TVP Kultura Sobota, 13.07.2024 06:05 FANFAN TULIPAN (FANFAN LA TULIPE) Komedia, 94 min, Francja, 2003 Reżyseria: Gerard Krawczyk Scenariusz: Jean Cosmos, Luc Besson Aktorzy: Vincent Perez, Penelope Cruz, Didier Bourdon, Helene de Fougerolles, Michele Muller, Philippe Dormoy, Jacques Frantz, Gerald Laroche, Anna Majcher, Magdalena Mielcarz Stworzona przez XVIII-wiecznych ludowych bardów postać Fanfana Tulipana - żołnierza-samochwały ucieleśniającego cechy młodego Francuza, kochającego życie, wolność i niezależność, uwielbiającego wino i kobiety - pojawiła się we francuskim kinie już w 1907 r. Prawdziwą sławę zyskała jednak dopiero w 1951 r. dzięki znakomitemu obrazowi Christian-Jacque'a. Jego film skrzył się dowcipem przechodzącym niekiedy w ciętą satyrę, imponował znacznym - jak na ówczesne czasy - rozmachem inscenizacyjnym i błyskotliwą narracją. Twórcy "Fanfana Tulipana" zręcznie połączyli w jednym dziele przygodowość Alexandra Dumasa, humor braci Marx i romantyzm poezji rycerskiej. Jeśli dodać do tego, że główny bohater miał urodę i wdzięk Gerarda Philipe'a, sukces był gwarantowany. Nic zatem dziwnego, że po 50 latach Gerard Krawczyk i Luc Besson próbowali go powtórzyć, składając jednocześnie hołd autorom tamtego klasycznego dzieła. Fanfan z filmu Gerarda Krawczyka, który bardzo wyraźnie nawiązuje do znakomitego dzieła poprzednika, przedkłada przyjemność i zabawę nad honor i sławę. Jego główną pasją jest wtajemniczanie młodych dziewcząt w arkana sztuki miłosnej. W końcu jeden z ojców zbałamuconej panny, przyłapawszy Fanfana in flagranti, postanawia zmusić go do ożenku z jego kolejną "ofiarą". Umknąwszy w ostatniej chwili sprzed ołtarza, Fanfan chroni się w szeregi królewskiej armii, chytrze zwabiony przez sierżanta werbunkowego, kuszącego ochotników pieniędzmi i innymi dobrami. Chcąc nie chcąc, Fanfan rusza więc wraz ze swoim oddziałem na wojnę, którą król Ludwik XV toczy z Prusakami. Po drodze młoda Cyganka Adelina, siostrzenica sierżanta, przepowiada mu wspaniałą przyszłość: wedle jej zapewnień młodzieniec zdobędzie nieśmiertelną sławę i poślubi córkę króla! Los Fanfanowi sprzyja. Niebawem ratuje on z rąk bandytów podróżujące dyliżansem piękne damy: faworytę Ludwika XV, Madame de Pompadour, i córkę króla, Henriettę, podróżującą ze swoją pochodzącą z Polski opiekunką Wandą. Usiłując dopomóc losowi, Fanfan próbuje pod osłoną nocy dostać się do sypialni królewskiej córki, a więc - jak sądzi - swojej przyszłej żony. Gwałtowna reakcja Henrietty ściąga mu jednak na kark straże. Fanfan zostaje schwytany i osadzony w więzieniu. Czeka go śmierć. W więziennym lochu odwiedza go zakochana w nim Adelina. Dopiero wtedy Fanfan uświadamia sobie, że tak naprawdę to właśnie dla niej mocno bije jego serce. Chcąc ratować ukochanego, Adelina udaje się do pałacu, aby błagać króla o łaskę. Tam wpada jednak w ręce niejakiego Corsiniego, zdrajcy spiskującego na rzecz Prusaków. Ale miłość Fanfana i Adeliny pokona każdą przeszkodę. 07:55 20 MINUT Z MARIĄ KOTERBSKĄ 19 min, Polska, 1963 Wykonawcy: Maria Koterbska Recital Marii Koterbskiej, zarejestrowany w studiu. 