TVP Dokument Środa, 31.07.2024 Zmiany z dnia 01.07.2024 w stosunku do raportu z dnia 01.07.2024 (dodano pozycję programową) 05:15 NATURA BEZ GRANIC - ODC. 2 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Marcin Krzyżański Scenariusz: Marcin Krzyżański Zdjęcia: Jan Mamoń, Krystian Matysek Za matecznik i herbową miejscowość żubrów uchodzi Białowieża. Tymczasem mało kto wie, że liczebność stad żyjących w polskich i ukraińskich Karpatach znacznie przewyższyła już liczebność stad białowieskich. Spróbujemy wytropić zwierzęta po obu stronach granicy. Opowiemy o tym, jak z pomocą przyrodników żubry wracały w karpackie ostępy. (dodano pozycję programową) 11:45 WŁOCHY: ZRODZONE Z MIŁOŚCI - ODC. 5 APULIA (ITALY MADE WITH LOVE EP. 5 PUGLIA) Serial dokumentalny, 51 min, USA, 2022 Reżyseria: Francis Ramirez - O'Shea, Thomas Jacobi Seria dokumentalna, poświęcona kulturze włoskiej, w której autorzy odnajdują ukryte skarby w każdym wyjątkowym regionie i pozwalają mieszkańcom dzielić się swoimi doświadczeniami, dziedzictwem i obyczajowością. Wyobraźmy sobie, że w jednym z najczęściej odwiedzanych krajów na świecie nie ma turystów. Pomnik Dawida, Koloseum, Wenecja są puste. Jednak niektórzy najbardziej utalentowani rzemieślnicy nadal tworzą swoją sztukę, a kultura włoska się rozwija bez zewnętrznego zgiełku. W świecie, w którym większość produktów powstaje masowo, poznamy niesamowitych rzemieślników, którzy wciąż tworzą unikalne rzeczy ręcznie. Precyzja, personalizm, delikatna doskonałość, miłość do sztuki - wszystko to razem zapewnia wyjątkową jakość. Od dmuchania szkła w Wenecji, produkcję oliwy z oliwek w Toskanii, przędzenie jedwabiu w Como, po tradycje kulinarne Emilii - Romanii, każdy odcinek pozwala nam docenić coś innego. Odc. 5 - "Apulia". Z dala od zgiełku wielkich włoskich miast. Leży na pięcie "włoskiego buta" jarząc się zbielałymi na słońcu miasteczkami, wspaniałym wybrzeżem i tętniącymi życiem polami uprawnymi. Naturalny blask Apulii rozświetla troskliwie uprawianie oliwki i niezwykłą sztukę, która tu powstaje. W tym regionie powstają współczesne dzieła sztuki, które wytrzymują próbę czasu. Stare czy nowe są częścią przestrzeni, wypełnionej oddaniem, kreatywnością i pasją. Do dzisiaj te ziemie znane są jako brzuch Włoch. (dodano pozycję programową) 12:45 POWSTANIE ZWYKŁYCH LUDZI Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2004 Reżyseria: Paweł Kędzierski Scenariusz: Paweł Kędzierski Zdjęcia: Michał Bukojemski Zebrane od cywilnych uczestników Powstania Warszawskiego relacje posłużyły do zbudowania wielowątkowej, pozbawionej patosu filmowej opowieści o życiu codziennym powstańczej Warszawy. Od początkowej radości z wywalczonej na kilku ulicach wolności po rozpacz zniszczonego miasta. Są to losy mieszkańców zasypywanych piwnic i podwórek zamienionych w cmentarze. Nie byli powstańcami, nie walczyli na barykadach, jednak również są bohaterami tego powstania. To ich gnano przed czołgami, wywożono do obozów, to ich zginęło najwięcej. (dodano pozycję programową) 17:55 WŁOCHY: ZRODZONE Z MIŁOŚCI - ODC. 6 LIGURIA (ITALY MADE WITH LOVE EP. 6 LIGURIA) Serial dokumentalny, 51 min, USA, 2022 Reżyseria: Francis Ramirez - O'Shea, Thomas Jacobi Seria dokumentalna, poświęcona kulturze włoskiej, w której autorzy odnajdują ukryte skarby w każdym wyjątkowym regionie i pozwalają mieszkańcom dzielić się swoimi doświadczeniami, dziedzictwem i obyczajowością. Wyobraźmy sobie, że w jednym z najczęściej odwiedzanych krajów na świecie nie ma turystów. Pomnik Dawida, Koloseum, Wenecja są puste. Jednak niektórzy najbardziej utalentowani rzemieślnicy nadal tworzą swoją sztukę, a kultura włoska się rozwija bez zewnętrznego zgiełku. W świecie, w którym większość produktów powstaje masowo, poznamy niesamowitych rzemieślników, którzy wciąż tworzą unikalne rzeczy ręcznie. Precyzja, personalizm, delikatna doskonałość, miłość do sztuki - wszystko to razem zapewnia wyjątkową jakość. Od dmuchania szkła w Wenecji, produkcję oliwy z oliwek w Toskanii, przędzenie jedwabiu w Como, po tradycje kulinarne Emilii - Romanii, każdy odcinek pozwala nam docenić coś innego. Odc. 6 - "Liguria". Malowniczy róg Włoch, mieniący się kolorami nadmorskich wiosek i wspaniałym widokiem na morze. Ten odległy region ma jednak coś więcej do zaoferowania poza cudownymi krajobrazami. Od Cinque Terre po Genuę - tutaj miejscowi artyści doskonalą swoją wyjątkową sztukę od dziesięcioleci. Ci rzemieślnicy swoimi wyrobami składają hołd magicznemu miejscu, które zwą domem. Tętniące życiem miasteczka przyciągają pół miliona turystów rocznie. Stulecia temu przybyszami byli jednak artyści, szukający zacisznego miejsca. Krajobraz jest wspaniały, a morze przepiękne. Genua, współczesne miasto ze starożytną przeszłością. Dzięki morskiemu handlowi z fortecy z czasów przed rzymskich, w złotej epoce odrodzenia stała się kwitnącą republiką. Wzdłuż linii portowej zamożni kupcy stawiali pałace, goszczące europejskie rodziny królewskie. (dodano pozycję programową) 18:55 AKTORKA BEZ GRANIC. POLSKI TEATR W TORONTO Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2019 Reżyseria: Marta Węgiel Scenariusz: Marta Węgiel Zdjęcia: Wojciech Kursa, Roman Piotrowski, Andrzej Misaczek Sylwetka Marii Nowotarskiej, aktorki filmowej i teatralnej, związanej z wieloma kreacjami na deskach Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie. W 1990 r. wyjechała do Kanady, gdzie wraz z córką założyła Polski Teatr w Toronto. (dodano pozycję programową) 21:20 BELFAST - MURY WSTYDU (BELFAST, THE WALLS OF SHAME) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2019 Reżyseria: Sylvie Garat Film dokumentalny opowiadający o Belfaście, w którym wciąż stoi mur. Powstał w latach 60. , aby rozdzielić ludzi. Jest symbolem niechęci i wrogości między społecznością katolicką, nacjonalistyczną, republikańską, protestancką, unionistyczną i lojalistyczną, potomkami długoletnich, gwałtownych konfliktów, które głęboko ukształtowały Północną Irlandię. Pomimo Porozumienia Wielkopiątkowego z 1998 roku, ściany budynków w Belfaście zachowały swoją symboliczną moc i są pokryte mnóstwem haseł, grafik i wymownych rysunków. Mury opowiadają własną historię. Nie znajdziesz jej w podręcznikach. Nie jest to też historia prezentowana przez zwycięzcę lub zwyciężonego. Mieszkańcy miasta są dumni i nie mają zamiaru poddać się komukolwiek. Pokój nadchodzi powoli. Słowa Williama Butlera Yeatsa odbijają się echem od murów Belfastu - miasta poturbowanego przez konflikt w Irlandii Północnej. Wojna się skończyła, ale mury wstydu wciąż stoją. Te widzialne i te niewidzialne. Film podąża za symbolicznymi bliznami tego irlandzkiego konfliktu. Spotkamy ludzi, których życie zostało ukształtowane przez tę separację i strach. Mieszkańców wciąż czeka długa i trudna droga. Wystarczy iskra, by konflikt przeniósł się do innej części miasta i wszystko wróciło do punktu wyjścia. Teraz Brexit niszczy Wielką Brytanię. Robi to, czego nie dała rady zrobić IRA. Europejczycy nawet nie wiedzą, jacy są szczęśliwi, że się pozbyli Brytyjczyków, których Irlandczycy nie mogą się pozbyć. Zakończenie konfliktu zbrojnego nie rozwiązało wszystkich problemów. Mury wciąż przypominają, że człowiek znajdujący się po drugiej stronie jest wrogiem. (dodano pozycję programową) 00:30 RADIO POWSTAŃCZE "BŁYSKAWICA" Film dokumentalny, 49 min, Polska, 1994 Reżyseria: Andrzej Trzos Rastawiecki Scenariusz: Andrzej Trzos Rastawiecki, Anna Sekowicz Wykonawcy: Józef Duriasz, Marek Dąbrowski, Paweł Deląg, Henryk Łapiński, Jerzy Łazewski, Józef Mika, Stanisław Penksyk, Ryszard Radwański, Andrzej Butruk, Rafał Sabara, Ryszard Zatorski, Katarzyna Kotańska, Katarzyna Rybicka, Maciej Obłoza Zdjęcia: Jacek Bonecki Muzyka: Henryk Kuźniak Epizody powstania warszawskiego relacjonowane w poszczególne dni Powstania przez spikera radia "Błyskawica", ilustrowane zdjęciami archiwalnymi oraz współczesnej Warszawy, ze wstępem i komentarzem historycznym prof. Tomasza