TVP Dokument Piątek, 16.08.2024 05:35 NATURA BEZ GRANIC - SEZON 2 ODC. 6 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Sławomir Czyrnek Scenariusz: Marcin Krzyżański Zdjęcia: Krystian Matysek, Jan Mamoń odc. 6 - "Las niejedno ma życie". Obumarłe, powalone kłody z czasem porastają mchy, grzyby i liczne gatunki roślinności. I choć martwe drzewa zazwyczaj prezentują się przygnębiająco, to wokół nich potrafi tętnić życie. Historia XX wieku i obecna wojna zdominowały myślenie o Ukrainie. Tymczasem nasze pogranicze to również obszar fascynującej i niezwykle zróżnicowanej przyrody: od Bieszczad, Gór Słonych i Pogórza Przemyskiego przez Roztocze i Polesie po Dolinę Bugu. Na tych terenach można spotkać gatunki zwierząt i roślin, których na próżno już dziś szukać w innych częściach Europy. Pogranicze jest domem niedźwiedzi, rysi i wilków. Wielkie leśne przestrzenie przemierzają stada jeleni i żubrów. Przyroda nie zna granic. Wilcze rodziny z pogranicza mają swoje terytoria na terenie obu państw. Po jednej stronie polują, po drugiej mają bezpieczne ostoje, w których wychowują potomstwo. Stada roślinożerców, jeleni czy żubrów w rocznym cyklu wędrówki w poszukiwaniu najlepszych żerowisk regularnie przekraczają graniczny San. Administracyjne linie podziałów nie są też znane ptakom. Bociany gnieżdżące się w przygranicznych wioskach regularnie latają na łowy na łąki po obu stronach granicy. Podobnie rzecz ma się z orłami przednimi i orlikami zamieszkującymi lasy Pogórza Przemyskiego. 06:10 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 16 SMAK TORUNIA Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak wiele miasto może zawdzięczać piernikom? Okazuję się, że naprawdę sporo. To one rozsławiły imię Torunia na całym świecie i co najciekawsze - dzieje się tak do dzisiaj! Radosław Kotarski tym razem bierze sprawy we własne ręce, dosłownie i w przenośni, ponieważ sam wypieka pierniki według tradycyjnej receptury. Poza tym sprawdza, jak wiele słów i stwierdzeń przeniknęło do języka polskiego dzięki toruńskim wyrobom. 06:45 ZWIERZĘTA W RUCHU (THE LOCO - MOTION PICTURE) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2022 Reżyseria: Ivo Filatsch Przez miliardy lat ewolucja znalazła wiele różnych sposobów przemieszczania się żywych istot z jednego miejsca do drugiego. Ale dlaczego stworzenia w ogóle się poruszają? Przyczyną takiego zachowania są siły napędowe natury. W każdym regionie Ziemi warunki życia cały czas się zmieniają. Słońce lub deszcz, wiatr lub burza, grad lub śnieg, zmienne temperatury, a także różne długości dnia i nocy: te ciągle zmieniające się warunki napędzają stworzenia, ponieważ zawsze szukają lepszego życia, głównie chodzi o więcej jedzenia i wody lub o schronienie przed pogodą lub drapieżnikami. Poznamy zwierzęta poruszające się w wodzie i w powietrzu, na lądzie i te kombinujące pomiędzy różnymi przestrzeniami. Jedne szybciej, drugie wolniej. Są niezwykle sprytne i takie, które potrafią się wspaniale ukryć. Ruch odbywa się zarówno w dzień, jak i w nocy. To fascynujące obserwacje. 