TVP Nauka Poniedziałek, 29.07.2024 06:10 JAK TO DZIAŁA - ODC. 39 METRO Magazyn, 25 min, Polska, 2013 Historia warszawskiego metra sięga lat międzywojennych. Jak dotąd mamy tylko jedną linię. W porównaniu z Londynem, Paryżem, Pragą czy Budapesztem wygląda to naprawdę skromnie. Ale możemy już podziwiać imponującą budowę centralnego odcinka drugiej linii, choć nie obeszło się bez problemów podczas prac budowlanych. W tym odcinku zobaczymy nie tylko gotowe nowe tunele, ale też m.in. myjnię dla pociągów i nowoczesny wagon rozłożony na części. Metro jednak jest nie tylko środkiem transportu. To przestrzeń, w której krzyżuje się wiele dziedzin sztuki, w tym także kultura. Do historii przeszedł pewien eksperyment na jednej ze stacji waszyngtońskiego metra, gdzie słynny skrzypek Joshua Bell wcielił się w rolę przygodnego grajka. Jak się skończyła ta historia? 06:40 ASTRONARIUM - 9/21 (120) - PROMIENIOWANIE KOSMICZNE Magazyn, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Cząstki pędzące przez Wszechświat z niewyobrażalną wręcz prędkością. Pojedyncze drobiny materii niosące ze sobą energie, o jakich na Ziemi nawet nam się nie śniło. To tak zwane promieniowanie kosmiczne. W programie pokażemy, czego możemy się dzięki niemu dowiedzieć. I jaki może mieć ono wpływ na naszą planetę. 07:20 CZY WIESZ, ŻE? - /252/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:55 PODWODNY RAJ BORNEO - ŚWIĄTYNIE Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 08:30 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - SZALONY GENIUSZ - ŚWIATOWY SYSTEM BEZPRZEWODOWY (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Nikola Tesla. Był genialnym inżynierem, który pokonał potężnego Edisona, opracowując pierwszy na świecie system dystrybucji energii elektrycznej na dużą skalę, zapoczątkowując tym samym Erę Elektryczności. Ponad sto lat temu realizował projekty mające na celu stworzenie praktycznej komunikacji bezprzewodowej, która pomogłaby napędzać nowoczesną technologię telefonii komórkowej, a nawet technologie bezprzewodowej dystrybucji energii elektrycznej. Niestety, im bardziej gorliwie dążył do swoich ideałów, tym częściej inwestorzy go omijali, ostatecznie spychając Teslę do roli szalonego naukowca z zaledwie garstką kultowych wyznawców. W tym odcinku odkrywamy tragedie i ukryte tajemnice z życia geniusza, który znacznie wyprzedzał swoje czasy. 09:20 NIELETNI INŻYNIEROWIE Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2021 Reżyseria: Hanna Polak, Aleksandra Skowron Polscy inżynierowie skonstruowali i testują nowatorski żagiel deorbitacyjny, który umieszczany przy satelitach może stać się przełomem dla branży kosmicznej na całym świecie. Modele do testów żagla przygotowały pod ich nadzorem 12-14-letnie dzieci. I to one właśnie, ze wsparciem Centrum Badań Kosmicznych, dostarczą inżynierom informacji, które przydadzą się w misji. Bohaterów filmu spotykamy w chwili rozpoczęcia edukacji w gimnazjum. Nowa szkoła, nowi koledzy i nauczyciele. Nauka kojarzy im się z przymusem i obowiązkiem. Obserwujemy narodziny pasji, otwieranie się na wiedzę. Przewodnikiem po świecie nauki jest Ignacy, nietuzinkowy nauczyciel przypominający genialną kreację Robina Williamsa z filmu "Stowarzyszenie Umarłych Poetów". Jest on jednak postacią realną i bardziej charyzmatyczną. "Nieletni inżynierowie" to opowieść o tym, jak dzieci współpracują z polskimi inżynierami. Co istotne, w filmie nie ma tzw. młodych geniuszy, ale dzieci ze zwykłych rodzin. Dzieci, które każdy z widzów może odnaleźć wokół siebie. Film o marzeniach, odkryciu pasji i o tym, jak spotkanie odpowiedniej osoby (w tym przypadku nauczyciela fizyki) na swojej drodze może odmienić nastoletnie życie. 