08:20 ŚPIEWA MARIA KOTERBSKA Recital, 32 min, Polska, 1971 Reżyseria: Ryszard Barnert Scenariusz: Wojciech Młynarski Zdjęcia: Tomasz Tarasin Wykonawcy: Maria Koterbska Recital Marii Koterbskiej będący swoistym, śpiewanym życiorysem artystki. Maria Koterbska śpiewa o nastroju i treści swoich piosenek oraz o początkach kariery. Wykonuje wiązankę swoich dawnych przebojów, m.in. "Brzydula i rudzielec", "Mój chłopiec piłkę kopie", "Pod parasolem", "Parasolki", "Wrocławskie tramwaje", "Zachodzi słoneczko", "Nie o mnie", "Karuzela". 09:05 TAMTE LATA, TAMTE DNI - TERESA LIPOWSKA Magazyn, 23 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuc - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem gościem programu jest popularna aktorka Teresa Lipowska. 09:45 SERIALOWA NOSTALGIA - DALEKO OD SZOSY - ODC. 5/7 - POD PRĄD Serial obyczajowy, 71 min, Polska, 1976 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Henryk Czarnecki, Zbigniew Chmielewski Zdjęcia: Mikołaj Sprudin Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Krzysztof Stroiński, Irena Szewczyk, Sławomira Łozińska, Antoni Jurasz, Gustaw Lutkiewicz, Irena Kownas, Jan Himilsbach, Janusz Paluszkiewicz, Andrzej Wichrowski, Bogusław Semotiuk, Tomek Wilczyński, Ferdynand Matysik Pobyt Leszka w wojsku i długa rozłąka nie osłabiają uczuć obojga młodych. Po odbyciu służby chłopak przyjeżdża do Łodzi, kończy kurs dla kierowców autobusowych, pracuje i z pomocą Ani pilnie się uczy. Aby nadrobić stracony czas, zamierza zdawać od razu do drugiej klasy technikum samochodowego. Bariery biurokratyczne są jednak nie do pokonania, Leszek nie uzyskuje zgody kuratorium ani ministerstwa oświaty. 11:10 JAKUB JÓZEF ORLIŃSKI - OBLICZA MIŁOŚCI (JAKUB JÓZEF ORLIŃSKI - FACCE D'AMORE) Koncert, 70 min, Francja, 2021 Reżyseria: Olivier Simonnet Wykonawcy: Jakub Józef Orliński, Il Pomo D'Oro Wyjątkowy recital w Theatre du Capitole w Tuluzie w wykonaniu Jakuba Józefa Orlińskiego, który powraca na scenę z zespołem Il Pomo d'Oro. Facce d'Amore to drugi solowy album Jakuba Józefa Orlińskiego. Zawiera 8 światowych premier. Wszystkie melodie opowiadają historię, ilustrując męską postać epoki baroku i to nie tylko w aspekcie pozytywnym, takim jak przyjemność wzajemnej miłości, ale także złość, a nawet szaleństwo. Obejmujące okres prawie 85 lat arie w Facce d'Amore są autorstwa Haendla, Cavalliego, Borettiego, Bononciniego, Contiego, Locatellego, Orlandiniego. 12:35 DOKUMENT TYGODNIA - WICHROWE WZGÓRZA: MIŁOŚĆ, NIENAWIŚĆ I ZEMSTA (WUTHERING HEIGHTS: LOVE, HATE AND VENGANCE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Reżyseria: Mathilde Demoisel Rok 1847. Pod męskim pseudonimem "Ellis Bell" Emily Bronte podpisuje swoją jedyną powieść, być może najbardziej znaną, a zarazem tajemniczą w literaturze wiktoriańskiej. Ponad 150 lat po publikacji "Wichrowe Wzgórza" nie straciły nic ze swojej fascynującej aury. Powieść opowiada o skazanym na niepowodzenie romansie Heathcliffa i Catherine, zawiera także mocną krytykę brytyjskiego społeczeństwa, potępiającą jego opresyjny i kolonizacyjny system. Współcześni krytycy są zdumieni. Z biegiem czasu powstało wiele adaptacji i odmian, od filmu Williama Wylera, po popowy singiel Kate Bush, jednak Emily Bronte i jej arcydzieło pozostają prawdziwą tajemnicą. Film ten, będący sercem Kraju Bronte, przedstawia portret tej enigmatycznej pisarki. Dzięki cennym dokumentom archiwalnym i pracy specjalistów odkrywamy genezę tragicznej książki. Film, łącząc animowane sekwencje ze wspaniałymi obrazami wrzosowisk Yorkshire, oddaje mroczną wyobraźnię Emily Bronte. 