07:45 BELIZE NIEZNANE - ODC. 1 (UNKNOWN BELIZE EP. 1) Serial dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2023 Reżyseria: Ben Summers Mini - seria dokumentalna (4 odcinki), która przybliży nam Belize - mały kraj w Ameryce Środkowej, leżący na półwyspie Jukatan, nad Morzem Karaibskim, od północy graniczący z Meksykiem, a na zachodzie z Gwatemalą. Poznamy ten kraj i jego piękny krajobraz, sposób życia i historię sukcesu w zakresie integracji współczesnego życia z ochroną środowiska. To podróż pełna zapierających dech w piersiach scenerii i najwspanialszych zwierząt. W serialu występuje m in Francis Ford Cappola. Rafa koralowa przy Belize ma 320 km długości i rozciąga się wzdłuż wybrzeża w kierunku południowym. Jest drugą co do wielkości rafą koralową na świecie. Około połowy terytorium kraju zajmują strefy ochrony z lasami tropikalnymi i sosnowymi, namorzynami i bogatą przyrodą. Odc. 1. Udajemy się do północnego Belize, znanego z rolnictwa i lasów. Odwiedzimy rezerwat wyjców, Wyruszymy w morze, aby łapać i oznaczać rekiny. Dalej na północ dołączymy do innej grupy zajmującej się ochroną przyrody podczas nocnego polowania na krokodyle. Będziemy obserwować ptaki na lagunie Crooked Tree. Spotkamy rolników mennonickich, zarówno zwolenników, jak i przeciwników ochrony przyrody, a następnie wyruszymy w głąb lasu deszczowego, gdzie dowiemy się o epickich zmaganiach o ochronę lasów, a także poznamy niezwykłą przyrodę. 08:40 LEGENDY KONTRA IKONY WSPÓŁCZESNOŚCI - ODC. 1 KOLOSEUM KONTRA WEMBLEY (LEGENDS VS MODERN ICONS EP. 1 STADIUMS: COLOSSEUM VS WEMBLEY) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Mirjam Dolderer Dokumentalna podróż, w której najnowsze światowe osiągnięcia inżynieryjne, zaawansowane technologicznie pojazdy i doskonałe konstrukcje konkurują ze swoimi legendarnymi, historycznymi odpowiednikami. Czy nowoczesny luksusowy statek wycieczkowy może przewyższyć Titanica? Czy stadion Wembley jest lepszy od Koloseum? Każdy odcinek przedstawia jedną "bitwę" między legendą a jej współczesnym odpowiednikiem poprzez połączenie wysokiej jakości autentycznych obrazów, nagrań z rekonstrukcji, punktów widzenia i 3D - CGI w zestawieniu z odkrytymi statystykami, faktami i wymiarami. Odc. 1 - "Koloseum kontra Wembley". Koloseum - znajduje się w centrum Rzymu. Spektakularny stadion starożytności. Przeznaczony do najbardziej krwawych walk. Widzowie byli świadkami wspaniałych widowisk, a architekturę dostosowano specjalnie do walk. Nawet obecnie Koloseum nie ma się czego wstydzić. Nadal byłoby inspiracją dla architektów. Jak wypadnie legenda w porównaniu ze współczesną ikoną? Wembley to gigantyczna arena i najdroższy współczesny stadion piłkarski. To arcydzieło współczesnej architektury stadionowej. Od jego otwarcia w 2007 r. nosi nazwę "Katedra futbolu". To kolos, liczący 300 metrów szerokości i 315 metrów długości. Łuk na Wembley jest trzykrotnie wyższy od rzymskiej legendy. Mieści 90 tysięcy zadaszonych miejsc. Czy legendarna arena może konkurować z ikoną czasów współczesnych? 09:40 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - APULIA, KORZENIE ITALII (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Apulia. 10:40 CZY SŁYSZYSZ JAK PŁACZE ZIEMIA? Reportaż, 28 min, Polska, 1987 Reżyseria: Tamara Słoniewicz Scenariusz: Tamara Słoniewicz Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Rybak ciągnie sieć po rzece. W łagodnym słońcu wznoszą się bociany, kołyszą wiatraki, gęsi kręcą kuprami. Nagle sielską cisze rozrywają walące kamazy. Brutalna ingerencja w pejzaż, rozprucie materii odwiecznego świata. Rusza budowa zbiornika wodnego w ówczesnym woj. białostockim (dziś podlaskim). Montaż i muzyka podkreślają grozę brutalnego rozprawienia się technologii z naturą. Przejmująca scena opuszczania wywłaszczonego gospodarstwa. Rozstania z domem na zawsze. Po chwili widzimy, jak rodzina wprowadza się do bloku w Bonderach. Czteropiętrowy, z wielkiej płyty, typowy dla budownictwa lat 80. XX w. Tu najpewniej pomrą, jak szlachcic w "Ziemi obiecanej" przesiedlony z modrzewiowego dworku do mieszczańskiej kamienicy. 