TVP Dokument Piątek, 02.08.2024 Zmiany z dnia 17.07.2024 w stosunku do raportu z dnia 01.07.2024 (dodano pozycję programową) 05:20 NATURA BEZ GRANIC - ODC. 4 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Marcin Krzyżański Scenariusz: Marcin Krzyżański Zdjęcia: Jan Mamoń, Krystian Matysek Na terenie Ukrainy w wielu miejscach zachowały się dzikie, podgórskie rzeki płynące naturalnymi dolinami, które nigdy nie były zmieniane przez człowieka. Takich rzek jest tam tak wiele, że często nie są nawet obejmowane żadnymi formami ochrony. Ich krajobraz potrafi zachwycić. Od krawędzi doliny aż po nurt. Lasy łęgowe poprzecinane starorzeczami, pasy łozin, nadbrzeżne kamienne plaże i rozgałęziony na wiele ramion nurt stanowią miejsce życia niezliczonych gatunków zwierząt i roślin. Wszystko to pokażemy w kolejnym odcinku programu "Natura bez granic". Po polskiej stronie, razem z naukowcami badającymi życie rzek zajrzymy pod powierzchnię nurtu. Odkryjemy świat chruścików, jętek i skójek. (dodano pozycję programową) 05:50 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.I - ODC. 2 JAK ZOSTAĆ HUSARZEM? Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Czy w ciągu zaledwie paru dni treningu ze zwykłego człowieka można zrobić husarza? Aby się o tym przekonać na własnej skórze prowadzący program, Radosław Kotarski, podróżuje do Zamku Gniew, gdzie spotyka jeźdźców kultywujących pamięć o husarii, piekielnie skutecznej formacji zbrojnej. Po zaznajomieniu się z teorią oraz po przeprowadzeniu treningu z kopią, koncerzem i szablą przystępuje do ostatecznego testu, w którym będzie musiał wykonać husarskie ewolucje. Poza tym rozprawia się z wieloma mitami na temat tej słynnej polskiej jazdy i razem z widzami odkrywa prawdę. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 06:30 ŻÓŁTODZIOBY. PIERWSZE DNI ŻYCIA (ROOKIES, THE FIRST DAYS IN LIFE) Film dokumentalny, 46 min, Hiszpania, 2022 Reżyseria: Carlos Perez Film dokumentalny o najmłodszych zwierzętach. Nowo narodzony i nowicjusz w grze o życie i na wolności jest narażony na ciągłe zagrożenia od osobników występujących w pobliżu. Zagrożenia, czy to ze strony głodnego drapieżnika, agresywnego rodzeństwa, czy innych, którym można lub nie stawić czoło bez wsparcia rodziców. To wielkie wyzwania dla tych, którzy przeżywają pierwsze dni swojego życia. To także czas nauki, nieustannego zdumienia i zabaw, które wzmacniają i przygotowują do dorosłego życia. Lasy Europy Południowej to unikatowe środowisko naturalne. W tym raju bioróżnorodności życie płynie w zaskakujący sposób. By cykl życia mógł dalej trwać, nowe pokolenie musi nauczyć się samodzielności. A nie jest to łatwe. Na świat przyszły małe płomykówki, perkozy dwuczube, kowaliki, dudki i wiele innych. (dodano pozycję programową) 10:25 LEPIEJ NIŻ PTAKI Reportaż, 20 min, Polska, 1977 Zdjęcia: Józef Bakalarski, Tomasz Kosior Nie każdy pilot może zostać akrobatą lotniczym. Do wykonywania figur samolotem potrzebne są wytrwałość, opanowanie i dobra kondycja fizyczna. Osiągnięcie doskonałości w wykonywaniu manewrów w powietrzu, można zdobyć dzięki ciężkiej pracy, bo tylko poprzez powtarzalność będzie możliwe zapanowanie nad samolotem. Kiedy już wykonywanie pętli, beczki nie będzie kłopotem i wszelkie figury będą