TVP Nauka Piątek, 09.08.2024 06:10 JAK TO DZIAŁA - ODC. 48 MÓZG, CZ 1 Magazyn, 25 min, Polska, 2013 Nasz organizm jest okablowany jak supernowoczesna serwerownia. Tyle że architekturę naszej sieci zaprojektowała natura i zajęło jej to ładnych kilka milionów lat. Centralny komputer - mózg połączony z czujnikami (czyli receptorami) i urządzeniami peryferyjnymi (np. mięśniami), wysyła i odbiera ogromną liczbę sygnałów elektrycznych i chemicznych umożliwiających kontrolę całego ciała. To mózg decyduje o tym, kim jesteśmy, co czujemy i jak się zachowujemy. W tym odcinku przyjrzymy się budowie mózgu i pojedynczych neuronów. Spróbujemy zgłębić, jak mózg przetwarza informacje. 06:40 ASTRONARIUM - 111 - SZYBKIE BŁYSKI RADIOWE Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Pojawiają się dosłownie w mgnieniu oka. Tajemnicze sygnały z kosmosu, których źródło pozostaje nieznane. Tak zwane szybkie błyski radiowe to jedna z największych zagadek Wszechświata. W tym programie pokażemy, co wiadomo na ich temat. 07:15 CZY WIESZ, ŻE? - /294/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:50 PODWODNY RAJ BORNEO - SIPADAN Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 08:25 WSZYSTKO I NIC - WSZYSTKO I NIC /2/ (EVERYTHING AND NOTHING) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2011 Epicka podróż, aby odkryć prawdziwy rozmiar wszystkiego i niezwykłą naukę o pustej przestrzeni, w którą zabiera widzów i znakomicie prezentuje temat "wszystko" i "nic" profesor Jim Al - Khalili. W odcinku Everything’ Jim zadaje bardzo proste pytanie: dlaczego w nocy robi się ciemno? Podróż w poszukiwaniu odpowiedzi zabierze go przez niezwykłe historie do granic znanego nam wszechświata, aby zbadać, w jaki sposób nasze rozumienie kosmosu zostało ukształtowane zarówno przez matematykę, jak i astronomię. Odcinek Nothing’ zajmuje się nauką na samych granicach ludzkiej percepcji, gdzie leżą najgłębsze tajemnice wszechświata. Jim postanawia odpowiedzieć na jedno bardzo proste pytanie: czym jest nic? Jego podróż kończy się niezwykłym stwierdzeniem: wszystko powstało z niczego. Po części nauka, po części filozofia i po części historia, "wszystko" i "nic" (Everything’ and Nothing’) łączą wszystkie te elementy w porywającą i spektakularną narrację, która tworzy tę niezwykłą miniserię dokumentalną. 09:30 DOKTOR Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2020 Reżyseria: Beata Hyży - Czołpińska Scenariusz: Beata Hyży - Czołpińska Prowadzący: Jarosław Perszko Zdjęcia: Jakub Klimaszewski Historię można pisać wielkimi literami, ale najbardziej fascynujące jest odkrywanie jej w losach zdawałoby się zwykłych, a przecież niezwykłych postaci, żyjących tuż obok. Jedną z nich jest Tadeusz Rakowiecki (1878 - 1965) - doktor medycyny, a jednocześnie światowej sławy astronom, krytyk literacki, lekarz wojskowy na frontach wojny rosyjsko - japońskiej, I wojny światowej i wojny z bolszewikami w 1920 r. , patriota i społecznik. Oferowano mu objęcie katedry astronomii we Lwowie na Uniwersytecie Jana Kazimierza, on jednak wybrał Hajnówkę, na skraju Puszczy Białowieskiej, liczącą 700 mieszkańców, bo twierdził, że tutaj jest bardziej potrzebny. Jego żona Pelagia towarzyszyła powstającym Legionom i była komendantką Oddziału Lubelskiego Polskiej Organizacji Wojskowej. Józef Piłsudski powierzył jej odręcznie napisany rozkaz utworzenia POW na terenie zaboru rosyjskiego, który przewiozła konno przez front do Warszawy. Przez całe życie wspierała męża w jego decyzjach. Razem działali społecznie, dla dobra tych najbardziej potrzebujących. Ich wspólną dewizą życiową było: uczciwość na pierwszym miejscu. "Moim filmem chciałabym przywrócić pamięci te, dziś nieco zapomniane osoby, bo mogą być wzorem nie tylko dla nas, ale także dla przyszłych pokoleń i zasługują na najwyższy szacunek". 