11:20 LOKALSI - ODC. 4 PIOTREK Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Klimala Serial dokumentalny "Lokalsi" podejmuje temat społeczności lokalnych. Pokazuje ludzi, którzy potrafią dla swoich "małych ojczyzn" działać, poświęcać się i oddolnie je zmieniać po to, by wszystkim żyło się lepiej. To osoby pochodzące z małych miasteczek i wsi, które tworzą, działają i na co dzień podejmują ryzyko, by zmienić rodzinne domy i ich okolice, a przede wszystkim uszczęśliwić sąsiadów. To często drobne inicjatywy, ale bardzo potrzebne. W serialu pokazano także problem migracji młodych ludzi do dużych miast. Jednak nie z perspektywy osób migrujących, lecz tych, które postanowiły zostać w swoich małych miejscowościach, a także tych, którzy wyjechali w świat i następnie postanowili wrócić w rodzinne strony. Bohaterami odcinków są ludzie zwykli i niezwykli zarazem, które poprzez swoją pasję, upór i wizjonerstwo wpływają na otaczającą ich prowincjonalną społeczność. Czym kierują się tytułowi "lokalsi" w kwestii swych życiowych wyborów? Dlaczego postanowili zostać lub wyjechać by wraz z zebranym doświadczeniem wrócić do domu? Jak postrzegają zjawisko migracji młodych pokoleń? Co kochają i w co wierzą? Te i wiele innych ważnych pytań autorzy stawiają bohaterom serialu, by wraz z widzem móc zrozumieć postawę obydwu stron. Cykl ma formułę "jeden odcinek, jeden bohater". Jedno miejsce na mapie Polski, o którym wiedzą nieliczni lub tylko ci, którzy są związani z regionem. Z każdą osobistą historią twórcy odkrywają niezwykłość miejsc, w których żyją bohaterowie. Ich niecodzienne pasje, tradycje, zwyczaje czy rytuały. Zaglądają pod strzechy domów artystów, przedsiębiorców, rolników czy "wolnych duchów". Dziś marzymy o dalekich podróżach: Tajlandia, Ameryka Łacińska, USA, Dubaj, a skarby i egzotyka to często kultura Wschodniej Polski, góralszczyzna, Śląsk, język kaszubski i wiele, wiele innych wspaniałych zjawisk kulturowych nieraz pomijanych przez mainstream. Warto więc odkrywać Polskę na nowo. Na nowo zobaczyć jej koloryt. Traktowany dosłownie jak i w przenośni. "Lokalsi" są pewnego rodzaju portretem humanistycznym, dalekim od epatowania problemami, szarą rzeczywistością czy patologią. Serial pokazuje z miłością to, co prowincja ma do zaoferowania najpiękniejszego, inspiruje do świadomego, lokalnego patriotyzmu. 11:55 ODYSEJA - RZECZYWISTOŚĆ, CZY FIKCJA - ODC. 1 TAJEMNICE ODYSEI (ODYSSEY: BEHIND THE MYTH EP. 1 ENIGMAS OF THE ODYSSEY) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2022 Reżyseria: Massimo Brega Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) odsłaniająca tajemnice eposu greckiego. Kim był Homer i jakie jest znaczenie "Odysei?" W tym dokumencie podążamy śladami Ulissesa, znanego również pod greckim imieniem Odyseusz, bohatera równie aktualnego dzisiaj, jak prawie trzy tysiące lat temu, w podróży przez jedne z najbardziej fascynujących krajobrazów i pejzaży morskich regionu śródziemnomorskiego. Z pomocą wybitnych międzynarodowych uczonych staramy się rozwiązać zagadki, które wciąż dotyczą jednego z największych dzieł literackich ludzkości i jego