wykonywane z precyzją, latanie staje się pasją, bez której trudno żyć. O miłości do samolotów i latania opowiadają piloci z Ośrodka Akrobacji Samolotowej przy aeroklubie w Szczecinie Dąbiu. (dodano pozycję programową) 11:30 MOJA WARSZAWA Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2003 Reżyseria: Maria Zmarz Koczanowicz Scenariusz: Maria Zmarz Koczanowicz Zdjęcia: Andrzej Adamczak Wykonawcy: Tadeusz Sobolewski, Małgorzata Baranowska, Anna Beata Bohdziewicz, Grzegorz Jarzyna, Paweł Trepczyński, Jerzy S. Majewski, Cezary Polak, Jacek Leociak, Barbara Engelking Boni, Albert Jawłowski, Kamil Krępski, Konrad Piasecki, Czesław Górzyński, Wojciech Trzciński, Agnieszka Herbich Opowieść o Warszawie - mieście niezwykłym: brzydkim, chaotycznym, zagonionym, a jednocześnie fascynującym, niezłomnym w swojej woli istnienia, zrównanym z ziemią, a przecież odrodzonym z popiołów niczym Feniks. Autorka filmu wędruje po nim z kamerą przez cały dzień, od świtu do zmierzchu, pokazując miasto widziane oczyma różnych osób, zarówno tych, które do Warszawy sprowadziły się niedawno, jak i tych, które mieszkają tu od pokoleń. O Warszawie mówią: poetka Małgorzata Baranowska, krytyk filmowy Tadeusz Sobolewski, reżyser teatralny Grzegorz Jarzyna, fotograficzka Anna Beata Bohdziewicz, dziennikarze Cezary Polak i Konrad Piasecki, pracownicy naukowi PAN: Jacek Leociak i Barbara Boni, Paweł Trepczyński - mieszkaniec elitarnej części Żoliborza, współorganizator kampanii prounijnej, Czesław Górzański - taksówkarz oraz dwaj młodzi mieszkańcy Śródmieścia: Kamil Krępski i Albert Jawłowski. Każda z osób prowadzi nas w miejsca dla siebie ważne, związane z jej biografią, szczególnymi przeżyciami, niezwykłymi ludźmi. Czasami są to miejsca piękne, historyczne, kiedy indziej banalne, nawet irytujące, ale na swój sposób wyjątkowe, stanowiące o nieuchwytnym dla przyjezdnych klimacie Warszawy. Wędrujemy więc uliczkami Starego Miasta, poprzez blokowiska Ursynowa, mieszczańskie kwartały Mokotowa, aż do opuszczonych fabryk i zapyziałych podwórek Pragi. W swoich wypowiedziach "przewodnicy" nawiązują często do historii miasta, jego powstańczego heroizmu, wojennej zagłady, by chwilę później zatrzymać się przy pamiątkach socrealizmu sąsiadujących ze szklanymi wieżowcami - symbolem gwałtownego rozwoju miasta w latach 90. Wskazują na dwoistość stolicy mającej różne oblicza: nowoczesne, kosmopolityczne Warszawy lewobrzeżnej i tradycyjne, "folklorystyczne" prawobrzeżnej Pragi, która ostatnimi laty nabiera awangardowego, artystowskiego wyrazu. (dodano pozycję programową) 12:35 WARSZAWSKIE DZIECI '44 Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2024 Reżyseria: Jolanta Kessler Scenariusz: Jolanta Kessler Film poświęcony pokoleniu, które w momencie wybuchu II wojny światowej jeszcze nie wyszło z dzieciństwa, dojrzewało w okresie okupacji, kształtowało swój charakter i patriotyzm, pomagało i walczyło na barykadach stolicy. Jeszcze żyją ostatni kombatanci, dawni małoletni powstańcy, którzy włączyli się do walki o swoje miasto. Podzielili też los żołnierzy Armii Krajowej po zakończeniu Powstania idąc do niewoli niemieckiej, która była dla polskiej młodzieży/dzieci szokującym doświadczeniem: poczynając od przeżyć w obozie przejściowym Lamsdorf/Łambinowice, po ciężką pracę (po pozbawieniu ich statusu jeńców wojennych) w różnych zakładach produkcyjnych Niemiec. Ich cierpienia w niewoli, głód, choroby i w wielu wypadkach śmierć, są stosunkowo mało znanym fragmentem naszej historii. Przed laty badania rozpoczął prof. Damian Tomczyk, dzisiaj temat ten czeka na młodych historyków. Inspiracją do filmu była ocalona przez ś. p. Jana Łompierza i jego kolegów kolekcja zdjęć chłopców - byłych powstańców warszawskich, wykonana przez czeskiego robotnika w okresie ich niewolniczej pracy w Brockwitz. Wspomnienia czterech kombatantów - dawnych młodocianych jeńców wojennych: Jana Łompierza, Andrzeja Łysakowskiego, Stanisława Woźniaka i Juliana Kulskiego, dają szansę poznania wyjątkowego pokolenia, które w dzieciństwie musiało chwycić za broń, a po przegranej walce doświadczyło niewoli, nienawiści i okrucieństwa niemieckiego. Film jest wyrazem hołdu dla najmłodszych żołnierzy powstania warszawskiego. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 13:40 WYSPA HIPOPOTAMÓW (ISLAND OF HIPPOS) Film dokumentalny, 50 min, Hiszpania, 2020 Reżyseria: Carlos Perez Film dokumentalny o hipopotamach. To wyjątkowe zwierzęta. Na plażach wysp Bijagós, u wybrzeży Gwinei Bissau, na Atlantyku, możemy znaleźć dziwne ślady ich stóp. Hipopotamy żyją w słodkiej wodzie, ale jest populacja żyjąca w wodach przybrzeżnych, najbardziej wysunięta na zachód, spokrewniona z waleniami. Poznamy życie w tej kolonii, gdzie dominujące samce nie są towarzyskie i atakują każdego intruza, który wejdzie na ich terytorium. Będziemy śledzić ich wtargnięcia na sąsiednie tereny lub do morza i będziemy świadkami ich doskonałej adaptacji w środowisku, w którym podobno samice rodzą ze względów bezpieczeństwa. Poznamy ich środowisko i to mało znane miejsce w Afryce Zachodniej. W tym filmie zobaczymy jak w stadzie pojawi się nowy królewicz. Ma około trzech miesięcy, nie jest samodzielny i nie wytrzymuje pod wodą dłużej niż minutę. Spędza czas na grzbiecie matki - ponad tysiąckilogramowej wysepce bezwarunkowej miłości. Wie, że jest na niej bezpieczny, i schodzi z niej tylko po to, by pożywić się matczynym mlekiem. Jest najmłodszym potomkiem nietypowego hipopotamiego rodu, wyjątkowego w skali świata. Ślady tych zwierząt na plaży zdradzają ich osobliwą naturę. To jedyne hipopotamy na świecie, które kąpią się w słonych wodach otaczających ich macierzystą wyspę. (dodano pozycję programową) 17:50 NARBONA - DRUGI RZYM (NARBONNE, THE SECOND ROME / NARBONNE, LA SECONDE ROME) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2020 Reżyseria: Alain Tixier Film dokumentalny opowiadający o Narbonie w Oksytanii, gdzie zespół naukowców bada największe wykopaliska archeologiczne we Francji, aby przywrócić zapomnianą potęgę tego małego nadmorskiego miasteczka z czasów starożytności rzymskiej. W starożytności miasto było ośrodkiem Wolków. Między IV wiekiem p.n.e. a V wiekiem ne, ta zwana Narbo Martius, pierwsza kolonia rzymska, okazała się centrum handlu śródziemnomorskiego. Dzięki odkryciom archeologicznym i zapierającej dech w piersiach rekonstrukcji 3D film ożywia złoty wiek romański na ziemi galijskiej. (dodano pozycję programową) 18:55 MEGAN I HARRY. NOWY ROZDZIAŁ (MEGHAN & HARRY: THE NEW REVELATIONS) Film dokumentalny, 57 min, Wielka Brytania, 2020 Ten dokument ujawnia kulisy powstania najnowszej książki o Meghan i Harrym, pod tytułem "Finding Freedom"(w polskim przekładzie tłumaczony jako "Chcemy być wolni"), która ukazała się w 2021 roku. Jako pierwszy ujawnia prawdziwe szczegóły wspólnego życia Harry’ego i Meghan oraz rozwiewa krążące wokół nich plotki. Mamy okazję poznać nowe spostrzeżenia na temat relacji Harry'ego z Williamem i oczekiwań Meghan wobec księżnej Kate. Film ukazuje ich teraźniejsze życie poza rodziną królewską. (dodano pozycję programową) 00:30 POWSTANIE WARSZAWSKIE W DOKUMENTACH Film dokumentalny, 51 min, Polska, 1994 Scenariusz: Witold Zadrowski Lektor: Władysław Kowalski, Tomasz Marzecki Wykonawcy: Władysław Kowalski Muzyka: Eugeniusz Rudnik Witold Zadrowski przedstawia film oparty na dokumentach w większości dotąd nieznanych, dotyczących powstania warszawskiego i działań polityków, które z tamtymi wydarzeniami były związane. Swój film, będący kroniką powstania warszawskiego, Witold Zadrowski zrealizował z wyjątkową starannością. Przygotowując scenariusz i komentarz, sięgnął do sześciu książek: "Armia Krajowa w dokumentach", "Samotny bój" Tadeusza Żenczykowskiego, "W sojuszniczym Londynie" Edwarda Raczyńskiego, "Polska w II wojnie światowej" Józefa Garlińskiego, "Dni walczącej stolicy" Władysława Bartoszewskiego i "Wielka Koalicja" Włodzimierza Kowalskiego. Sam też przygotowując się do nakręcenia filmu, odnalazł wiele wcześniej nieznanych dokumentów. Poprosił również o wspomnienia przed kamerą uczestników powstania: prof. Aleksandra Gieysztora - wówczas kierownika Wydziału Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK i Tadeusza Żenczykowskiego - wówczas szefa Wydziału Propagandy AK. Wykorzystał też sekwencje wybrane z siedmiu godzin filmów dokumentalnych z powstania, fragmenty niemieckich kronik filmowych, materiały z archiwów Wytwórni Filmów Dokumentalnych i "Czołówki". Z tak bogatego materiału zbudował szczegółową kronikę powstania, lecz opowiedział ją w bardzo osobisty sposób. Opowieść o tragedii stolicy i jej mieszkańców rozpoczął od września 1939 roku, dostrzegając w bohaterskiej obronie miasta nieuchronną zapowiedź późniejszego zrywu. Relacjonując rozwój wydarzeń poprzedzających powstanie, a potem kronikę walki, pokazał działania polityków związanych z wydarzeniami, a także - jak je widziały wszystkie zaangażowane w nie strony: polska, brytyjska, radziecka i niemiecka. Przedstawił też prawdę o osamotnieniu walczącego miasta, z wyrachowaniem skazanego na zagładę. (dodano pozycję programową) 02:05 ŻE WARTO Film dokumentalny, 74 min, Polska, 2004 Reżyseria: Jadwiga Nowakowska Film jest wstrząsającą opowieścią o ludziach, którzy przeżyli powstanie warszawskie. Wspomnienia pełne euforii i bohaterstwa przeplatają się z osobistymi dramatami i tragedią. Poznajemy najróżniejsze postawy ludzi, zachowania, nastroje społeczne zupełnie dotąd nieznane. Obalone zostaje też wiele mitów funkcjonujących w powszechnej świadomości Polaków. W rozmowie uczestniczą między innymi: Jan Kurdwanowski, Zofia Szymańczuk, Lech Okołów, Magda Grodzka, Leonard Mroczek, prof. Anna Świderkówna, Jadwiga Sienkiewicz, Irena Makowska, Ewa Orlikowska - Krasnowolska, Janina Bajer - Gelertowa, Elżbieta Godlewska.