10:20 RAPORT NAUKOWY - 72 23 min, Polska, 2024 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 10:50 OPERACJA ZDROWIE - MAGAZYN MEDYCZNY - /8/LIPEDEMA - CHOROBA GRUBYCH NÓG Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny, który prezentuje innowacyjne metody diagnostyczne i terapie dostępne w Polsce. Każdy odcinek - to inne schorzenie. Lekarze wskazują objawy, na które warto zwrócić uwagę i mówią, w jaki sposób diagnozuje się chorobę. Pacjenci opowiadają o swoich doświadczeniach związanych z leczeniem i co musieli zmienić w życiu, żeby uniknąć nawrotu choroby. Nazwa lipedema pochodzi z połączenia dwóch określeń: z języka greckiego - lipos znaczy tłuszcz oraz z języka angielskiego edema. - oznaczającego obrzęk. To choroba przewlekła charakteryzująca się nieproporcjonalnym przyrostem komórek tłuszczowych na kończynach dolnych lub rzadziej górnych. W istocie jednak, nie jest to obrzęk, a patologiczna, hormonozależna dyslokacja tkanki tłuszczowej określana potocznie - choć niewłaściwie - jako obrzęk tłuszczowy. Rzeczywiste przyczyny prowadzące do rozwoju patologicznego rozrostu tkanki tłuszczowej nie są znane. Ponieważ choroba ta występuje zwykle u kobiet, zakłada się, że ma przyczyny hormonalne i genetyczne. Czynnikami wyzwalającymi tę przewlekłą chorobę są głównie zmiany hormonalne zachodzące w organizmie, w okresie dojrzewania, ciąży lub menopauzy. 11:25 ASTRONARIUM - 9/21 (120) - PROMIENIOWANIE KOSMICZNE Magazyn, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Cząstki pędzące przez Wszechświat z niewyobrażalną wręcz prędkością. Pojedyncze drobiny materii niosące ze sobą energie, o jakich na Ziemi nawet nam się nie śniło. To tak zwane promieniowanie kosmiczne. W programie pokażemy, czego możemy się dzięki niemu dowiedzieć. I jaki może mieć ono wpływ na naszą planetę. 12:00 JAK TO DZIAŁA - ODC. 39 METRO Magazyn, 25 min, Polska, 2013 Historia warszawskiego metra sięga lat międzywojennych. Jak dotąd mamy tylko jedną linię. W porównaniu z Londynem, Paryżem, Pragą czy Budapesztem wygląda to naprawdę skromnie. Ale możemy już podziwiać imponującą budowę centralnego odcinka drugiej linii, choć nie obeszło się bez problemów podczas prac budowlanych. W tym odcinku zobaczymy nie tylko gotowe nowe tunele, ale też m.in. myjnię dla pociągów i nowoczesny wagon rozłożony na części. Metro jednak jest nie tylko środkiem transportu. To przestrzeń, w której krzyżuje się wiele dziedzin sztuki, w tym także kultura. Do historii przeszedł pewien eksperyment na jednej ze stacji waszyngtońskiego metra, gdzie słynny skrzypek Joshua Bell wcielił się w rolę przygodnego grajka. Jak się skończyła ta historia? 12:35 CZY WIESZ, ŻE? - /253/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:10 PODWODNY RAJ BORNEO - ŚWIĄTYNIE Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 13:45 WIELKIE WYNALAZKI - /8/ (GREAT INVENTIONS) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania/Niderlandy (Holandia)/Niemcy, 2020 Nasi przodkowie z trudem rozpoznaliby świat, w którym my żyjemy dziś. Wszędzie, na całej planecie diametralnie zmienił się krajobraz, istniejące niegdyś nieprzyjazne człowiekowi środowiska zostały okiełznane w sposób, jaki naszych antenatów wprawiłby w najwyższe zdumienie i niedowierzanie. Zmieniło się życie codzienne, ale ludzkość sięgnęła także po to, co niecodzienne - wylądowaliśmy na Księżycu oraz spojrzeliśmy miliardy lat wstecz, bo chcieliśmy wiedzieć, jakie były początki wszechświata. Siłą napędową tych wszystkich osiągnięć jest niezwykły dar człowieka - wynalazczość. W tej 35-odcinkowej serii przyglądamy się sukcesom i porażkom człowieka na przestrzeni dziejów, jego genialnym pomysłom i niektórym... cóż, także niektórym mniej genialnym. Każdy odcinek celebruje wielkie wynalazki, które zmieniły nasz świat. 14:55 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - SZALONY GENIUSZ - ŚWIATOWY SYSTEM BEZPRZEWODOWY (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Nikola Tesla. Był genialnym inżynierem, który pokonał potężnego Edisona, opracowując pierwszy na świecie system dystrybucji energii elektrycznej na dużą skalę, zapoczątkowując tym samym Erę Elektryczności. Ponad sto lat temu realizował projekty mające na celu stworzenie praktycznej komunikacji bezprzewodowej, która pomogłaby napędzać nowoczesną technologię telefonii komórkowej, a nawet technologie bezprzewodowej dystrybucji energii elektrycznej. Niestety, im bardziej gorliwie dążył do swoich ideałów, tym częściej inwestorzy go omijali, ostatecznie spychając Teslę do roli szalonego naukowca z zaledwie garstką kultowych wyznawców. W tym odcinku odkrywamy tragedie i ukryte tajemnice z życia geniusza, który znacznie wyprzedzał swoje czasy. 15:45 RAPORT NAUKOWY - 72 23 min, Polska, 2024 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 16:25 ASTRONARIUM - 9/21 (120) - PROMIENIOWANIE KOSMICZNE Magazyn, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Cząstki pędzące przez Wszechświat z niewyobrażalną wręcz prędkością. Pojedyncze drobiny materii niosące ze sobą energie, o jakich na Ziemi nawet nam się nie śniło. To tak zwane promieniowanie kosmiczne. W programie pokażemy, czego możemy się dzięki niemu dowiedzieć. I jaki może mieć ono wpływ na naszą planetę. 17:00 OPERACJA ZDROWIE - MAGAZYN MEDYCZNY - /8/LIPEDEMA - CHOROBA GRUBYCH NÓG Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny, który prezentuje innowacyjne metody diagnostyczne i terapie dostępne w Polsce. Każdy odcinek - to inne schorzenie. Lekarze wskazują objawy, na które warto zwrócić uwagę i mówią, w jaki sposób diagnozuje się chorobę. Pacjenci opowiadają o swoich doświadczeniach związanych z leczeniem i co musieli zmienić w życiu, żeby uniknąć nawrotu choroby. Nazwa lipedema pochodzi z połączenia dwóch określeń: z języka greckiego - lipos znaczy tłuszcz oraz z języka angielskiego edema. - oznaczającego obrzęk. To choroba przewlekła charakteryzująca się nieproporcjonalnym przyrostem komórek tłuszczowych na kończynach dolnych lub rzadziej górnych. W istocie jednak, nie jest to obrzęk, a patologiczna, hormonozależna dyslokacja tkanki tłuszczowej określana potocznie - choć niewłaściwie - jako obrzęk tłuszczowy. Rzeczywiste przyczyny prowadzące do rozwoju patologicznego rozrostu tkanki tłuszczowej nie są znane. Ponieważ choroba ta występuje zwykle u kobiet, zakłada się, że ma przyczyny hormonalne i genetyczne. Czynnikami wyzwalającymi tę przewlekłą chorobę są głównie zmiany hormonalne zachodzące w organizmie, w okresie dojrzewania, ciąży lub menopauzy. 17:30 WIELKIE WYNALAZKI - /28/ (GREAT INVENTIONS) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania/Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2020 Nasi przodkowie z trudem rozpoznaliby świat, w którym my żyjemy dziś. Wszędzie, na całej planecie diametralnie zmienił się krajobraz, istniejące niegdyś nieprzyjazne człowiekowi środowiska zostały okiełznane w sposób, jaki naszych antenatów wprawiłby w najwyższe zdumienie i niedowierzanie. Zmieniło się życie codzienne, ale ludzkość sięgnęła także po to, co niecodzienne - wylądowaliśmy na Księżycu oraz spojrzeliśmy miliardy lat wstecz, bo chcieliśmy wiedzieć, jakie były początki wszechświata. Siłą napędową tych wszystkich osiągnięć jest niezwykły dar człowieka - wynalazczość. W tej 35-odcinkowej serii przyglądamy się sukcesom i porażkom człowieka na przestrzeni dziejów, jego genialnym pomysłom i niektórym... cóż, także niektórym mniej genialnym. Każdy odcinek celebruje wielkie wynalazki, które zmieniły nasz świat. 18:30 PODWODNY RAJ BORNEO - ŚWIĄTYNIE Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 18:55 JAK TO DZIAŁA - ODC. 39 METRO Magazyn, 25 min, Polska, 2013 Historia warszawskiego metra sięga lat międzywojennych. Jak dotąd mamy tylko jedną linię. W porównaniu z Londynem, Paryżem, Pragą czy Budapesztem wygląda to naprawdę skromnie. Ale możemy już podziwiać imponującą budowę centralnego odcinka drugiej linii, choć nie obeszło się bez problemów podczas prac budowlanych. W tym odcinku zobaczymy nie tylko gotowe nowe tunele, ale też m.in. myjnię dla pociągów i nowoczesny wagon rozłożony na części. Metro jednak jest nie tylko środkiem transportu. To przestrzeń, w której krzyżuje się wiele dziedzin sztuki, w tym także kultura. Do historii przeszedł pewien eksperyment na jednej ze stacji waszyngtońskiego metra, gdzie słynny skrzypek Joshua Bell wcielił się w rolę przygodnego grajka. Jak się skończyła ta historia? 19:25 CZY WIESZ, ŻE? - /254/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 20:00 WIELKIE WYNALAZKI - /8/ (GREAT INVENTIONS) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania/Niderlandy (Holandia)/Niemcy, 2020 Nasi przodkowie z trudem rozpoznaliby świat, w którym my żyjemy dziś. Wszędzie, na całej planecie diametralnie zmienił się krajobraz, istniejące niegdyś nieprzyjazne człowiekowi środowiska zostały okiełznane w sposób, jaki naszych antenatów wprawiłby w najwyższe zdumienie i niedowierzanie. Zmieniło się życie codzienne, ale ludzkość sięgnęła także po to, co niecodzienne - wylądowaliśmy na Księżycu oraz spojrzeliśmy miliardy lat wstecz, bo chcieliśmy wiedzieć, jakie były początki wszechświata. Siłą napędową tych wszystkich osiągnięć jest niezwykły dar człowieka - wynalazczość. W tej 35-odcinkowej serii przyglądamy się sukcesom i porażkom człowieka na przestrzeni dziejów, jego genialnym pomysłom i niektórym... cóż, także niektórym mniej genialnym. Każdy odcinek celebruje wielkie wynalazki, które zmieniły nasz świat. 21:05 NA KOSMICZNYM FRONCIE - KSIĘŻYCOWA GORĄCZKA (COSMIC FRONT: MOON RUSH - THE DAWNING AGE OF LUNAR COLONIZATION) Film dokumentalny, 51 min, Japonia, 2020 Dzięki odkryciu ogromnych rezerw wody i minerałów opuszczony niegdyś Księżyc szybko staje się nową granicą. Stany Zjednoczone, ze swoją historią umieszczania ludzi na Księżycu od czasu misji Apollo, a także Chiny i Indie weszły do walki o dalszą eksplorację załogową. Europa opublikowała koncepcję księżycowej wioski. Co przyniesie ta nowa gorączka Księżyca? Najnowsze dzieje eksploracji Księżyca i co może ona oznaczać dla naszej przyszłości. 