10:25 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 218 ZOO WE WROCŁAWIU Magazyn, 22 min, Polska, 2022 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Barbara Adamczyk Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Wrocławskie zoo to najstarszy i jeden z najbardziej znanych ogrodów zoologicznych w Polsce. Liczy sobie już przeszło 150 lat. Otwarte zostało dla publiczności 10 lipca 1865 roku. Odwiedzający mogli obejrzeć 452 okazy reprezentujące 120 gatunków zwierząt, częściowo nabytych dzięki hojności mieszkańców miasta. Obecnie jedną z atrakcji wrocławskiego zoo jest kompleks o wdzięcznej nazwie: Afrykarium. Prezentowane są tutaj różnorodne ekosystemy, związane ze środowiskiem wodnym Czarnego Kontynentu. Afrykarium to unikatowy kompleks na skalę światową, który powstał pod hasłem: "życiodajne wody". W zbiorniku o pojemności 15 000 000 litrów stworzono ekosystem rafy koralowej, gdzie w 21 basenach i akwariach, można podziwiać ponad 350 gatunków ryb. Możemy tutaj poznać liczne gatunki ryb, ptaków oraz hipopotamy, krokodyle, manaty, mrówniki, czy golce. W odcinku pokażemy też innych, ciekawych mieszkańców wrocławskiego zoo - m.in. małpy, leniwce, węże i kotiki. 10:55 NA WSZELKI WYPADEK! - AMPUTACJA KOŃCZYNY 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Nikt z nas przecież nie liczy się z tym, że niespodziewanie może spotkać go jakiś nagły wypadek czy uraz. Nikt też nie nosi cały czas przy sobie, tak na wszelki wypadek, apteczki pierwszej pomocy, leków czy środków opatrunkowych. Warto jednak wiedzieć, jak zachować się w różnych nagłych okolicznościach i jak można pomóc sobie lub innym w nieoczekiwanych sytuacjach, zwłaszcza takich, kiedy potrzebna jest natychmiastowa pomoc, a nie możemy wezwać karetki i liczyć na szybką i fachową pomoc medyczną. Według statystyk do wielu niebezpiecznych wypadków dochodzi w trakcie wykonywania domowych remontów. Nie zawsze wiemy, jak prawidłowo posługiwać się młotkiem, piłą, pilarką tarczową. Chwila nieuwagi, brak umiejętności może skończyć się poważnym wypadkiem i utratą kończyny. W tym odcinku pokażemy, jak najskuteczniej udzielić pierwszej pomocy. 11:25 ASTRONARIUM - 111 - SZYBKIE BŁYSKI RADIOWE Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Pojawiają się dosłownie w mgnieniu oka. Tajemnicze sygnały z kosmosu, których źródło pozostaje nieznane. Tak zwane szybkie błyski radiowe to jedna z największych zagadek Wszechświata. W tym programie pokażemy, co wiadomo na ich temat. 11:55 JAK TO DZIAŁA - ODC. 48 MÓZG, CZ 1 Magazyn, 25 min, Polska, 2013 Nasz organizm jest okablowany jak supernowoczesna serwerownia. Tyle że architekturę naszej sieci zaprojektowała natura i zajęło jej to ładnych kilka milionów lat. Centralny komputer - mózg połączony z czujnikami (czyli receptorami) i urządzeniami peryferyjnymi (np. mięśniami), wysyła i odbiera ogromną liczbę sygnałów elektrycznych i chemicznych umożliwiających kontrolę całego ciała. To mózg decyduje o tym, kim jesteśmy, co czujemy i jak się zachowujemy. W tym odcinku przyjrzymy się budowie mózgu i pojedynczych neuronów. Spróbujemy zgłębić, jak mózg przetwarza informacje. 