Strzembosza. (dodano pozycję programową) 02:20 WYBRAŃCY BOGÓW UMIERAJĄ MŁODO Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2000 Historia życia, twórczości i nagłej, przedwczesnej śmierci "poety dźwięku" Krzysztofa Komedy opowiedziana przez jego przyjaciół i świadków wydarzeń, m.in. Andrzej Kostenkę, Jerzego Skolimowskiego, Andrzeja Krakowskiego, Romana Polańskiego, Gene Gutowskiego i Witolda Sobocińskiego. Wspominają oni wielkiego artystę - kompozytora, pianistę, aranżera, ale również niezwykłego człowieka, obdarzonego nie tylko ogromnym talentem, ale także rzadką skromnością i łagodnością. Powracają pamięcią do początków jego kariery, kiedy jeszcze jako lekarz z Poznania wraz z zespołem koncertował na krajowych festiwalach jazzowych, budząc zachwyt publiczności. Z czasem muzyka pochłonęła go bez reszty i zrezygnował z praktyki medycznej. Punktem zwrotnym w jego karierze było spotkanie z Romanem Polańskim, wówczas studentem PWSTiF w Łodzi. Krzysztof Komeda przyjął propozycję napisania muzyki do jedenastominutowej etiudy początkującego reżysera "Dwaj ludzie z szafą". Dzięki jego kompozycji obraz zyskał bogatszy wyraz, a między Polańskim i Komedą zrodziła się wielka wzajemna fascynacja, niemal braterska więź. Obiecujący reżyser stał się wielbicielem twórczości Komedy, jednocześnie jego impresariem. Było to niesłychane partnerstwo, "mistyczna komunikacja dwóch artystów, Komeda dokładnie zawsze wiedział, czego Romek chciał, a wszystko, co Krzysio robił, Romkowi bardzo się podobało" - wspomina Gene Gutowski. Młodego kompozytora zachwyciło pisanie na potrzeby filmu. Odkrył dla siebie nowy obszar twórczości, nową sferę artystycznej wypowiedzi. Jego największym marzeniem było skomponowanie muzyki do naprawdę dobrego filmu. Wkrótce otrzymał taką szansę. Roman Polański realizował w Hollywood film "Dziecko Rosemary" i podobnie jak przy wcześniejszych filmach: "Nóż w wodzie" i "Nieustraszeni pogromcy wampirów" zaprosił do współpracy Komedę. W ten sposób powstał jeden z najbardziej znanych w świecie tematów filmowych, słynna "Kołysanka". Krótko potem Krzysztof uległ niefortunnemu i jak się później okazało tragicznemu w skutkach wypadkowi. Niegroźny wydawać by się mogło upadek był przyczyną nieustannych bólów głowy, utraty przytomności, wreszcie trepanacji czaszki, a kilka miesięcy później śmierci. Przedwczesne odejście Komedy, w wieku zaledwie 38 lat, było dla wszystkich jego bliskich i przyjaciół bolesnym zaskoczeniem. Było też wielką stratą dla polskiej muzyki, polskiego jazzu. Ten kompozytor, pianista, lider zespołów, aranżer stworzył zupełnie nową jakość w jazzie, wnosząc swój wkład do światowego dziedzictwa tego gatunku. Bazując na dokonaniach mistrzów, wykreował oryginalny, własny styl chłodny, dynamiczny, oszczędny ale jednocześnie poetycki, intymny, naznaczony słowiańskim liryzmem, uduchowiony. Muzyka, którą pisał do filmów, była idealnie zespolona z obrazem i jego klimatem. Komeda uczynił z muzyki filmowej prawdziwe dzieło sztuki, a czas potwierdził jego wielkość. W 1999 roku, gdy powstawał film, minęło 30 lat od śmierci Komedy, pamięć o nim i jego muzyka wciąż są żywe, kompozycje Krzysztofa inspirują kolejne pokolenia młodych twórców, muzyków, jazzmanów. "Jeżeli polska muzyka filmowa ma taką pozycję, jaką dzisiaj ma, to jest to zasługa właściwie dwóch osób - Andrzeja Markowskiego i Krzysztofa Komedy. Komedy o tyle w większym stopniu, że doszedł on do tego, co jest szczytem kariery kompozytora filmowego - napisanie muzyki do filmu wielkiego reżysera, filmu, który wszedł do historii i napisanie muzyki, która weszła do historii" - konstatuje Wojciech Kilar. Dokument kończy nostalgiczna ballada z "Dziecka Rosemary". W programie wykorzystano fragmenty filmów: "Dwaj ludzie z szafą" Romana Polańskiego, "Bariera" Jerzego Skolimowskiego i "Komeda" Krzysztofa Riege oraz inne archiwalne materiały filmowe i nagrania muzyki pochodzące m.in. z prywatnych zbiorów Zofii Komedy, żony Krzysztofa.