TVP Dokument Środa, 24.07.2024 Zmiany z dnia 01.07.2024 w stosunku do raportu z dnia 24.06.2024 (dodano pozycję programową) 05:20 PERŁY BAŁTYKU - ZALEW SZCZECIŃSKI - PTASI RAJ Serial dokumentalny, 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Prowadzący: Dr Andrzej Kruszewicz Bałtyk jest pełen tajemnic. Te najciekawsze ukrywa głęboko w swojej toni i wysoko ponad nią. To najmłodsze morze świata, które nieustannie się zmienia. W jednym milimetrze bałtyckiej wody żyje ponad 5 milionów organizmów. Bo Bałtyk, wbrew wszystkiemu, nie umiera. Życie w nim dopiero nabiera rozpędu. Andrzej Kruszewicz postanawia przyjrzeć się mu z bliska. (dodano pozycję programową) 10:45 JAK SIĘ UPRĘ 19 min, Polska, 1983 Reżyseria: Marek Kański Kapitan Henryk Jaskuła, polskie żeglarz jachtowy, który jako pierwszy Polak i trzeci żeglarz w historii samotnie, bez zawijania do portów, okrążył Ziemię na jachcie Dar Przemyśla. Kapitan mówi o swojej pasji do żeglowania. Planuje kolejny, drugi rejs dookoła świata. Poszukuje sponsorów, kontaktuje się z ministerstwem i organizacjami sportowymi. Miasto Przemyśl wspiera żeglarza, rozumiejąc znaczenie tego rejsu dla promocji dla miasta. Organizowane są koncerty na ten cel, włączają się w akcję osoby prywatne. W 1984 roku żeglarz otrzymuje zgodę na rejs od Polskiego Związku Żeglarstwa w Warszawie. (dodano pozycję programową) 11:50 PODRÓŻE NA PÓŁNOC EUROPY - ODC. 3 SZWECJA (WONDERS OF NORTHERN EUROPE / VOYAGES EN TERRES DU NORD EPISODE 3 - FORESTED LAND - SWEDEN, FROM GÖTALAND TO NORRLAND;) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Xavier Lefebvre Szwecja - kaina lasów od Götalandu do Norrlandu. Szwecję charakteryzuje duża różnorodność pejzażu - od zielonych i sielankowych pól na południu, po bezkresne lasy na północy. Na większości obszaru kraju zimy są dość srogie. Dwie trzecie terytorium Szwecji jest pokryte śniegiem przez większą część zimy. Częściowo kraj rolniczy, pełen urokliwych, wiejskich krajobrazów. Jego centrum to przede wszystkim rozległe lasy, głównie iglaste. Cechuje się również urozmaiconą linią brzegową, z plażami pokrytymi drobnym piaskiem na południu i kamienistymi, wspaniałymi archipelagami na zachodzie. Leżąca na Bałtyku wyspa Öland jest rajem dla wędrownych ptaków. Skania jest spichlerzem Szwecji. Od niedawna w tym regionie pojawiły się uprawy winorośli. Na południowym zachodzie półwysep Kullen wżyna się w wody cieśniny Kattegat łączącej Morze Północne z Bałtykiem. W Szwecji mamy coś, co się nazywa prawem dostępu do przyrody, które oznacza, że z przyrody mogą korzystać wszyscy. Szwecja jest trzecim na świecie eksporterem drewna. (dodano pozycję programową) 17:55 PODRÓŻE NA PÓŁNOC EUROPY - ODCINEK 4. FINLANDIA (WONDERS OF NORTHERN EUROPE / VOYAGES EN TERRES DU NORD EPISODE 4 - LAND OF A (HUNDRED) THOUSAND LAKES - BOREAL FINLAND;) Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Xavier Lefebvre Finlandia jest krajem przemian geograficznych i kulturowych na styku Rosji i Skandynawii, posiadającym jednocześnie własną, wyrazistą tożsamość. Narodziła się ona w miejscowych pejzażach, które są wyjątkowo piękne, a ich cechą charakterystyczną są czyste wody niezliczonych jezior i wszechobecne ciemnozielone lasy. Zlodowacenia czwartorzędowe ukształtowały fiński krajobraz. Bagna i torfowiska to kolejny ważny atrybut lokalnego pejzażu, zajmują prawie 15 procent terytorium Finlandii. (dodano pozycję programową) 19:00 YUL BRYNNER. WSPANIAŁY (YUL BRYNNER. THE MAGNIFICENT) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Benoit Gautier, Jean - Frederic Thibault Pomyślany jak film przygodowy pełen zwrotów akcji dokument oparty na archiwum jest pierwszym, który opowiada niesamowitą historię Yula Brynnera, najbardziej egzotycznego aktora od czasów Rudolpha Valentino. Urodzony we Władywostoku jako Julij Borisowicz Brinier. Brynner w ciągu swego życia podawał różne wersje na temat swojego pochodzenia i młodości. Nietypowy los międzynarodowego nomady poprowadził go przez wiele barwnych kręgów: od paryskich kabaretów, przez sceny na Broadwayu, aż po studia w Hollywood. Przekraczając granicę między rzeczywistością a fikcją, jego życie doprowadziło go od sławy Cygana do zbudowania osobowości króla. Niektórzy zachwycali się jego seksownym, surowym wyglądem, charyzmą i klasą, podczas gdy inni powiedzą, że Brynner był niezapomniany w "Siedmiu wspaniałych" lub "Westworld". Oscar w 1956 roku za najlepszą, pierwszoplanową rolę w filmie "Król i ja". Ten dokument o naprawdę wyjątkowej osobowości pokazuje, jak nietuzinkowa osobowość Brynnera wpłynęła na jego aktorstwo i życie osobiste. (dodano pozycję programową) 00:20 WSZYSTKO DLA MOJEJ CÓRKI Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2019 Reżyseria: Alina Mrowińska Scenariusz: Alina Mrowińska Zdjęcia: Michał Jarosiński, Adam Fręśko Wszyscy rodzice niepełnosprawnych dzieci zadają sobie pytanie - co będzie z moim ukochanym dzieckiem, jak odejdę? Gdzie zamieszka, kto się nim zaopiekuje czy będzie kochane i szczęśliwe? Te pytania są tym dramatyczniejsze, im starsi są rodzice. Bohaterkami filmu są Wanda Woyniewicz i jej córka Ela z zespołem Downa. Wanda ma 85 lat, Ela 43. Wanda mówi: "Rodzic zdrowego dziecka myśli, co będzie kupował wnukowi pod choinkę, a ja - co będzie z Elą, jak umrę". Nie mają nikogo, są tylko we dwie. Wanda ma zaawansowaną jaskrę, traci wzrok. Przed śmiercią chce zobaczyć, że jej córka jest bezpieczna, że ma nowy, przyjazny dom. (dodano pozycję programową) 02:00 BALLADA O LU PIN Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2007 Reżyseria: Violetta Rotter - Kozera "W Polsce czuję się jak ziarenko ryżu pod mazowiecką wierzbą" - tak mówi o sobie bohaterka filmu, 34 - letnia Lu Pin, rzeźbiarka, która zadziwiła świat projektem i realizacją największego na świecie pomnika Fryderyka Chopina. Urodziła się w Szanghaju. Jest absolwentką Szanghajskiej Wyższej Szkoły Publikacji i Wydawnictw oraz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. 