12:35 CZY WIESZ, ŻE? - /295/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:10 PODWODNY RAJ BORNEO - SIPADAN Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 13:40 WIELKIE WYNALAZKI - /31/ (GREAT INVENTIONS) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania/Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2020 Nasi przodkowie z trudem rozpoznaliby świat, w którym my żyjemy dziś. Wszędzie, na całej planecie diametralnie zmienił się krajobraz, istniejące niegdyś nieprzyjazne człowiekowi środowiska zostały okiełznane w sposób, jaki naszych antenatów wprawiłby w najwyższe zdumienie i niedowierzanie. Zmieniło się życie codzienne, ale ludzkość sięgnęła także po to, co niecodzienne - wylądowaliśmy na Księżycu oraz spojrzeliśmy miliardy lat wstecz, bo chcieliśmy wiedzieć, jakie były początki wszechświata. Siłą napędową tych wszystkich osiągnięć jest niezwykły dar człowieka - wynalazczość. W tej 35-odcinkowej serii przyglądamy się sukcesom i porażkom człowieka na przestrzeni dziejów, jego genialnym pomysłom i niektórym... cóż, także niektórym mniej genialnym. Każdy odcinek celebruje wielkie wynalazki, które zmieniły nasz świat. 14:45 WSZYSTKO I NIC - WSZYSTKO I NIC /2/ (EVERYTHING AND NOTHING) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2011 Epicka podróż, aby odkryć prawdziwy rozmiar wszystkiego i niezwykłą naukę o pustej przestrzeni, w którą zabiera widzów i znakomicie prezentuje temat "wszystko" i "nic" profesor Jim Al - Khalili. W odcinku Everything’ Jim zadaje bardzo proste pytanie: dlaczego w nocy robi się ciemno? Podróż w poszukiwaniu odpowiedzi zabierze go przez niezwykłe historie do granic znanego nam wszechświata, aby zbadać, w jaki sposób nasze rozumienie kosmosu zostało ukształtowane zarówno przez matematykę, jak i astronomię. Odcinek Nothing’ zajmuje się nauką na samych granicach ludzkiej percepcji, gdzie leżą najgłębsze tajemnice wszechświata. Jim postanawia odpowiedzieć na jedno bardzo proste pytanie: czym jest nic? Jego podróż kończy się niezwykłym stwierdzeniem: wszystko powstało z niczego. Po części nauka, po części filozofia i po części historia, "wszystko" i "nic" (Everything’ and Nothing’) łączą wszystkie te elementy w porywającą i spektakularną narrację, która tworzy tę niezwykłą miniserię dokumentalną. 15:50 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 218 ZOO WE WROCŁAWIU Magazyn, 22 min, Polska, 2022 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Barbara Adamczyk Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Wrocławskie zoo to najstarszy i jeden z najbardziej znanych ogrodów zoologicznych w Polsce. Liczy sobie już przeszło 150 lat. Otwarte zostało dla publiczności 10 lipca 1865 roku. Odwiedzający mogli obejrzeć 452 okazy reprezentujące 120 gatunków zwierząt, częściowo nabytych dzięki hojności mieszkańców miasta. Obecnie jedną z atrakcji wrocławskiego zoo jest kompleks o wdzięcznej nazwie: Afrykarium. Prezentowane są tutaj różnorodne ekosystemy, związane ze środowiskiem wodnym Czarnego Kontynentu. Afrykarium to unikatowy kompleks na skalę światową, który powstał pod hasłem: "życiodajne wody". W zbiorniku o pojemności 15 000 000 litrów stworzono ekosystem rafy koralowej, gdzie w 21 basenach i akwariach, można podziwiać ponad 350 gatunków ryb. Możemy tutaj poznać liczne gatunki ryb, ptaków oraz hipopotamy, krokodyle, manaty, mrówniki, czy golce. W odcinku pokażemy też innych, ciekawych mieszkańców wrocławskiego zoo - m.in. małpy, leniwce, węże i kotiki. 16:25 ASTRONARIUM - 111 - SZYBKIE BŁYSKI RADIOWE Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Pojawiają się dosłownie w mgnieniu oka. Tajemnicze sygnały z kosmosu, których źródło pozostaje nieznane. Tak zwane szybkie błyski radiowe to jedna z największych zagadek Wszechświata. W tym programie pokażemy, co wiadomo na ich temat. 17:00 NA WSZELKI WYPADEK! - AMPUTACJA KOŃCZYNY 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Nikt z nas przecież nie liczy się z tym, że niespodziewanie może spotkać go jakiś nagły wypadek czy uraz. Nikt też nie nosi cały czas przy sobie, tak na wszelki wypadek, apteczki pierwszej pomocy, leków czy środków opatrunkowych. Warto jednak wiedzieć, jak zachować się w różnych nagłych okolicznościach i jak można pomóc sobie lub innym w nieoczekiwanych sytuacjach, zwłaszcza takich, kiedy potrzebna jest natychmiastowa pomoc, a nie możemy wezwać karetki i liczyć na szybką i fachową pomoc medyczną. Według statystyk do wielu niebezpiecznych wypadków dochodzi w trakcie wykonywania domowych remontów. Nie zawsze wiemy, jak prawidłowo posługiwać się młotkiem, piłą, pilarką tarczową. Chwila nieuwagi, brak umiejętności może skończyć się poważnym wypadkiem i utratą kończyny. W tym odcinku pokażemy, jak najskuteczniej udzielić pierwszej pomocy. 17:35 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - /13/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 5) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym, okryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 18:30 PODWODNY RAJ BORNEO - SIPADAN Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 19:00 JAK TO DZIAŁA - ODC. 48 MÓZG, CZ 1 Magazyn, 25 min, Polska, 2013 Nasz organizm jest okablowany jak supernowoczesna serwerownia. Tyle że architekturę naszej sieci zaprojektowała natura i zajęło jej to ładnych kilka milionów lat. Centralny komputer - mózg połączony z czujnikami (czyli receptorami) i urządzeniami peryferyjnymi (np. mięśniami), wysyła i odbiera ogromną liczbę sygnałów elektrycznych i chemicznych umożliwiających kontrolę całego ciała. To mózg decyduje o tym, kim jesteśmy, co czujemy i jak się zachowujemy. W tym odcinku przyjrzymy się budowie mózgu i pojedynczych neuronów. Spróbujemy zgłębić, jak mózg przetwarza informacje. 19:25 CZY WIESZ, ŻE? - /296/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 20:00 WIELKIE WYNALAZKI - /31/ (GREAT INVENTIONS) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania/Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2020 Nasi przodkowie z trudem rozpoznaliby świat, w którym my żyjemy dziś. Wszędzie, na całej planecie diametralnie zmienił się krajobraz, istniejące niegdyś nieprzyjazne człowiekowi środowiska zostały okiełznane w sposób, jaki naszych antenatów wprawiłby w najwyższe zdumienie i niedowierzanie. Zmieniło się życie codzienne, ale ludzkość sięgnęła także po to, co niecodzienne - wylądowaliśmy na Księżycu oraz spojrzeliśmy miliardy lat wstecz, bo chcieliśmy wiedzieć, jakie były początki wszechświata. Siłą napędową tych wszystkich osiągnięć jest niezwykły dar człowieka - wynalazczość. W tej 35-odcinkowej serii przyglądamy się sukcesom i porażkom człowieka na przestrzeni dziejów, jego genialnym pomysłom i niektórym... cóż, także niektórym mniej genialnym. Każdy odcinek celebruje wielkie wynalazki, które zmieniły nasz świat. 21:05 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - ASPERGER I NAZIŚCI (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku: Dr Hans Asperger był austriackim pediatrą, od którego pochodzi nazwa Zespół Aspergera. Dr Asperger na nowo zdefiniował pojęcie autyzmu, któremu - jak uważano - towarzyszy niepełnosprawność intelektualna. Za swoją pracę był przez długi czas uważany za sumiennego lekarza, który chronił autystyczne dzieci przed eutanazją dokonywaną na dzieciach niepełnosprawnych przez nazistowskie Niemcy podczas II wojny światowej. Ale niedawne badania ujawniły inną stronę doktora Aspergera. Tak jak można było się spodziewać... 