TVP Historia Sobota, 10.08.2024 Zmiany z dnia 19.07.2024 w stosunku do raportu z dnia 08.07.2024 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 07:15 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 175 (SEZON 2 ODC. 50) Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2024 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz, Piotr Fiedziukiewicz, Tomasz Matuszczak Scenariusz: Monika Zięba-Rybowska, Anna Krasuska, Ewa Bulanda Aktorzy: Maria Pawłowska, Dariusz Toczek, Marcin Urbanke, Magdalena Kaczmarek, Mariusz Jakus, Magdalena Łoś, Sebastian Skoczeń, Przemysław Stippa, Jacek Kopczyński, Daniel Mosior, Bartosz Obuchowicz, Michał Chruściel, Olga Rayska, Klara Williams, Joanna Moro Oczyszczenie. Styczeń 1428. Król Władysław (Sebastian Skoczeń) żąda, aby królowa przysięgała, że nie zrobiła niczego niemoralnego. Zofia (Maria Pawłowska) przysięga przed krucyfiksem, a Konstancja Koniecpolska (Joanna Zwierzyńska) i pięć matron zaświadczają o niewinności królowej. Konstancja jest nie tylko opiekunką królewiczów, ale przede wszystkim szpieguje dla biskupa Oleśnickiego (Przemysław Stippa). Siostry Szczukowskie - Kachna (Justyna Ducka) i Eliszka (Milena Suszyńska) - mówią królowi, że Hincza (Kamil Szklany) zawsze wypatrywał oczy za królową. Jagiełło rozkazuje - oskarżeni o romanse z królową szlachcice mają być zwolnieni, poza Hinczą, który zostaje wysłany do lochów w Chęcinach. Gromek (Adam Zdrójkowski) nakrywa Lecha (Mariusz Jakus) i Niemirę (Renia Gosławska) na figlach. Jak siostra szewca to wytłumaczy? I co powie jej brat? (zmodyfikowano opis: Omówienie) 09:15 CZARNE CHMURY - ODC. 3/10 - ZAWIŚĆ Serial przygodowy, historyczny, 49 min, Polska, 1973 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Ryszard Pietruski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy:Leonard Pietraszak, Ryszard Pietruski, Edmund Fetting, Stanisław Niwiński, Tadeusz Białoszczyński, Anna Seniuk, Janusz Zakrzeński, Jerzy Zelnik, Artur Młodnicki, Mariusz Dmochowski, Józef Nalberczak, Bronisław Pawlik, Mieczysław Stoor, Joanna Kostusiewicz, Elżbieta Starostecka W kuźni zjawiają się elektorscy rajtarzy. Nieunikniona w tej sytuacji potyczka kończy się szczęśliwie dla uciekinierów. Pułkownik Dowgird i Kacper, przebrani w zdobyczne mundury, ruszają w dalszą drogę. Pilno im na dwór królewski, ale nie mogą puścić płazem jawnej niesprawiedliwości. Stają w obronie chłopa, zabieranego siłą do elektorskiego wojska. Wybawiony z opresji nieszczęśnik zaprasza ich na ślub i wesele. Uroczystość zakłóca pojawienie się rajtarów kapitana Knothego. Dowgird zwycięża w pojedynku, rozwścieczony Knothe z zemsty podpala wioskę. Pułkownik ze swoim wiernym wachmistrzem szukają schronienia we młynie, gdzie nieoczekiwanie zjawia się ich drugi prześladowca, rotmistrz Zaremba. Niegdyś przyjaciel pana Krzysztofa, dziś dowódca ścigającego go oddziału dragonów, staje do pojedynku z pułkownikiem Dowgirdem. (dodano pozycję programową) 17:00 KALENDARIUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO Felieton, 1 min, Polska, 2018 Autor: Anna Szołajska Lektor: Krzysztof Ziemiec Kalendarium Powstania Warszawskiego obejmuje dni od 1 sierpnia do 3 października 1944 roku. Jest to cykl 63 felietonów, poświęconych wydarzeniom poszczególnych dni Powstania. Każdego dnia zostanie wyemitowany 60 - sekundowy felieton na temat tego, co danego dnia działo się w Warszawie roku 1944. Kalendarium opatrzono specjalną grafiką, archiwalnymi zdjęciami oraz nagraniami obrazującymi wydarzenia z poszczególnych dni Powstania oraz wypowiedziami świadków. Walorem kalendarium jest także jego warstwa wizualna i muzyczna. Poszczególne felietony charakteryzują się dynamicznym montażem oraz muzyką. Opiekę merytoryczną nad projektem sprawowali historycy z Muzeum Powstania Warszawskiego oraz eksperci z TVP Historia. Kalendarium ma dynamiczną formę, dlatego każdy odcinek trwa dokładnie 1 minutę. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 20:00 KANAŁ Dramat wojenny, 92 min, Polska, 1956 Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński Zdjęcia: Jerzy Lipman Muzyka: Jerzy Krenz Aktorzy: Teresa Iżewska, Tadeusz Janczar, Wieńczysław Gliński, Stanisław Mikulski, Emil Karewicz, Tadeusz Gwiazdowski, Władysław Sheybal, Teresa Berezowska, Zofia Lindorf, Jan Englert Tragiczne dzieje powstania warszawskiego domagały się nie tylko opartego na faktach surowego rozrachunku historycznego, ale także ich odzwierciedlenia i oceny w sztuce. Taką artystyczną próbę podjęli Wajda i Stawiński, ale ich "Kanał" przyjęto w kraju dość chłodno: zamiast pomnika tragicznej chwały obaj pokazali bowiem koszmar klęski i rozbitych psychicznie bojowników, których bohaterstwo okazało się daremne. Taka własna ocena najnowszej historii, próba osądu i demitologizacji powstania, wyprzedzała ówczesną literaturę i analizy historyków, stanowiła zamach na uświęcone wartości. Dopiero przyznanie "Kanałowi" w 1957 r. Nagrody Specjalnej Jury na festiwalu w Cannes sprawiło, że krajowa krytyka w pełni doceniła dzieło Wajdy i przyznała, że autorzy filmu mówią jednak prawdę, choć jest to prawda wycinkowa, odnosząca się do schyłkowej fazy operacji. "Kanał" nie jest filmem antybohaterskim, a jedynie antykoturnowym. Opisuje bohaterów takich, jakich ukształtowała ich historia: są tu czyny dobre, wątpliwe i złe, są charaktery mężnie trwających oraz tych, którzy załamali się w różny sposób - ich szczere ukazanie stanowi największą wartość filmu. Dzieło Wajdy składa się niejako z dwóch części: pierwszej, reportażowej w stylu, i drugiej - apokaliptycznej relacji z wędrówek przez kanały. Scenariusz oparty na osobistych doświadczeniach Stawińskiego, dowódcy powstańczego oddziału łączności, relacjonuje tragiczny koniec żołnierzy przedstawionej jednostki. Koniec września 1944 r. , powstanie ma wkrótce upaść. Walczący na Mokotowie zdziesiątkowany oddział porucznika "Zadry", po nieudanej próbie przebicia się przez otaczające go wojska niemieckie, podejmuje jedyną możliwą w tej sytuacji decyzję: schodzi do kanałów, aby tą drogą przedrzeć się do Śródmieścia, gdzie jeszcze bronią się powstańcy. W krętych, podziemnych korytarzach pełnych ekskrementów, gdzie u każdego włazu czuwają Niemcy rzucając do wnętrza granaty, czterdziestoosobowy oddział rozpada się na trzy grupy. Zasadniczą grupę prowadzi "Zadra" ze "Smukłym" i szefem kompanii "Kulą". Jest przekonany, że idzie za nim cały oddział, w czym utwierdza go "Kula", tchórz, który boi się, że porucznik zawróci w poszukiwaniu rozproszonych ludzi. Rannego "Koraba" prowadzi zakochana w nim łączniczka "Stokrotka". W trzeciej grupie idzie podporucznik "Mądry", zakochana w nim "Halinka" i muzyk o pseudonimie "Ogromny". "Stokrotka" i "Korab" giną z wyczerpania u kraty, którą Niemcy zamknęli wylot z kolektora nad Wisłą. "Halinka" popełnia samobójstwo, gdy "Mądry" wyznaje jej prawdę o żonie i dzieciach, a on sam wychodzi na powierzchnię wprost na niemiecki patrol. Kompozytor Michał, postradawszy zmysły, błąka się w plątaninie kanałów. Przy próbie sforsowania zaminowanego włazu ginie "Smukły". Dowódca i szef kompanii osiągają cel, ale gdy wychodzi na jaw oszustwo "Kuli", "Zadra", zastrzeliwszy podoficera, wraca do podziemi po swoich żołnierzy, nie wiedząc, że podzielili los "Mądrego". (zmodyfikowano opis: Omówienie) 22:50 DOM POD DWOMA ORŁAMI - ODCINEK 9 Serial historyczny, 46 min, Polska, 2021 Reżyseria: Waldemar Krzystek Scenariusz: Małgorzata Kopernik, Waldemar Krzystek Zdjęcia: Piotr Kukla Aktorzy: Adam Baciński, Thomas Christian, Nina Czerkies, Eugeniusz Diaczkow, Martyna Diłaj, Aneta Gidelska, Karolina Gruszka, Justyna Janowska, Joanna Kasperska, Andrzej Konopka, Anna Kozłowska, Eryk Lenartowicz, Roman Leus, Agnieszka Mandat, Sonia Mietielica W Domu pod Dwoma Orłami zostaje zatrudniona Fela. To Polka, która ma szpiegować dla gestapo. Lisa szybko nawiązuje z nią jednak porozumienie. Fela pomaga jej opiekować się małą Helenką. Pewnego dnia zrywa ich z