TVP Historia Wtorek, 30.07.2024 06:15 BYŁ TAKI DZIEŃ - 30 LIPCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1894 - wynaleziono płatki śniadaniowe; 1967 - zmarł Aleksander Wat; 1980 - Władysław Kozakiewicz pokazał swój gest; 1988 - powstało radio Ruiny Sztuki. 06:19 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA POPA PRAWOSŁAWNEGO NA UKRAINIE Reportaż, 24 min, Polska, 2001 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Wiktor Politow W kolejnym odcinku cyklu reportaży o codziennym życiu w krajach byłego Związku Radzieckiego spotkanie z ojcem Aleksandrem - duchownym ukraińskiej Cerkwii prawosławnej, podlegającej patriarchatowi moskiewskiemu. 06:45 SPÓR O HISTORIĘ - POLSKIE ZWYCIĘSTWA. BITWY MOŁDAWSKIE Debata, 30 min, Polska, 2020 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller W 1506 roku, w czasie wojny z hospodarem mołdawskim, Bohdanem III o Pokucie, hetman wielki koronny Mikołaj Kamieniecki rozbił Mołdawian pod Czerniowcami. Sporne terytorium ponownie przyłączono do Rzeczypospolitej. Oddziały polskie wkroczyły na Bukowinę. Nie zakończyło to jednak trwającego od 1502 roku konfliktu z hospodarem. W 1509 w drodze powrotnej, podczas przeprawy przez Dniestr, oddziały Kamienieckiego zostały zaatakowane przez Mołdawian. Wojska hospodara poniosły klęskę. Bitwa nad Dniestrem zmusiła hospodara do rokowań pokojowych. Traktat pokojowy został zawarty 23 stycznia 1510 roku w Kamieńcu Podolskim. 07:20 NAJDŁUŻSZA WOJNA NOWOCZESNEJ EUROPY - ODC. 13 ZWYCIĘSTWO BEZ WODZÓW Serial historyczny, 91 min, Polska, 1981 Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia Scenariusz: Stefan Bratkowski Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Joanna Żółkowska, Anna Nehrebecka, Bogusław Sochnacki, Wirgiliusz Gryń, Jerzy Fedorowicz, Bogusław Sobczuk, Sławomira Łozińska, Marek Walczewski, Hanna Mikuć, Magdalena Wołłejko, Wojciech Alaborski, Włodzimierz Bednarski Zbliża się koniec I wojny światowej - niepodległość Polski jest coraz bardziej realna. W zaborze pruskim rozwija się konspiracja. Frankowscy i Gieruszowie uczestniczą w tym ruchu. Wkrótce wybucha powstanie. Jednym z przywódców jest Wojciech Korfanty. W Poznaniu odbywają się wybory Polskiej Rady Ludowej i delegatów na sejm dzielnicowy. Michał Połturzycki pomaga Polakom w zdobyciu koszar i przystępuje do oddziałów powstańczych. Giną Bogumił i Katarzyna Frankowska. Przemówienie Korfantego pod ratuszem w Poznaniu, wywieszenie flagi z orłem. 09:00 KUCHNIA POLSKICH ŻYDÓW - STRASZNY WIEK XVII Magazyn kulinarny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Prowadzący: Łukasz Modelski W kolejnym odcinku poznamy przepis na wareniki. To potrawa ukraińska, w Polsce znana jako pierogi. Można przyrządzać z dowolnym farszem. Prowadzący program Łukasz Modelski przygotuje pierogi ze śliwką, a drugim daniem będą knysze. 09:35 HISTORIA POLSKI - JAK ZBUDOWANO NOWĄ WARSZAWĘ? Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Rafał Geremek Zburzenie Warszawy było wielką tragedią. Ale środowisku architektów zaraz po wojnie to wydarzenie wydawało się także wielką szansą. I radykalni moderniści, i władza komunistyczna chcieli stworzyć nowe miasto - stara przedwojenna Warszawa wydawała się im miastem zacofanym, w którym odpowiednim komfortem życia mogli się cieszyć nieliczni. 