14:05 PAN WOŁODYJOWSKI CZ. I Film historyczny, 75 min, Polska, 1968 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz: Jerzy Lutowski, Jerzy Hoffman Zdjęcia: Jerzy Lipman Muzyka: Andrzej Markowski Aktorzy: Magdalena Zawadzka, Tadeusz Łomnicki, Mieczysław Pawlikowski, Hanka Bielicka, Barbara Brylska, Irena Karel, Jan Nowicki, Daniel Olbrychski, Marek Perepeczko, Mariusz Dmochowski, Władysław Hańcza, Gustaw Lutkiewicz, Tadeusz Schmidt, Andrzej Szczepkowski, Leonard Andrzejewski Ekranizacja powieści Henryka Sienkiewicza zrealizowana z wielkim rozmachem i olbrzymim nakładem środków finansowych. Koszt produkcji osiągnął zawrotną, jak na owe czasy, sumę 40 milionów złotych. Na potrzeby filmu wzniesiono kilka ogromnych dekoracji plenerowych. W ruinach zamku w Chęcinach została zrekonstruowana twierdza kamieniecka, wybudowano miasteczko Raszków oraz fortyfikację chreptiowską. Zdjęcia były kręcone m. in. w Bieszczadach, w okolicach Białego Boru w województwie koszalińskim, a także w Związku Radzieckim w ruinach XVI - wiecznego grodu tatarskiego oraz w halach łódzkiej wytwórni filmowej. W niektórych scenach brało udział po kilka tysięcy statystów, ubranych w kostiumy zaprojektowane z ogromną dbałością o szczegóły. W tytułowego bohatera filmu znakomicie wcielił się Tadeusz Łomnicki. Aby solidnie przygotować się do roli "małego rycerza", aktor poświęcił pół roku na naukę jazdy konno, ponadto przez rok zgłębiał tajniki szermierki. Niezapomnianą kreację stworzyła również Magdalena Zawadzka, odtwórczyni Baśki, wiernej towarzyszki życia pana Michała. Jak pisali recenzenci, wszystkie role w filmie zagrane były po mistrzowsku, nawet epizodyczne urosły do rangi pierwszoplanowych. Cała prasa w nieskończoność chwaliła Mieczysława Pawlikowskiego jako dobrodusznego, pełnego humoru Zagłobę, Barbarę Brylską jako romantyczną Krzysię, a także zakochanego w niej do nieprzytomności Ketlinga, czyli Jana Nowickiego, czy wreszcie Hankę Bielicką jako wspaniałą stolnikową i innych. Dużo się mówiło i pisało o młodym aktorze Danielu Olbrychskim, który na długo pozostał w pamięci widzów jako niezrównany, okrutny Azja Tuhajbejowicz. Uroczysta prapremiera "Pana Wołodyjowskiego" odbyła się 26 marca 1969 roku w Kielcach, a premiera - dwa dni później w Warszawie. Przygotowano 70 kopii filmu, co pozwoliło na szerokie rozpowszechnianie. "Pan Wołodyjowski" bił rekordy popularności i uznawany był podówczas za najbardziej kasową produkcję w historii kina polskiego. 15:35 KOMEDIOWE LATO - KINGSAJZ Komedia, 104 min, Polska, 1988 Reżyseria: Juliusz Machulski Scenariusz: Jolanta Hartwig, Juliusz Machulski Zdjęcia: Jerzy Łukaszewicz Muzyka: Krzesimir Dębski Aktorzy: Jacek Chmielnik, Jerzy Stuhr, Katarzyna Figura, Grzegorz Heromiński, Joachim Lamża, Maciej Kozłowski, Jan Machulski, Leonard Pietraszak, Liza Machulska, Witold Pyrkosz, Halina Machulska, Beata Tyszkiewicz, Olgierd Łukaszewicz W podziemiach Instytutu Badań Czwartorzędu istnieje nikomu nie znana kraina zwana Szuflandią. Jak sama nazwa wskazuje, jej pejzaż tworzą głównie szuflady, segregatory i inne atrybuty biurowo-urzędniczej rzeczywistości. Panuje tu nadszyszkownik Kilkujadek - odpowiednik współczesnego krasnoludka, metodami władzy różniący się jednak zasadniczo od króla Ćwieczka. Kilkujadek z pomocą zaufanej świty trzyma swoich "kumotrów" za twarz, by przypadkiem żaden z nich nie wykrył tajemnicy kingsajzu. Pod tą tajemniczą nazwą kryje się eliksir, pozwalający krasnoludkowi zyskać rozmiary człowieka ("king size" - królewski rozmiar) i zamieszkać w krainie ludzi, obfitującej w wolność, kobiety i inne atrakcje. Przypadek sprawia, że alchemik Adaś samodzielnie uzyskuje kingsajz. Wypija go, przenosi się do ludzkiego świata i... nie bardzo chce wracać. Tymczasem podwładni Kilkujadka odkrywają tajemnicę domorosłego uczonego. Rozgniewany nie na żarty dyktator wysyła swych siepaczy, by sprowadzili Adasia z powrotem. "Kingsajz" był czwartą komedią Juliusza Machulskiego. Poprzednie - minicykl "Vabank" i "Vabank II" oraz "Seksmisja" - spotkały się z aplauzem krytyki i publiczności. Ich twórca zyskał zaś opinię reżysera, który w atrakcyjnej formie kina popularnego potrafi powiedzieć rzeczy ważne i niebłahe. "Kingsajz" potwierdził słuszność tej opinii. Stał się jednak również znakiem, że pomysły fabularne Machulskiego powoli zatracają pierwotną świeżość, a twórca zaczyna cytować samego siebie. Mimo to "Kingsajz" spotkał się z przychylnością publiczności, a i wśród recenzentów znalazło się sporo takich, którym przypadł do gustu. Wskazywano na jego związki z nurtem tzw. utopii negatywnej (m.in. "Podróże Guliwera" Jonathana Swifta, "Rok 1984" Orwella) oraz pełną czarnego humoru twórczością Sławomira Mrożka. Jak celnie ujął to jeden z krytyków, Machulski opowiedział tym razem historię "wesołą, a ogromnie przez to smutną". Z ironią potraktował nie tylko dogorywający wówczas w Polsce totalitaryzm, ale i samego siebie, czego dowodzi ostatnia, zaskakująca scena filmu. 18:05 RETRO KINO - WICHROWE WZGÓRZA (WUTHERING HEIGHTS) Dramat, 103 min, USA, 1939 Reżyseria: William Wyler Scenariusz: John Huston Zdjęcia: Gregg Toland Muzyka: Alfred Newman Aktorzy: David Niven, Merle Oberon, Laurence Olivier, Geraldine Fitzgerald Młody Cygan Heathcliff (Laurence Olivier), adoptowany przez mieszczańską rodzinę, zakochuje się w córce przybranych rodziców, Cathy (Merle Oberon). Po śmierci ojczyma udaje się do Ameryki Południowej, gdzie staje się bogaty. Gdy powraca, jego młodzieńcza miłość, jest już poślubiona innemu. Cathy jednak ciągle kocha swego przybranego brata. Usiłuje zdusić w sobie coraz to narastające uczucie i w końcu umiera z miłości... 