODIGLIANI) 96 min, Włochy, 2020 Reżyseria: Valeria Parisi Opowieść o pochodzącym z Toskanii malarzu i rysowniku żydowskiego pochodzenia, Modiglianim. Artysta swoją sławę zawdzięcza obrazom przedstawiającym akty, które za życia artysty uchodziły za skandalizujące. Ikonami jego dzieł stały się przypominające kariatydy twarze kobiet, m.in. żony Jeanne Hbuterne, angielskiej dziennikarki Beatrice Hastings i aspirującej rosyjskiej poetki Anny Achmatowej. 20:00 KOMEDIOWE LATO - KINGSAJZ Komedia, 104 min, Polska, 1988 Reżyseria: Juliusz Machulski Scenariusz: Jolanta Hartwig, Juliusz Machulski Zdjęcia: Jerzy Łukaszewicz Muzyka: Krzesimir Dębski Aktorzy: Jacek Chmielnik, Jerzy Stuhr, Katarzyna Figura, Grzegorz Heromiński, Joachim Lamża, Maciej Kozłowski, Jan Machulski, Leonard Pietraszak, Liza Machulska, Witold Pyrkosz, Halina Machulska, Beata Tyszkiewicz, Olgierd Łukaszewicz W podziemiach Instytutu Badań Czwartorzędu istnieje nikomu nie znana kraina zwana Szuflandią. Jak sama nazwa wskazuje, jej pejzaż tworzą głównie szuflady, segregatory i inne atrybuty biurowo-urzędniczej rzeczywistości. Panuje tu nadszyszkownik Kilkujadek - odpowiednik współczesnego krasnoludka, metodami władzy różniący się jednak zasadniczo od króla Ćwieczka. Kilkujadek z pomocą zaufanej świty trzyma swoich "kumotrów" za twarz, by przypadkiem żaden z nich nie wykrył tajemnicy kingsajzu. Pod tą tajemniczą nazwą kryje się eliksir, pozwalający krasnoludkowi zyskać rozmiary człowieka ("king size" - królewski rozmiar) i zamieszkać w krainie ludzi, obfitującej w wolność, kobiety i inne atrakcje. Przypadek sprawia, że alchemik Adaś samodzielnie uzyskuje kingsajz. Wypija go, przenosi się do ludzkiego świata i... nie bardzo chce wracać. Tymczasem podwładni Kilkujadka odkrywają tajemnicę domorosłego uczonego. Rozgniewany nie na żarty dyktator wysyła swych siepaczy, by sprowadzili Adasia z powrotem. "Kingsajz" był czwartą komedią Juliusza Machulskiego. Poprzednie - minicykl "Vabank" i "Vabank II" oraz "Seksmisja" - spotkały się z aplauzem krytyki i publiczności. Ich twórca zyskał zaś opinię reżysera, który w atrakcyjnej formie kina popularnego potrafi powiedzieć rzeczy ważne i niebłahe. "Kingsajz" potwierdził słuszność tej opinii. Stał się jednak również znakiem, że pomysły fabularne Machulskiego powoli zatracają pierwotną świeżość, a twórca zaczyna cytować samego siebie. Mimo to "Kingsajz" spotkał się z przychylnością publiczności, a i wśród recenzentów znalazło się sporo takich, którym przypadł do gustu. Wskazywano na jego związki z nurtem tzw. utopii negatywnej (m.in. "Podróże Guliwera" Jonathana Swifta, "Rok 1984" Orwella) oraz pełną czarnego humoru twórczością Sławomira Mrożka. Jak celnie ujął to jeden z krytyków, Machulski opowiedział tym razem historię "wesołą, a ogromnie przez to smutną". Z ironią potraktował nie tylko dogorywający wówczas w Polsce totalitaryzm, ale i samego siebie, czego dowodzi ostatnia, zaskakująca scena filmu. 22:00 SERIALOWA NOSTALGIA - 07 ZGŁOŚ SIĘ - ODC. 19/21 - ZAMKNĄĆ ZA SOBĄ DRZWI Serial kryminalny TVP, 82 min, Polska, 1987 Reżyseria: Krzysztof Szmagier Scenariusz: Krzysztof Szmagier Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Muzyka: Włodzimierz Korcz Aktorzy: Bronisław Cieślak, Piotr Fronczewski, Jerzy Rogalski, Zdzisław Tobiasz, Hanna Dunowska, Jan Tomaszewski, Grażyna Wolszczak, Robert Nowosadzki Paweł Kopiński, emerytowany policjant nowojorski, z pochodzenia Polak, już na początku swej podróży do Starego Kraju spotyka znajomych gangsterów amerykańskich, "Capuccino" i Krantza. Przestępcy