TVP Nauka Czwartek, 01.08.2024 06:10 JAK TO DZIAŁA - ODC. 42 MIKROSKOP Magazyn, 25 min, Polska, 2013 Mikroskop od samego początku jego wynalezienia był przepustką do innego świata, niedostępnego dla ludzkich zmysłów. 400 lat wystarczyło człowiekowi, by z mikroskopu pozwalającego nieco dokładniej przyjrzeć się naszemu włosowi, stworzyć urządzenie umożliwiające oglądanie pojedynczych atomów. Każde zero dodawane do skali powiększenia, odkrywało przed nami nowe, nieznane dotąd oblicza otaczającego nas świata. Dziś jesteśmy w stanie oglądać pojedyncze cegiełki, z których zbudowana jest materia. Ale pytania o to, jak natura poradziła sobie z ułożeniem tych cegiełek tak, by budowały nieskończoną różnorodność, w dużej mierze wciąż czekają na odpowiedzi. 06:40 ASTRONARIUM - 6/21 (117) - KOSMICZNA DRABINA ODLEGŁOŚCI Magazyn, 23 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Jak daleko są gwiazdy i galaktyki, które widzimy na niebie? Aby mierzyć dystans we Wszechświecie, astronomowie posługują się specjalnym narzędziem. To tak zwana drabina odległości. W tym programie pokażemy projekt polskich naukowców, który pozwolił ją udoskonalić. 07:20 CZY WIESZ, ŻE? - /264/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:50 PODWODNY RAJ BORNEO - NIELUDZKIE ŚWIATY Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 08:25 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - ODC. 10 AFRYKA DZIŚ (VOYAGE OF THE CONTINENTS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2015 Podróżujemy po całym świecie, aby spotkać naukowców, którzy prowadzą najnowocześniejsze badania nad najbardziej charakterystycznymi miejscami dla wydarzeń geologicznych. Dzięki naukowcom oraz ich pracy odkrywamy miejsca w nowym świetle, krajobrazy, które często widzimy, ale rzadko przyglądamy się im z bliska. Ustalamy również kluczowe momenty dla życia w geologicznej skali czasu - pojawienie się życia, roślin, życia naziemnego, dinozaurów i człowieka. 09:30 CHIRURDZY - CHIRURGIA NACZYNIOWA Serial dokumentalny, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Alicja Chmielewska, Piotr Poraj Poleski Zdjęcia: Filip Pakuła Lektor: Paweł Bukrewicz Bohaterem ósmego odcinka jest prof. dr hab. n. med. Piotr Andziak - ceniony chirurg naczyniowy i były kierownik Kliniki Chirurgii Ogólnej i Naczyniowej PIM MSWiA. To on przez lata swojej kariery wyszkolił kolejne pokolenia lekarzy i zbudował zespół ludzi, którzy traktują swoją pracę z pasją, zaangażowaniem, ale przede wszystkim lubią siebie nawzajem. Jak wielu bohaterów serii "Chirurdzy" prof. Andziak posiada pasje pozazawodowe. To one pozwalają mu na chwilę wytchnienia pomiędzy kolejnymi zabiegami, ale także stanowią pretekst do utrzymywania i pogłębiania więzi rodzinnych. Czy zawód chirurga był zawodem, z którym prof. Andziak od dzieciństwa wiązał swoją przyszłość? Co mógłby robić, gdyby nie został lekarzem? 10:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 213 GOSTYNIN Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek odwiedza Gostynin - prastary gród mazowiecki, będący przez wieki stolicą ziemi gostynińskiej. To urokliwe miasto leży na Pojezierzu Gostynińskim, gdzie znajduje się około 60 jezior, a ponad 50 procent jego powierzchni stanowią lasy. Najstarsze odkryte tutaj ślady osadnicze pochodzą z przełomu VI i VII wieku. Pierwszy gród utworzono na północny zachód od obecnego rynku. Dynamiczny rozwój grodziska datuje się na czasy panowania Konrada I Mazowieckiego w XII wieku. Jego prawnuk - książę Siemowit III, wymieniany jest zaś w XIV wieku jako fundator zamku w Gostyninie. Wzniesiono go na sztucznie podwyższonym wzgórzu, na lewym brzegu rzeki Skrwy, pomiędzy rozlewiskami. Z oryginalnej budowli pozostał fragment gotyckich murów, piwnica oraz wieża. Całość wzgórza zamkowego została wpisana do rejestru zabytków w 1962 roku jako kaplica i baszta zamkowa wraz z terenem wzgórza oraz fragmentami fundamentów murów obronnych. Spacerując po mieście, warto też zwrócić uwagę na rzeźbę Siemowita IV stojącą w centralnym punkcie rynku oraz zabytkowy gmach Liceum Ogólnokształcącego imienia Tadeusza Kościuszki, wzniesiony w 1907 roku. Gostynin położony w otulinie Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego jest idealnym miejscem dla miłośników obcowania z przyrodą. Jesienią to prawdziwy raj dla grzybiarzy. Dobrze spędzą tu czas również miłośnicy kolarstwa, żeglowania oraz długich spacerów. Do miasta warto przyjechać o każdej porze roku. 11:00 OPERACJA ZDROWIE - MAGAZYN MEDYCZNY - /8/LIPEDEMA - CHOROBA GRUBYCH NÓG Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny, który prezentuje innowacyjne metody diagnostyczne i terapie dostępne w Polsce. Każdy odcinek - to inne schorzenie. Lekarze wskazują objawy, na które warto zwrócić uwagę i mówią, w jaki sposób diagnozuje się chorobę. Pacjenci opowiadają o swoich doświadczeniach związanych z leczeniem i co musieli zmienić w życiu, żeby uniknąć nawrotu choroby. Nazwa lipedema pochodzi z połączenia dwóch określeń: z języka greckiego - lipos znaczy tłuszcz oraz z języka angielskiego edema. - oznaczającego obrzęk. To choroba przewlekła charakteryzująca się nieproporcjonalnym przyrostem komórek tłuszczowych na kończynach dolnych lub rzadziej górnych. W istocie jednak, nie jest to obrzęk, a patologiczna, hormonozależna dyslokacja tkanki tłuszczowej określana potocznie - choć niewłaściwie - jako obrzęk tłuszczowy. Rzeczywiste przyczyny prowadzące do rozwoju patologicznego rozrostu tkanki tłuszczowej nie są znane. Ponieważ choroba ta występuje zwykle u kobiet, zakłada się, że ma przyczyny hormonalne i genetyczne. Czynnikami wyzwalającymi tę przewlekłą chorobę są głównie zmiany hormonalne zachodzące w organizmie, w okresie dojrzewania, ciąży lub menopauzy. 11:30 ASTRONARIUM - 6/21 (117) - KOSMICZNA DRABINA ODLEGŁOŚCI Magazyn, 23 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Jak daleko są gwiazdy i galaktyki, które widzimy na niebie? Aby mierzyć dystans we Wszechświecie, astronomowie posługują się specjalnym narzędziem. To tak zwana drabina odległości. W tym programie pokażemy projekt polskich naukowców, który pozwolił ją udoskonalić. 12:05 JAK TO DZIAŁA - ODC. 42 MIKROSKOP Magazyn, 25 min, Polska, 2013 Mikroskop od samego początku jego wynalezienia był przepustką do innego świata, niedostępnego dla ludzkich zmysłów. 400 lat wystarczyło człowiekowi, by z mikroskopu pozwalającego nieco dokładniej przyjrzeć się naszemu włosowi, stworzyć urządzenie umożliwiające oglądanie pojedynczych atomów. Każde zero dodawane do skali powiększenia, odkrywało przed nami nowe, nieznane dotąd oblicza otaczającego nas świata. Dziś jesteśmy w stanie oglądać pojedyncze cegiełki, z których zbudowana jest materia. Ale pytania o to, jak natura poradziła sobie z ułożeniem tych cegiełek tak, by budowały nieskończoną różnorodność, w dużej mierze wciąż czekają na odpowiedzi. 12:40 CZY WIESZ, ŻE? - /265/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:20 PODWODNY RAJ BORNEO - NIELUDZKIE ŚWIATY Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 13:50 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - /16/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 8) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne, dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym odkryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 14:50 WĘDRÓWKA KONTYNENTÓW - ODC. 10 AFRYKA DZIŚ (VOYAGE OF THE CONTINENTS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2015 Podróżujemy po całym świecie, aby spotkać naukowców, którzy prowadzą najnowocześniejsze badania nad najbardziej charakterystycznymi miejscami dla wydarzeń geologicznych. Dzięki naukowcom oraz ich pracy odkrywamy miejsca w nowym świetle, krajobrazy, które często widzimy, ale rzadko przyglądamy się im z bliska. Ustalamy również kluczowe momenty dla życia w geologicznej skali czasu - pojawienie się życia, roślin, życia naziemnego, dinozaurów i człowieka. 