enigmatycznego autora. Odc. 1 - "Tajemnice Odysei". Błękitne wody Morza Śródziemnego są kolebką liczącej trzy tysiące lat opowieści przygodowej, która dała podstawy cywilizacji zachodniej. Opowieści, którą przekazywano w ciągu tysiącleci i która zawiera wiedzę, a także skrywa tajemnice. Autorstwo "Odysei" przypisuje się starożytnemu Grekowi, Homerowi. Opowiada on o fantastycznej podróży Ulissesa, który znany jest także pod greckim imieniem Odyseusz. Jego podróż zawiodła go w odległe zakątki basenu Morza Śródziemnego w miejsca, które wydawały się wtedy równie tajemnicze jak obecnie kosmos. Powstała ponad 2700 lat temu "Odyseja" to epickie arcydzieło składające się z 24 części. To jedno z najważniejszych dzieł literackich ludzkości. Wspólnie z drugim poematem Homera "Iliadą" zawiera skondensowaną wiedzę o ówczesnych czasach. Pod pewnymi względami jest jednak nieczytelna. Kim był Homer? Kim był Odyseusz? Kiedy i gdzie działa się opowieść? Co było jej inspiracją? 12:55 WIELKIE RODZINY - ODC. 3 Cykl dokumentalny, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Szczepaniak 100%, Grzegorz Szczepaniak Scenariusz: Grzegorz Szczepaniak 100%, Grzegorz Szczepaniak Zdjęcia: Adam Lipiński, Paweł Banasiak, Marek Kozakiewicz, Filip Drożdż Wykonawcy: Rodzina Twarowskich, Rodzina Lewockich, Rodzina Da Cruz, Rodzina Kacprzyków Janu wraz z żoną docierają do Opola. Przed zawodnikami moment ważenia i walka. Rodzice dzwonią do dzieci i opowiadają o nadchodzącej walce. Wszyscy kibicują tacie. U Twarowskich przeprowadzka, w którą jest zaangażowana cała rodzina, każde z dzieci ma swoje obowiązki, a szefem jest mama Bernadetta. Najstarszy syn przekonał rodziców do zmian. Czy wszyscy będą zadowoleni z tych roszad? Tymek, który dostanie swój pokój, na pewno. Rodzina Kacprzyków. Dziewczyny są w kuchni, tym razem pracują nad rogalikami z własnoręcznie usmażoną konfiturą. Poznajemy też gęsią rodzinę, która zamieszkała w gospodarstwie agroturystycznym Kacprzyków. Jedna z córek postanawia je wytresować, już wiele potrafią. Najstarszy syn, Paweł, to z zamiłowania arborysta, opiekuje się okolicznymi drzewami. Tymczasem dzieci, wspólnie z tatą, budują platformę na drzewie. U Lewockich mama z dziećmi podejmuje próbę uporządkowania skarpetek, które szukają swojej pary. Tata zaś zabiera się za mycie samochodów, do tej czynności zachęca dzieci. To szansa dla nich na zarobek, ponieważ kieszonkowe z powodu zmniejszonych zarobków taty zostały wstrzymane. Janu staje do walki, niestety, miał zaledwie 6 dni na przygotowanie i przegrywa, walka trwa zaledwie 12 sekund. 13:50 MAGICZNE CHWILE (MAGIC MOMENTS: THE SPELL OF NATURE) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2021 Reżyseria: Christopher Kohler, Ivo Filatsch Film dokumentalny o najbardziej magicznych zjawiskach w przyrodzie.. Czy to noc, czy dzień, półkula północna czy południowa, niezależnie od pory roku i dokładnego położenia świat przyrody naszej planety dostarcza prawdziwie spektakularnych chwil przez cały rok. Trudno się dziwić, że ludzie są tak zafascynowani cudami natury, które nas otaczają. W końcu jesteśmy integralną częścią czaru natury, a nasze życie jest nierozerwalnie związane z wieloma naturalnymi zjawiskami świata, zapierającymi dech w piersiach wydarzeniami i niezapomnianymi magicznymi chwilami. Wschód słońca - codzienny spektakl. Dla wielu osób to magiczny moment. Jeśli tylko dobrze się przyjrzeć, takich wyjątkowych chwil jest wiele. Na całym świecie, w dzień i w nocy, bez względu na porę roku, można znaleźć ukrytą magię. Budząca się wiosna. Ciepło lata. Ulotność jesieni. Czy przenikliwy chłód zimy. Magia przyrody jest wszędzie. 