TVP Dokument Czwartek, 01.08.2024 Zmiany z dnia 16.07.2024 w stosunku do raportu z dnia 01.07.2024 (dodano pozycję programową) 05:25 NATURA BEZ GRANIC - ODC. 3 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Marcin Krzyżański Scenariusz: Marcin Krzyżański Zdjęcia: Jan Mamoń, Krystian Matysek Mogłoby się wydawać, że bobry nie pasują do górskiego krajobrazu. Tymczasem liczne rodziny tych zwierząt zamieszkują doliny rzek i potoków w Bieszczadach, na Pogórzu i w ukraińskiej części Karpat. Bobry aktywnie przekształcają środowisko. Ich tamy oczyszczają i magazynują bezcenną w lesie wodę. Pokażemy również życie tętniące w bobrowiskach. Od maleńkich owadów, przez płazy, ptaki aż po ssaki szukające tu latem ochłody. (dodano pozycję programową) 06:00 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 1 LATARNIE POLSKIEGO WYBRZEŻA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak trudne było życie w zimnej słowiańskiej chacie? Czy to prawda, że w Polsce mamy wodne fortyfikacje obronne uważane za jedne z najciekawszych na świecie? Ile kilogramów uzbrojenia dźwigał na sobie polski husarz? Czy zrekonstruowana średniowieczna latarnia jest widziana z morza równie dobrze, jak współczesna? Na te i inne pytania odpowiada Radosław Kotarski, znany z internetowego programu popularnonaukowego "Polimaty". Zaprosi on widzów w wyjątkową i pełną emocji podróż do miejsc zwykle nieznanych zwiedzającym, zakątków, gdzie każdy będzie mógł poczuć, jak wyglądało życie ludzi w dawnych epokach. Czy starożytny zawód latarnika ma znaczenie w świecie pełnym nowoczesnej technologii ułatwiającej żeglugę? Radosław Kotarski wraz z widzami odkryje najciekawsze rozwiązania, które dawniej poprawiały bezpieczeństwo na morzu. Przeprowadzi również eksperyment, który porówna skuteczność działania średniowiecznej latarni morskiej z istniejącą obecnie. Ponadto sprawdza, jak trudne życie mieli latarnicy dawniej, a jak wygląda to dziś. Okazuje się bowiem, że nie samotność może doskwierać im najbardziej, ale niezwykle surowe zasady pracy. (dodano pozycję programową) 10:45 PIÓRKIEM I WĘGLEM - RAKOLA Program kulturalny, 20 min, Polska, 1976 Scenariusz: Czesław Kruszelnicki Prowadzący: Wiktor Zin Spotkanie z prof. Wiktorem Zinem we wsi Stary Otwock, na trójkątnie sztucznie uformowanej wyspie pomiędzy rozlewiskami jeziora, którego wody łączą się z Wisłą. Tutaj znajduje się pałac wybudowany na przełomie XVII i XVIII w. o pięknym monumentalnym założeniu. Profesor maluje korpus główny pałacu z wyniosłym krytym czerwoną dachówką dachem. Jednocześnie kamera telewizyjna pokazuje oryginalny wieloboczny ryzalit i alkierz. Następnie przenosimy się na początek kwitnącej alei lipowej, która pierwotnie prowadziła do mostu przerzuconego nad wiślanymi zalewami. Tutaj oglądamy staropolski dworek, porośnięty dzikim winem i porównujemy go z akwarelą Wiktora Zina. Następnie profesor, siedząc w łódce na wodach jeziora, prezentuje pałac na rysunku Andriollego. Poznajemy historię budowy obiektu, oglądamy z bliska prace sztukatorów. Dobudowano łączniki i oficynę. Dachy kryje się nowymi dachówkami, trwają prace kanalizacyjne i elektryczne. W pałacu możemy zobaczyć polichromię na ścianach Komnaty Morskiej, profesor szkicuje supraport, który będzie zdobił ścianę ponad późnobarokowymi drzwiami i marynistyczny kominek, który na razie jest w opłakanym stanie. Profesor Zina zapewnia, że za rok pokaże to miejsce już odmienione, gotowe służyć społeczeństwu. (dodano pozycję programową) 11:50 WŁOCHY: ZRODZONE Z MIŁOŚCI - ODC. 6 LIGURIA (ITALY MADE WITH LOVE EP. 6 LIGURIA) Serial dokumentalny, 51 min, USA, 2022 Reżyseria: Francis Ramirez - O'Shea, Thomas Jacobi Seria dokumentalna, poświęcona kulturze włoskiej, w której autorzy odnajdują ukryte skarby w każdym wyjątkowym regionie i pozwalają mieszkańcom dzielić się swoimi doświadczeniami, dziedzictwem i obyczajowością. Wyobraźmy sobie, że w jednym z najczęściej odwiedzanych krajów na świecie nie ma turystów. Pomnik Dawida, Koloseum, Wenecja są puste. Jednak niektórzy najbardziej utalentowani rzemieślnicy nadal tworzą swoją sztukę, a kultura włoska się rozwija bez zewnętrznego zgiełku. W świecie, w którym większość produktów powstaje masowo, poznamy niesamowitych rzemieślników, którzy wciąż tworzą unikalne rzeczy ręcznie. Precyzja, personalizm, delikatna doskonałość, miłość do sztuki - wszystko to razem zapewnia wyjątkową jakość. Od dmuchania szkła w Wenecji, produkcję oliwy z oliwek w Toskanii, przędzenie jedwabiu w Como, po tradycje kulinarne Emilii - Romanii, każdy odcinek pozwala nam docenić coś innego. Odc. 6 - "Liguria". Malowniczy róg Włoch, mieniący się kolorami nadmorskich wiosek i wspaniałym widokiem na morze. Ten odległy region ma jednak coś więcej do zaoferowania poza cudownymi krajobrazami. Od Cinque Terre po Genuę - tutaj miejscowi artyści doskonalą swoją wyjątkową sztukę od dziesięcioleci. Ci rzemieślnicy swoimi wyrobami składają hołd magicznemu miejscu, które zwą domem. Tętniące życiem miasteczka przyciągają pół miliona turystów rocznie. Stulecia temu przybyszami byli jednak artyści, szukający zacisznego miejsca. Krajobraz jest wspaniały, a morze przepiękne. Genua, współczesne miasto ze starożytną przeszłością. Dzięki morskiemu handlowi z fortecy z czasów przed rzymskich, w złotej epoce odrodzenia stała się kwitnącą republiką. Wzdłuż linii portowej zamożni kupcy stawiali pałace, goszczące europejskie rodziny królewskie. (dodano pozycję programową) 12:50 ODNALEZIONY WALC Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2016 Reżyseria: Julita Wołoszańska - Matysek Scenariusz: Julita Wołoszańska - Matysek, Agata Gregorczyk - Janik Zdjęcia: Marcin Peresada Film o utraconej miłości i odzyskanej po kilkudziesięciu latach. Bohaterowie to Andrzej Budzyński (90 lat) i Barbara Żugajewicz (87 lat). Zostali narzeczonymi w czasie II wojny światowej. W powstaniu warszawskim stracili ze sobą kontakt. Basia myślała, że Andrzej nie żyje, on również uznał ją za zmarłą. Po wojnie Andrzejowi udało się uciec z kraju do Stanów Zjednoczonych, gdzie zrobił karierę naukową i gdzie mieszka do dziś. Basia została w Polsce, w swoim rodzinnym domu w Klarysewie pod Warszawą. Oboje założyli rodziny. Andrzej miał żonę i dzieci. Basia była dwukrotnie zamężna. Już od wielu lat owdowiali żyli samotnie, każde w swoim końcu świata. Aż do ubiegłego roku. Andrzej odnalazł w internecie wywiad z Basią, dotyczący jej konspiracyjnej działalności w czasie II wojny światowej. Wysłał pierwszy list i tak się wszystko zaczęło od nowa po 72 latach. Po kilkumiesięcznej korespondencji Andrzej przylatuje do Polski, do Basi. Trzy tygodnie razem to czas intensywnych wspomnień i przeżywania na nowo gorącej miłości - jak podkreśla Andrzej - nigdy przez nich niezakończonej. Odzyskane uczucie przeżywają jak wtedy, gdy byli nastolatkami. Starość nie jest tu przeszkodą. Mimo siwych włosów i fizycznych oznak upływu lat, nadal są bardzo piękni i duchowo młodzi. Ich bolesne przeżycia z przeszłości nie pozwoliły im zatracić humoru i wesołego podejścia do życia. Pasją, optymizmem i nadzieją zaskakują i zarażają otoczenie. Andrzej cały czas podkreśla, że odkąd odnalazł Basię, chce wynagrodzić jej wszystkie