15:50 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 213 GOSTYNIN Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek odwiedza Gostynin - prastary gród mazowiecki, będący przez wieki stolicą ziemi gostynińskiej. To urokliwe miasto leży na Pojezierzu Gostynińskim, gdzie znajduje się około 60 jezior, a ponad 50 procent jego powierzchni stanowią lasy. Najstarsze odkryte tutaj ślady osadnicze pochodzą z przełomu VI i VII wieku. Pierwszy gród utworzono na północny zachód od obecnego rynku. Dynamiczny rozwój grodziska datuje się na czasy panowania Konrada I Mazowieckiego w XII wieku. Jego prawnuk - książę Siemowit III, wymieniany jest zaś w XIV wieku jako fundator zamku w Gostyninie. Wzniesiono go na sztucznie podwyższonym wzgórzu, na lewym brzegu rzeki Skrwy, pomiędzy rozlewiskami. Z oryginalnej budowli pozostał fragment gotyckich murów, piwnica oraz wieża. Całość wzgórza zamkowego została wpisana do rejestru zabytków w 1962 roku jako kaplica i baszta zamkowa wraz z terenem wzgórza oraz fragmentami fundamentów murów obronnych. Spacerując po mieście, warto też zwrócić uwagę na rzeźbę Siemowita IV stojącą w centralnym punkcie rynku oraz zabytkowy gmach Liceum Ogólnokształcącego imienia Tadeusza Kościuszki, wzniesiony w 1907 roku. Gostynin położony w otulinie Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego jest idealnym miejscem dla miłośników obcowania z przyrodą. Jesienią to prawdziwy raj dla grzybiarzy. Dobrze spędzą tu czas również miłośnicy kolarstwa, żeglowania oraz długich spacerów. Do miasta warto przyjechać o każdej porze roku. 16:25 ASTRONARIUM - 6/21 (117) - KOSMICZNA DRABINA ODLEGŁOŚCI Magazyn, 23 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Jak daleko są gwiazdy i galaktyki, które widzimy na niebie? Aby mierzyć dystans we Wszechświecie, astronomowie posługują się specjalnym narzędziem. To tak zwana drabina odległości. W tym programie pokażemy projekt polskich naukowców, który pozwolił ją udoskonalić. 17:00 OPERACJA ZDROWIE - MAGAZYN MEDYCZNY - /8/LIPEDEMA - CHOROBA GRUBYCH NÓG Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny, który prezentuje innowacyjne metody diagnostyczne i terapie dostępne w Polsce. Każdy odcinek - to inne schorzenie. Lekarze wskazują objawy, na które warto zwrócić uwagę i mówią, w jaki sposób diagnozuje się chorobę. Pacjenci opowiadają o swoich doświadczeniach związanych z leczeniem i co musieli zmienić w życiu, żeby uniknąć nawrotu choroby. Nazwa lipedema pochodzi z połączenia dwóch określeń: z języka greckiego - lipos znaczy tłuszcz oraz z języka angielskiego edema. - oznaczającego obrzęk. To choroba przewlekła charakteryzująca się nieproporcjonalnym przyrostem komórek tłuszczowych na kończynach dolnych lub rzadziej górnych. W istocie jednak, nie jest to obrzęk, a patologiczna, hormonozależna dyslokacja tkanki tłuszczowej określana potocznie - choć niewłaściwie - jako obrzęk tłuszczowy. Rzeczywiste przyczyny prowadzące do rozwoju patologicznego rozrostu tkanki tłuszczowej nie są znane. Ponieważ choroba ta występuje zwykle u kobiet, zakłada się, że ma przyczyny hormonalne i genetyczne. Czynnikami wyzwalającymi tę przewlekłą chorobę są głównie zmiany hormonalne zachodzące w organizmie, w okresie dojrzewania, ciąży lub menopauzy. 17:30 WYNALAZKI, KTÓRE ZMIENIŁY ŚWIAT - SAMOLOT. ODC. 2/6 (REVOLUTIONS: THE IDEAS THAT CHANGED THE WORLD) 50 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Nat Sharman Samochód. Samolot. Smartfon. Rakieta. Robot. Teleskop. Uznajemy te urządzenia za coś oczywistego, ale każde z nich jest szczytem ludzkich osiągnięć, a jego historia sięga daleko w przeszłość. Powstawały latami, często w wyniku zaskakujących przypadków albo dzięki wielkim, przełomowym odkryciom, a nawet cudom. Kosztowały lata walki i poświęcenia zdeterminowanych jednostek. Każdy z tych wynalazków zrodził się, aby zaspokoić podstawowe ludzkie potrzeby i zrealizować odwieczne marzenia człowieka: potrzebę komunikacji, pragnienie odnalezienia naszego miejsca we wszechświecie czy potrzeby odkrywania i podróżowania. Ta seria to podróż przez historię człowieka, opowiedziana z perspektywy tych sześciu technologicznych cudów. Ujawnia, jak nauka, wynalazczość, często przypadek rozwijały się i uzupełniały, w wyniku czego zmieniły świat na zawsze, ale i ukształtowały współczesnego człowieka. Bohaterem odcinka jest samolot. 