20:00 BILET DO KINA - DUMA I UPRZEDZENIE (PRIDE AND PREJUDICE) Film kostiumowy, 121 min, Wielka Brytania/Francja/USA, 2005 Reżyseria: Joe Wright Aktorzy: Keira Knightley, Matthew MacFayden, Donald Sutherland, Brenda Blethyn Adaptacja słynnej powieści Jane Austen. Pięć sióstr Bennet dorastało w przekonaniu, iż jedynym ich celem jest zdobycie mężów. Ale jedna z nich, Lizzie, zna przynajmniej sto powodów, by nie brać ślubu. Kiedy pani Bennet słyszy ekscytującą wiadomość mówiącą, iż bogaty kawaler wraz z kręgiem najbliższych przyjaciół zamierza wynająć pobliski dworek, węszy znakomitą okazję znalezienia mężów dla swoich córek. Zgodnie z tym planem, najstarsza z sióstr usidla panicza Charlesa Bingleya. Ale gdy Lizzie trafia na zabójczo przystojnego i snobistycznego pana Darcy ' ego, który zdaje się być dla niej idealną partią, jej sercem zaczynają targać tak duma, jak i uprzedzenia. Czy zdoła je pokonać i znaleźć w końcu powód do poślubienia mężczyzny? 22:15 JAZZ LETNIĄ PORĄ (SUMMER JAZZ TOUR 2021) Film dokumentalny, 86 min, Francja, 2021 Reżyseria: Giuseppe De Vecchi Scenariusz: Giuseppe De Vecchi Dokument dotyczący festiwali jazzowych 2021. 23:55 KINO NOCNE - TRZECI CZŁOWIEK (THE THIRD MAN) 99 min, Wielka Brytania, 1949 Reżyseria: Carol Reed Scenariusz: Carol Reed, Orson Welles, Graham Greene Aktorzy: Alida Valli, Orson Welles, Trevor Howard, Bernard Lee, Joseph Cotten, Paul Hörbiger Pisarz podrzędnych kryminałów przyjeżdża do powojennego Wiednia, gdzie ma rozwiązać zagadkę śmierci przyjaciela. 01:50 SEANS KULTOWY - NIE OGLĄDAJ SIĘ TERAZ (DON'T LOOK NOW) Horror, 105 min, Wielka Brytania/Włochy, 1973 Reżyseria: Nicolas Roeg Zdjęcia: Anthony B. Richmond Muzyka: Pino Donaggio Aktorzy: Julie Christie, Donald Sutherland, Hilary Mason, Massimo Serato Głośny psychologiczny film Nicolasa Roega. Julie Christie i Donald Sutherland jako rodzice, którzy w wyniku tragicznego wypadku tracą ukochane dziecko. Para konserwatorów zabytków podróżuje do Wenecji, tam starają się przezwyciężyć traumę. Na swojej drodze spotykają jednak dwie dziwne kobiety, siostry. Jerdna z nich niewidoma mediumistyczna staruszka, utrzymuje, że widzi aurę ich zmarłej córki. W filmie, poza niesłychanie poruszającą strefą znaczeniową najważniejsza pozostaje sama forma. Kapitalne wizyjne zdjęcia podbite świetnym montażem kapitalnie oddają duszną i coraz mroczniejszą atmosferę panującą wśród pogrążających się coraz bardziej w rozpacz rodziców. Jeden z najlepszych od strony formalnej filmów lat 70tych, który zdecydowanie wyprzedzał swój czas i zwiastuje późniejsze głośne dzieła takich twórców jak David Lynch. 05:00 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 30 BURZLIWE DZIEJE KRESÓW Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Kto sprawił, że zamiast polskiego kościoła wybudowano siermiężny dom handlowy? Dlaczego z zabytku zrobiono magazyn soli rozbijanej dynamitem? Skąd pomysł, aby obiekt sakralny zamienić w kino? Radosław Kotarski odkrywa burzliwą historię kresowych miast. Przy okazji odnajduje miejsca najbliższe sercom polskich królów i magnatów oraz odwiedza najlepszą szkołę w historii Rzeczpospolitej. Przedstawia także, w jaki sposób na wschodnich krańcach Polski współistniały różne narody i kultury.