10 - letni pobyt w Polsce odegrał w jej życiu kluczową rolę. Obecnie mieszka w Szanghaju, mieście, w którym 3 marca 2007 roku odsłonięto pomnik jej autorstwa. Lu Pin posiadła umiejętność łączenia elementów obu kultur, z jakich się wywodzi, w sposób niezwykle czytelny i sugestywny. Sztuka przynosi jej radość i cierpienie, tak jak życie na styku dwóch kultur, które wyznaczyły kobiecie często trudne do pogodzenia normy społeczne i obyczajowe. W filmie opowiada o najważniejszych życiowych wyborach. Jego integralną częścią jest wpleciona w opowieść Lu Pin historia powstania, podróży i odsłonięcia pomnika Fryderyka Chopina w Szanghaju. (dodano pozycję programową) 02:35 CZESŁAW MIŁOSZ W BERKELEY Film dokumentalny, 53 min, Polska, 1996 Scenariusz: Tomasz Kamiński W niedużym, biało tynkowanym domu nad Zatoką San Francisco mieszkał od 1962 roku, trzydzieści kilka lat. "Przeżyłem tutaj dużo momentów pięknych i dużo bardzo trudnych, wypiłem bardzo dużo whisky, pijąc często samotnie, do lustra. Ludzie w Polsce wyobrażają sobie Amerykę inną niż jest ona naprawdę. Nie uzmysławiają sobie towarzyszącej życiu ogromnej samotności, która jest nie tylko plagą przyjezdnych, ale i tu urodzonych Amerykanów". W dwójnasób dokuczać musi emigrantowi, człowiekowi wykształconemu i wrażliwemu, poecie, polskiemu poecie. "Polakowi z Wilna - dodaje Czesław Miłosz. Moja rodzina mówiła po polsku co najmniej od XVI wieku. Ale odrębność wobec "koroniarzy", mieszkańców Wielkiego Księstwa, trwała tu bardzo długo, do czasów mojej młodości. Gdyby historia potoczyła się inaczej, odmiennie przebiegały wzajemne stosunki polsko - litewskie to może określałbym się piszącym po polsku Litwinem..." Czesław Miłosz (30 czerwca 1996 r. kończył 85 lat) opowiada o swojej młodości, pierwszych próbach poetyckich, debiucie w "Żagarach" - dodatku do wileńskiego "Słowa", studiach - porzucił polonistyczne, bo urażało jego męską dumę niemal wyłącznie niewieście towarzystwo i ukończył piekielnie nudne prawo z litewską determinacją, by nie wracać do dam - o pierwszej pracy w wileńskiej, a następnie w warszawskiej rozgłośni Polskiego Radia. Pracy także niezbyt satysfakcjonującej, bo urzędniczej. To wówczas właśnie Gałczyński napisał liście: "Przyszedł do mnie urzędnik Miłosz i czegoś ode mnie żądał". Chodziło o niedostarczoną audycję - wyjaśnia po latach poeta. Następne lata były jednak jeszcze trudniejsze - wojna, okupacja, powojenna decyzja podjęcia pracy w "ludowej" dyplomacji, ostracyzm części środowiska, wreszcie - dramatyczny punkt zwrotny ucieczka z ambasady w Paryżu i pozostanie na Zachodzie. Ów okres, nader burzliwy, wspominają także wieloletni przyjaciele i znajomi poety, Jerzy Turowicz, Jerzy Giedroyć i Zofia Hertz. Dla polskich środowisk emigracyjnych był napiętnowanym kolaboracją lewicowcem, zaś zachodnioeuropejskim intelektualistom autor "Zniewolonego umysłu" jawił się jako znieważający Kraj Rad faszysta. Dlatego chętnie skorzystał z zaproszenia Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley na wykłady i został już tu na stałe jako profesor języków i literatur słowiańskich. Czujemy się tak, jakby to Iwan Karamazow nam wykładał - żartowali na początku studenci, kwitując jego twardy, słowiański akcent. Interesująco i ze swadą Miłosz rozważa też ogólne zagadnienia literatury. "Dlaczego ludzie piszą powieści, po angielsku "fiction"? Dlatego, że chcieliby coś opowiedzieć o sobie, o własnym życiu, ale nie mają odwagi. Bo autobiografia to część biografii, którą można opowiadać bez rumieńców na twarzy..."