również poznają niewygodnego świadka ich wyprawy, usiłują go zlikwidować. Porucznik Borewicz pozwala Kopińskiemu śledzić gangsterów. W leśniczówce na Mazurach czeka na nich grupa jugosłowiańskich i tureckich przemytników, którzy korzystają z dobrze zorganizowanego szlaku przerzutu narkotyków ukrytych w łodzi. Kopiński zatapia łódź i niszczy samochody przemytników, Borewicz rozbija i aresztuje grupę jugosłowiańską. Adolf Krantz ginie z ręki Kopińskiego, natomiast "Capuccino" ratuje się ucieczką. Kopiński spotyka go w lesie i proponuje mu wspólną ucieczkę do Szwecji porwanym samolotem. W czasie lotu nowojorski policjant kontaktuje się z Borewiczem i prosi o wstrzymanie pościgu. Ostatnią rundę walki z gangsterem chce rozegrać po swojemu. 23:40 SEANS KULTOWY - NIE OGLĄDAJ SIĘ TERAZ (DON'T LOOK NOW) Horror, 105 min, Wielka Brytania/Włochy, 1973 Reżyseria: Nicolas Roeg Zdjęcia: Anthony B. Richmond Muzyka: Pino Donaggio Aktorzy: Julie Christie, Donald Sutherland, Hilary Mason, Massimo Serato Głośny psychologiczny film Nicolasa Roega. Julie Christie i Donald Sutherland jako rodzice, którzy w wyniku tragicznego wypadku tracą ukochane dziecko. Para konserwatorów zabytków podróżuje do Wenecji, tam starają się przezwyciężyć traumę. Na swojej drodze spotykają jednak dwie dziwne kobiety, siostry. Jerdna z nich niewidoma mediumistyczna staruszka, utrzymuje, że widzi aurę ich zmarłej córki. W filmie, poza niesłychanie poruszającą strefą znaczeniową najważniejsza pozostaje sama forma. Kapitalne wizyjne zdjęcia podbite świetnym montażem kapitalnie oddają duszną i coraz mroczniejszą atmosferę panującą wśród pogrążających się coraz bardziej w rozpacz rodziców. Jeden z najlepszych od strony formalnej filmów lat 70tych, który zdecydowanie wyprzedzał swój czas i zwiastuje późniejsze głośne dzieła takich twórców jak David Lynch. 01:40 NOC KRÓTKICH FILMÓW - DZIADOWSKI BLUES NON CAMERA, CZYLI NOGAMI DO PRZODU Film animowany, 7 min, Polska, 1978 Reżyseria: Julian Józef Antonisz Scenariusz: Julian Józef Antonisz Muzyka: Julian Józef Antonisz Na tle dziadowskiej ballady, śpiewanej poza kadrem, przewijają się obrazy świata: Człowiek piłuje gałąź, na której siedzi, świeci słońce, lecą bomby... Dziwny jest ten świat i zupełnie niezrozumiały. Bluesowa ballada pijanego dziadka znakomicie komentuje plączące się obrazy tego naszego paranoicznego świata. 01:45 NOC KRÓTKICH FILMÓW - TE WSPANIAŁE BĄBELKI W TYCH PULSUJĄCYCH LIMFOCYTACH Film animowany, 7 min, Polska, 1973 Reżyseria: Julian Antonisz Scenariusz: Julian Antonisz Zdjęcia: Mieczysław Poznański Muzyka: Julian Antonisz Lektor: Kazimierz Opaliński Film ostrzegający przed zgubnymi skutkami palenia tytoniu. 01:55 NOC KRÓTKICH FILMÓW - REFLEKSY Film animowany, 6 min, Polska, 1979 Reżyseria: Jerzy Kucia Scenariusz: Ewa Gołogórska, Jerzy Kucia Zdjęcia: Krzysztof Stawowczyk Muzyka: Krzysztof Suchodolski Sugestywna refleksja nad sensem bytu, przemijaniem. Po pełnych trudu zmaganiach z kokonu wydobywa się owad. Niespodziewanie zostaje zaatakowany przez innego owada. Rozpoczyna się walka na śmierć i życie. Owady staczają się do kałuży. Zbliża się człowiek. Gdy odejdzie - pozostaną po nim ślady butów i przydeptane, splecione w śmiertelnym uścisku owady. 02:15 KINO NOCNE - WYRZUTKI (THE OUTSIDERS) Dramat, 110 min, USA, 1983 Reżyseria: Francis Ford Coppola Scenariusz: Kathleen Rowell Muzyka: Carmine Coppola Aktorzy: Patrick Swayze, Rob Lowe, C. Thomas Howell, Matt Dillon, Ralph Macchio Rywalizacja między dwoma młodzieżowymi gangami doprowadza do tragicznych wydarzeń po obu stronach.