TVP Dokument Czwartek, 18.07.2024 05:20 PRZYRODNIK NA TROPIE - /45/ GAWRON Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Przyrodnik na tropie to program przyrodniczy, w którym prowadzący Łukasz Bożycki porusza różne aspekty życia zwierząt w kontekście ich wzajemnych powiązań i oddziaływań. Młody biolog, uznany międzynarodowy fotograf przyrody podpatruje z kamerą w naturalnym środowisku wybrane gatunki rodzimej fauny i swoje spostrzeżenia oprawia lekkim i przystępnym komentarzem. Projekt znakomicie propaguje wiedzę o polskiej przyrodzie, uzupełniając ją o zupełnie nieznane, zaskakujące często wątki relacji między zwierzętami. 05:50 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 40 ŻUŁAWSKA DEPRESJA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Od wieków na polskich ziemiach mieszkała niesamowicie ciekawa społeczność, którą nazywano mennonitami. Przez całe stulecia wzbogacała swoją kulturą oraz budowlami krajobraz Żuław i terenów położonych blisko Wisły. Dlaczego przybyli do Polski? Co sprawiło, że nieustannie musieli walczyć z powodziami? Jak radzili sobie z żuławską depresją? Na te pytania odpowie Radosław Kotarski w najnowszym odcinku "Podróży z historią". 06:30 MAGICZNE CHWILE (MAGIC MOMENTS: THE SPELL OF NATURE) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2021 Reżyseria: Christopher Kohler, Ivo Filatsch Film dokumentalny o najbardziej magicznych zjawiskach w przyrodzie.. Czy to noc, czy dzień, półkula północna czy południowa, niezależnie od pory roku i dokładnego położenia świat przyrody naszej planety dostarcza prawdziwie spektakularnych chwil przez cały rok. Trudno się dziwić, że ludzie są tak zafascynowani cudami natury, które nas otaczają. W końcu jesteśmy integralną częścią czaru natury, a nasze życie jest nierozerwalnie związane z wieloma naturalnymi zjawiskami świata, zapierającymi dech w piersiach wydarzeniami i niezapomnianymi magicznymi chwilami. Wschód słońca - codzienny spektakl. Dla wielu osób to magiczny moment. Jeśli tylko dobrze się przyjrzeć, takich wyjątkowych chwil jest wiele. Na całym świecie, w dzień i w nocy, bez względu na porę roku, można znaleźć ukrytą magię. Budząca się wiosna. Ciepło lata. Ulotność jesieni. Czy przenikliwy chłód zimy. Magia przyrody jest wszędzie. 07:30 U WYBRZEŻY NOWEJ ZELANDII SERIA III S.III - ODC. 4 TE MOANANUI A TOI (OUR BIG BLUE BACKYARD III TE MOANANUI A TOI (4/6)) Serial dokumentalny, 49 min, Nowa Zelandia, 2022 Reżyseria: Judith Currant Odc. 4 - "Te Mouanui a Toi". U wrót największego miasta Nowej Zelandii wielka zatoka rozpościera się na zachód aż po horyzont. Z błękitnych wód tej odnogi Pacyfiku wyłania się 70 wysp. Latem gromadzą się tu miliony wędrowców z tropików. Przyciąga ich, dostępny sezonowo, naturalny szwedzki stół. To również miejsce, w którym tworzą się niezwykłe partnerskie relacje. Tylko tutaj inteligentny ptak morski zapewnia sobie przetrwanie, zawierając sojusz z rzadkim gatunkiem delfina. Inne ssaki morskie odnawiają wieloletnie międzygatunkowe przyjaźnie. Wszystko to dzieje się w Tikapa Moana o Hauraki - Zatoce Hauraki. Początek lata. W rozległej zatoce właśnie rozpoczyna się zdarzenie, które przesądza o niezwykłości tego miejsca. Pod powierzchnią wody jedno z największych oceanicznych źródeł energii zwiększa swoją sezonową aktywność. To odnoga Prądu Południoworównikowego - ciepły Prąd Wschodnioaustralijski, przenoszący wodę z obszarów równikowych ku północnym wybrzeżom Nowej Zelandii. Ten prąd morski transportuje masy substancji odżywczych. Mnóstwo zwierząt podąża tym przenikającym do zatoki szlakiem obfitości. Wiele gatunków zawdzięcza mu przetrwanie. 