14:50 BELIZE NIEZNANE - ODC. 2 (UNKNOWN BELIZE EP. 2) Serial dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2023 Reżyseria: Ben Summers Mini - seria dokumentalna (4 odcinki), która przybliży nam Belize - mały kraj w Ameryce Środkowej, leżący na półwyspie Jukatan, nad Morzem Karaibskim, od północy graniczący z Meksykiem, a na zachodzie z Gwatemalą. Poznamy ten kraj i jego piękny krajobraz, sposób życia i historię sukcesu w zakresie integracji współczesnego życia z ochroną środowiska. To podróż pełna zapierających dech w piersiach scenerii i najwspanialszych zwierząt. W serialu występuje m in Francis Ford Cappola. Rafa koralowa przy Belize ma 320 km długości i rozciąga się wzdłuż wybrzeża w kierunku południowym. Jest drugą co do wielkości rafą koralową na świecie. Około połowy terytorium kraju zajmują strefy ochrony z lasami tropikalnymi i sosnowymi, namorzynami i bogatą przyrodą. Odc. 2. Będziemy podążać biegiem dwóch głównych rzek Belize: Macal i potężnej Belize. Dołączymy do lokalnych strażników podczas patrolu rzecznego, którzy walczą o ochronę papugi szkarłatnej, eksplorują największy las sosnowy w kraju, odwiedzając najwyższy wodospad w Ameryce Środkowej. Ruiny Majów w Cahal Pech ujawniają część bogatej historii regionu. Po wyczerpującym, czterodniowym wyścigu kajakowym dotrzemy do tętniącej życiem stolicy, Belize City. Stamtąd udamy się na wyspy drugiej co do wielkości rafy koralowej na świecie, aby spotkać się zarówno z rybakami, jak i działaczami na rzecz ochrony przyrody pracującymi w tym idyllicznym środowisku i wśród cudów oceanu. 15:45 LEGENDY KONTRA IKONY WSPÓŁCZESNOŚCI - ODC. 2 BOEING B - 314 KONTRA AIRBUS A - 350 (LEGENDS VS MODERN ICONS EP. 2 PLANES: B - THREE - FOURTEEN VS A - THREE - FIFTY) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Mirjam Dolderer Dokumentalna podróż, w której najnowsze światowe osiągnięcia inżynieryjne, zaawansowane technologicznie pojazdy i doskonałe konstrukcje konkurują ze swoimi legendarnymi, historycznymi odpowiednikami. Czy nowoczesny luksusowy statek wycieczkowy może przewyższyć Titanica? Czy stadion Wembley jest lepszy od Koloseum? Każdy odcinek przedstawia jedną "bitwę" między legendą a jej współczesnym odpowiednikiem poprzez połączenie wysokiej jakości autentycznych obrazów, nagrań z rekonstrukcji, punktów widzenia i 3D - CGI w zestawieniu z odkrytymi statystykami, faktami i wymiarami. Odc. 2 - "Boeing B - 314 kontra Airbus A - 350". Boeing B - 314 Clipper, król Atlantyku. Największy samolot lat 30 - tych dwudziestego wieku. Po raz pierwszy zapewniał bezpośrednie loty z USA do Europy. A na pokładzie - pełen luksus. Clipper był latającym czterogwiazdkowym hotelem. 32 metry długości, rozpiętość skrzydeł prawie 47 metrów. Zasięg wynosił 5900 km i był rekordowy. Kabina mieściła 74 pasażerów - pod koniec lat trzydziestych był to absolutny rekord. Jak wypadnie w porównaniu ze współczesną kultową maszyną Airbusem A - 350 - najnowocześniejszym i przyjaznym dla środowiska samolotem długodystansowym naszych czasów. Jego silniki uważa się za najbardziej wydajne na świecie. Supernowoczesna kabina zapewnia maksymalny komfort. Konkurs znakomitości. 16:40 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - MAROKO - TYSIĄCLETNIA CYWILIZACJA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Maroko. 17:45 ODYSEJA - RZECZYWISTOŚĆ, CZY FIKCJA - ODC. 2 W REALNYM ŚWIECIE (ODYSSEY: BEHIND THE MYTH EPISODE 2 - IN THE REAL WORLD) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2022 Reżyseria: Massimo Brega Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) odsłaniająca tajemnice eposu greckiego. Kim był Homer i jakie jest znaczenie "Odysei?" W tym dokumencie podążamy śladami Ulissesa, znanego również pod greckim imieniem Odyseusz, bohatera równie aktualnego dzisiaj, jak prawie trzy tysiące lat temu, w podróży przez jedne z najbardziej fascynujących krajobrazów i pejzaży morskich regionu śródziemnomorskiego. Z pomocą wybitnych międzynarodowych uczonych staramy się rozwiązać zagadki, które wciąż dotyczą jednego z największych dzieł literackich ludzkości i jego enigmatycznego autora. 18:50 GENIUSZE I MARZYCIELE. TADEUSZ TAŃSKI Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Marek Pawłowski Tadeusz Tański był jednym z pierwszych polskich inżynierów, którzy podjęli próbę produkcji polskich samochodów. Na skutek tajemniczych wpływów ówcześni decydenci wybrali lojalność wobec włoskiego Fiata. Ten wybitny umysł spotykał się z wielkim rozczarowaniem. Pasję tworzenia odziedziczył po ojcu, Czesławie Tańskim, malarzu, konstruktorze i budowniczym samolotu, śmigłowca i szybowca Lotnia, który porzucił rodzinę zaraz po narodzinach syna. A gdy po latach spotkali się w Paryżu, rozumieli się od tego momentu jak nikt na świecie. Tadeusz studiował w Paryżu od 1909 r. Po uzyskaniu dyplomu w kategorii motoryzacji i lotnictwa pracował w fabryce Renault, opracował wiele projektów i patentów. Dał się poznać jako bardzo zdolny i obdarzony niezwykłą wyobraźnią przestrzenną twórca, a jego pomysły wybiegające ponad epokę budziły zachwyt. Jako 24-letni inżynier skonstruował największy na świecie, 12-cylindrowy lotniczy silnik spalinowy w układzie H o mocy 520 KM. 20:00 MY, KAWALERIA POWIETRZNA Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2023 Dokumentalna opowieść opisująca szkolenie oraz służbę żołnierzy 25 Brygady Powietrznej. Historia zaczyna się od momentu przekroczenia bramy jednostki przez ochotników Dobrowolnej Zasadniczej Służby Wojskowej. Dalej ich proces stawania się żołnierzami, ceremonia otrzymania broni, przysięga wojskowa i codzienne etapy przyswajania wojskowej wiedzy. Film prezentuje też zderzenie dwóch rzeczywistości: współczesnej z tamtą wadliwą sprzed lat, gdzie żołnierz był upokarzany, co dzisiaj nie może mieć miejsca. "My, Kawaleria Powietrzna" to próba przybliżenia obrazu nowoczesnej armii stawiającej na profesjonalizm, zaangażowanie, pasję, w której żołnierzami jest wiele kobiet, armii bez "fali" i dawnych praktyk. To jedynie wycinek żołnierskiej rzeczywistości, obserwowany z bardzo bliska, w samym jej środku. 21:10 CYBERWOJNA (CYBERWAR 2022) Film dokumentalny, 51 min, Ukraina, 2022 Reżyseria: Pavel Cherepin, Pavlo Stupak Scenariusz: Kataryna Mizina, Radek Houska Film o rozwoju nowoczesnych technik informatycznych wykorzystywanych we współczesnych wojnach. Głównym przykładem jest trwająca wojna w Ukrainie. Cyberwojna nigdy się nie kończy. Można ją rozpocząć, ale nie zakończyć. Jeśli mówimy o wojnie w kontekście konwencjonalnej inwazji, to otwarta agresja rozpoczęła się nie 24 lutego, lecz 13 stycznia. Wtedy miały miejsce masowe ataki na infrastrukturę krytyczną Ukrainy. To był pierwszy sygnał, że się zaczęło. Zaatakowali około trzynastu kluczowych zasobów informacyjnych Ukrainy. W tym portal biura ubezpieczeń komunikacyjnych. Razem z zasobami identyfikacji elektronicznej. Dużo tego było. Wyrządzili wiele szkód. Rosjanie zrobili to nagle i otwarcie. Przeprowadzili informacyjną i psychologiczną operację specjalną. Udawali inne kraje, nawet Polskę, mówiąc: "Ukraińcy, poddajcie się, nastał nowy świat". To było przełomowe w historii Ukrainy. Pamiętajmy, że w cyberprzestrzeni każdy może stać się celem agresorów lub inżynierów społecznych. Dla hakerów i napastników osoba jest kluczem do organizacji, firm i ważnych środowisk. Cyberwojna nigdy się nie skończy. 22:15 WIELKIE RODZINY - ODC. 4 Cykl dokumentalny, 43 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Szczepaniak 100%, Grzegorz Szczepaniak Scenariusz: Grzegorz Szczepaniak 100%, Grzegorz Szczepaniak Zdjęcia: Adam Lipiński, Paweł Banasiak, Marek Kozakiewicz, Filip Drożdż Wykonawcy: Rodzina Twarowskich, Rodzina Lewockich, Rodzina Da Cruz, Rodzina Kacprzyków U wszystkich rodzin trwają przygotowania do Bożego Narodzenia. W każdej wygląda to zupełnie inaczej. U Twarowskich wspólne pakowanie dwudziestu kilku prezentów, w które mama Bernadetta zaangażowała dzieci w średnim wieku. Jak to zrobić, żeby każdy pod choinką znalazł jednak niespodziankę? W tym czasie Andrzej Twarowski z najmłodszymi dziećmi jedzie po ryby. Lewoccy pomiędzy przygotowaniami do świąt, znajdą czas na celebrowanie urodzin syna Józefa, który kończy właśnie 20 lat. U Kacprzyków tata wybiera się z dziećmi do lasu, szukają pośród już ściętych drzewek odpowiedniej choinki dla siebie. Przy tej okazji dzieci bliżej poznają świat dzikich zwierząt. Da Cruzowie całą rodziną pieką pierniki, a chwilę potem Weronika z Janu odwiedzają lekarza, bo poród tuż tuż. Po powrocie do domu Weronika wspomina swoje jedynactwo i tłumaczy tym chęć posiadania dużej rodziny. W tej miłej rodzinnej atmosferze dzieci wraz tatą robią gipsowy odlew brzucha przyszłej mamy i czekają niecierpliwie na nowego członka rodziny, który już rwie się na ten świat. 23:10 WETERANI. WYRWANI ŚMIERCI Reportaż, 25 min, Polska, 2018 Reżyseria: Wojciech Pepliński, Grzegorz Zasępa Scenariusz: Wojciech Pepliński, Grzegorz Zasępa Zdjęcia: Maciej Gruda, Paweł Piotrowski, Maciej Kurpiewski Plutonowy Marcin Brzechwa wyjechał do Afganistanu, do Bazy Warrior, w ramach IX zmiany Polskiego Kontyngentu Wojskowego. Był kierowcą ciężarówki przewożącej zaopatrzenie między bazami, w których służyli Polacy. Podczas konwoju do Ghazni najechał na minę ukrytą przez terrorystów. 23:40 WETERANI. WYRWANI ŚMIERCI Reportaż, 25 min, Polska, 2018 Reżyseria: Wojciech Pepliński, Grzegorz Zasępa Scenariusz: Wojciech Pepliński, Grzegorz Zasępa Zdjęcia: Maciej Gruda, Paweł Piotrowski, Maciej Kurpiewski Losy Polaków, którzy bohatersko bronili bazy w Ghazni, zaatakowanej z trzech stron przez terrorystów. Zdarzenie to miało miejsce 28 sierpnia 2011 roku. Podczas wybuchu samochodu pułapki - wypełnionego trotylem, zginęło kilkadziesiąt osób, głównie cywilnych mieszkańców pobliskiej wioski. 00:10 TAKA HISTORIA Film dokumentalny, 58 min, Polska, 1999 Reżyseria: Paweł Łoziński Scenariusz: Paweł Łoziński Zdjęcia: Paweł Łoziński Pan Wiesio mieszka w jednym z ocalałych sprzed wojny domów na warszawskim Powiślu. Były dozorca gnieździ się w ciasnym pomieszczeniu koło bramy, w czym towarzyszy mu Żabcia, suczka, którą przygarnął, i gdzie często zagląda jego przyjaciółka, a właściwie prawie żona, Ania, wdowa po przedwcześnie zmarłym koledze. Pan Wiesio ma też zaprzyjaźnionego sąsiada, pana Zdzisia. Schludny staruszek, przedwojenny fryzjer, który czesał wiele sław, między innymi samą Mieczysławę Ćwiklińską, chętnie gawędzi z panem Wiesiem. Wspomina przy tym swoją ukochaną, zmarłą żonę, spędzone z nią szczęśliwe chwile i dawne dobre czasy, a wywody krasi często powiedzonkiem "taka historia". Obaj panowie marzą o wspólnej wyprawie na ryby lub grzyby. Mimo nienajlepszego samopoczucia pan Wiesio nierozsądnie nie stroni od kielicha, żyje zaś z tego, co znajdzie w śmietnikach, które nazywa "peweksami". W codziennych poszukiwaniach przydatnych jeszcze rzeczy, nadających się do spieniężenia na bazarze lub do własnego użytku, asystuje mu nieodmiennie spodziewająca się potomstwa Żabcia. Podczas tych wypraw spotykają trudniącego się takim samym zajęciem pana Miecia, byłego kierowcę, co bywa okazją do pogawędek i wymiany uwag o niewesołej rzeczywistości. Panowie Wiesio i Zdzisław to sąsiedzi Pawła Łozińskiego, z tego samego podwórka. Autor filmu towarzyszył im z kamerą od bardzo wczesnej wiosny do sylwestra. Zapisał na taśmie krótką historię z ich życia, budzącą chwilami nieodparty śmiech, lecz również wzruszającą i skłaniającą do refleksji nad samotnością, upływem czasu i śmiercią. Los bowiem sprawił, że ciężko chory pan Wiesio, a rozwój jego choroby widać nieomal z każdym kadrem, trafił na długo do szpitala. Kiedy wreszcie powrócił, dramatycznie odmieniony, nie zastał już pana Zdzisia. Fryzjer, jak tego gorąco pragnął, połączył się już z ukochaną żoną. Nie pojadą więc już nigdy ani na grzyby, ani na ryby. Zresztą były dozorca chyba przestał o tym marzyć. Na 32. Ogólnopolskim Festiwalu Filmów Dokumentalnych i Krótkometrażowych w Krakowie film Pawła Łozińskiego został uhonorowany nagrodą główną - Złotym Lajkonikiem. 01:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - MALINÓWKA. NIEUCHWYTNA BITWA. ODC. 329 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2023 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Izabela Fatalska Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 01:55 SPRAWA SZERYFA Film dokumentalny, 22 min, Polska, 1988 Scenariusz: Ewa Borzęcka Zdjęcia: Artur Mościcki Film dokumentalny prezentujący postać "szeryfa" z Łomży. Dokumentalny portret szeryfa, tajemniczego człowieka, który pilnował porządku w Łomży w latach 80. Wspomnienia o szeryfie są jednocześnie okazją do pokazania ponurej, łomżyńskiej rzeczywistości. Skupione jak w soczewce problemy nękające kraj - alkoholizm, otępienie, zanik ambicji i dążeń, przestępczość, brak nadziei na jakąkolwiek zmianę. Wszystkim tym czarnym stronom współczesności stara się zaradzić półbajkowa postać skrajnego idealisty z Łomży - "szeryfa", który samotnie podejmuje walkę z wszelkimi przejawami zła, narażając się na śmieszność, a nawet posądzenie o chorobę psychiczną. 02:30 HERBERT. FRESK W KOŚCIELE Film dokumentalny, 90 min, Polska, 2005 Reżyseria: Piotr Załuski Scenariusz: Piotr Załuski Zdjęcia: Piotr Gorzkowicz Wykonawcy: Katarzyna Herbertowa, Halina Herbert - Zebrowska, Krzysztof Karasek, Zdaisław Najder, Adam Michnik Film jest ilustracją i rozwinięciem poglądu Zbigniewa Herberta, że powinnością artysty jest "wymierzać widzialnemu światu sprawiedliwość i piękno".