22:10 RAPORT NAUKOWY - 72 23 min, Polska, 2024 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 22:40 WIELKIE WYNALAZKI - /28/ (GREAT INVENTIONS) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania/Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2020 Nasi przodkowie z trudem rozpoznaliby świat, w którym my żyjemy dziś. Wszędzie, na całej planecie diametralnie zmienił się krajobraz, istniejące niegdyś nieprzyjazne człowiekowi środowiska zostały okiełznane w sposób, jaki naszych antenatów wprawiłby w najwyższe zdumienie i niedowierzanie. Zmieniło się życie codzienne, ale ludzkość sięgnęła także po to, co niecodzienne - wylądowaliśmy na Księżycu oraz spojrzeliśmy miliardy lat wstecz, bo chcieliśmy wiedzieć, jakie były początki wszechświata. Siłą napędową tych wszystkich osiągnięć jest niezwykły dar człowieka - wynalazczość. W tej 35-odcinkowej serii przyglądamy się sukcesom i porażkom człowieka na przestrzeni dziejów, jego genialnym pomysłom i niektórym... cóż, także niektórym mniej genialnym. Każdy odcinek celebruje wielkie wynalazki, które zmieniły nasz świat. 23:45 OPERACJA ZDROWIE - MAGAZYN MEDYCZNY - /8/LIPEDEMA - CHOROBA GRUBYCH NÓG Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny, który prezentuje innowacyjne metody diagnostyczne i terapie dostępne w Polsce. Każdy odcinek - to inne schorzenie. Lekarze wskazują objawy, na które warto zwrócić uwagę i mówią, w jaki sposób diagnozuje się chorobę. Pacjenci opowiadają o swoich doświadczeniach związanych z leczeniem i co musieli zmienić w życiu, żeby uniknąć nawrotu choroby. Nazwa lipedema pochodzi z połączenia dwóch określeń: z języka greckiego - lipos znaczy tłuszcz oraz z języka angielskiego edema. - oznaczającego obrzęk. To choroba przewlekła charakteryzująca się nieproporcjonalnym przyrostem komórek tłuszczowych na kończynach dolnych lub rzadziej górnych. W istocie jednak, nie jest to obrzęk, a patologiczna, hormonozależna dyslokacja tkanki tłuszczowej określana potocznie - choć niewłaściwie - jako obrzęk tłuszczowy. Rzeczywiste przyczyny prowadzące do rozwoju patologicznego rozrostu tkanki tłuszczowej nie są znane. Ponieważ choroba ta występuje zwykle u kobiet, zakłada się, że ma przyczyny hormonalne i genetyczne. Czynnikami wyzwalającymi tę przewlekłą chorobę są głównie zmiany hormonalne zachodzące w organizmie, w okresie dojrzewania, ciąży lub menopauzy. 00:25 PODWODNY RAJ BORNEO - ŚWIĄTYNIE Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 01:00 NIELETNI INŻYNIEROWIE Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2021 Reżyseria: Hanna Polak, Aleksandra Skowron Polscy inżynierowie skonstruowali i testują nowatorski żagiel deorbitacyjny, który umieszczany przy satelitach może stać się przełomem dla branży kosmicznej na całym świecie. Modele do testów żagla przygotowały pod ich nadzorem 12-14-letnie dzieci. I to one właśnie, ze wsparciem Centrum Badań Kosmicznych, dostarczą inżynierom informacji, które przydadzą się w misji. Bohaterów filmu spotykamy w chwili rozpoczęcia edukacji w gimnazjum. Nowa szkoła, nowi koledzy i nauczyciele. Nauka kojarzy im się z przymusem i obowiązkiem. Obserwujemy narodziny pasji, otwieranie się na wiedzę. Przewodnikiem po świecie nauki jest Ignacy, nietuzinkowy nauczyciel przypominający genialną kreację Robina Williamsa z filmu "Stowarzyszenie Umarłych Poetów". Jest on jednak postacią realną i bardziej charyzmatyczną. "Nieletni inżynierowie" to opowieść o tym, jak dzieci współpracują z polskimi inżynierami. Co istotne, w filmie nie ma tzw. młodych geniuszy, ale dzieci ze zwykłych rodzin. Dzieci, które każdy z widzów może odnaleźć wokół siebie. Film o marzeniach, odkryciu pasji i o tym, jak spotkanie odpowiedniej osoby (w tym przypadku nauczyciela fizyki) na swojej drodze może odmienić nastoletnie życie. 02:05 CZY WIESZ, ŻE? - /255/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie.