TVP Nauka Niedziela, 14.07.2024 06:00 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 201 BESKID ŚLĄSKI Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Barbara Adamczyk Scenariusz: Aleksandra Filipowicz Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Beskid Śląski to część Polski, która należy do najatrakcyjniejszych regionów turystycznych w kraju. Miłośnicy aktywnego wypoczynku i pięknych pejzaży przyjeżdżają tu chętnie zarówno zimą, jak i latem. Tutejszej gwary nie da się pomylić z żadną inną. Nasze zwiedzanie rozpoczniemy u stóp Wielkiej Czantorii, jednego z najpopularniejszych szczytów w regionie, przez którego wierzchołek przebiega granica polsko - czeska. Latem turyści odwiedzają to miejsce głównie dla pięknych, widokowych polan. 06:20 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 202 CIESZYN Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Barbara Adamczyk Scenariusz: Aleksandra Filipowicz Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Kolejnym punktem na trasie podróży po Polsce jest Cieszyn. Miasto o granicznym położeniu ma niepowtarzalny klimat, a świetnie zachowane zabytki robią olbrzymie wrażenie. Sercem miasta jest rynek z ratuszem znajdującym się w jego południowej pierzei. Tu można odpocząć przy szumie fontanny św. Floriana, zajadając się kanapką po cieszyńsku, czyli kanapką ze śledziem oferowaną przez okoliczne sklepiki. Góra Zamkowa to najstarsze miejsce osadnicze w Cieszynie. W XIV wieku wybudowano tu gotycki zamek książęcy, który zastąpił pierwotny ziemno-drewniany gród. Niestety, uległ on zniszczeniu w czasie wojny trzydziestoletniej. Na Górze Zamkowej znajduje się Pałac Myśliwski Habsburgów, którego budowę ukończono w 1840 roku. Dziś ma tu swoją siedzibę Szkoła Muzyczna oraz instytucja kultury Zamek Cieszyn, promująca wzornictwo. Jednym z najbardziej urokliwych zakątków miasta jest niewątpliwie Cieszyńska Wenecja. Nad sztucznym kanałem Młynówka dawniej swoje warsztaty prowadzili garbarze, tkacze, sukiennicy i kowale. Dziś to miejsce wręcz wymarzone na romantyczny spacer. 06:55 CHIRURDZY - UROLOGIA Serial dokumentalny, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Alicja Chmielewska, Piotr Poraj-Poleski Zdjęcia: Filip Pakuła Lektor: Paweł Bukrewicz Dr n. med. Wojciech W. Rogowski to lekarz bardzo doświadczony, który w pracy kładzie nacisk na zespołowość. W swojej karierze zawodowej pomógł powrócić do zdrowia tysiącom pacjentów. W tym wyjątkowym odcinku serii pracę Kliniki Urologii i Urologii Klinicznej PIM MSWiA widzowie poznają z perspektywy kilku lekarzy. To dzięki nim dowiemy się jak wygląda ich typowy dzień pracy, ile zajmują im czynności inne niż zabiegowe oraz z jakimi przypadkami medycznymi spotykają się najczęściej. 08:15 RAPORT NAUKOWY - 70 23 min, Polska, 2024 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 08:25 ASTRONARIUM - 9/22 (140) - MGŁAWICE PLANETARNE Magazyn, 22 min, Polska, 2022 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski, Krzysztof Czart, Agnieszka Słowikowska Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Kosmiczne obłoki towarzyszące gasnącym gwiazdom - tak najprościej można opisać mgławice planetarne. W ich wnętrzach kryją się odpowiedzi na wiele pytań dotyczących ewolucji gwiazd podobnych do naszego Słońca i naszej własnej kosmicznej przyszłości. W tym programie pokażemy, co wiadomo na temat mgławic planetarnych. 08:55 OPERACJA ZDROWIE - MAGAZYN MEDYCZNY - /5/ WADY WZROKU Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Prowadzący: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny, który prezentuje innowacyjne metody diagnostyczne i terapie dostępne w Polsce. Każdy odcinek - to inne schorzenie. Lekarze wskazują objawy, na które warto zwrócić uwagę i mówią, w jaki sposób diagnozuje się chorobę. Pacjenci opowiadają o swoich doświadczeniach związanych z leczeniem i co musieli zmienić w życiu, żeby uniknąć nawrotu choroby. W każdym odcinku wybitni lekarze, eksperci farmakologii, stowarzyszenia pacjentów, naukowcy prezentują dostępne w naszym kraju metody leczenia oraz diagnostyki. Autorzy prezentują również nowoczesne technologie medyczne ratujące życie a będące światowymi odkryciami naukowymi. Wady wzroku to schorzenia, na które cierpi coraz więcej osób. Według badań aż 90 procent Polek i Polaków w wieku od 18 do 65 lat ma różne problemy ze wzrokiem i oczami, a ponad 60% ma zdiagnozowaną wadę wzroku. Problemy ze wzrokiem ma też coraz więcej młodych ludzi. Wpływa na to przede wszystkim styl życia nastolatków i pokolenia 20 plus - coraz więcej czasu spędzonego przed monitorem komputera, telefonu, ekranem telewizora sprawia, że wzrok jest przeciążony ciągłym patrzeniem z bliska. Krótkowzroczność określana jest już mianem epidemii. O tym jak leczyć wady wzroku najbardziej nowoczesnymi metodami i jak należy dbać o wzrok - w najnowszym programie "Operacja Zdrowie". 09:30 PIWNICE JUKATANU - OGRODY BELIZE - RAFA LIGHTHOUSE Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 25-odcinkowy cykl "Piwnice Jukatanu - Ogrody Belize" to opowieść o zatopionej konstelacji największych systemów jaskiniowych na świecie oraz wyprawa w rajski ekosystem karaibskiej rafy koralowej. Przygoda, mająca miejsce na odległym krańcu świata, bierze swój początek we wnętrzu ziemi. To właśnie w jukatańskich cenotach Majowie składali ofiary z ludzi, aby przebłagać pradawnych bogów. Dla filmowców są one początkiem wyprawy, stanowiąc bramy do fantastycznego świata zatopionych jaskiń, z których niejednemu śmiałkowi nie udało się powrócić. 10:00 WSZECHŚWIAT ŻYWY? - KU GWIAZDOM (LIVING UNIVERSE) 42 min, Francja, 2018 Od zarania dziejów spoglądaliśmy w nocne niebo i zastanawialiśmy się. A im bardziej patrzyliśmy, tym dalej widzieliśmy. W ciągu ostatnich 50 lat zerwaliśmy kajdany grawitacji i po raz pierwszy zapuściliśmy się do granic Układu Słonecznego. To było zarówno objawienie, jak i rewolucja. Teraz jesteśmy gotowi przekroczyć jeszcze dalszy próg. Najtęższe umysły ludzkości pracują nad skonstruowaniem statków kosmicznych i teleskopów, które zabiorą nas poza Układ Słoneczny i w głąb wszechświata. Nikt z nas nie wie, co znajdziemy, ale wiemy, czego szukamy: dowodu na istnienie życia, we wszystkich jego formach, poza Ziemią. To kwintesencja ludzkich poszukiwań. Szukamy towarzystwa i otuchy w dotychczas samotnym i rozszerzającym się wszechświecie. Ta seria dokumentalna to eksploracja naszej własnej planety, a także planet, które dopiero zaczynamy rozumieć. To wizualna odyseja oparta na najnowszych osiągnięciach nauki przefiltrowanych przez czołowych światowych ekspertów w dziedzinie eksploracji kosmosu, planetologii i astrobiologii. 11:10 LUDZIE Z BAGIEN Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2010 Reżyseria: Piotr Sadziński Scenariusz: Piotr Sadziński Zdjęcia: Anna Sadzińska Muzyka: Sebastian Stieler Biebrzański Park Narodowy to największy obszar chroniony w Polsce. Symbioza przyrody i ludzi została na tym terenie zachwiana. Rolnicy zaprzestają koszenia bagiennych łąk i wypasu zwierząt, w efekcie czego bagna zarastają. W tej sytuacji tysiące ptaków mogą stracić swój dom, w tym także wodniczka - mały szary ptak zagrożony wyginięciem w skali całego świata. Jego największa populacja w Unii Europejskiej żyje właśnie w tym miejscu. Biebrzański Park Narodowy to także raj dla rydzyków, czajek, batalionów, bocianów, żurawi i innych ptaków. Dokument "Ludzie z bagien" przedstawia zapaleńców, którym mocno leży na sercu ochrona przyrody. Bohaterowie filmu: Małgorzata Górska i Krzysztof Górski realizują swoje marzenia o zachowaniu piękna naszego kraju dla przyszłych pokoleń. Zamieniwszy wielkomiejskie wygody na surowe życie w zgodzie z naturą, walczą o dziką przyrodę, o ochronę naturalnego środowiska doliny między Narwią i Biebrzą. Małgorzata Górska jest czynnie zaangażowana w działalność organizacji ekologicznej - Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków. Kiedy z wykorzystaniem unijnych funduszy miało powstać lotnisko koło Tykocina między Biebrzą a Narwią, jeździła nawet z petycją do Parlamentu Europejskiego do Brukseli. Razem z innymi zagorzałymi bojownikami udało się jej zmienić decyzję polskiego rządu w sprawie Rospudy. W San Francisco w Kalifornii odebrała Nagrodę Goldmanów, zwaną ekologicznym Noblem. Krzysztof Górski stara się zarazić miłością do dzikiej przyrody córkę Julię, która mieszka w mieście i jeszcze chodzi do szkoły, ale jest już świadoma konieczności walki o ochronę środowiska naturalnego dla przyszłych pokoleń. Wydaje się, że ta walka o dziką przyrodę jest na pierwszy rzut oka przegrana od samego początku. Czy można bowiem powstrzymać rozwój cywilizacji? Czy kiedy na szali stawiamy życie małego szarego ptaka i wygodę ludzi, ten pierwszy w ogóle się liczy? 12:15 PIWNICE JUKATANU - OGRODY BELIZE - WYSPA POŁOWY KSIĘŻYCA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 25-odcinkowy cykl "Piwnice Jukatanu - Ogrody Belize" to opowieść o zatopionej konstelacji największych systemów jaskiniowych na świecie oraz wyprawa w rajski ekosystem karaibskiej rafy koralowej. Przygoda, mająca miejsce na odległym krańcu świata, bierze swój początek we wnętrzu ziemi. To właśnie w jukatańskich cenotach Majowie składali ofiary z ludzi, aby przebłagać pradawnych bogów. Dla filmowców są one początkiem wyprawy, stanowiąc bramy do fantastycznego świata zatopionych jaskiń, z których niejednemu śmiałkowi nie udało się powrócić. 13:20 JAK TO DZIAŁA - ODC. 25 ŁAZIK MARSJAŃSKI Magazyn, 22 min, Polska, 2012 Byliśmy świadkami lądowania na Marsie łazika Curiosity. Zanim ważący niemal tonę pojazd dotknął powierzchni czerwonej planety, musiał przelecieć 570 milionów kilometrów! Porównajcie to ze zdalnie sterowanymi zabawkami, które tracą zasięg po przebyciu kilkudziesięciu, góra kilkuset metrów! Teraz trwa najważniejsza część misji Curiosity, czyli badanie planety uznawanej przez wielu za alternatywny dom dla człowieka. Ale jak to wszystko działa? Jak wygląda sterowanie łazikiem, skoro sygnał radiowy potrzebuje kilku minut na pokonanie dystansu dzielącego Ziemię i Marsa? Czy Polacy stworzyli jakikolwiek element łazika? Jak wygląda nasz wkład w podbój i badanie kosmosu? No i jak mogłaby działać pierwsza marsjańska baza? 13:25 CZY WIESZ, ŻE? - /197/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 14:00 DAVID ATTENBOROUGH I ŚWIECĄCE ORGANIZMY (DAVID ATTENBOROUGH'S LIGHT ON EARTH) 51 min, Wielka Brytania/Austria, 2016 Sir David Attenborough wyrusza w ekscytującą przygodę na poszukiwanie świateł natury. Podróż zaprowadzi widzów w głąb oceanu, do klaustrofobicznych jaskiń i lasów nocą. Na lądzie migoczą i świecą świetliki, grzyby, a nawet dżdżownice. Ale to w oceanach, bardziej niż gdziekolwiek indziej na Ziemi, bioluminescencja rzuca swoje niezwykłe światła. Niektóre ryby głębinowe i kałamarnice mogą zapalić się tylko dlatego, że w ich ciałach żyją bakterie luminescencyjne. Jak i dlaczego organizmy wytwarzają żywe światła? Przez wieki mogliśmy oglądać ich piękno tylko gołym okiem. Teraz po raz pierwszy możemy uchwycić najsłabszy blask świetlistego życia, używając kamer ponad 4000 razy czulszych niż dziesięć lat temu. A nowa generacja łodzi podwodnych i robotów umożliwiła naukowcom penetrację głębin morskich. Dzięki nim możemy zrozumieć dziwne relacje symbiotyczne, procesy chemiczne i anomalie genetyczne. Możemy oglądać tysiące świetlików, które zapalają i gaszą swoje lampki, aby przyciągnąć partnerki, a w niektórych ekstremalnych miejscach obserwujemy, jak zwierzęta wykorzystują swój magiczny blask do polowania, ostrzegania i łączenia się w pary. Bioluminescencja jest wszędzie w glebie, na lądzie, w oceanach. Niech stanie się światłość z Sir Davidem Attenborough! NAGRODY: Jackson Hole Wildlife Film Festival 2017 (Wyoming, USA): Best Host/ Presenter Led Program; Green Screen Film Festival 2017 (Eckernförde, Germany): Praising Mention for Advancement in Camera Technology; Wildscreen Panda Awards 2016 (Bristol, United Kingdom): NHK Science Award; Wildscreen Panda Awards 2016 (Bristol, United Kingdom): Technical Innovation Award; Jackson Hole Wildlife Film Festival, Science Media Awards 2016 (Jackson, USA): Grand Helix Award; Cannes Corporate Media & TV Awards 2016 (Cannes, France): Winner Golden Dolphin (Category: Nature, Environment & Ecology); Cannes Corporate Media & TV Awards 2016 (Cannes, France): Winner Black Dolphin (Category: Best Camera); Wildlife Film Festival Rotterdam 2016 (Rotterdam, Netherlands): Jury Award in Best Film Professional. 15:00 NA WSZELKI WYPADEK! - WYPADKI KOMUNIKACYJNE 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Nikt z nas nie liczy się z tym, że niespodziewanie może spotkać go jakiś nagły wypadek czy uraz. Nikt też nie nosi cały czas przy sobie, tak na wszelki wypadek, apteczki pierwszej pomocy, leków czy środków opatrunkowych. Warto jednak wiedzieć, jak zachować się w różnych nagłych okolicznościach i jak można pomóc sobie lub innym w nieoczekiwanych sytuacjach, zwłaszcza takich, kiedy potrzebna jest natychmiastowa pomoc, a nie możemy wezwać karetki i liczyć na szybką i fachową pomoc medyczną. W obecnych czasach praktycznie każdy z nas posiada samochód. W związku z tym, z roku na rok, wzrasta liczba wypadków komunikacyjnych. Tylko w 2021 roku było ich w Polsce ponad 23 tys. Około 60% obrażeń spowodowanych wypadkami dotyczy urazów głowy. Niestety, wiele z nich kończy się śmiercią poszkodowanego. 15:30 CHIRURDZY - UROLOGIA Serial dokumentalny, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Alicja Chmielewska, Piotr Poraj-Poleski Zdjęcia: Filip Pakuła Lektor: Paweł Bukrewicz Dr n. med. Wojciech W. Rogowski to lekarz bardzo doświadczony, który w pracy kładzie nacisk na zespołowość. W swojej karierze zawodowej pomógł powrócić do zdrowia tysiącom pacjentów. W tym wyjątkowym odcinku serii pracę Kliniki Urologii i Urologii Klinicznej PIM MSWiA widzowie poznają z perspektywy kilku lekarzy. To dzięki nim dowiemy się jak wygląda ich typowy dzień pracy, ile zajmują im czynności inne niż zabiegowe oraz z jakimi przypadkami medycznymi spotykają się najczęściej. 16:25 JAK TO DZIAŁA - ODC. 25 ŁAZIK MARSJAŃSKI Magazyn, 22 min, Polska, 2012 Byliśmy świadkami lądowania na Marsie łazika Curiosity. Zanim ważący niemal tonę pojazd dotknął powierzchni czerwonej planety, musiał przelecieć 570 milionów kilometrów! Porównajcie to ze zdalnie sterowanymi zabawkami, które tracą zasięg po przebyciu kilkudziesięciu, góra kilkuset metrów! Teraz trwa najważniejsza część misji Curiosity, czyli badanie planety uznawanej przez wielu za alternatywny dom dla człowieka. Ale jak to wszystko działa? Jak wygląda sterowanie łazikiem, skoro sygnał radiowy potrzebuje kilku minut na pokonanie dystansu dzielącego Ziemię i Marsa? Czy Polacy stworzyli jakikolwiek element łazika? Jak wygląda nasz wkład w podbój i badanie kosmosu? No i jak mogłaby działać pierwsza marsjańska baza? 17:00 PIWNICE JUKATANU - OGRODY BELIZE - RAFA LIGHTHOUSE Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 25-odcinkowy cykl "Piwnice Jukatanu - Ogrody Belize" to opowieść o zatopionej konstelacji największych systemów jaskiniowych na świecie oraz wyprawa w rajski ekosystem karaibskiej rafy koralowej. Przygoda, mająca miejsce na odległym krańcu świata, bierze swój początek we wnętrzu ziemi. To właśnie w jukatańskich cenotach Majowie składali ofiary z ludzi, aby przebłagać pradawnych bogów. Dla filmowców są one początkiem wyprawy, stanowiąc bramy do fantastycznego świata zatopionych jaskiń, z których niejednemu śmiałkowi nie udało się powrócić. 17:30 CZY WIESZ, ŻE? - /198/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:00 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - BOMBA WODOROWA: MARZENIE I ZDRADA (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. "W sidłach Frankensteina" zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Nauka daje ludzkości zarówno dobro jak i zło. Był w historii nauki człowiek, który nazywał się Edward Teller, a który stał się znany jako ojciec najbardziej niszczycielskiej broni w historii ludzkości: bomby wodorowej. Podczas gdy wielu naukowców z Projektu Manhattan żałowało swojego udziału w tym przedsięwzięciu, Teller dążył do stworzenia bomby wodorowej z niekontrolowanym pragnieniem osiągnięcia ostatecznej mocy niszczycielskiej i bezlitośnie niszczył każdego, kto stanął mu na drodze do osiągnięcia tego celu. Odcinek ukazuje mroczną stronę szalonego fizyka, który poświęcił całe życie na rozwój broni masowego rażenia. 19:00 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 201 BESKID ŚLĄSKI Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Barbara Adamczyk Scenariusz: Aleksandra Filipowicz Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Beskid Śląski to część Polski, która należy do najatrakcyjniejszych regionów turystycznych w kraju. Miłośnicy aktywnego wypoczynku i pięknych pejzaży przyjeżdżają tu chętnie zarówno zimą, jak i latem. Tutejszej gwary nie da się pomylić z żadną inną. Nasze zwiedzanie rozpoczniemy u stóp Wielkiej Czantorii, jednego z najpopularniejszych szczytów w regionie, przez którego wierzchołek przebiega granica polsko - czeska. Latem turyści odwiedzają to miejsce głównie dla pięknych, widokowych polan. 19:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 202 CIESZYN Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Barbara Adamczyk Scenariusz: Aleksandra Filipowicz Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Kolejnym punktem na trasie podróży po Polsce jest Cieszyn. Miasto o granicznym położeniu ma niepowtarzalny klimat, a świetnie zachowane zabytki robią olbrzymie wrażenie. Sercem miasta jest rynek z ratuszem znajdującym się w jego południowej pierzei. Tu można odpocząć przy szumie fontanny św. Floriana, zajadając się kanapką po cieszyńsku, czyli kanapką ze śledziem oferowaną przez okoliczne sklepiki. Góra Zamkowa to najstarsze miejsce osadnicze w Cieszynie. W XIV wieku wybudowano tu gotycki zamek książęcy, który zastąpił pierwotny ziemno-drewniany gród. Niestety, uległ on zniszczeniu w czasie wojny trzydziestoletniej. Na Górze Zamkowej znajduje się Pałac Myśliwski Habsburgów, którego budowę ukończono w 1840 roku. Dziś ma tu swoją siedzibę Szkoła Muzyczna oraz instytucja kultury Zamek Cieszyn, promująca wzornictwo. Jednym z najbardziej urokliwych zakątków miasta jest niewątpliwie Cieszyńska Wenecja. Nad sztucznym kanałem Młynówka dawniej swoje warsztaty prowadzili garbarze, tkacze, sukiennicy i kowale. Dziś to miejsce wręcz wymarzone na romantyczny spacer. 20:00 DAVID ATTENBOROUGH I ŚWIECĄCE ORGANIZMY (DAVID ATTENBOROUGH'S LIGHT ON EARTH) 51 min, Wielka Brytania/Austria, 2016 Sir David Attenborough wyrusza w ekscytującą przygodę na poszukiwanie świateł natury. Podróż zaprowadzi widzów w głąb oceanu, do klaustrofobicznych jaskiń i lasów nocą. Na lądzie migoczą i świecą świetliki, grzyby, a nawet dżdżownice. Ale to w oceanach, bardziej niż gdziekolwiek indziej na Ziemi, bioluminescencja rzuca swoje niezwykłe światła. Niektóre ryby głębinowe i kałamarnice mogą zapalić się tylko dlatego, że w ich ciałach żyją bakterie luminescencyjne. Jak i dlaczego organizmy wytwarzają żywe światła? Przez wieki mogliśmy oglądać ich piękno tylko gołym okiem. Teraz po raz pierwszy możemy uchwycić najsłabszy blask świetlistego życia, używając kamer ponad 4000 razy czulszych niż dziesięć lat temu. A nowa generacja łodzi podwodnych i robotów umożliwiła naukowcom penetrację głębin morskich. Dzięki nim możemy zrozumieć dziwne relacje symbiotyczne, procesy chemiczne i anomalie genetyczne. Możemy oglądać tysiące świetlików, które zapalają i gaszą swoje lampki, aby przyciągnąć partnerki, a w niektórych ekstremalnych miejscach obserwujemy, jak zwierzęta wykorzystują swój magiczny blask do polowania, ostrzegania i łączenia się w pary. Bioluminescencja jest wszędzie w glebie, na lądzie, w oceanach. Niech stanie się światłość z Sir Davidem Attenborough! NAGRODY: Jackson Hole Wildlife Film Festival 2017 (Wyoming, USA): Best Host/ Presenter Led Program; Green Screen Film Festival 2017 (Eckernförde, Germany): Praising Mention for Advancement in Camera Technology; Wildscreen Panda Awards 2016 (Bristol, United Kingdom): NHK Science Award; Wildscreen Panda Awards 2016 (Bristol, United Kingdom): Technical Innovation Award; Jackson Hole Wildlife Film Festival, Science Media Awards 2016 (Jackson, USA): Grand Helix Award; Cannes Corporate Media & TV Awards 2016 (Cannes, France): Winner Golden Dolphin (Category: Nature, Environment & Ecology); Cannes Corporate Media & TV Awards 2016 (Cannes, France): Winner Black Dolphin (Category: Best Camera); Wildlife Film Festival Rotterdam 2016 (Rotterdam, Netherlands): Jury Award in Best Film Professional. 21:05 PIWNICE JUKATANU - OGRODY BELIZE - WYSPA POŁOWY KSIĘŻYCA Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2012 25-odcinkowy cykl "Piwnice Jukatanu - Ogrody Belize" to opowieść o zatopionej konstelacji największych systemów jaskiniowych na świecie oraz wyprawa w rajski ekosystem karaibskiej rafy koralowej. Przygoda, mająca miejsce na odległym krańcu świata, bierze swój początek we wnętrzu ziemi. To właśnie w jukatańskich cenotach Majowie składali ofiary z ludzi, aby przebłagać pradawnych bogów. Dla filmowców są one początkiem wyprawy, stanowiąc bramy do fantastycznego świata zatopionych jaskiń, z których niejednemu śmiałkowi nie udało się powrócić. 21:40 WSZECHŚWIAT ŻYWY? - KU GWIAZDOM (LIVING UNIVERSE) 42 min, Francja, 2018 Od zarania dziejów spoglądaliśmy w nocne niebo i zastanawialiśmy się. A im bardziej patrzyliśmy, tym dalej widzieliśmy. W ciągu ostatnich 50 lat zerwaliśmy kajdany grawitacji i po raz pierwszy zapuściliśmy się do granic Układu Słonecznego. To było zarówno objawienie, jak i rewolucja. Teraz jesteśmy gotowi przekroczyć jeszcze dalszy próg. Najtęższe umysły ludzkości pracują nad skonstruowaniem statków kosmicznych i teleskopów, które zabiorą nas poza Układ Słoneczny i w głąb wszechświata. Nikt z nas nie wie, co znajdziemy, ale wiemy, czego szukamy: dowodu na istnienie życia, we wszystkich jego formach, poza Ziemią. To kwintesencja ludzkich poszukiwań. Szukamy towarzystwa i otuchy w dotychczas samotnym i rozszerzającym się wszechświecie. Ta seria dokumentalna to eksploracja naszej własnej planety, a także planet, które dopiero zaczynamy rozumieć. To wizualna odyseja oparta na najnowszych osiągnięciach nauki przefiltrowanych przez czołowych światowych ekspertów w dziedzinie eksploracji kosmosu, planetologii i astrobiologii. 22:40 CZY WIESZ, ŻE? - /199/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 23:20 NA WSZELKI WYPADEK! - WYPADKI KOMUNIKACYJNE 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Nikt z nas nie liczy się z tym, że niespodziewanie może spotkać go jakiś nagły wypadek czy uraz. Nikt też nie nosi cały czas przy sobie, tak na wszelki wypadek, apteczki pierwszej pomocy, leków czy środków opatrunkowych. Warto jednak wiedzieć, jak zachować się w różnych nagłych okolicznościach i jak można pomóc sobie lub innym w nieoczekiwanych sytuacjach, zwłaszcza takich, kiedy potrzebna jest natychmiastowa pomoc, a nie możemy wezwać karetki i liczyć na szybką i fachową pomoc medyczną. W obecnych czasach praktycznie każdy z nas posiada samochód. W związku z tym, z roku na rok, wzrasta liczba wypadków komunikacyjnych. Tylko w 2021 roku było ich w Polsce ponad 23 tys. Około 60% obrażeń spowodowanych wypadkami dotyczy urazów głowy. Niestety, wiele z nich kończy się śmiercią poszkodowanego. 23:55 TAJEMNICE PIRAMID - NIEZWYKŁE ODKRYCIE /5/ (PYRAMIDS: SOLVING THE MYSTERY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Jak zbudowano piramidy? Seria ta ma na celu rozszyfrowanie tajemnic budowy piramid i odtworzenie Egiptu sprzed ponad 5000 lat, dzięki wykorzystaniu CGI, obrazów satelitarnych i najnowocześniejszej archeologii lotniczej. 01:00 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 201 BESKID ŚLĄSKI Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Barbara Adamczyk Scenariusz: Aleksandra Filipowicz Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Beskid Śląski to część Polski, która należy do najatrakcyjniejszych regionów turystycznych w kraju. Miłośnicy aktywnego wypoczynku i pięknych pejzaży przyjeżdżają tu chętnie zarówno zimą, jak i latem. Tutejszej gwary nie da się pomylić z żadną inną. Nasze zwiedzanie rozpoczniemy u stóp Wielkiej Czantorii, jednego z najpopularniejszych szczytów w regionie, przez którego wierzchołek przebiega granica polsko - czeska. Latem turyści odwiedzają to miejsce głównie dla pięknych, widokowych polan. 01:35 OPERACJA ZDROWIE - MAGAZYN MEDYCZNY - /5/ WADY WZROKU Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Prowadzący: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny, który prezentuje innowacyjne metody diagnostyczne i terapie dostępne w Polsce. Każdy odcinek - to inne schorzenie. Lekarze wskazują objawy, na które warto zwrócić uwagę i mówią, w jaki sposób diagnozuje się chorobę. Pacjenci opowiadają o swoich doświadczeniach związanych z leczeniem i co musieli zmienić w życiu, żeby uniknąć nawrotu choroby. W każdym odcinku wybitni lekarze, eksperci farmakologii, stowarzyszenia pacjentów, naukowcy prezentują dostępne w naszym kraju metody leczenia oraz diagnostyki. Autorzy prezentują również nowoczesne technologie medyczne ratujące życie a będące światowymi odkryciami naukowymi. Wady wzroku to schorzenia, na które cierpi coraz więcej osób. Według badań aż 90 procent Polek i Polaków w wieku od 18 do 65 lat ma różne problemy ze wzrokiem i oczami, a ponad 60% ma zdiagnozowaną wadę wzroku. Problemy ze wzrokiem ma też coraz więcej młodych ludzi. Wpływa na to przede wszystkim styl życia nastolatków i pokolenia 20 plus - coraz więcej czasu spędzonego przed monitorem komputera, telefonu, ekranem telewizora sprawia, że wzrok jest przeciążony ciągłym patrzeniem z bliska. Krótkowzroczność określana jest już mianem epidemii. O tym jak leczyć wady wzroku najbardziej nowoczesnymi metodami i jak należy dbać o wzrok - w najnowszym programie "Operacja Zdrowie". 02:15 LUDZIE Z BAGIEN Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2010 Reżyseria: Piotr Sadziński Scenariusz: Piotr Sadziński Zdjęcia: Anna Sadzińska Muzyka: Sebastian Stieler Biebrzański Park Narodowy to największy obszar chroniony w Polsce. Symbioza przyrody i ludzi została na tym terenie zachwiana. Rolnicy zaprzestają koszenia bagiennych łąk i wypasu zwierząt, w efekcie czego bagna zarastają. W tej sytuacji tysiące ptaków mogą stracić swój dom, w tym także wodniczka - mały szary ptak zagrożony wyginięciem w skali całego świata. Jego największa populacja w Unii Europejskiej żyje właśnie w tym miejscu. Biebrzański Park Narodowy to także raj dla rydzyków, czajek, batalionów, bocianów, żurawi i innych ptaków. Dokument "Ludzie z bagien" przedstawia zapaleńców, którym mocno leży na sercu ochrona przyrody. Bohaterowie filmu: Małgorzata Górska i Krzysztof Górski realizują swoje marzenia o zachowaniu piękna naszego kraju dla przyszłych pokoleń. Zamieniwszy wielkomiejskie wygody na surowe życie w zgodzie z naturą, walczą o dziką przyrodę, o ochronę naturalnego środowiska doliny między Narwią i Biebrzą. Małgorzata Górska jest czynnie zaangażowana w działalność organizacji ekologicznej - Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków. Kiedy z wykorzystaniem unijnych funduszy miało powstać lotnisko koło Tykocina między Biebrzą a Narwią, jeździła nawet z petycją do Parlamentu Europejskiego do Brukseli. Razem z innymi zagorzałymi bojownikami udało się jej zmienić decyzję polskiego rządu w sprawie Rospudy. W San Francisco w Kalifornii odebrała Nagrodę Goldmanów, zwaną ekologicznym Noblem. Krzysztof Górski stara się zarazić miłością do dzikiej przyrody córkę Julię, która mieszka w mieście i jeszcze chodzi do szkoły, ale jest już świadoma konieczności walki o ochronę środowiska naturalnego dla przyszłych pokoleń. Wydaje się, że ta walka o dziką przyrodę jest na pierwszy rzut oka przegrana od samego początku. Czy można bowiem powstrzymać rozwój cywilizacji? Czy kiedy na szali stawiamy życie małego szarego ptaka i wygodę ludzi, ten pierwszy w ogóle się liczy?