22:00 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 218 ZOO WE WROCŁAWIU Magazyn, 22 min, Polska, 2022 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Barbara Adamczyk Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Wrocławskie zoo to najstarszy i jeden z najbardziej znanych ogrodów zoologicznych w Polsce. Liczy sobie już przeszło 150 lat. Otwarte zostało dla publiczności 10 lipca 1865 roku. Odwiedzający mogli obejrzeć 452 okazy reprezentujące 120 gatunków zwierząt, częściowo nabytych dzięki hojności mieszkańców miasta. Obecnie jedną z atrakcji wrocławskiego zoo jest kompleks o wdzięcznej nazwie: Afrykarium. Prezentowane są tutaj różnorodne ekosystemy, związane ze środowiskiem wodnym Czarnego Kontynentu. Afrykarium to unikatowy kompleks na skalę światową, który powstał pod hasłem: "życiodajne wody". W zbiorniku o pojemności 15 000 000 litrów stworzono ekosystem rafy koralowej, gdzie w 21 basenach i akwariach, można podziwiać ponad 350 gatunków ryb. Możemy tutaj poznać liczne gatunki ryb, ptaków oraz hipopotamy, krokodyle, manaty, mrówniki, czy golce. W odcinku pokażemy też innych, ciekawych mieszkańców wrocławskiego zoo - m.in. małpy, leniwce, węże i kotiki. 22:35 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - /13/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 5) Serial dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym, okryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 23:40 NA WSZELKI WYPADEK! - AMPUTACJA KOŃCZYNY 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Nikt z nas przecież nie liczy się z tym, że niespodziewanie może spotkać go jakiś nagły wypadek czy uraz. Nikt też nie nosi cały czas przy sobie, tak na wszelki wypadek, apteczki pierwszej pomocy, leków czy środków opatrunkowych. Warto jednak wiedzieć, jak zachować się w różnych nagłych okolicznościach i jak można pomóc sobie lub innym w nieoczekiwanych sytuacjach, zwłaszcza takich, kiedy potrzebna jest natychmiastowa pomoc, a nie możemy wezwać karetki i liczyć na szybką i fachową pomoc medyczną. Według statystyk do wielu niebezpiecznych wypadków dochodzi w trakcie wykonywania domowych remontów. Nie zawsze wiemy, jak prawidłowo posługiwać się młotkiem, piłą, pilarką tarczową. Chwila nieuwagi, brak umiejętności może skończyć się poważnym wypadkiem i utratą kończyny. W tym odcinku pokażemy, jak najskuteczniej udzielić pierwszej pomocy. 00:10 PODWODNY RAJ BORNEO - SIPADAN Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 00:50 DOKTOR Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2020 Reżyseria: Beata Hyży - Czołpińska Scenariusz: Beata Hyży - Czołpińska Prowadzący: Jarosław Perszko Zdjęcia: Jakub Klimaszewski Historię można pisać wielkimi literami, ale najbardziej fascynujące jest odkrywanie jej w losach zdawałoby się zwykłych, a przecież niezwykłych postaci, żyjących tuż obok. Jedną z nich jest Tadeusz Rakowiecki (1878 - 1965) - doktor medycyny, a jednocześnie światowej sławy astronom, krytyk literacki, lekarz wojskowy na frontach wojny rosyjsko - japońskiej, I wojny światowej i wojny z bolszewikami w 1920 r. , patriota i społecznik. Oferowano mu objęcie katedry astronomii we Lwowie na Uniwersytecie Jana Kazimierza, on jednak wybrał Hajnówkę, na skraju Puszczy Białowieskiej, liczącą 700 mieszkańców, bo twierdził, że tutaj jest bardziej potrzebny. Jego żona Pelagia towarzyszyła powstającym Legionom i była komendantką Oddziału Lubelskiego Polskiej Organizacji Wojskowej. Józef Piłsudski powierzył jej odręcznie napisany rozkaz utworzenia POW na terenie zaboru rosyjskiego, który przewiozła konno przez front do Warszawy. Przez całe życie wspierała męża w jego decyzjach. Razem działali społecznie, dla dobra tych najbardziej potrzebujących. Ich wspólną dewizą życiową było: uczciwość na pierwszym miejscu. "Moim filmem chciałabym przywrócić pamięci te, dziś nieco zapomniane osoby, bo mogą być wzorem nie tylko dla nas, ale także dla przyszłych pokoleń i zasługują na najwyższy szacunek". 02:00 CZY WIESZ, ŻE? - /297/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie.