TVP Nauka Niedziela, 04.08.2024 06:00 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 213 GOSTYNIN Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek odwiedza Gostynin - prastary gród mazowiecki, będący przez wieki stolicą ziemi gostynińskiej. To urokliwe miasto leży na Pojezierzu Gostynińskim, gdzie znajduje się około 60 jezior, a ponad 50 procent jego powierzchni stanowią lasy. Najstarsze odkryte tutaj ślady osadnicze pochodzą z przełomu VI i VII wieku. Pierwszy gród utworzono na północny zachód od obecnego rynku. Dynamiczny rozwój grodziska datuje się na czasy panowania Konrada I Mazowieckiego w XII wieku. Jego prawnuk - książę Siemowit III, wymieniany jest zaś w XIV wieku jako fundator zamku w Gostyninie. Wzniesiono go na sztucznie podwyższonym wzgórzu, na lewym brzegu rzeki Skrwy, pomiędzy rozlewiskami. Z oryginalnej budowli pozostał fragment gotyckich murów, piwnica oraz wieża. Całość wzgórza zamkowego została wpisana do rejestru zabytków w 1962 roku jako kaplica i baszta zamkowa wraz z terenem wzgórza oraz fragmentami fundamentów murów obronnych. Spacerując po mieście, warto też zwrócić uwagę na rzeźbę Siemowita IV stojącą w centralnym punkcie rynku oraz zabytkowy gmach Liceum Ogólnokształcącego imienia Tadeusza Kościuszki, wzniesiony w 1907 roku. Gostynin położony w otulinie Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego jest idealnym miejscem dla miłośników obcowania z przyrodą. Jesienią to prawdziwy raj dla grzybiarzy. Dobrze spędzą tu czas również miłośnicy kolarstwa, żeglowania oraz długich spacerów. Do miasta warto przyjechać o każdej porze roku. 06:20 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 214 TEATR WIELKI Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Agnieszka Grabarska Scenariusz: Agnieszka Grabarska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tym razem odwiedzimy Teatr Wielki - jeden z najpiękniejszych zabytków Warszawy, związanych z kulturą. Jest zwieńczeniem pasji do muzyki i tańca oraz pokazem kunsztu rzemiosła wybitnych architektów. Wizyta w Teatrze Wielkim będzie rodzajem podróży historyczno-artystycznej, wyjątkowej, bo zajrzymy tam, gdzie tylko niektórzy mają prawo wejść. 06:55 CHIRURDZY - CHIRURGIA NACZYNIOWA Serial dokumentalny, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Alicja Chmielewska, Piotr Poraj Poleski Zdjęcia: Filip Pakuła Lektor: Paweł Bukrewicz Bohaterem ósmego odcinka jest prof. dr hab. n. med. Piotr Andziak - ceniony chirurg naczyniowy i były kierownik Kliniki Chirurgii Ogólnej i Naczyniowej PIM MSWiA. To on przez lata swojej kariery wyszkolił kolejne pokolenia lekarzy i zbudował zespół ludzi, którzy traktują swoją pracę z pasją, zaangażowaniem, ale przede wszystkim lubią siebie nawzajem. Jak wielu bohaterów serii "Chirurdzy" prof. Andziak posiada pasje pozazawodowe. To one pozwalają mu na chwilę wytchnienia pomiędzy kolejnymi zabiegami, ale także stanowią pretekst do utrzymywania i pogłębiania więzi rodzinnych. Czy zawód chirurga był zawodem, z którym prof. Andziak od dzieciństwa wiązał swoją przyszłość? Co mógłby robić, gdyby nie został lekarzem? 07:50 RAPORT NAUKOWY - 73 23 min, Polska, 2024 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 08:25 ASTRONARIUM - 8/21 (119) - KOMERCYJNY KOSMOS Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Rakiety budowane i wysyłane przez prywatne firmy, tysiące satelitów świadczących usługi dostępne dla każdego, a w końcu załogowe loty na pokładzie komercyjnych statków kosmicznych - to wszystko zwiastuny nadejścia nowej ery w eksploracji kosmosu. Ery, która może być zdominowana przez prywatne inicjatywy. W tym programie pokażemy, jak może ona wyglądać. 08:55 OPERACJA ZDROWIE - MAGAZYN MEDYCZNY - /8/LIPEDEMA - CHOROBA GRUBYCH NÓG Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny, który prezentuje innowacyjne metody diagnostyczne i terapie dostępne w Polsce. Każdy odcinek - to inne schorzenie. Lekarze wskazują objawy, na które warto zwrócić uwagę i mówią, w jaki sposób diagnozuje się chorobę. Pacjenci opowiadają o swoich doświadczeniach związanych z leczeniem i co musieli zmienić w życiu, żeby uniknąć nawrotu choroby. Nazwa lipedema pochodzi z połączenia dwóch określeń: z języka greckiego - lipos znaczy tłuszcz oraz z języka angielskiego edema. - oznaczającego obrzęk. To choroba przewlekła charakteryzująca się nieproporcjonalnym przyrostem komórek tłuszczowych na kończynach dolnych lub rzadziej górnych. W istocie jednak, nie jest to obrzęk, a patologiczna, hormonozależna dyslokacja tkanki tłuszczowej określana potocznie - choć niewłaściwie - jako obrzęk tłuszczowy. Rzeczywiste przyczyny prowadzące do rozwoju patologicznego rozrostu tkanki tłuszczowej nie są znane. Ponieważ choroba ta występuje zwykle u kobiet, zakłada się, że ma przyczyny hormonalne i genetyczne. Czynnikami wyzwalającymi tę przewlekłą chorobę są głównie zmiany hormonalne zachodzące w organizmie, w okresie dojrzewania, ciąży lub menopauzy. 09:30 PODWODNY RAJ BORNEO - NIELUDZKIE ŚWIATY Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 10:00 WSZYSTKO I NIC - WSZYSTKO I NIC /1/ (EVERYTHING AND NOTHING) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2011 Epicka podróż, aby odkryć prawdziwy rozmiar wszystkiego i niezwykłą naukę o pustej przestrzeni, w którą zabiera widzów i znakomicie prezentuje temat "wszystko" i "nic" profesor Jim Al - Khalili. W odcinku Everything’ Jim zadaje bardzo proste pytanie: dlaczego w nocy robi się ciemno? Podróż w poszukiwaniu odpowiedzi zabierze go przez niezwykłe historie do granic znanego nam wszechświata, aby zbadać, w jaki sposób nasze rozumienie kosmosu zostało ukształtowane zarówno przez matematykę, jak i astronomię. Odcinek Nothing’ zajmuje się nauką na samych granicach ludzkiej percepcji, gdzie leżą najgłębsze tajemnice wszechświata. Jim postanawia odpowiedzieć na jedno bardzo proste pytanie: czym jest nic? Jego podróż kończy się niezwykłym stwierdzeniem: wszystko powstało z niczego. Po części nauka, po części filozofia i po części historia, "wszystko" i "nic" (Everything’ and Nothing’) łączą wszystkie te elementy w porywającą i spektakularną narrację, która tworzy tę niezwykłą miniserię dokumentalną. 11:15 HAND MADE Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Reżyseria: Krzysztof Kunert Scenariusz: Krzysztof Kunert Przedstawiony projekt stanowi bardzo ciekawą propozycję. Dokument o niezwykłej pracy chirurgów w trzebnickim szpitalu, którzy od początku lat 70. dokonują rzeczy wyjątkowych w Europie i na świecie. To tu po raz pierwszy w Europie, już w roku 1971 reinplantowano z pełnym sukcesem rękę. W 1988 roku reinplantowano małej dziewczynce dwie odcięte nóżki tak dobrze, że do dziś już jako dorosła kobieta uwielbia tańczyć. Z kolei w 2006 roku, 12 lat po wypadku pacjenta, dokonano transplantacji ręki. I tak co roku lekarze ze szpitala w Trzebnicy mogą poszczycić się mnóstwem przyszytych kończyń i zdumiewających transplantacji. Główną osią filmu są bohaterowie, do których dotarli autorzy. Po latach poznajemy ich historie. 12:20 PODWODNY RAJ BORNEO - MATAKING Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 12:55 JAK TO DZIAŁA - ODC. 40 MODELE LATAJĄCE Magazyn, 25 min, Polska, 2013 Dziś w każdej większej galerii handlowej znajdziemy sklep z modelami latającymi. Stają się one coraz bardziej popularne dzięki malejącym cenom i coraz większym możliwościom. O modelach latających, a właściwie o bezzałogowych statkach powietrznych, słyszymy także w kontekście ich wykorzystania przez wojsko (słynne drony). Sukcesy w konstruowaniu modeli latających mają polscy studenci, którzy od lat biorą udział w międzynarodowych zawodach organizowanych m.in. w USA. Okazuje się, że w świecie konstruktorów lotniczych świetnie radzą sobie także dziewczyny. Porozmawiamy z konstruktorkami zajmującymi się projektowaniem modeli samolotów i samochodów. Pokażemy na czym polega konstruowanie modeli od pomysłu po testy prototypu. 13:30 CZY WIESZ, ŻE? - /275/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 14:05 INTELIGENTNE ZWIERZĘTA - ODC. 3 BUDOWNICZOWIE (ANIMAL EINSTEINS EP. 3 BUILDERS) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Joanne Stevens Seria dokumentalna prezentuje niesamowite zwierzęta i odkrywa ich zaskakujące umiejętności, które pomogą im rozwijać się na wolności. W świecie przyrody, aby przetrwać, trzeba wykazać się inteligencją. Dopiero odkrywamy, że niektóre ze zwierząt są bystrzejsze, niż moglibyśmy sobie wyobrazić. Dzięki nowoczesnej technice poznajemy zaskakujące zdolności umysłowe zwierząt. Pszczoły można nauczyć niemal wszystkiego. Na całym świecie badacze odkrywają zadziwiające sztuczki i inteligentne strategie, które pewnym gatunkom zapewniają przewagę nad innymi. Zwierzę prezentuje nam swoją inteligencję. Obserwujemy, jak budują domy, odnajdują drogę przez swój świat i wychowują potomstwo. Przenikamy do umysłów najbardziej rozumnych gatunków, a są wśród nich zaskakujący i kontrowersyjni przedstawiciele świata zwierząt. Możemy też uczyć się od tych inteligentnych zwierząt. W tym odcinku obserwujemy najlepszych budowniczych wśród zwierząt. Dowiemy się, jak bardzo tamy bobrów przewyższają nasze konstrukcje i jak pewien pająk zapewnia sobie przetrwanie pod wodą oraz jak podstaw naszej inteligencji można szukać wśród małp budujących sobie gniazda. Sprawdzimy, jaki poziom prezentują zwierzęcy architekci. Świat przyrody może być przerażający. Jednym z największych wyzwań, przed jakimi staje zwierzę, jest znalezienie miejsca, w którym można bezpiecznie spać i rozmnażać się. By uniknąć zewnętrznych zagrożeń, niektóre ze zwierząt odgradzają się od nich. Wielość i różnorodność ich konstrukcji warta jest dokładniejszej analizy. Przegląd budowniczych wśród zwierząt można zacząć tylko od bobrów. Wielkie ziemnowodne gryzonie to jedyne zwierzęta, które, tak jak my budują tamy. Robią to z tego samego powodu, aby zatrzymać wodę. 15:05 NA WSZELKI WYPADEK! - PODTOPIENIA 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Nikt z nas przecież nie liczy się z tym, że niespodziewanie może spotkać go jakiś nagły wypadek czy uraz. Nikt też nie nosi cały czas przy sobie, tak na wszelki wypadek apteczki pierwszej pomocy, leków czy środków opatrunkowych. Warto jednak wiedzieć, jak zachować się w różnych nagłych okolicznościach i jak można pomóc sobie lub innym w nieoczekiwanych sytuacjach, zwłaszcza takich, kiedy potrzebna jest natychmiastowa pomoc, a nie możemy wezwać karetki i liczyć na szybką i fachową pomoc medyczną. Wakacje, relaks, zabawa, ale także alkohol, bezmyślność, brawura - i o tragedię bardzo łatwo. Co roku nad jeziorami, rzekami czy nad morzem dochodzi do podtopień i utonięć. Jak zachować się w przypadku, gdy tonący wzywa pomocy i jak udzielić pierwszej pomocy osobie, która się topiła? 15:35 CHIRURDZY - CHIRURGIA NACZYNIOWA Serial dokumentalny, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Alicja Chmielewska, Piotr Poraj Poleski Zdjęcia: Filip Pakuła Lektor: Paweł Bukrewicz Bohaterem ósmego odcinka jest prof. dr hab. n. med. Piotr Andziak - ceniony chirurg naczyniowy i były kierownik Kliniki Chirurgii Ogólnej i Naczyniowej PIM MSWiA. To on przez lata swojej kariery wyszkolił kolejne pokolenia lekarzy i zbudował zespół ludzi, którzy traktują swoją pracę z pasją, zaangażowaniem, ale przede wszystkim lubią siebie nawzajem. Jak wielu bohaterów serii "Chirurdzy" prof. Andziak posiada pasje pozazawodowe. To one pozwalają mu na chwilę wytchnienia pomiędzy kolejnymi zabiegami, ale także stanowią pretekst do utrzymywania i pogłębiania więzi rodzinnych. Czy zawód chirurga był zawodem, z którym prof. Andziak od dzieciństwa wiązał swoją przyszłość? Co mógłby robić, gdyby nie został lekarzem? 16:30 JAK TO DZIAŁA - ODC. 40 MODELE LATAJĄCE Magazyn, 25 min, Polska, 2013 Dziś w każdej większej galerii handlowej znajdziemy sklep z modelami latającymi. Stają się one coraz bardziej popularne dzięki malejącym cenom i coraz większym możliwościom. O modelach latających, a właściwie o bezzałogowych statkach powietrznych, słyszymy także w kontekście ich wykorzystania przez wojsko (słynne drony). Sukcesy w konstruowaniu modeli latających mają polscy studenci, którzy od lat biorą udział w międzynarodowych zawodach organizowanych m.in. w USA. Okazuje się, że w świecie konstruktorów lotniczych świetnie radzą sobie także dziewczyny. Porozmawiamy z konstruktorkami zajmującymi się projektowaniem modeli samolotów i samochodów. Pokażemy na czym polega konstruowanie modeli od pomysłu po testy prototypu. 17:05 PODWODNY RAJ BORNEO - NIELUDZKIE ŚWIATY Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 17:40 CZY WIESZ, ŻE? - /276/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 18:10 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - LUDZKIE KLONY (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. Witamy w mrocznych aktach spraw zakopanych głęboko w historii nauki. W tym odcinku zapoznamy się z badaniami nad klonami, które umożliwiają kopiowanie życia i powielanie go na masową skalę. Poznajcie naukowców, których urzekł pozornie niemożliwy pomysł klonowania ssaków. Gwiezdny naukowiec z dotykiem Midasa jako pierwszy sklonował mysz. Czy była to mistyfikacja? A może to wszystko było prawdziwe? Potem nastąpiły dość szokujące narodziny Dolly, pierwszej na świecie sklonowanej owcy. Obecnie trwa wręcz rewolucyjny biznes klonowania. Technologie klonowania otwierają przyszłość, która jest zarówno różowa, jak i przerażająca. Co będzie, gdy ludzie zaczną stąpać po terytorium bogów? 18:55 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 213 GOSTYNIN Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek odwiedza Gostynin - prastary gród mazowiecki, będący przez wieki stolicą ziemi gostynińskiej. To urokliwe miasto leży na Pojezierzu Gostynińskim, gdzie znajduje się około 60 jezior, a ponad 50 procent jego powierzchni stanowią lasy. Najstarsze odkryte tutaj ślady osadnicze pochodzą z przełomu VI i VII wieku. Pierwszy gród utworzono na północny zachód od obecnego rynku. Dynamiczny rozwój grodziska datuje się na czasy panowania Konrada I Mazowieckiego w XII wieku. Jego prawnuk - książę Siemowit III, wymieniany jest zaś w XIV wieku jako fundator zamku w Gostyninie. Wzniesiono go na sztucznie podwyższonym wzgórzu, na lewym brzegu rzeki Skrwy, pomiędzy rozlewiskami. Z oryginalnej budowli pozostał fragment gotyckich murów, piwnica oraz wieża. Całość wzgórza zamkowego została wpisana do rejestru zabytków w 1962 roku jako kaplica i baszta zamkowa wraz z terenem wzgórza oraz fragmentami fundamentów murów obronnych. Spacerując po mieście, warto też zwrócić uwagę na rzeźbę Siemowita IV stojącą w centralnym punkcie rynku oraz zabytkowy gmach Liceum Ogólnokształcącego imienia Tadeusza Kościuszki, wzniesiony w 1907 roku. Gostynin położony w otulinie Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego jest idealnym miejscem dla miłośników obcowania z przyrodą. Jesienią to prawdziwy raj dla grzybiarzy. Dobrze spędzą tu czas również miłośnicy kolarstwa, żeglowania oraz długich spacerów. Do miasta warto przyjechać o każdej porze roku. 19:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 214 TEATR WIELKI Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Agnieszka Grabarska Scenariusz: Agnieszka Grabarska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tym razem odwiedzimy Teatr Wielki - jeden z najpiękniejszych zabytków Warszawy, związanych z kulturą. Jest zwieńczeniem pasji do muzyki i tańca oraz pokazem kunsztu rzemiosła wybitnych architektów. Wizyta w Teatrze Wielkim będzie rodzajem podróży historyczno-artystycznej, wyjątkowej, bo zajrzymy tam, gdzie tylko niektórzy mają prawo wejść. 20:00 INTELIGENTNE ZWIERZĘTA - ODC. 3 BUDOWNICZOWIE (ANIMAL EINSTEINS EP. 3 BUILDERS) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Joanne Stevens Seria dokumentalna prezentuje niesamowite zwierzęta i odkrywa ich zaskakujące umiejętności, które pomogą im rozwijać się na wolności. W świecie przyrody, aby przetrwać, trzeba wykazać się inteligencją. Dopiero odkrywamy, że niektóre ze zwierząt są bystrzejsze, niż moglibyśmy sobie wyobrazić. Dzięki nowoczesnej technice poznajemy zaskakujące zdolności umysłowe zwierząt. Pszczoły można nauczyć niemal wszystkiego. Na całym świecie badacze odkrywają zadziwiające sztuczki i inteligentne strategie, które pewnym gatunkom zapewniają przewagę nad innymi. Zwierzę prezentuje nam swoją inteligencję. Obserwujemy, jak budują domy, odnajdują drogę przez swój świat i wychowują potomstwo. Przenikamy do umysłów najbardziej rozumnych gatunków, a są wśród nich zaskakujący i kontrowersyjni przedstawiciele świata zwierząt. Możemy też uczyć się od tych inteligentnych zwierząt. W tym odcinku obserwujemy najlepszych budowniczych wśród zwierząt. Dowiemy się, jak bardzo tamy bobrów przewyższają nasze konstrukcje i jak pewien pająk zapewnia sobie przetrwanie pod wodą oraz jak podstaw naszej inteligencji można szukać wśród małp budujących sobie gniazda. Sprawdzimy, jaki poziom prezentują zwierzęcy architekci. Świat przyrody może być przerażający. Jednym z największych wyzwań, przed jakimi staje zwierzę, jest znalezienie miejsca, w którym można bezpiecznie spać i rozmnażać się. By uniknąć zewnętrznych zagrożeń, niektóre ze zwierząt odgradzają się od nich. Wielość i różnorodność ich konstrukcji warta jest dokładniejszej analizy. Przegląd budowniczych wśród zwierząt można zacząć tylko od bobrów. Wielkie ziemnowodne gryzonie to jedyne zwierzęta, które, tak jak my budują tamy. Robią to z tego samego powodu, aby zatrzymać wodę. 21:00 PODWODNY RAJ BORNEO - MATAKING Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 21:35 WSZYSTKO I NIC - WSZYSTKO I NIC /1/ (EVERYTHING AND NOTHING) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2011 Epicka podróż, aby odkryć prawdziwy rozmiar wszystkiego i niezwykłą naukę o pustej przestrzeni, w którą zabiera widzów i znakomicie prezentuje temat "wszystko" i "nic" profesor Jim Al - Khalili. W odcinku Everything’ Jim zadaje bardzo proste pytanie: dlaczego w nocy robi się ciemno? Podróż w poszukiwaniu odpowiedzi zabierze go przez niezwykłe historie do granic znanego nam wszechświata, aby zbadać, w jaki sposób nasze rozumienie kosmosu zostało ukształtowane zarówno przez matematykę, jak i astronomię. Odcinek Nothing’ zajmuje się nauką na samych granicach ludzkiej percepcji, gdzie leżą najgłębsze tajemnice wszechświata. Jim postanawia odpowiedzieć na jedno bardzo proste pytanie: czym jest nic? Jego podróż kończy się niezwykłym stwierdzeniem: wszystko powstało z niczego. Po części nauka, po części filozofia i po części historia, "wszystko" i "nic" (Everything’ and Nothing’) łączą wszystkie te elementy w porywającą i spektakularną narrację, która tworzy tę niezwykłą miniserię dokumentalną. 22:45 CZY WIESZ, ŻE? - /277/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 23:25 NA WSZELKI WYPADEK! - PODTOPIENIA 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Nikt z nas przecież nie liczy się z tym, że niespodziewanie może spotkać go jakiś nagły wypadek czy uraz. Nikt też nie nosi cały czas przy sobie, tak na wszelki wypadek apteczki pierwszej pomocy, leków czy środków opatrunkowych. Warto jednak wiedzieć, jak zachować się w różnych nagłych okolicznościach i jak można pomóc sobie lub innym w nieoczekiwanych sytuacjach, zwłaszcza takich, kiedy potrzebna jest natychmiastowa pomoc, a nie możemy wezwać karetki i liczyć na szybką i fachową pomoc medyczną. Wakacje, relaks, zabawa, ale także alkohol, bezmyślność, brawura - i o tragedię bardzo łatwo. Co roku nad jeziorami, rzekami czy nad morzem dochodzi do podtopień i utonięć. Jak zachować się w przypadku, gdy tonący wzywa pomocy i jak udzielić pierwszej pomocy osobie, która się topiła? 24:00 NA KOSMICZNYM FRONCIE - KSIĘŻYCOWA GORĄCZKA (COSMIC FRONT: MOON RUSH - THE DAWNING AGE OF LUNAR COLONIZATION) Film dokumentalny, 51 min, Japonia, 2020 Dzięki odkryciu ogromnych rezerw wody i minerałów opuszczony niegdyś Księżyc szybko staje się nową granicą. Stany Zjednoczone, ze swoją historią umieszczania ludzi na Księżycu od czasu misji Apollo, a także Chiny i Indie weszły do walki o dalszą eksplorację załogową. Europa opublikowała koncepcję księżycowej wioski. Co przyniesie ta nowa gorączka Księżyca? Najnowsze dzieje eksploracji Księżyca i co może ona oznaczać dla naszej przyszłości. 01:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 213 GOSTYNIN Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Tomasz Bednarek odwiedza Gostynin - prastary gród mazowiecki, będący przez wieki stolicą ziemi gostynińskiej. To urokliwe miasto leży na Pojezierzu Gostynińskim, gdzie znajduje się około 60 jezior, a ponad 50 procent jego powierzchni stanowią lasy. Najstarsze odkryte tutaj ślady osadnicze pochodzą z przełomu VI i VII wieku. Pierwszy gród utworzono na północny zachód od obecnego rynku. Dynamiczny rozwój grodziska datuje się na czasy panowania Konrada I Mazowieckiego w XII wieku. Jego prawnuk - książę Siemowit III, wymieniany jest zaś w XIV wieku jako fundator zamku w Gostyninie. Wzniesiono go na sztucznie podwyższonym wzgórzu, na lewym brzegu rzeki Skrwy, pomiędzy rozlewiskami. Z oryginalnej budowli pozostał fragment gotyckich murów, piwnica oraz wieża. Całość wzgórza zamkowego została wpisana do rejestru zabytków w 1962 roku jako kaplica i baszta zamkowa wraz z terenem wzgórza oraz fragmentami fundamentów murów obronnych. Spacerując po mieście, warto też zwrócić uwagę na rzeźbę Siemowita IV stojącą w centralnym punkcie rynku oraz zabytkowy gmach Liceum Ogólnokształcącego imienia Tadeusza Kościuszki, wzniesiony w 1907 roku. Gostynin położony w otulinie Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego jest idealnym miejscem dla miłośników obcowania z przyrodą. Jesienią to prawdziwy raj dla grzybiarzy. Dobrze spędzą tu czas również miłośnicy kolarstwa, żeglowania oraz długich spacerów. Do miasta warto przyjechać o każdej porze roku. 01:40 OPERACJA ZDROWIE - MAGAZYN MEDYCZNY - /8/LIPEDEMA - CHOROBA GRUBYCH NÓG Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny, który prezentuje innowacyjne metody diagnostyczne i terapie dostępne w Polsce. Każdy odcinek - to inne schorzenie. Lekarze wskazują objawy, na które warto zwrócić uwagę i mówią, w jaki sposób diagnozuje się chorobę. Pacjenci opowiadają o swoich doświadczeniach związanych z leczeniem i co musieli zmienić w życiu, żeby uniknąć nawrotu choroby. Nazwa lipedema pochodzi z połączenia dwóch określeń: z języka greckiego - lipos znaczy tłuszcz oraz z języka angielskiego edema. - oznaczającego obrzęk. To choroba przewlekła charakteryzująca się nieproporcjonalnym przyrostem komórek tłuszczowych na kończynach dolnych lub rzadziej górnych. W istocie jednak, nie jest to obrzęk, a patologiczna, hormonozależna dyslokacja tkanki tłuszczowej określana potocznie - choć niewłaściwie - jako obrzęk tłuszczowy. Rzeczywiste przyczyny prowadzące do rozwoju patologicznego rozrostu tkanki tłuszczowej nie są znane. Ponieważ choroba ta występuje zwykle u kobiet, zakłada się, że ma przyczyny hormonalne i genetyczne. Czynnikami wyzwalającymi tę przewlekłą chorobę są głównie zmiany hormonalne zachodzące w organizmie, w okresie dojrzewania, ciąży lub menopauzy. 02:15 HAND MADE Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Reżyseria: Krzysztof Kunert Scenariusz: Krzysztof Kunert Przedstawiony projekt stanowi bardzo ciekawą propozycję. Dokument o niezwykłej pracy chirurgów w trzebnickim szpitalu, którzy od początku lat 70. dokonują rzeczy wyjątkowych w Europie i na świecie. To tu po raz pierwszy w Europie, już w roku 1971 reinplantowano z pełnym sukcesem rękę. W 1988 roku reinplantowano małej dziewczynce dwie odcięte nóżki tak dobrze, że do dziś już jako dorosła kobieta uwielbia tańczyć. Z kolei w 2006 roku, 12 lat po wypadku pacjenta, dokonano transplantacji ręki. I tak co roku lekarze ze szpitala w Trzebnicy mogą poszczycić się mnóstwem przyszytych kończyń i zdumiewających transplantacji. Główną osią filmu są bohaterowie, do których dotarli autorzy. Po latach poznajemy ich historie.