18:30 PODWODNY RAJ BORNEO - NIELUDZKIE ŚWIATY Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 19:00 JAK TO DZIAŁA - ODC. 42 MIKROSKOP Magazyn, 25 min, Polska, 2013 Mikroskop od samego początku jego wynalezienia był przepustką do innego świata, niedostępnego dla ludzkich zmysłów. 400 lat wystarczyło człowiekowi, by z mikroskopu pozwalającego nieco dokładniej przyjrzeć się naszemu włosowi, stworzyć urządzenie umożliwiające oglądanie pojedynczych atomów. Każde zero dodawane do skali powiększenia, odkrywało przed nami nowe, nieznane dotąd oblicza otaczającego nas świata. Dziś jesteśmy w stanie oglądać pojedyncze cegiełki, z których zbudowana jest materia. Ale pytania o to, jak natura poradziła sobie z ułożeniem tych cegiełek tak, by budowały nieskończoną różnorodność, w dużej mierze wciąż czekają na odpowiedzi. 19:25 CZY WIESZ, ŻE? - /266/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 20:00 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - /16/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 8) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne, dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym odkryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 21:00 WSZYSTKO I NIC - WSZYSTKO I NIC /1/ (EVERYTHING AND NOTHING) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2011 Epicka podróż, aby odkryć prawdziwy rozmiar wszystkiego i niezwykłą naukę o pustej przestrzeni, w którą zabiera widzów i znakomicie prezentuje temat "wszystko" i "nic" profesor Jim Al - Khalili. W odcinku Everything’ Jim zadaje bardzo proste pytanie: dlaczego w nocy robi się ciemno? Podróż w poszukiwaniu odpowiedzi zabierze go przez niezwykłe historie do granic znanego nam wszechświata, aby zbadać, w jaki sposób nasze rozumienie kosmosu zostało ukształtowane zarówno przez matematykę, jak i astronomię. Odcinek Nothing’ zajmuje się nauką na samych granicach ludzkiej percepcji, gdzie leżą najgłębsze tajemnice wszechświata. Jim postanawia odpowiedzieć na jedno bardzo proste pytanie: czym jest nic? Jego podróż kończy się niezwykłym stwierdzeniem: wszystko powstało z niczego. Po części nauka, po części filozofia i po części historia, "wszystko" i "nic" (Everything’ and Nothing’) łączą wszystkie te elementy w porywającą i spektakularną narrację, która tworzy tę niezwykłą miniserię dokumentalną. 22:15 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 213 GOSTYNIN Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek odwiedza Gostynin - prastary gród mazowiecki, będący przez wieki stolicą ziemi gostynińskiej. To urokliwe miasto leży na Pojezierzu Gostynińskim, gdzie znajduje się około 60 jezior, a ponad 50 procent jego powierzchni stanowią lasy. Najstarsze odkryte tutaj ślady osadnicze pochodzą z przełomu VI i VII wieku. Pierwszy gród utworzono na północny zachód od obecnego rynku. Dynamiczny rozwój grodziska datuje się na czasy panowania Konrada I Mazowieckiego w XII wieku. Jego prawnuk - książę Siemowit III, wymieniany jest zaś w XIV wieku jako fundator zamku w Gostyninie. Wzniesiono go na sztucznie podwyższonym wzgórzu, na lewym brzegu rzeki Skrwy, pomiędzy rozlewiskami. Z oryginalnej budowli pozostał fragment gotyckich murów, piwnica oraz wieża. Całość wzgórza zamkowego została wpisana do rejestru zabytków w 1962 roku jako kaplica i baszta zamkowa wraz z terenem wzgórza oraz fragmentami fundamentów murów obronnych. Spacerując po mieście, warto też zwrócić uwagę na rzeźbę Siemowita IV stojącą w