10:10 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - INWAZJA, KTÓREJ NIE BYŁO CZ. 1 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Ułłowicz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Program cykliczny popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony niemieckim przygotowaniom do odparcia inwazji aliantów w rejonie Calais, m.in. montażu działa Todt. 10:45 WISŁA OD ŹRÓDŁA DO UJŚCIA - ODC. 1. OD ŹRÓDEŁ WISŁY DO UJŚCIA DUNAJCA Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2013 Reżyseria: Paolo Volponi Obraz Wisły - od źródła do ujścia. Autorzy pokazują jej wyjątkowe wartości jako strategicznego zasobu naturalnego Polski i Europy. Film składa się z trzech odcinków podzielonych zgodnie z charakterystyką geograficzną rzeki: 1) Wisła Górna, 2) Wisła Środkowa, 3) Wisła Dolna. W trakcie filmu przemierzamy blisko 1000 km wzdłuż biegu Wisły w towarzystwie dwóch przewodników duchowych. Poprzez pryzmat ich widzenia odkrywamy rzekę, jej piękno i jej problemy. Jednym z nich jest hydrolog naukowiec, który przemierza całą Wisłę i pobiera próbki wody do przeprowadzenia analiz jej jakości; drugim zaś jest ryba łosoś. Ryba ta wyginęła z wód Wisły w 1985 r. , a obecnie jest przedmiotem wieloletniego projektu reintrodukcji prowadzonego w dopływach Górnej Wisły. W pierwszym odcinku widzimy, jak narybek łososia zostaje wypuszczany przez członków WWF (World Wild Fund for Nature) do krystalicznych wód dopływu Górnej Wisły, następnie śledzimy rozwój aż do momentu, kiedy zacznie spływać do morza. 11:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ŚLADAMI GĄSIENIC Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2018 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki To oczywiste, że w naszym obcowaniu z historią słowa to za mało. Niezbędny jest materialny łącznik pomiędzy wtedy a dziś. W przypadku wielu wojskowych dzieł inżynierskich II RP, z których zostaliśmy bezlitośnie obrabowani, wydawało się, iż nigdy nie będzie nam dane ich dotknąć. Tymczasem jest inaczej. Odwiedzamy Muzeum Wojska Polskiego, gdzie znajduje się imponująca kolekcja sprzętu wojskowego, w przeważającej części wciąż działającego. Mamy tu przegląd polskich konstrukcji pancernych, artylerię z 1939 roku i częściowo także elementy marynarki wojennej, których do niedawna nie można było nigdzie zobaczyć. 12:15 ROBIN Z SHERWOOD - ODC. 8 DZIECI IZRAELA (ROBIN OF SHERWOOD) Serial, 51 min, Wielka Brytania, 1983 Reżyseria: Richard Carpenter, Paul Knight Aktorzy: Clive Mantle, Mark Ryan, Michael Praed, Phil Rose, Ray Winstone "Robin z Sherwood", brytyjski serial fantasy nakręcony w latach 1983 - 1986, znany też w Polsce pod tytułem "Robin Hood". Serial liczy w sumie 26 odcinków nakręconych w trzech odrębnych cyklach. W pierwszych dwóch sezonach w roli tytułowej występował Michael Praed, natomiast w trzecim syn Seana Connery'ego, Jason. Producentem serialu był Paul Knight, a głównym scenarzystą Richard Carpenter. W tworzeniu scenariusza współpracowali z nim: Anthony Horowitz, Andrew McCulloch i John Flanagan. Reżyserem pierwszego sezonu był Ian Sharp, drugiego Robert Milton Young, a trzeciego Ben Bolt, James Allen, Gerry Mill, Sid Robertson i Alex Kirby. Serial nawiązuje do legendy o Robin Hoodzie; akcja filmu rozgrywa się na tle Anglii przełomu XII i XIII wieku, za panowania króla Ryszarda Lwie Serce i jego brata Jana bez Ziemi. Inicjatorem powstania tego serialu był jego producent Paul Knight; początkowo zamierzał on nakręcić sześcioodcinkowy mini - serial o przygodach Robin Hooda w nowej konwencji, odpowiadającej publiczności lat 80. XX wieku. 13:10 NAJMNIEJSZE KRAJE EUROPY - ODC. 2 MONAKO - MAŁY WIELKI KRAJ (MICROSTAATEN EP. 2 MONACO - KLEINES LAND GANZ GROSS / EUROPE'S MICROSTATES) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o najmniejszych państwach Europy. Mikropaństwa Andory, Liechtensteinu, Luksemburga, Malty, Monako i San Marino są bardzo łatwe do przeoczenia. Są wciśnięte między największe kraje. Niemniej jednak mikropaństwom udało się zachować własne tradycje oraz florę i faunę, które obecnie są rzadkością dla reszty świata. Niezwykłe lokalizacje mikropaństw często znajdują się w ekstremalnych regionach górskich lub przybrzeżnych, co czyni je rajem dla zagrożonych gatunków. Jednak stabilność ich środowiska naturalnego jest zagrożona przez problemy środowiskowe, które należy rozwiązać. Podróżujemy do każdego z tych mikropaństw i opowiadamy historie ich odważnych wysiłków na rzecz zachowania ich naturalnych cech i kulturowej autonomii. Odcinek drugi to wycieczka do Monako, niewielkiego miasta - państwa, położonego w Europie Południowej, nad Morzem Śródziemnym, w obrębie Riwiery Francuskiej. Od 1866 r. jest w unii celnej z Francją, od 1918 r. francuskie wojsko może stacjonować na terenie Monako, a Francja ma prawo zatwierdzania zawieranych przez to państwo umów międzynarodowych. Piękne, bogate, wymarzone miejsce turystyczne, owiane atmosferą luksusu. 14:15 TAJEMNICE WYSP BRYTYJSKICH - ODC. 4/4 (BRITAIN'S SECRET ISLANDS) Serial dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Stewart Mcpherson Podróż dookoła Wielkiej Brytanii, połączona ze zwiedzaniem mniejszych wysp, uznających Elżbietę II za swą królową. Jest ich ponad 6 tysięcy, niektóre wielkości boiska piłkarskiego. Rejs zaczyna się w Greenwich, pierwszy przystanek to archipelag Farne, a ostatni - opancerzone wieże Maunsella u ujścia Tamizy. Brytyjczycy ostrzeliwali z nich niemieckie samoloty, sposobiące się do bombardowania Londynu. Widzowie będą mieli okazję zobaczyć: latarnie morskie, megality, ruiny opactw i średniowiecznych zamków, pamiątki po wikingach i epoce rewolucji przemysłowej, florę i faunę oraz osobliwości geologiczne i krajobrazowe. Przed kamerę zapraszani są lokalni patrioci i historycy. Realizatorzy odwiedzą między innymi: Bass Rock - dawniej wyspa twierdza, potem więzienie, a obecnie raj dla tysięcy głuptaków. Szetlandy: mieszkańcy przebierają się za wikingów, których zresztą są często potomkami i maszerują z pochodniami. Tubylcy z Fair, najbardziej odosobnionej z zamieszkałych wysp brytyjskich, nie poddają się rozpaczy: hodują owce i z ich runa produkują słynne swetry. Z takich miejsc dobrze widać zorzę polarną, zaś mieszkańcom kulturowo i mentalnie blisko jest do Norwegów czy Islandczyków. Związki z Londynem poświadcza czerwona budka telefoniczna. Północne wody są niebezpieczne, wybrzeża skaliste i zdradliwe, na dnie morza zalega mnóstwo wraków. Koło Hebrydów pod wodą rdzewieją pozostałości niemieckiej floty, zatopionej po przegranej pierwszej wojnie światowej. Wybrzeża są usiane fortami i bunkrami, budowanymi w obawie przed inwazją Hitlera. Na wyspie Man kultywuje się celtyckie, pogańskie święta. Połączona mostem z Kornwalią arturiańska wyspa Tintagel wabi jaskinią, w której ponoć zamieszkiwał Merlin. Na wysepce Brownsea na kanale la Manche narodził się ruch skautowski: lord Baden - Powell w 1907 roku zorganizował tam obóz dla 20 młodzieńców. Narratorem i dowódcą ekspedycji jest 38 - letni Stewart McPherson, który zasłynął z serii książek o dzikiej przyrodzie, zrealizował też dla BBC i SkyVision wiele serii dokumentalnych. 15:05 KORONA KRÓLÓW - ODC 37 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2017 Reżyseria: Wojciech Pacyna, Jerzy Krysiak, Jacek Sołtysiak Scenariusz: Ewelina Chyrzyńska, Agnieszka Olejnik, Małgorzata Jurczak Zdjęcia: Krzysztof Pakulski, Jacek Fabrowicz Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Halina Łabonaska, Mateusz Król, Marta Bryła, Paulina Lasota, Agnieszka Mandat, Krzysztof Wrona, Sławomir Orzechowski, Karina Seweryn, Jacek Kopczyński, Wikroria Zembrzycka, Maurycy Popiel, Piotr Ligienza, Dominika Kryszczyńska, Grzegorz Woś, Łukasz Kornacki Odc. 37 Anna czuje się winna z powodu nagłego odejścia Egle z Wawelu. Kazimierz, chcąc okazać wsparcie smutnej żonie, wysyła gońców na poszukiwanie dwórki. Wzbudza tym ogromny gniew Jadwigi, która w efekcie podejmuje niespodziewaną decyzję. Tymczasem Pełka jest torturowany przez czeskich strażników. Czy pozostanie lojalny wobec króla? 15:40 SENSACJE XX WIEKU - TAJNA WOJNA CZ. 1 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1997 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Prowadzący: Bogusław Wołoszański Po klęsce pod Moskwą, w grudniu 1941 roku Hitler uznał, że wojny wygrać nie może. Wtedy rozpoczęły się tajne rokowania pomiędzy Niemcami a ZSRR i aliantami zachodnimi. Jest to najbardziej pasjonująca część historii XX wieku. Pierwszy z serii programów "Tajna Wojna Adolfa Hitlera" przedstawia kontakty polityków radzieckich, niemieckich i amerykańskich. 16:15 SENSACJE XX WIEKU - TAJNA WOJNA CZ. 2 Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 1997 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Prowadzący: Bogusław Wołoszański Po klęsce pod Moskwą, w grudniu 1941 roku Hitler uznał, że wojny wygrać nie może. Wtedy rozpoczęły się tajne rokowania pomiędzy Niemcami a ZSRR i aliantami zachodnimi. Jest to najbardziej pasjonująca część historii XX wieku. Pierwszy z serii programów "Tajna Wojna Adolfa Hitlera" przedstawia kontakty polityków radzieckich, niemieckich i amerykańskich. 16:45 HISTORIA POLSKI - RYSZARD SZURKOWSKI - WYŚCIG PRZEZ ŻYCIE Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2021 Reżyseria: Zbigniew Rytel Scenariusz: Zbigniew Rytel Zdjęcia: Ładysław Lipkowski, Marian Kostra Dla każdej telewizji trudnym momentem jest sytuacja, kiedy odchodzi jakaś wybitna postać ze świata sportu i nagle okazuje się, że nie ma żadnego materiału, który sumowałby jej/jego osiągnięcia. Okazuje się też, że już nie uda się porozmawiać z bohaterem dawnych czasów. Może warto rozpocząć produkcję filmów biograficznych, opisujących wielkich sportowców z naszej przeszłości. One są cenne nie tylko w momencie śmierci bohatera, ale też są atrakcyjnym uzupełnieniem bieżącej oferty programowej. Pierwszym przykładem jest Ryszard Szurkowski. Jego sportowe osiągnięcia wystarczą, żeby zrobić film z wykorzystaniem materiałów archiwalnych i wspomnień samego kolarza. 17:50 SPÓR O HISTORIĘ - UKŁAD SIKORSKI - MAJSKI Debata, 31 min, Polska, 2014 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Maciej Zakrocki Wykonawcy: Zbigniew Wawer, Janusz Zuziak, Grzegorz Łukomski Podpisany 30 lipca 1941 roku w Londynie układ polsko - sowiecki, od nazwisk sygnatariuszy znany układem Sikorski - Majski, przywracał stosunki dyplomatyczne pomiędzy Związkiem Radzieckim a Polską. Tym samym kończył stan wojny, de facto istniejący od agresji sowieckiej 17 września 1939. Rozmowy podjęto po napaści Hitlera na Związek Radziecki. Stroną pośredniczącą w nich był rząd brytyjski, któremu zależało na stworzeniu koalicji antyhitlerowskiej. Według Amerykanów, układ wydobył sprawę polską z otchłani, w którą strącił ją sojusz Berlina i Moskwy z sierpnia 1939 roku. Ten jeden z najważniejszych aktów prawnych zawartych przez Rząd RP w latach II wojny światowej stał się powodem poważnego kryzysu politycznego we władzach Rzeczypospoltej na uchodźstwie. Generał Władysław Sikorski przeforsował treść układu i podpisał go, korzystając z pomocy rządu Churchilla. Stało się to jednak wbrew opinii prezydenta Władysława Raczkiewicza i ponad połowy członków rządu. Układ pomijał kluczową dla Polski kwestię granic zagwarantowanych traktatem ryskim. Pozostawiono jedynie formułę o uznaniu układów sowiecko - niemieckich z 1939 roku za niebyłe. Doraźnie układ oznaczał uwolnienie z łagrów i zesłania dziesiątek tysięcy Polaków i utworzenie Armii Polskiej w Związku Radzieckim. Dowództwo nad nią objął zwolniony z sowieckiego więzienia generał Władysław Anders. 18:30 TAJEMNICA ENIGMY - ODC. 1/8 - MARSZ W HISTORIĘ Serial TVP, 43 min, Polska, 1980 Reżyseria: Roman Wionczek Scenariusz: Zenon Różewicz, Roman Wionczek, Stanisław Strumph-Wojtkiewicz Aktorzy: Tadeusz Borowski, Piotr Frączewski, Piotr Garlicki, Andrzej Szczepkowski, Janusz Zakrzeński, Henryk Bista, Jerzy Kamas, Eugeniusz Kamiński, Zygmunt Kęstowicz, Andrzej Lejborek, Jan Machulski, Grażyna Marzec, Tadeusz Pluciński, Jolanta Wołłejko, Józef Zacharewicz Opowieść o dramatycznych losach polskich inżynierów, którzy byli autorami jednego z najważniejszych dokonań w dziejach światowej myśli strategicznej. Mianem tym historycy określili dekryptaż niemieckiej maszyny szyfrującej "Enigma". Osiągnięcie to wywarło znaczący wpływ na przebieg II wojny światowej i przyśpieszyło ostateczną kapitulację Niemiec. Serial Romana Wionczka jest rozbudowaną wersją kinowego filmu pt. "Sekret Enigmy". Twórcy cyklu rozszerzyli zwłaszcza wątki osobiste polskich uczonych, wprowadzili też na ekran więcej postaci historycznych, takich jak król Jerzy VI, Winston Churchill czy Józef Stalin. Akcja rozpoczyna się w 1931 roku. Do Poznania powraca ze stypendium w Getyndze Marian Rejewski - młody, utalentowany matematyk. Nie rezygnując z posady na uczelni, rozpoczyna również pracę dla biura szyfrów Sztabu Głównego. Zostaje przydzielony do zespołu zajmującego się dekryptrażem niemieckich kodów. Rejewski jako pierwszy wpada na pomysł, jak należy je odczytywać. Dzięki pomocy techników z fabryki "AVA" kryptolodzy odtwarzają konstrukcję "Enigmy" - niemieckiej maszyny szyfrującej. Tymczasem do Polski przybywa grupa francuskich i angielskich oficerów wywiadu. W ośrodku w podwarszawskich Pyrach zapoznają się z najnowszymi, sensacyjnymi dokonaniami polskiego biura szyfrów. 19:20 TAJEMNICA ENIGMY - ODC. 2/8 - ZAPROSZENIE DO WARSZAWY Serial Serial wojenno - sensacyjny, 41 min, Polska, 1980 Reżyseria: Roman Wionczek Scenariusz: Zenon Różewicz, Roman Wionczek, Stanisław Strumph-Wojtkiewicz Aktorzy: Tadeusz Borowski, Piotr Frączewski, Piotr Garlicki, Andrzej Szczepkowski, Janusz Zakrzeński, Henryk Bista, Jerzy Kamas, Eugeniusz Kamiński, Zygmunt Kęstowicz, Andrzej Lejborek, Jan Machulski, Grażyna Marzec, Tadeusz Pluciński, Jolanta Wołłejko, Józef Zacharewicz W lipcu 1939 roku do Polski przybywa grupa angielskich i francuskich oficerów wywiadu, a wśród nich przyjaciel ppłk. Langera, major Gustave Betrand (po wojnie autor publikacji, dzięki którym udział Polaków w złamaniu tajemnicy "Enigmy" stał się wreszcie powszechnie znany). W ośrodku w Pyrach pod Warszawą zapoznają się z najnowszymi osiągnięciami polskiego biura szyfrów i ku swemu zdumieniu oglądają egzemplarz polskiego odpowiednika "Enigmy", z zastrzeżeniem, że kiedy sprawa przestanie być tajemnicą, polski wkład w zwycięstwo zostanie ujawniony. Tymczasem dowództwo niemieckie i sam Hitler nabierają absolutnego przekonania, że szyfry "Enigmy" są wyłącznie ich tajemnicą, zwłaszcza że wywiadowi niemieckiemu nie udaje się uzyskać jakichkolwiek informacji świadczących o działalności kryptologów, a agenci, którzy próbowali przeniknąć do ośrodka w Pyrach, ponieśli porażkę. 1 września o świcie Różycki odczytuje tekst rozkazu Hitlera o rozpoczęciu działań wojennych. 20:10 PODZIEMNE WŁOCHY - AMELIA I NARNI. ODC. 4/8 (UNDER ITALY) Serial dokumentalny, 60 min, Włochy, 2016 Reżyseria: Dario Marani Pełna przygód podróż po podziemnym, nieznanym i tajemniczym świecie kryjącym się zarówno pod największymi miastami, jak i wioskami Włoch. Miały one często ogromne znaczenie historyczne, dlatego ich eksploracja pozwala poznać od podszewki dawne i współczesne dzieje tego kraju. W każdym odcinku gospodarz serii, amerykański archeolog Darius Arya, osobiście odkrywa włoskie podziemia: od Rzymu do Neapolu, od Narni do Gran Sasso, przez miejsca o ogromnym znaczeniu historycznym i archeologicznym, po współczesne miejskie kanały, a to pozwala prześledzić historię Italii od prehistorii, przez epokę grecko - rzymską, wczesnego chrześcijaństwa i średniowiecze do dziś. 21:20 POWSTANIE WARSZAWSKIE Dokument fabularyzowany, 82 min, Polska, 2014 Reżyseria: Jan Komasa Scenariusz: Joanna Pawluśkiewicz, Jan Ołdakowski, Piotr Śliwowski Aktorzy: Michał Żurawski - Karol, Maciej Nawrocki - Witek, Mirosław Zbrojewicz - Prezes, Agnieszka Kunikowska - Joanna, Ewa Kania - Grochowska - matka, Jacek Czyż - Witek po latach Muzyka: Bartosz Chajdecki "Powstanie Warszawskie" zapowiadano jako "pierwszy na świecie fabularny dramat wojenny non - fiction". Zrekonstruowane i pokolorowane kroniki powstańcze, obrazujące dramat owych 63 dni. Wyprodukowany przez Muzeum Powstania Warszawskiego film został zmontowany w całości z materiałów dokumentalnych, autentycznych kronik filmowych kręconych w sierpniu 1944 roku w Warszawie. W archiwalne materiały został wpleciony wątek fabularny. Głównym bohaterom głosu użyczyli aktorzy, m.in. Maciej Nawrocki, Michał Żurawski i Mirosław Zbrojewicz. Historia przedstawiona oczami dwóch braci, operatorów filmowych, świadków walk oddziałów powstańczych z przeważającymi siłami niemieckimi. Realizatorzy Powstańczych Kronik Filmowych wykonują rozkazy dla Biura Informacji i Propagandy Armii Krajowej i zgodnie z oczekiwaniami swego dowódcy dokumentują codzienne życie cywilnej ludności powstańczej stolicy. Przygotowana przez nich kronika ma być wyświetlana w kinie Palladium. Bracia znajdują się w samym centrum dramatycznych wydarzeń i sami stają się bezpośrednimi uczestnikami powstania. Dołączają do jednego z oddziałów, z którym idą na akcję. Mają wreszcie okazję zarejestrować obraz prawdziwej wojny, o czym marzyli od początku. Rzeczywistość przerasta ich najśmielsze wyobrażenia o powstaniu. Uświadamiają sobie, że są świadkami dokonującej się apokalipsy. Muszą zatrzymać w kadrze ten obraz i za wszelką cenę ocalić dla potomnych taśmy z materiałem z powstańczej Warszawy. 2015 Orzeł (Polska Nagroda Filmowa) - Nagroda w kategorii: Najlepszy film dokumentalny 2015, Bartosz Putkiewicz Orzeł (Polska Nagroda Filmowa) - Nagroda w kategorii: Najlepszy dźwięk. 22:55 "SENSACJE XX WIEKU" - WŁASOW (GEN. WŁASOW) Widowisko, 44 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Aktorzy: Mirosław Baka, Adam Woronowicz, Bartosz Porczyk, Marek Kasprzyk, Anita Jańcia, Bartłomiej Krat Tego człowieka dwukrotnie skazano na śmierć: w 1946 roku, na mocy wyroku sowieckiego sądu, został powieszony na strunie fortepianowej, co miało przedłużyć jego mękę. Po raz drugi skazano go na śmierć cywilną, gdy propaganda rozpowszechniała fałszywe informacje o jego żołnierzach, którzy mieli mordować powstańców i ludność cywilną w Warszawie w 1944 roku. Było to oczywiste kłamstwo, gdyż w Warszawie nie było żołnierzy, a zbrodnie popełniali degeneraci Kamińskiego. Kim był generał Andrej Własow? Dlaczego ten bohater bitwy pod Moskwą w 1941 roku, decydującej dla dalszego biegu wojny, podjął kolaborację z Niemcami? Jak to się stało, że w 1945 roku, już po zakończonej wojnie, został schwytany przez NKWD? Dopiero teraz, na podstawie ujawnionych dokumentów, można odtworzyć dramatyczne wydarzenia. Jednakże wciąż nieznana pozostaje relacja Własowa i pułkownika (późniejszego generała) Reinharda Gehlena, szefa wywiadu wojskowego Fremde Heere Ost. Dlaczego ten oficer tak zabiegał o utworzenie armii Własowa, na co Hitler zgodził się dopiero w ostatnim okresie wojny? Jedyne źródło, w którym można szukać odpowiedzi na to pytanie - pamiętnik Gehlena - jest absolutnie niewiarygodne. A może przebiegłym szefem FHO nie kierowały pobudki patriotyczne, lecz chęć wykorzystania żołnierzy i zwolenników Własowa w siatce szpiegowskiej, którą budował na terenie ZSRR i którą bardzo sprawnie wykorzystał po wojnie. 23:55 RODEM SPOD JAZŁOWCA Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska Film dokumentalny zupełnie niezwykły i bardzo dzisiaj aktualny, wszak historia lubi się powtarzać, a tradycja jest siłą narodu. Najbardziej spośród całej przedwojennej kawalerii i stoczonych zwycięskich walk wyróżnia się 14. Pułk Ułanów Lwowskich, który po fenomenalnej szarży podczas bitwy pod Jazłowcem w 1919 roku przyjął nazwę - Jazłowiecki. Dzisiaj to już trzecie pokolenie tamtych walczących kawalerzystów wkłada mundury 14. Pułku Ułanów Jazłowieckich i przygotowuje rekonstrukcję tych dumnych, niezwykłych wydarzeń w naszej historii XX wieku. Wszystko dokładnie w oparciu o wierną dokumentację historyczną i relacje świadków. 00:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ŚLADAMI GĄSIENIC Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2018 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki To oczywiste, że w naszym obcowaniu z historią słowa to za mało. Niezbędny jest materialny łącznik pomiędzy wtedy a dziś. W przypadku wielu wojskowych dzieł inżynierskich II RP, z których zostaliśmy bezlitośnie obrabowani, wydawało się, iż nigdy nie będzie nam dane ich dotknąć. Tymczasem jest inaczej. Odwiedzamy Muzeum Wojska Polskiego, gdzie znajduje się imponująca kolekcja sprzętu wojskowego, w przeważającej części wciąż działającego. Mamy tu przegląd polskich konstrukcji pancernych, artylerię z 1939 roku i częściowo także elementy marynarki wojennej, których do niedawna nie można było nigdzie zobaczyć. 01:35 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DECYDUJĄCA BITWA Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony największej bitwie pancernej w dziejach świata, bitwie na Łuku Kurskim w 1943 roku.