08:30 WIELKIE PRZYSPIESZENIE - ODC. 6. ŻYCIE (THE GREAT ACCELERATION EPISODE 06 LIFE) Cykl dokumentalny, 52 min, Australia, 2020 Reżyseria: Dr Shalin Naik, Nik Wansbrough Scenariusz: Anja Taylor Seria dokumentalna (6 odcinków) opowiadająca o technologicznym i ludzkim postępie cywilizacyjnym. Ostatnie 50 lat ludzkich wysiłków nadało zawrotne tempo postępowi technologicznemu i odkryciom, które nieodwracalnie zmieniły nasz świat. Ta seria przedstawia fascynującą historię jednego z najbardziej dramatycznych rozdziałów w historii ludzkości i analizuje główne postępy w dziedzinie eksploracji kosmosu, informatyki, energii, zasobów, nauki o Ziemi i naszego zrozumienia ewolucji samego życia. Od 1970 r. populacja świata wzrosła ponad dwukrotnie, do prawie 8 miliardów, a wiele krajów rozwijających się goni teraz za zachodnim stylem życia polegającym na nadmiernej konsumpcji. Ponieważ produkcja żywności i zasoby wodne stają się coraz bardziej nadwyrężone, a ilość odpadów wysoka, naukowym wyzwaniem jest znalezienie sposobów, aby uzyskać więcej za mniej. Nowy nacisk na zrównoważony rozwój i wydajność zaowocował sprytnymi rozwiązaniami, które obiecują przekształcenie naszego społeczeństwa w gospodarkę o obiegu zamkniętym, w której ponowne użycie i recykling są kluczowymi elementami przyszłej produktywności. Gdy satelity obrazują każdy zakątek Ziemi z kosmosu, pojawiła się nowa perspektywa naszej planety, w której oceany, ziemia, lód i atmosfera są ze sobą połączone. Dzięki przełomowym technologiom genetycznym naukowcy zrobili ostateczny krok w opanowaniu ewolucji - tworząc nowy syntetyczny gatunek, którego nigdy wcześniej nie widziano na Ziemi. Uzbrojeni w kod DNA i moc obliczeniową możemy wreszcie wysyłać życie z prędkością światła. Dokument zawiera eksperckie komentarze naukowców z najwyższej półki, takich jak genetyk Craig Venter i laureat Nagrody Nobla Barry Barish, którzy dostarczają informacji o niektórych z największych momentów w nauce, takich jak odkrycie ciemnej energii i fal grawitacyjnych, stworzenie nowych gatunków syntetycznych i innowacyjnych rozwiązań, które mogą uratować przyszłość ludzkiej cywilizacji. Odc. 6 - "Życie". Ponad 150 lat temu Karol Darwin opublikował "O powstawaniu gatunków" i zapewnił sobie status jednego z najwspanialszych naukowców na świecie. Koncepcja ewolucji poprzez naturalne zmiany umożliwiające przetrwanie i rozmnażanie odmieniła biologię. W historii o początkach życia brakowało ważnego ogniwa. Z czego wyewoluowały kambryjskie formy życia i dlaczego raptem stały się tak złożone? W niebywale krótkim czasie gatunek homo sapiens stworzył narzędzia, dzięki którym wyniósł się ponad zwierzęta, odkrył tajemnice ewolucji, a nawet stał się jej siłą napędową. Gdziekolwiek zaprowadzi nas życie, przed nami emocjonująca podróż. 09:30 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - URUGWAJ, KRAINA PROSTOTY (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Urugwaj. Bywa nazywany Szwajcarią Ameryki Południowej. Ale nie dlatego, że znajdziesz tam najwyższe na kontynencie góry. To sytuacja ekonomiczna i gospodarcza tego kraju sprawia, że jest on porównywany do państwa czekolady, zegarków i bankierów. Urugwajczykom rzeczywiście żyje się spokojnie i dostatnio. Za to turystom na pewno będzie się po tym państwie dobrze podróżować. 10:30 DZIECI PIRAMIDY Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2007 Reżyseria: Anna Więckowska Scenariusz: Anna Więckowska Film opowiadający o życiu na popegeerowskich terenach na północy kraju, gdzie po upadku systemu dorośli czują się oszukani i nie potrafią znaleźć nowych perspektyw. Bezrobocie i trudna sytuacja na tych terenach, sprawiły, że stracili kontrolę nad swoim życiem i popadli w marazm. Obojętnie przyglądają się tłumom turystów, którzy przyjeżdżają zwiedzać pamiątki po przedwojennych pruskich wielmożach tych ziem. Największą popularnością cieszy się grobowiec w kształcie piramidy wybudowany przez rodzinę Farenheitów. Okazję, której nie dostrzegli rodzice, zauważyły dzieci. Chcąc polepszyć los swoich rodzin, postanowiły wykorzystać spuściznę historyczną i zaczęły najmować się jako przewodnicy turystyczni. Dzięki tej pracy nie tylko wspomagają rodzinne budżety i zdobywają fundusze na własne przyjemności, ale także uczą się historii i języków obcych. Dzieci nie tylko poszerzają swoją wiedzę i doskonalą umiejętności, ale przede wszystkim wspierają się nawzajem, mając nadzieję na lepszą przyszłość. 11:05 LUDZIE I PSZCZOŁY - PAN LESZEK Telenowela dokumentalna tvp, 30 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Zdjęcia: Miłosz Kasiura To opowieść o ludziach zafascynowanych pszczołami, których życie nieodłącznie związane jest z cyklem hodowli tych owadów. Dla nich hodowla pszczół, jest treścią życia, pasją, oddechem od klasycznego trwania, ucieczką od presji życia. Każdy odcinek to osobna historia danego bohatera. 11:40 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 23 CUDA NATURY (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 23 BEAUTS NATURELLES) Serial dokumentalny, 25 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 23 - "Cuda natury". Wielki Kanion. Chris i jego ojciec latali już nad Wielkim Kanionem. Teraz będą go eksplorować. Należą do nielicznych zwiedzających, którzy mają odwagę zejść na dno Kanionu. Wyprawa potrwa cztery dni. Przewodnikiem jest Jeremy, który zna to miejsce jak własną kieszeń. Wędrując po Wielkim Kanionie dostrzegamy, jaki jest ogromny. Brzegi północny i południowy dzieli szesnaście kilometrów. Gwadelupa. W zachodniej części Gwadelupy wznosi się Basse - Terre, górzysty, wilgotny region, nad którym góruje wulkan La Soufrire. Jest to obszar Parku Narodowego. Zajrzyjmy też do Meksyku i Turcji. Pejzaż Kapadocji powstawał w ciągu dziesięciu milionów lat. Uhisar wygląda jak księżycowa twierdza, którą ludzie nadal próbują sobie zawłaszczyć. Na koniec odwiedzimy Nową Zelandię. 12:10 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 24 W DRODZE (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 24 EN ROUTE!) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 24 - "W drodze". Legendarna Droga 66 przecina Nowy Meksyk ze wschodu na zachód i ma długość ponad 900 km. Bozo niemal codziennie jeździ nią swoim chevroletem. Ta szosa łączy Los Angeles z Chicago i nazywana jest "matką wszystkich dróg". Droga 66 od lat przyciąga kierowców z całego świata. Przenieśmy się do Palestyny. Pustynia Judejska zaczyna się na północ od Jerycha i ciągnie aż do Morza Czerwonego, zatem możemy dotrzeć nią aż do Jemenu. Odwiedzimy też Kanadę. Góry Skaliste stanową naturalną przeszkodę, którą pierwsi zdobywcy Dzikiego Zachodu pokonywali z wielkim trudem. Droga transkanadyjska, ciągnąca się wzdłuż jednej z dolin, znacznie ułatwiła przeprawę przez tę górską barierę. Bierzemy kurs na RPA i Francję. Co roku ponad trzydzieści tysięcy wędrowców pokonuje alpejski fragment trasy, przebiegający przez największy francuski rezerwat Contamines - Montjoie. 12:40 POLACY NA KRAŃCU ŚWIATA: JEDNA WYPRAWA - 4 ŻYWIOŁY Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2016 Reżyseria: Damian T J Wojciechowski Zdjęcia: Adam Sienkiewicz Pierwsza polska wyprawa w rejon pasma Sary Beles na granicy chińsko - kirgiskiej. W wyprawie brało udział 8 Polaków w wieku od 26 do 55 lat. Góry Kokszał - tau znajdują się w południowej Kirgizji na granicy z Chinami w jednym z najbardziej niedostępnych regionów Azji Centralnej. Położone są w strefie przygranicznej i jeszcze do niedawna były całkowicie niedostępne nie tylko dla turystów, ale także dla obywateli Kirgistanu. Również dzisiaj na wjazd w tę strefę potrzebne jest specjalne pozwolenie z KGB. Celem wyprawy było przepłynięcie po raz pierwszy przez polską grupę położonego na wysokości 3, 500 metrów Jeziora Kel - suu. Jezioro ma długość 12 km i na całej długości położone jest wśród niedostępnych skał. Do dnia dzisiejszego zaledwie kilka rosyjskich grup przepłynęło to jezioro. Kolejny cel to pierwsze w historii wejście na szczyt Sary Beles (4650 m.) oraz spływ po lodowatej rzece Kok - kija. O ile dwa pierwsze cele udało się zrealizować, tak pierwszy w historii rafting po tej wijącej się w kilkusetmetrowym kanionie rzece nie został zakończony, ponieważ zaginęło 3 uczestników wyprawy. Wyprawa była tylko trudna fizycznie, lecz równocześnie przepiękna pod względem krajobrazowym i przyrodniczym. Film jest zapisem podróży, zmagań z niedostępną i dziką przyrodą oraz doświadczeń uczestników wyprawy w walce z własnymi słabościami. Nie zabrakło również tematu spotkania Polaków z ludźmi i kulturą Kirgistanu. 13:50 KRÓLESTWO IBERYJSKIEGO RYSIA - CZĘŚĆ 1 (DEHESA - FOREST OF THE IBERIAN LYNX) Serial dokumentalny, 49 min, Austria, 2022 Reżyseria: Joaquin Gutierrez Acha Scenariusz: Jose Maria Morales 2 - częściowa opowieść o rysiu iberyjskim. Dehesa to najlepiej strzeżona tajemnica Półwyspu Iberyjskiego, czasami nazywana hiszpańską Serengeti, to starożytna, dzika łąka usiana drzewami. Ale to nie są zwykłe drzewa, dęby ostrolistne, korkowe i dęby galasowe ukształtowały ten krajobraz, a dziś duże zwierzęta roślinożerne pasą się tutaj z wielką ochotą. W tym pięknym krajobrazie, skradające się rysie iberyjskie krążą w cieniu, potężne orły patrolują niebo, a kolorowe kwiaty skrywają drapieżniki, które tak zdumiewający kamuflaż, że wydają się całkowicie znikać. Dehesa to niezwykle ważny ekosystem z budzącą podziw różnorodnością biologiczną. Mimo całej pozornej ciszy i spokoju jest to dzikie terytorium, gdzie walka o życie nigdy nie jest daleko, a każde żywe stworzenie walczy o przetrwanie z dnia na dzień aż do następnego wschodu słońca. Część 1. Na Półwyspie Iberyjskim, rozciągające się w strefie śródziemnomorskiej lasy zapewniają schronienie niektórym z najbardziej zagrożonych zwierząt w Europie. Tutaj działalność człowieka i ochrona przyrody przeplatają się ze sobą. Niegdyś większość iberyjskich lasów wyglądała właśnie tak. Nawet dziś, w niektórych pasmach górskich na południu półwyspu, te spowite gęstą mgłą dżungle nadal rosną. Jednak działalność człowieka i hodowla zwierząt zmieniły znaczną część krajobrazu. Ten unikalny ekosystem jest efektem współpracy przyrody i człowieka. Ryś iberyjski stał się symbolem tego miejsca. 14:50 U WYBRZEŻY NOWEJ ZELANDII SERIA III S.III - ODC. 5 MANAWATAWHI (OUR BIG BLUE BACKYARD III MANAWATAWHI (5/6)) Serial dokumentalny, 49 min, Nowa Zelandia, 2022 Reżyseria: Judith Currant Za północnym krańcem Nowej Zelandii, gdzie Pacyfik łączy się z Morzem Tasmana, pośród morskiego pustkowia krzyżują się wodne szlaki. Łańcuch wysp wyłania się z morza tak, jakby olbrzym rozrzucił z nieba kamienne bloki. Ludzie, którzy pierwsi ujrzeli te wyspy, nazwali je Manawatawhi ze względu na ich oddalenie od lądu. Europejscy odkrywcy nadali im nazwę Wysp Trzech Króli, na część biblijnych Mędrców, którzy odbyli długą podróż, by przynieść dary. Niezależnie od nazwy to prastare, dzikie i odległe miejsce wzbudza zachwyt u każdego przybysza. Oceaniczni wędrowcy zostają tu na zawsze, a rozbitkowie rozwijają się bez przeszkód. Aby tu dotrzeć, trzeba stawić czoło bezlitosnemu oceanowi w miejscu, gdzie zderzają się prądy morskie. Manawatawhi - Wyspy Trzech Króli. Około stu milionów lat temu Nowa Zelandia odłączyła się od superkontynentu Gondwany. W wyniku działania potężnych sił tektonicznych nowo powstałe wyspy pękały i rozłączały się. Archipelag Trzech Króli odłączył się i przemieścił dalej. Dziś od głównych wysp Nowej Zelandii oddziela go podwodny rów o głębokości trzystu metrów. Nad grupą wysp dominuje największa - Great Island. Northeast, Southwest, West Island i pozostałe skały wystające z morza tworzą archipelag trzynastu wysp. Podobnie jak w przypadku Wysp Galapagos miliony lat izolacji doprowadziły do powstania wielu endemicznych gatunków. Również pod wodą. 15:50 WENECJA: TECHNOLOGICZNE WYZWANIE (VENICE THE TECHNOLOGICAL CHALLENGE / VENISE LE DEFI TECHNOLOGIQUE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2018 Reżyseria: Laurence Thiriat Wenecja owoc niebywałego przedsięwzięcia. Miasto zbudowane na wodzie, w bardzo niesprzyjającym terenie. Niegdyś było stolicą najpotężniejszego imperium żeglarskiego na świecie. Dziś wzbudza podziw milionów podróżnych. U podstaw tego piękna leży jednak niesłychane osiągniecie techniki. Budowniczowie Wenecji musieli wciąż opracowywać i testować nowe sposoby ochrony miasta przed zatonięciem. Poziom morza w Wenecji drastycznie wzrósł w ciągu ostatniego stulecia, zagrażając istnieniu miasta. Mimo to, pod cudownym obliczem tak zwanej La Serenissimy kryją się gnijące podwaliny, stale atakowane przez wodę i sól. Co skłoniło przyszłych Wenecjan do osiedlenia się w tak nieprzyjaznym miejscu? Jak to zwykle bywa, ich wybór wyjaśniają karty historii. W ostatnich latach ten rozkład nabrał tempa. Coraz częściej Wenecję nawiedza "aqua alta", czyli wysoki przypływ. Każdego dnia działalność człowieka niszczy kolejny kawałek tego kruchego skarbu. Tymczasem za kulisami rzesze inżynierów i naukowców walczą na wszystkich frontach o ocalenie miasta. Efekty ich pracy przesądzą o losie La Serenissimy. Czy badacze zdołają wygrać bój z żywiołami i z niszczycielską działalnością człowieka? Od rezultatu tego wyścigu z czasem zależy, czy Wenecja nie stanie się nową Atlantydą. 16:55 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - BUENOS AIRES - LATYNOSKA STOLICA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Buenos Aires. 17:55 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 25 RAJE DLA SURFERÓW (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 25 SURF PASSION) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 25 - "Raje dla surferów". Surfing przez lata był sportem zarezerwowanym dla białej elity kraju. Na plażach Durbanu dopiero od niedawna spotkać można czarnoskórych mieszkańców RPA. Bierzemy kurs na Portugalię. Portugalia to wymarzony kraj dla surferów. Jej linia brzegowa ma ponad osiemset kilometrów długości. Zajrzymy też do Brazylii. W estuarium Amazonki można spotkać największe fale pływowe świata. Przenieśmy się na Hawaje. Trzy czwarte populacji Hawajów mieszka w Honolulu. Ludzie, którzy spędzają tu wakacje, nie wychodzą poza Waikiki. Na koniec odwiedzimy zachodnie wybrzeże Anglii. Najlepsze surferskie spoty w Anglii znajdują się u wybrzeży Devonu. Angielscy surferzy są zmotywowani i nieco szaleni. 18:30 DOOKOŁA ŚWIATA - ODC. 26 MOC RYTUAŁÓW (AROUND THE GLOBE / REGARDE LE MONDE EP. 26 DES RITES ET DES HOMMES) Serial dokumentalny, 26 min, Francja, 2018 Reżyseria: Yann Streff Seria dokumentalna, geograficzno - podróżnicza. 2 sezony po 15 półgodzinnych odcinków. Jules Verne mawiał - "Życie jest krótkie, a świat jest szeroki." Przemierzając planetę z lekceważeniem odległości, ale z pragnieniem autentycznych spotkań, ten cykl oferuje niezwykłą wizualnie podróż dookoła świata: odkrycia, sport, przyroda, tradycja, gastronomia, niezwykłe środki transportu Każdy odcinek zawiera jeden motyw z pięcioma niesamowitymi miejscami docelowymi. Odc. 26 - "Moc rytuałów". Japonia. Podstawą etykiety jest przyjmowanie odpowiedniej pozycji, gdy siedzimy, gdy wstajemy i chodzimy, by zadbać o silny gorset mięśniowy. Trwają zajęcia u mistrza Ogasawara, potomka cesarza Seiwy, który żył w IX wieku. RPA. Witamy w Czakalandzie! Tu każdy może zobaczyć, jak dawniej żyli ludzie. Zobaczymy, jak kiedyś wyglądała codzienność Zulusów. Ich kultura jest fascynująca. Przenieśmy się do Anglii. Tu, w Glastonbury, Pani Jeziora przekazała miecz Ekskalibur królowi Arturowi. Z Glastonbury wiąże się wiele opowieści i legend. Swoje miejsce znaleźli tu wyznawcy wszelkich pogańskich wierzeń. Bierzemy kurs na Indie. W mistycznej historii Indii odnajdziemy wiele opowieści o mistrzach duchowych i guru, obdarzonych znacznie szerszą świadomością i wiedzą niż rzesza śmiertelników. Do dziś wielu ludzi podąża śladami tych wyjątkowych istot. Na koniec zajrzymy do Kanady. Rdzenni mieszkańcy Kanady wierzyli, że Góry Skaliste są nawiedzone przez duchy. Kryją się one w każdym kamieniu, każdym drzewie i każdej rzece. 19:05 JEDYNY TAKI DUET NA ŚWIECIE Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jadwiga Nowakowska Scenariusz: Jadwiga Nowakowska Zdjęcia: Michał Rytel - Przełomiec Filmowa opowieść o jedynym kobiecym duecie dyrygenckim na świecie. Zawód dyrygenta to przede wszystkim męska profesja. Istnieją duety męskie, ojciec - syn. Duet matka - córka istnieje tylko w Polsce. Dwie wybitne dyrygentki światowej sławy: Agnieszka Duczmal i jej córka Anna Duczmal - Mróz. 20:00 ZABÓJCY PLANETY - ODC. 4 MAFIA CO2 (PLANET KILLERS EP. 4 LE PRINCE DU CARBONE) Serial dokumentalny, 48 min, Francja, 2022 Reżyseria: Martin Boudet Mini - seria dokumentalna (4 odcinki), której twórcy dołączają do Interpolu ds. Przestępstw Środowiskowych w poszukiwaniu czterech najbardziej poszukiwanych przestępców na świecie. Cztery odcinki. Czterech przestępców. Cztery polowania. To kryminaliści zabijający naszą planetę. W tej serii śledzimy działania Jednostki Interpolu. Szacuje się, że przestępstwa przeciwko środowisku generują rocznie 300 miliardów euro. Jednocześnie kary są znacznie niższe niż w przypadku innych przestępstw, co prowadzi do postrzegania ich jako obarczonych niskim ryzykiem i jednocześnie wysokim zyskiem. Odc. 4. - "Mafia CO2". Cyril Astruc - Książę Węgla. Jeden z mózgów napadu stulecia, oszustwa związanego z obligacjami węglowymi. Cyril jest poszukiwany przez Interpol za oszustwa i pranie brudnych pieniędzy w handlu uprawnieniami do emisji CO2. To niewidzialny, genialny przekręt, który kosztował Unię Europejską 5 miliardów euro. Mózgiem akcji jest Cyril Astruc. Choć władze depczą mu po piętach, bawi się z rosyjskimi oligarchami. Wiedzie luksusowe życie! To, co zrobił Astruc i mafia CO2, ma wpływ na nas wszystkich. Według ONZ w 2020 - tym roku stężenie CO2 na świecie osiągnęło rekordowy poziom. W nadchodzących latach Interpol odniesie sukces w walce z przestępczością środowiskową, zatrzymując tych, którzy bogacą się, niszcząc zasoby naturalne. 21:10 WOJNA O PRAWDĘ Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2023 Reżyseria: Barbara Włodarczyk Wojna obronna Ukrainy z rosyjskim agresorem toczy się nie tylko na lądzie i w powietrzu. Także w eterze. Symboliczne jest to, że już w pierwszym tygodniu inwazji Rosjanie ostrzelali wieżę telewizyjną w Kijowie. Chcieli zakneblować Ukraińcom usta, ale nic nie wskórali. Do świata i tak dotarły zdjęcia ofiar cywilów w Buczy, zbombardowany Mariupol czy rozbite rosyjskie czołgi. Ukraińskie władze, dziennikarze, artyści, satyrycy i internauci zadziwiają świat skutecznością i pomysłowością na "cyberfroncie. I to od pierwszego dnia wojny, kiedy na propozycję rosyjskiego okrętu, by się poddali - padła odpowiedź: Rosijskij wojennyj korabl idi na... Ukraińcy dosłownie zalali internet żartobliwymi piosenkami i memami, które są ważną bronią psychologiczną. W wojnę PR wpisuje się też obraz Wołodymyra Zełenskiego, którego codzienne briefingi stają się wiralami w skali globalnej. Narracja prezydenta jest prosta i zrozumiała na całym świecie. Opiera się na czytelnym podziale na dobro i zło. W swojej obronie Ukraińcy po mistrzowsku wykorzystują media społecznościowe i to na niespotykaną dotąd skalę. Dobitnie obnażają okrucieństwo najeźdźców, szczegółowo dokumentują zbrodnie wojenne. Każda publikowana przez Moskwę dezinformacja jest natychmiast demaskowana przez społeczność internetową, zanim zdąży się zakorzenić. Mało tego! Kijowskie przekazy kierowane są też do Rosjan. W internecie pojawiają się np. apele do matek żołnierzy uczestniczących w agresji, zdjęcia, grafiki i dane, demaskujące kremlowską propagandę, a także rozmowy z rosyjskimi jeńcami. O sile filmu decyduje dotarcie do przedstawicieli wszystkich uczestników ceberfrontu (od zwykłych ludzi po elity artystyczne i elity władzy), mało znane kulisy walki z rosyjską propagandą oraz najbardziej znamienne przykłady wojny w realu i w eterze. Jest to zarazem pełna szczegółów opowieść o codzienności w warunkach inwazji i zmianie nastawienia Ukraińców do Rosjan. Celem filmu jest pogłębiony opis niezwykłej mobilizacji informacyjnej Ukraińców i ich mistrzowskiego przekazu, który zdominował w świecie obraz rosyjskiej agresji. Kto i jak go tworzy? Jakie formy przybiera? Jak wygląda przygotowanie prezydenta do codziennych briefingów? Na czym polega specyfika wojny online? Jakie komunikaty mają największą skuteczność? Jakie kłamstwa Moskwy najtrudniej zwalczać? 22:15 NIEBO BEZ GWIAZD Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2017 Reżyseria: Katarzyna Dąbkowska - Kułacz Scenariusz: Katarzyna Dąbkowska - Kułacz Zdjęcia: Grzegorz Hartwiel, Piotr Chodura, katarzyna Dąbkowska - Kułacz, Michał Rytel - Przełomiec, Jakub Stolecki Muzyka: Hubert Kułacz Historia o ojcu i synu. Robert, który wskutek choroby niedługo zupełnie straci wzrok wraz ze swoim 5 - letnim synem, również słabo widzącym, wyrusza w podróż po Polsce. Robert chce odwiedzić te miejsca, które zobaczy po raz pierwszy i ostatni, ale najważniejsze dla niego jest to, że będzie mógł nauczyć syna rzeczy, których już później nie będzie mógł mu pokazać. To, co w tej historii najbardziej porusza, to sposób, w jaki ojciec przekazuje dziecku wiedzę, uczy życia, ale przede wszystkim ich wyjątkowa relacja, którą można by opisać, parafrazując znane powiedzenie: miłość jest niewidoczna dla oczu. 23:20 POLSCY. SERYJNI - ODC. 3 ZDZISŁAW MARCHWICKI Cykl dokumentalny, 44 min, Polska, 2022 Reżyseria: Piotr Litka Scenariusz: Przemysław Semczuk, Piotr Litka Wykonawcy: Przemysław Semczuk Zdjęcia: Jeremi Grzywa, Andrzej Misaczek, Maciej Mroziewski Jedna z najsłynniejszych, najgłośniejszych i do dziś budząca spory sprawa seryjnego mordercy w PRL. Dla jednych: ofiara systemu, który za wszelką cenę chciał mieć zabójcę i przykładnie ukarać go na oczach społeczeństwa. Dla drugich: sprawca kilku zabójstw, któremu przypisano kolejne zbrodnie, których nie popełnił. Jak było naprawdę? Okrutne zbrodnie, których ofiarami było 21 kobiet (14 z nich zmarło), miały miejsce na Śląsku w latach 1964 - 1970. Jedną z kobiet zamordowanych przez wampira z Zagłębia była bratanica ówczesnego I sekretarza KC PZPR - Edwarda Gierka. Stąd śledczym za wszelką cenę zależało na znalezieniu i ukaraniu sprawcy. Ostatnie morderstwo miało miejsce 4 marca 1970 r. To wówczas do bycia wampirem z Zagłębia przyznał się Piotr Olszowy, chory psychicznie rzemieślnik i mieszkaniec Sosnowca. Milicja wypuściła go jednak z powodu braku mocnych dowodów winy. W nocy z 14 na 15 marca Olszowy popełnił samobójstwo, zabijając wcześniej żonę i dzieci. Z kolei 11 marca na milicję przyszedł anonimowy list z informacją, że to było już ostatnie morderstwo, więcej już nie będzie i nigdy mnie nie złapiecie. Marchwickiego zatrzymano blisko dwa lata później, 6 stycznia 1972 roku w Dąbrowie Górniczej. Proces rozpoczął się 18 września 1974 roku w dużej sali Klubu Fabrycznego Zakładów Cynkowych Silesia w Katowicach i miał charakter pokazowy. Marchwickiego skazano na karę śmierci przez powieszenie. Wyrok wykonano. 00:20 CUDZE LISTY Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2010 Reżyseria: Maciej Drygas Scenariusz: Maciej Drygas Służby bezpieczeństwa PRL - u kontrolowały rocznie kilkadziesiąt milionów listów. Wyspecjalizowane komórki zajmowały się codziennie odklejaniem kopert, czytaniem i analizą prywatnej korespondencji. Za sprawą tych zabiegów powstawały specjalne raporty o nastrojach społecznych. Cudze listy pisane przez okres całego PRL - u: intymne, pełne bólu i rozpaczy, ale i te z pogróżkami na władzę, jak również te bardziej pragmatyczne, żeby coś załatwić - stały się tkanką do zbudowania przejmującego portretu wewnętrznego Polaków w PRL - u. Na film składają się unikatowe materiały archiwalne. 01:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "PRZEBUDZENIE STULATKA" ODC. 307 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2023 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Izabela Fatalska Lektor: Artur Kalicki "Przebudzenie stulatka" O historii, wzorem niegdysiejszych kronikarzy, zwykliśmy dotąd myśleć w kategorii zbrojnych mężów i wielkiej polityki. Z coraz większym jednak impetem przebija się ku nam pamięć o niezwykłych, polskich konstruktorach, natchnionych inżynierach i romantycznych przemysłowcach podejmujących bardzo ryzykowne wyzwania. Ich dzieła przepracowały w potulnym mozole dziesiątki lat. I jak zamierzamy dziś widzom pokazać, wcale nie wybierają się na milczącą emeryturę. Odwiedzimy Muzeum Silników Stacjonarnych w Konieczkowej i przynajmniej spróbujemy zaprezentować niesamowitą aurę tego miejsca. 02:00 WSZYSCY JESTEŚMY Z WĘGLA Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2004 Reżyseria: Tomasz Wiszniewski Scenariusz: Tomasz Wiszniewski, Roman Janiszek Wykonawcy: Trzeci Wymiar O sobie i swoich kolegach Roman mówi: "Wszyscy jesteśmy z węgla". Minął rok, odkąd zajmujący się dotychczas kręceniem filmów z wesel i uroczystości były górnik postanowił skierować obiektyw swojej kamery na jego bliskie otoczenie. W podartych dżinsach i w czapce z daszkiem Roman maszeruje przez położone pod Wałbrzychem pagórki, aby dotrzeć do jednego z licznych na Śląsku biedaszybów. Gdy przeszło dekadę temu Polska przeżyła przemianę ustrojową, utrzymującym się w przeważającej mierze z górnictwa mieszkańcom Wałbrzycha głód zajrzał w oczy. Nie wszyscy po masowych zwolnieniach potrafili się przystosować do nowych warunków. Całe życie utrzymując się z pracy pod ziemią, wielu postanowiło powrócić do górnictwa. Coraz dotkliwsza bieda zmuszała do prób wykorzystania naturalnego bogactwa Śląska - węgla, którego płytko położone pokłady kusiły wałbrzyszan. Jeden po drugim pojawiały się nowe szyby, do których ściągały tysiące osób. Wśród doświadczonych górników, byłych pracowników kopalń, byli także górnicy amatorzy, dla których praca w biedaszybie była pierwszą tego rodzaju. Brak doświadczenia czasem prowadził do tragedii, dla uwięzionych w zasypanej jamie nie było ratunku. Interweniowały władze. Górników niepokoiła policja i straż miejska konfiskująca nielegalnie zdobyty urobek. Nieustępliwość i represje służb porządkowych zwiększały determinację i desperację pracowników biedaszybów, dla których niebezpieczne zajęcie nadal jest jedynym źródłem utrzymania. Roman filmuje swoich kolegów, wchodzi wraz z nimi w czeluście ziemi, zdradza tajemnice fachu. Jego kamera śledzi górników podczas wyjazdu do Warszawy, gdzie chcieli wykorzystać szansę pokazania swojego dramatu podczas manifestacji antyglobalistów. Opowiadają o swoich marzeniach, z których najważniejsze dotyczy po prostu godnego życia i możliwości wychowania dzieci bez troski o środki na ten cel. Dokument jest opowieścią o ludziach, którzy nie poddają się skrajnej biedzie i uparcie walczą o przetrwanie. 02:55 WALCZEWSKI. NAJWAŻNIEJSZE JEST MARZENIE... Film dokumentalny, 47 min, Polska, 1994 Reżyseria: Agata Olenderek, Andrzej Wasilewski, Jerzy Jarocki, Janusz Morgenstern, Jerzy Gruza, Olga Lipińska, Marek Walczewski, Jerzy Grzegorzewski, Piotr Szulkin, Jerzy Kawalerowicz, Andrzej Wajda, Andrzej Domalik, Konrad Swinarski Scenariusz: Agata Olenderek, Andrzej Wasilewski Zdjęcia: Marian Prokop, Henryk Kępa Aktorzy: Marek Walczewski Film dokumentalny o Marku Walczewskim nazywanym "najbardziej demonicznym wśród polskich aktorów". Wypowiedzi bohatera, jego przyjaciół, żony, aktorów i reżyserów o aktorstwie Walczewskiego, jego różnych rolach filmowych i teatralnych i o nim samym, bogato ilustrowane fragmentami filmów i spektakli teatralnych. Marek Walczewski zmarł 26 maja 2009 roku.