centralnym punkcie rynku oraz zabytkowy gmach Liceum Ogólnokształcącego imienia Tadeusza Kościuszki, wzniesiony w 1907 roku. Gostynin położony w otulinie Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego jest idealnym miejscem dla miłośników obcowania z przyrodą. Jesienią to prawdziwy raj dla grzybiarzy. Dobrze spędzą tu czas również miłośnicy kolarstwa, żeglowania oraz długich spacerów. Do miasta warto przyjechać o każdej porze roku. 22:50 WYNALAZKI, KTÓRE ZMIENIŁY ŚWIAT - SAMOLOT. ODC. 2/6 (REVOLUTIONS: THE IDEAS THAT CHANGED THE WORLD) 50 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Nat Sharman Samochód. Samolot. Smartfon. Rakieta. Robot. Teleskop. Uznajemy te urządzenia za coś oczywistego, ale każde z nich jest szczytem ludzkich osiągnięć, a jego historia sięga daleko w przeszłość. Powstawały latami, często w wyniku zaskakujących przypadków albo dzięki wielkim, przełomowym odkryciom, a nawet cudom. Kosztowały lata walki i poświęcenia zdeterminowanych jednostek. Każdy z tych wynalazków zrodził się, aby zaspokoić podstawowe ludzkie potrzeby i zrealizować odwieczne marzenia człowieka: potrzebę komunikacji, pragnienie odnalezienia naszego miejsca we wszechświecie czy potrzeby odkrywania i podróżowania. Ta seria to podróż przez historię człowieka, opowiedziana z perspektywy tych sześciu technologicznych cudów. Ujawnia, jak nauka, wynalazczość, często przypadek rozwijały się i uzupełniały, w wyniku czego zmieniły świat na zawsze, ale i ukształtowały współczesnego człowieka. Bohaterem odcinka jest samolot. 23:55 OPERACJA ZDROWIE - MAGAZYN MEDYCZNY - /8/LIPEDEMA - CHOROBA GRUBYCH NÓG Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny, który prezentuje innowacyjne metody diagnostyczne i terapie dostępne w Polsce. Każdy odcinek - to inne schorzenie. Lekarze wskazują objawy, na które warto zwrócić uwagę i mówią, w jaki sposób diagnozuje się chorobę. Pacjenci opowiadają o swoich doświadczeniach związanych z leczeniem i co musieli zmienić w życiu, żeby uniknąć nawrotu choroby. Nazwa lipedema pochodzi z połączenia dwóch określeń: z języka greckiego - lipos znaczy tłuszcz oraz z języka angielskiego edema. - oznaczającego obrzęk. To choroba przewlekła charakteryzująca się nieproporcjonalnym przyrostem komórek tłuszczowych na kończynach dolnych lub rzadziej górnych. W istocie jednak, nie jest to obrzęk, a patologiczna, hormonozależna dyslokacja tkanki tłuszczowej określana potocznie - choć niewłaściwie - jako obrzęk tłuszczowy. Rzeczywiste przyczyny prowadzące do rozwoju patologicznego rozrostu tkanki tłuszczowej nie są znane. Ponieważ choroba ta występuje zwykle u kobiet, zakłada się, że ma przyczyny hormonalne i genetyczne. Czynnikami wyzwalającymi tę przewlekłą chorobę są głównie zmiany hormonalne zachodzące w organizmie, w okresie dojrzewania, ciąży lub menopauzy. 00:35 PODWODNY RAJ BORNEO - NIELUDZKIE ŚWIATY Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 01:10 CHIRURDZY - CHIRURGIA NACZYNIOWA Serial dokumentalny, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Alicja Chmielewska, Piotr Poraj Poleski Zdjęcia: Filip Pakuła Lektor: Paweł Bukrewicz Bohaterem ósmego odcinka jest prof. dr hab. n. med. Piotr Andziak - ceniony chirurg naczyniowy i były kierownik Kliniki Chirurgii Ogólnej i Naczyniowej PIM MSWiA. To on przez lata swojej kariery wyszkolił kolejne pokolenia lekarzy i zbudował zespół ludzi, którzy traktują swoją pracę z pasją, zaangażowaniem, ale przede wszystkim lubią siebie nawzajem. Jak wielu bohaterów serii "Chirurdzy" prof. Andziak posiada pasje pozazawodowe. To one pozwalają mu na chwilę wytchnienia pomiędzy kolejnymi zabiegami, ale także stanowią pretekst do utrzymywania i pogłębiania więzi rodzinnych. Czy zawód chirurga był zawodem, z którym prof. Andziak od dzieciństwa wiązał swoją przyszłość? Co mógłby robić, gdyby nie został lekarzem? 02:10 CZY WIESZ, ŻE? - /267/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie.