TVP Historia Sobota, 03.08.2024 Zmiany z dnia 18.07.2024 w stosunku do raportu z dnia 01.07.2024 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 07:05 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 173 (SEZON 2 ODC. 48) Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2024 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz, Tomasz Matuszczak, Piotr Fiedziukiewicz Scenariusz: Anna Krasuska, Ewa Ratusińska, Małgorzata Jurczak Aktorzy: Sebastian Skoczeń, Maria Pawłowska, Maja Szopa, Przemysław Stippa, Mateusz Weber, Agnieszka Wagner, Aleksandra Radwan, Zbigniew Stryj, Michał Bajor, Klara Williams, Joanna Moro, Anastazja Skoczeń, Adam Bilewicz, Wacław Warchoł, Robert Jarociński Rycerz królowej. 29 listopada 1427 rok. Świdrygiełło (Michał Chruściel) dobija Jagiełłę (Sebastian Skoczeń) rewelacjami o przedślubnym afekcie Hinczy (Kamil Szklany) i Zofii (Maria Pawłowska). Hincza jest w wawelskim lochu przesłuchiwany przez Głowacza (Mateusz Weber). A Jagiełło przesłuchuje Semena Holszańskiego (Zbigniew Stryj) i siostrę królowej Wasylisę (Aleksandra Radwan). Zofia przekonuje księżną Aleksandrę Mazowiecką (Agnieszka Wagner) do swej niewinności. Udaje się jej także pozyskać Oleśnickiego (Przemysław Stippa). Królowa zaczyna rodzić wcześniej niż to było przewidziane. Pietrek (Mateusz Tomaszewski) powoli odzyskuje pamięć. Prosi Oleśnickiego o pracę na Wawelu. Szewc Czesław (Jarosław Gruda) przyłapuje Niemirę (Renia Gosławska) i Lecha (Mariusz Jakus) na sianie. Gromek (Adam Zdrójkowski) ma szansę na wyzwolenie na mistrza pod warunkiem, że ożeni się z Niemirą. (dodano pozycję programową) 07:40 DZIEWCZYNY Film dokumentalny, 21 min, Polska, 2009 Reżyseria: Małgorzata Brama, Rafał Skalski Scenariusz: Małgorzata Brama, Rafał Skalski Zdjęcia: Jan Prosiński, Filip Drożdż Ilustrowany archiwalnymi materiałami portret odchodzącego pokolenia, uczestniczek powstania warszawskiego. Tytułowe bohaterki tego filmu łączy właśnie wojenna przeszłość. To dziewczyny z batalionu Parasol. Czym obecnie żyją? Czy wojna była najważniejszym wydarzeniem w ich życiu? Czy wreszcie ich przyjaźń przetrwała próbę czasu? W 1944 r. "Dewajtis" miała zaledwie 15 lat, "Kama" 18, "Jeanette" 21, a "Wacka" 19. Oprócz pierwszej z nich, która poświęciła się karierze naukowej i zazwyczaj unika życia publicznego, pozostałe bohaterki filmu chętnie biorą udział w zjazdach, spotkaniach z młodzieżą i dziećmi, podczas których wspominają dramatyczne dni powstania, opowiadają o swoich wojennych przeżyciach i doświadczeniach. Mimo sędziwego już wieku doskonale pamiętają czasy młodości, kiedy najpiękniejsze lata życia bez żalu oddawały walce o wolność ojczyzny. Elżbieta Dziębowska "Dewajtis" brała udział w akcjach Kutschera i Koppe, walczyła w powstaniu jako łączniczka pułkownika "Radosława". W powojennej Polsce zapisała się jako wykładowczyni muzykologii na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz jako autorka encyklopedii muzycznej. Od ponad 30 lat mieszka we wsi Jurgów malowniczo położonej pod Tatrami. Trzy pozostałe bohaterki dokumentu są mieszkankami Warszawy. Janina Szczęsna "Jeanette" w powstaniu była sanitariuszką, jako jedyna dziewczyna po upadku Czerniakowa przepłynęła Wisłę. Po wojnie pracowała w Instytucie Wydawniczym PAX. Wacława Jurczakowska "Wacka" była sanitariuszką, została ciężko ranna na Starym Mieście. Po wojnie skończyła medycynę, wydział stomatologii. Maria Stypułkowska - Chojecka "Kama" brała udział w siedmiu zbrojnych akcjach, m. in. Kutschera, Koppe, Weffels. Jako sanitariuszka w powstaniu przeszła cały szlak bojowy batalionu Parasol. Obecnie jest wiceprzewodniczącą Rady Nadzorczej Stowarzyszenia Szarych Szeregów. W 2009 r. została powołana do Komitetu Honorowego obchodów 65. rocznicy Powstania Warszawskiego. Film dokumentalny, Polska 2009 Scenariusz i reżyseria: Małgorzata Brama, Rafał Skalski Zdjęcia: Jan Prosiński, Filip Drożdż, Jakub Giza (zmodyfikowano opis: Omówienie) 08:05 W KOTLE HISTORII - GORĄCZKA ARCHEOLOGICZNA. ODKRYCIE BISKUPINA Magazyn, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Prowadzący: Łukasz Modelski W 1933 roku na skutek melioracji obniżył się poziom wody w Jeziorze Biskupińskim. Spod tafli wody wychynęły regularne drewniane kształty. Tak rozpoczęła się największa przygoda polskiej archeologii pradziejowej i najważniejszy poligon archeologiczny międzywojnia. Biskupin badano w czasie II wojny, w PRL, bada się dziś. Tajemnicza osada kultury łużyckiej wciąż odsłania tajemnice, między innymi kulinarne. Próbujemy rekonstruować pradziejową kuchnię. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 09:10 CZARNE CHMURY - ODC. 1/10 - SZAFOT Serial przygodowy, historyczny, 50 min, Polska, 1973 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Ryszard Pietruski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Leonard Pietraszak, Ryszard Pietruski, Edmund Fetting, Stanisław Niwiński, Tadeusz Białoszczyński, Anna Seniuk, Janusz Zakrzeński, Jerzy Zelnik, Artur Młodnicki, Mariusz Dmochowski, Józef Nalberczak, Bronisław Pawlik, Mieczysław Stoor, Joanna Kostusiewicz, Elżbieta Starostecka Polski Fanfan, pierwszy polski serial spod znaku "płaszcza i szpady" - pisano o "Czarnych chmurach" w prasie z lat 70. Osią fabuły stały się dramatyczne epizody z walk o utrzymanie przy Polsce Prus Książęcych. Pozostawały one w lennej zależności od Rzeczypospolitej od 1525 r. , kiedy Albrecht Hohenzollern sekularyzował państwo zakonne i złożył w Krakowie hołd królowi polskiemu. W XVII wieku na mocy traktatów welawsko - bydgoskich ziemie te przypadły elektorowi brandenburskiemu. Polska była wówczas krajem wolności szlacheckich, w Prusach szlachcie wiodło się znacznie gorzej. Na czele opozycji przeciwko elektorowi Fryderykowi Wilhelmowi stanął pułkownik Krystian Ludwik Kalkstein-Stoliński. W 1670 r. musiał uciekać z Prus do Polski. Podstępnie zwabiony do rezydencji ambasadora Brandta w Warszawie, na rozkaz elektora został porwany, mimo protestów polskiej szlachty i osobistego wstawiennictwa króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego - skazany na karę śmierci i stracony w Kłajpedzie w 1672 r. Burzliwe dzieje Kalksteina-Stolińskiego stały się osnową scenariusza serialu telewizyjnego. Oczywiście, jak wielokrotnie podkreślał reżyser Andrzej Konic, w "Czarnych chmurach" nie można doszukiwać się zbyt dosłownych analogii do głośnej w Rzeczypospolitej "sprawy Kalksteina" ani bohaterowi serialu, pułkownikowi Krzysztofowi Dowgirdowi, przypisywać cech historycznego pierwowzoru. Jest to przede wszystkim film akcji, awanturniczo-przygodowy, a więc na pierwszy plan wysuwają się ucieczki, pogonie, pojedynki, intrygi i oczywiście miłość. Całość skonstruowana na zasadzie powieści-rzeki, składa się z dziesięciu godzinnych odcinków. Realizacja trwała przeszło rok, poza łódzkim atelier zdjęcia kręcono w pięknych wnętrzach w Baranowie, w Pałacu Biskupim w Kielcach i w Rytwianach pod Kielcami, w Łączynku, Krakowie i in. , a malownicze plenery, m. in. pod Augustowem. W głównych rolach upamiętnili się Leonard Pietraszak jako pułkownik Dowgird i Ryszard Pietruski jako jego wachmistrz i przyjaciel, kuty na cztery nogi sługa Kacper. Sercami nieustraszonych zabijaków zawładnęły: piękna starościanka Anna (Elżbieta Starostecka), wychowanica hetmana Sobieskiego (Mariusz Dmochowski), oraz impetyczna szlachcianka Magda (Anna Seniuk). Do Lecka zbliża się cwałem kilku jeźdźców pod wodzą pułkownika Dowgirda. W sali miejskiego ratusza toczy się właśnie proces przeciwko mieszczaninowi Stolpeckiemu oskarżonemu o zdradę stanu - działanie na rzecz powrotu Prus do Polski. Namiestnik elektora, von Hollstein, żąda kary śmierci. Na salę rozpraw wkracza na czele zbrojnych pułkownik rajtarii elektorskiej, Krzysztof Dowgird. Rzuca pod nogi namiestnika szpadę oficerską, publicznie protestując przeciw gwałceniu prawa. Wymówiwszy służbę elektorowi, on i jego ludzie stają do walki z dragonami rotmistrza Zaremby. Tym razem rotmistrz triumfuje - nie udaje się uwolnić oskarżonego Stolpeckiego, w walce giną najbliżsi przyjaciele Dowgirda, on sam trafia do więzienia. Na wolności pozostaje jedynie Kacper. W czasie uczty na zamku Hollsteina sprytny wachmistrz dostaje się do celi i uwalnia więźnia. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 13:40 WOJOWNICY CZASU - "GOTUJ SIĘ!", CZYLI ŻOŁNIERSKA KUCHNIA Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Wybitny wódz i strateg żyjący w XVII wieku, Raimondo Montecuccoli powiedział kiedyś, że więcej armii zostało zniszczonych przez brak pożywienia niż w wyniku bitwy. Rzeczywiście, o ileż łatwiej zmotywować się do walki żołnierzowi sytemu niż głodnemu. W tym odcinku zobaczymy, jak przez stulecia wojen karmiono wojowników, od których zależały losy królestw i imperiów. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 14:20 W PUSTYNI I W PUSZCZY - CZ. 2 Film przygodowy, 91 min, Polska, 1973 Reżyseria: Władysław Ślesicki Scenariusz: Władysław Ślesicki Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Tomasz Mędrzak, Monika Rosca, Stanisław Jasiukiewicz, Edmund Fetting, Zygmunt Hobot, Ahmed Marei, Ahmet Hegazi, Ibrahim Shemi, Emos Bango, Malija Mekki Dalszy ciąg opowieści o przygodach Stasia i Nel - bohaterów popularnej powieści Henryka Sienkiewicza i zrealizowanego na jej podstawie filmu. W czasie wędrówki przez sawannę pełną dzikich zwierząt pewnej burzliwej nocy lwy pożerają konie. W zawalonym skałami wąwozie dzieci znajdują wygłodniałego słonia, na którym będą dalej podróżować. Nadają mu imię King. W ogromnym baobabie przeczekują porę deszczową. Nel zapada na malarię. Staś odnajduje obóz umierającego podróżnika i geografa Samuela Lindego, który oddaje mu zapasy lekarstw i amunicji oraz instruuje, w którym kierunku wędrować. Na wioskę murzyńską napadają handlarze niewolników, Staś pomaga pokonać napastników. Wdzięczni mieszkańcy wioski wyprawiają dzieci w dalszą drogę. Kiedy wyczerpana brakiem wody i wędrówką gromadka błądzi po pustyni - Staś dostrzega na horyzoncie sylwetki ludzi. Daje znaki strzałami ze sztucera. W odpowiedzi widzi wystrzelone race. (dodano pozycję programową) 17:00 KALENDARIUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO Felieton, 1 min, Polska, 2018 Autor: Anna Szołajska Lektor: Krzysztof Ziemiec Kalendarium Powstania Warszawskiego obejmuje dni od 1 sierpnia do 3 października 1944 roku. Jest to cykl 63 felietonów, poświęconych wydarzeniom poszczególnych dni Powstania. Każdego dnia zostanie wyemitowany 60 - sekundowy felieton na temat tego, co danego dnia działo się w Warszawie roku 1944. Kalendarium opatrzono specjalną grafiką, archiwalnymi zdjęciami oraz nagraniami obrazującymi wydarzenia z poszczególnych dni Powstania oraz wypowiedziami świadków. Walorem kalendarium jest także jego warstwa wizualna i muzyczna. Poszczególne felietony charakteryzują się dynamicznym montażem oraz muzyką. Opiekę merytoryczną nad projektem sprawowali historycy z Muzeum Powstania Warszawskiego oraz eksperci z TVP Historia. Kalendarium ma dynamiczną formę, dlatego każdy odcinek trwa dokładnie 1 minutę. (usunięto pozycję programową) 19:00 GIGANCI HISTORII - JAN MATEJKO (dodano pozycję programową) 19:00 GIGANCI HISTORII - ODC. 43. POWSTANIE WARSZAWSKIE Teleturniej, 45 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Prowadzący: Przemysław Babiarz W największym zrywie oporu w Europie w czasie II wojny światowej zginęło 16 tysięcy żołnierzy i 200 tysięcy cywilów. Powstańcy warszawscy stanęli na ochotnika przeciwko niemieckiej okupacji 1 sierpnia 1944 roku. Marzenie o życiu w wolnej od Niemców i nadciągających Rosjan Polsce było większe niż strach. Przez dwa miesiące warszawiacy walczyli z miażdżącą przewagą wroga. Chcieli żyć normalnie. W tym czasie działały kina i odbywały się spektakle teatralne, na ślubnym kobiercu stanęło 256 par. Dzięki tym ludziom Warszawa przeżyła własną śmierć. Powstanie warszawskie, które wpłynęło na losy i postawy kolejnych pokoleń Polaków, będzie tematem tego odcinka teleturnieju. (dodano pozycję programową) 00:05 KOTWICA PW - TYLKO TRZY MAŹNIĘCIA PĘDZLEM... Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2013 Scenariusz: Dominik Kaźmierski Film dokumentalny o historii i kulisach opracowania jednego z najbardziej znanych symboli polskiej konspiracji - kotwicy, będącej znakiem Polski Walczącej.