minione lata, przede wszystkim te, gdy nie było go przy niej. Basia, jako psycholog kliniczny, twierdzi, że swojemu pacjentowi taką miłość wybiłaby z głowy, bo po co narażać się na cierpienie, obawy o drugiego człowieka, czekanie na jego telefon i tęsknotę za nim. Boi się nawet na głos powiedzieć, co się stanie z tym drugim, gdy jedno z nich pierwsze odejdzie. Nie potrafi rozstać się z Andrzejem, znowu przerwać tę znajomość. Są dla siebie nawzajem nagrodą i niespodzianką na stare lata. Pojawiają się również dylematy i wątpliwości. Odmienne temperamenty, przyzwyczajenia spowodowane długoletnią samotnością. Andrzej po śmierci żony kupił w USA ranczo na kompletnym odludziu, gdzie przez lata prowadził samotny tryb życia z wyboru. Basia otoczona przyjaciółmi, sąsiadami, młodzieżą, zaangażowana społecznie, zawsze prowadziła bardzo towarzyskie i intensywne życie. W filmie widać dwoje starych i pięknych ludzi, którzy nie wstydzą się czułości, ciepłych i pełnych emocji słów. Jesteśmy świadkami rozmów i pytań również tych trudnych - o przyszłość: czy mają szansę na spędzenie reszty dni razem, czy po wieloletniej rozłące umieliby wspólnie cieszyć się życiem? Tym rozmowom towarzyszą spacery po Warszawie, wspólny czas w domu Basi, romantyczne chwile w majowym ogrodzie przed werandą. Wyjazdy w miejsca dla nich ważne, które chcą sobie pokazać i o których chcą opowiedzieć. Np. do Piskórki (Chojnowski Park Krajobrazowy - Basia bardzo chce pokazać to miejsce Andrzejowi). To film o miłości, która się nie zestarzała mimo upływu lat i nie przeminęła mimo długiego rozstania. Przesłanie jest optymistyczne, dające nadzieję, że mimo okrucieństw, przez które bohaterowie musieli przejść w czasach okupacji i potem, warto wierzyć, kochać i walczyć o siebie. (dodano pozycję programową) 17:50 MOJA WARSZAWA Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2003 Reżyseria: Maria Zmarz Koczanowicz Scenariusz: Maria Zmarz Koczanowicz Zdjęcia: Andrzej Adamczak Wykonawcy: Tadeusz Sobolewski, Małgorzata Baranowska, Anna Beata Bohdziewicz, Grzegorz Jarzyna, Paweł Trepczyński, Jerzy S. Majewski, Cezary Polak, Jacek Leociak, Barbara Engelking Boni, Albert Jawłowski, Kamil Krępski, Konrad Piasecki, Czesław Górzyński, Wojciech Trzciński, Agnieszka Herbich Opowieść o Warszawie - mieście niezwykłym: brzydkim, chaotycznym, zagonionym, a jednocześnie fascynującym, niezłomnym w swojej woli istnienia, zrównanym z ziemią, a przecież odrodzonym z popiołów niczym Feniks. Autorka filmu wędruje po nim z kamerą przez cały dzień, od świtu do zmierzchu, pokazując miasto widziane oczyma różnych osób, zarówno tych, które do Warszawy sprowadziły się niedawno, jak i tych, które mieszkają tu od pokoleń. O Warszawie mówią: poetka Małgorzata Baranowska, krytyk filmowy Tadeusz Sobolewski, reżyser teatralny Grzegorz Jarzyna, fotograficzka Anna Beata Bohdziewicz, dziennikarze Cezary Polak i Konrad Piasecki, pracownicy naukowi PAN: Jacek Leociak i Barbara Boni, Paweł Trepczyński - mieszkaniec elitarnej części Żoliborza, współorganizator kampanii prounijnej, Czesław Górzański - taksówkarz oraz dwaj młodzi mieszkańcy Śródmieścia: Kamil Krępski i Albert Jawłowski. Każda z osób prowadzi nas w miejsca dla siebie ważne, związane z jej biografią, szczególnymi przeżyciami, niezwykłymi ludźmi. Czasami są to miejsca piękne, historyczne, kiedy indziej banalne, nawet irytujące, ale na swój sposób wyjątkowe, stanowiące o nieuchwytnym dla przyjezdnych klimacie Warszawy. Wędrujemy więc uliczkami Starego Miasta, poprzez blokowiska Ursynowa, mieszczańskie kwartały Mokotowa, aż do opuszczonych fabryk i zapyziałych podwórek Pragi. W swoich wypowiedziach "przewodnicy" nawiązują często do historii miasta, jego powstańczego heroizmu, wojennej zagłady, by chwilę później zatrzymać się przy pamiątkach socrealizmu sąsiadujących ze szklanymi wieżowcami - symbolem gwałtownego rozwoju miasta w latach 90. Wskazują na dwoistość stolicy mającej różne oblicza: nowoczesne, kosmopolityczne Warszawy lewobrzeżnej i tradycyjne, "folklorystyczne" prawobrzeżnej Pragi, która ostatnimi laty nabiera awangardowego, artystowskiego wyrazu. (dodano pozycję programową) 22:20 WARSZAWSKIE DZIECI '44 Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2024 Reżyseria: Jolanta Kessler Scenariusz: Jolanta Kessler Film poświęcony pokoleniu, które w momencie wybuchu II wojny światowej jeszcze nie wyszło z dzieciństwa, dojrzewało w okresie okupacji, kształtowało swój charakter i patriotyzm, pomagało i walczyło na barykadach stolicy. Jeszcze żyją ostatni kombatanci, dawni małoletni powstańcy, którzy włączyli się do walki o swoje miasto. Podzielili też los żołnierzy Armii Krajowej po zakończeniu Powstania idąc do niewoli niemieckiej, która była dla polskiej młodzieży/dzieci szokującym doświadczeniem: poczynając od przeżyć w obozie przejściowym Lamsdorf/Łambinowice, po ciężką pracę (po pozbawieniu ich statusu jeńców wojennych) w różnych zakładach produkcyjnych Niemiec. Ich cierpienia w niewoli, głód, choroby i w wielu wypadkach śmierć, są stosunkowo mało znanym fragmentem naszej historii. Przed laty badania rozpoczął prof. Damian Tomczyk, dzisiaj temat ten czeka na młodych historyków. Inspiracją do filmu była ocalona przez ś. p. Jana Łompierza i jego kolegów kolekcja zdjęć chłopców - byłych powstańców warszawskich, wykonana przez czeskiego robotnika w okresie ich niewolniczej pracy w Brockwitz. Wspomnienia czterech kombatantów - dawnych młodocianych jeńców wojennych: Jana Łompierza, Andrzeja Łysakowskiego, Stanisława Woźniaka i Juliana Kulskiego, dają szansę poznania wyjątkowego pokolenia, które w dzieciństwie musiało chwycić za broń, a po przegranej walce doświadczyło niewoli, nienawiści i okrucieństwa niemieckiego. Film jest wyrazem hołdu dla najmłodszych żołnierzy powstania warszawskiego. (dodano pozycję programową) 00:25 ROCZNICA WYBUCHU POWSTANIA WARSZAWSKIEGO Film dokumentalny, 73 min, Polska, 1994 Reżyseria: Krzysztof Lang Scenariusz: Krzysztof Lang, Krzysztof Wierzbicki Zdjęcia: Krzysztof Pakulski Ukazana w symboliczny sposób jedność przeszłego i obecnego czasu. Podstawowym tworzywem filmu są materiały archiwalne wykonane przez operatorów w czasie powstania warszawskiego (z archiwów WFD) oraz ujęcia dzisiejszej Warszawy, zwłaszcza Cmentarza Powązkowskiego we Wszystkich Świętych. (dodano pozycję programową) 02:25 ZEJŚĆ NA ZIEMIĘ Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2012 Reżyseria: Michał Nekanda - Trepka Scenariusz: Elżbieta Nekanda - Trepka (Janowska), Zygmunt Walkowski To film niezwykły, odpowiadający jednocześnie na pytanie, jak wyglądało powstanie warszawskie z perspektywy żołnierzy niemieckich. Autorom dokumentu udało się zarejestrować szokujące chwilami wspomnienia z tych tragicznych 63 dni walk z obu stron barykady. Są to relacje nie tylko powstańców i cywilnych mieszkańców miasta, ale także żołnierzy Wehrmachtu, którzy w 1944 r. jako młodzi chłopcy zostali wysłani do Warszawy. W opowieści o przeżytym koszmarze przez ówczesnych 16 - , 17 - letnich bohaterów wplatane są materiały archiwalne, w tym niemieckie zdjęcia lotnicze okupowanej stolicy, które zostały odnalezione w amerykańskim Archiwum Narodowym w Waszyngtonie.