łóżek przymusowa ewakuacja. Lisa umieszcza w metalowej kasecie pamiątki oraz pamiętnik i chowa ją w piwnicy. W mieście panuje chaos i panika. Ludzie pragnący dostać się do pociągu tratują siebie nawzajem. W zamieszaniu Lisa traci z oczu córeczkę. Nie ma jej wśród tłumu, ani wśród leżących przed stacją ciał zamarzniętych dzieci. Lisa odnajduje ją po powrocie do domu. To Fela uratowała jej córeczkę. Tymczasem do Breslau wkracza Armia Czerwona. Dom pod Dwoma Orłami po przejściu wyzwoleńczej armii jest splądrowany. Fakt, że dziennik Lisy urywa się tak nagle jeszcze bardziej intryguje Mariannę. Nie wie co stało się z Lisą i jej córeczką. Jedynym łącznikiem z tajemniczą przeszłością może być tylko Babcia Zofia. Ona, gdy skończyła się wojna może wracać do siebie. W wyniku jałtańskiego ładu jej dom, jak i cały dorobek życia, nie jest już jej własnością. Został bowiem upaństwowiony. Co więcej, ich rodzinne strony nie należą teraz do Polski, tylko do Związku Radzieckiego. Zofia Szablewska, przyjeżdża nie do Breslau, a do Wrocławia jako repatriantka. Zamieszkuje w Domu pod Dwoma Orłami. Jej współlokatorem jest Jan Liski, oficer Urzędu Bezpieczeństwa, który samotnie wychowuje Kazimierza Lacha, swego pasierba. W Domu pod Dwoma Orłami jest jeszcze jedno głodne i przestraszone dziecko wojny, Helenka. Choć Liski rozpoznaje w dziecku Niemkę, Zofia postanawia przygarnąć i zaopiekować się sierotą. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 23:45 NAJMŁODSZA AGENTKA Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Magdalena Majewska Scenariusz: Magdalena Majewska W 2023 roku minęło 100 lat od urodzin jednej z najbardziej niezwykłych kobiet w historii Polski. Halina Kłąb - Szwarc miała 16 lat, kiedy wybuchłą II wojna światowa. Cztery lata później, w roku 20. urodzin, została skazana na śmierć. Na szczęście Niemcy wyroku nie wykonali. Niezwykłe jest to, czego dokonała łodzianka Halina Kłąb. Ale ciągle zapominamy, ile miała lat, kiedy wykonywała rozkazy, które przyczyniły się do skrócenia wojny. Na zdjęciach najczęściej widzimy poważną panią profesor medycyny, założycielkę trzeciego na świecie Uniwersytetu III wieku. A przecież miała 16 lat, kiedy na polecenie dowódców biegle opanowała język niemiecki, rok później podpisała volkslistę. Po zdaniu matury w niemieckiej szkole średniej w Kaliszu, rozpoczęła działania wywiadowcze. Warto dodać, że za wyniki w nauce - jako najlepsza uczennica - otrzymała list gratulacyjny i wydanie Mein Kampf z autografem Hitlera. W wieku 18 lat, po śmierci swojego dowódcy Jacka, objęła dowództwo wywiadu AK w regionie kaliskim. Niedługo potem przystępuje do Akcji N. Rozwozi zapakowane w walizkę materiały propagandowe przeznaczone dla Niemców na terenie Rzeszy i do Wiednia. W Wiedniu rozpoczyna studia - najpierw lingwistyczne, a potem medyczne - aby uzasadnić swoje przyjazdy. W Niemczech bez specjalnego zezwolenia nie można spędzić nocy w hotelu. Halina więc podróżuje pociągami 7 dni bez przerwy. Wysiada, aby wrzucić przesyłki z propagandową prasą do skrzynek pocztowych. Akcja N była tak dobrze zorganizowana, że Niemcy byli przekonani, iż są to działania niemieckiej opozycji antyhitlerowskiej. Potem szybki kurs, na którym nauczyła się rozpoznawać niemieckie okręty wojenne. I niebezpieczna misja do Hamburga, aby sfotografować okręty zacumowane w największym niemieckim porcie. Rozpracowała system obrony przeciwlotniczej Hamburga. Po przekazaniu tych informacji, alianci precyzyjnie zbombardowali miasto. Została aresztowana w rodzinnej Łodzi. Była ostrzegana, ale trudno się dziwić 20 - letniej dziewczynie, że tęskniła za matką. Brutalne przesłuchania na gestapo i kara śmierci bez sądu. Niemcy na szczęście zwlekają z jej wykonaniem. Łódź zajmują Rosjanie. Była to walka niezwykła. Samotna, na wrogim terenie, bez wsparcia innych żołnierzy AK. Wymagała odwagi, samodyscypliny, umiejętności improwizacji i szybkiego podejmowania decyzji. Motywacją do działania była miłość do Polski.