TVP Dokument Sobota, 17.08.2024 05:25 NATURA BEZ GRANIC - SEZON 2 ODC. 7 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Sławomir Czyrnek Scenariusz: Marcin Krzyżański Zdjęcia: Krystian Matysek, Jan Mamoń Odc. 7 Napotkanie go w naturze wymaga cierpliwości, łatwiej niż same zwierzęta jest wypatrzyć ślady ich występowania: tropy, odchody czy zgryzione gałązki. Jelenie - bo o nich mowa, to majestatyczne zwierzęta, a wygląd samca podkreśla poroże. 06:00 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 17 SEKRETY BROWARNEGO KOTŁA Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Radosław Kotarski wyrusza do czeskich Detenic, aby przekonać się, jak w zamierzchłych czasach warzono piwo na dawnych słowiańskich ziemiach. Nie poprzestaje jednak tylko na teorii. Sam chwyta za piwowarskie wiosło i zabiera się do stworzenia tradycyjnego czeskiego piwa miłości. Używa do tego tradycyjnych receptur i aparatury, która ma prawie 200 lat. Przy tym obala wiele współczesnych i historycznych mitów związanych z piwnym napitkiem. Czy stworzone przez Radka piwo będzie smakowało gościom średniowiecznej karczmy? 06:35 MAGICZNE CHWILE (MAGIC MOMENTS: THE SPELL OF NATURE) Film dokumentalny, 50 min, Austria, 2021 Reżyseria: Christopher Kohler, Ivo Filatsch Film dokumentalny o najbardziej magicznych zjawiskach w przyrodzie.. Czy to noc, czy dzień, półkula północna czy południowa, niezależnie od pory roku i dokładnego położenia świat przyrody naszej planety dostarcza prawdziwie spektakularnych chwil przez cały rok. Trudno się dziwić, że ludzie są tak zafascynowani cudami natury, które nas otaczają. W końcu jesteśmy integralną częścią czaru natury, a nasze życie jest nierozerwalnie związane z wieloma naturalnymi zjawiskami świata, zapierającymi dech w piersiach wydarzeniami i niezapomnianymi magicznymi chwilami. Wschód słońca - codzienny spektakl. Dla wielu osób to magiczny moment. Jeśli tylko dobrze się przyjrzeć, takich wyjątkowych chwil jest wiele. Na całym świecie, w dzień i w nocy, bez względu na porę roku, można znaleźć ukrytą magię. Budząca się wiosna. Ciepło lata. Ulotność jesieni. Czy przenikliwy chłód zimy. Magia przyrody jest wszędzie. 07:35 BELIZE NIEZNANE - ODC. 2 (UNKNOWN BELIZE EP. 2) Serial dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2023 Reżyseria: Ben Summers Mini - seria dokumentalna (4 odcinki), która przybliży nam Belize - mały kraj w Ameryce Środkowej, leżący na półwyspie Jukatan, nad Morzem Karaibskim, od północy graniczący z Meksykiem, a na zachodzie z Gwatemalą. Poznamy ten kraj i jego piękny krajobraz, sposób życia i historię sukcesu w zakresie integracji współczesnego życia z ochroną środowiska. To podróż pełna zapierających dech w piersiach scenerii i najwspanialszych zwierząt. W serialu występuje m in Francis Ford Cappola. Rafa koralowa przy Belize ma 320 km długości i rozciąga się wzdłuż wybrzeża w kierunku południowym. Jest drugą co do wielkości rafą koralową na świecie. Około połowy terytorium kraju zajmują strefy ochrony z lasami tropikalnymi i sosnowymi, namorzynami i bogatą przyrodą. Odc. 2. Będziemy podążać biegiem dwóch głównych rzek Belize: Macal i potężnej Belize. Dołączymy do lokalnych strażników podczas patrolu rzecznego, którzy walczą o ochronę papugi szkarłatnej, eksplorują największy las sosnowy w kraju, odwiedzając najwyższy wodospad w Ameryce Środkowej. Ruiny Majów w Cahal Pech ujawniają część bogatej historii regionu. Po wyczerpującym, czterodniowym wyścigu kajakowym dotrzemy do tętniącej życiem stolicy, Belize City. Stamtąd udamy się na wyspy drugiej co do wielkości rafy koralowej na świecie, aby spotkać się zarówno z rybakami, jak i działaczami na rzecz ochrony przyrody pracującymi w tym idyllicznym środowisku i wśród cudów oceanu. 08:25 LEGENDY KONTRA IKONY WSPÓŁCZESNOŚCI - ODC. 2 BOEING B - 314 KONTRA AIRBUS A - 350 (LEGENDS VS MODERN ICONS EP. 2 PLANES: B - THREE - FOURTEEN VS A - THREE - FIFTY) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Mirjam Dolderer Dokumentalna podróż, w której najnowsze światowe osiągnięcia inżynieryjne, zaawansowane technologicznie pojazdy i doskonałe konstrukcje konkurują ze swoimi legendarnymi, historycznymi odpowiednikami. Czy nowoczesny luksusowy statek wycieczkowy może przewyższyć Titanica? Czy stadion Wembley jest lepszy od Koloseum? Każdy odcinek przedstawia jedną "bitwę" między legendą a jej współczesnym odpowiednikiem poprzez połączenie wysokiej jakości autentycznych obrazów, nagrań z rekonstrukcji, punktów widzenia i 3D - CGI w zestawieniu z odkrytymi statystykami, faktami i wymiarami. Odc. 2 - "Boeing B - 314 kontra Airbus A - 350". Boeing B - 314 Clipper, król Atlantyku. Największy samolot lat 30 - tych dwudziestego wieku. Po raz pierwszy zapewniał bezpośrednie loty z USA do Europy. A na pokładzie - pełen luksus. Clipper był latającym czterogwiazdkowym hotelem. 32 metry długości, rozpiętość skrzydeł prawie 47 metrów. Zasięg wynosił 5900 km i był rekordowy. Kabina mieściła 74 pasażerów - pod koniec lat trzydziestych był to absolutny rekord. Jak wypadnie w porównaniu ze współczesną kultową maszyną Airbusem A - 350 - najnowocześniejszym i przyjaznym dla środowiska samolotem długodystansowym naszych czasów. Jego silniki uważa się za najbardziej wydajne na świecie. Supernowoczesna kabina zapewnia maksymalny komfort. Konkurs znakomitości. 09:20 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - MAROKO - TYSIĄCLETNIA CYWILIZACJA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Maroko. 10:25 ORAWO, ORAWO... Reportaż, 14 min, Polska, 1964 Scenariusz: Barbara Wachowicz, Kazimierz Mucha Reportaż z Orawy. Granica państwa w Chyżnem, muzeum etnograficzne w Zubrzycy Górnej (zespół drewnianych budynków orawskich i żywieckich z XVIII - XIX wieku. - występ zespołu ludowego - turyści - wnętrze chaty), krajobrazy, owce na pastwisku, żniwa, prymitywne metody wydobycia torfu, kobieta tkająca na krośnie, XVIII - wieczny kościółek drewniany w Orawce (budynek - wnętrza: malowidła ścienne sprzed 300 lat, zabytkowe organy), budowa tzw. "drogi junaków" łączącej Podhale ze Śląskiem. 10:40 PO PROSTU ŚWIETLICA Film dokumentalny, 11 min, Polska, 1970 Reżyseria: Stanisław Sapiński Realizatorzy odwiedzili kilka świetlic podwórkowych w Łodzi. 11:00 LOKALSI - ODC. 5 BASIA I KRZYSIEK Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Klimala Serial dokumentalny "Lokalsi" podejmuje temat społeczności lokalnych. Pokazuje ludzi, którzy potrafią dla swoich "małych ojczyzn" działać, poświęcać się i oddolnie je zmieniać po to, by wszystkim żyło się lepiej. To osoby pochodzące z małych miasteczek i wsi, które tworzą, działają i na co dzień podejmują ryzyko, by zmienić rodzinne domy i ich okolice, a przede wszystkim uszczęśliwić sąsiadów. To często drobne inicjatywy, ale bardzo potrzebne. W serialu pokazano także problem migracji młodych ludzi do dużych miast. Jednak nie z perspektywy osób migrujących, lecz tych, które postanowiły zostać w swoich małych miejscowościach, a także tych, którzy wyjechali w świat i następnie postanowili wrócić w rodzinne strony. Bohaterami odcinków są ludzie zwykli i niezwykli zarazem, które poprzez swoją pasję, upór i wizjonerstwo wpływają na otaczającą ich prowincjonalną społeczność. Czym kierują się tytułowi "lokalsi" w kwestii swych życiowych wyborów? Dlaczego postanowili zostać lub wyjechać by wraz z zebranym doświadczeniem wrócić do domu? Jak postrzegają zjawisko migracji młodych pokoleń? Co kochają i w co wierzą? Te i wiele innych ważnych pytań autorzy stawiają bohaterom serialu, by wraz z widzem móc zrozumieć postawę obydwu stron. Cykl ma formułę "jeden odcinek, jeden bohater". Jedno miejsce na mapie Polski, o którym wiedzą nieliczni lub tylko ci, którzy są związani z regionem. Z każdą osobistą historią twórcy odkrywają niezwykłość miejsc, w których żyją bohaterowie. Ich niecodzienne pasje, tradycje, zwyczaje czy rytuały. Zaglądają pod strzechy domów artystów, przedsiębiorców, rolników czy "wolnych duchów". Dziś marzymy o dalekich podróżach: Tajlandia, Ameryka Łacińska, USA, Dubaj, a skarby i egzotyka to często kultura Wschodniej Polski, góralszczyzna, Śląsk, język kaszubski i wiele, wiele innych wspaniałych zjawisk kulturowych nieraz pomijanych przez mainstream. Warto więc odkrywać Polskę na nowo. Na nowo zobaczyć jej koloryt. Traktowany dosłownie jak i w przenośni. "Lokalsi" są pewnego rodzaju portretem humanistycznym, dalekim od epatowania problemami, szarą rzeczywistością czy patologią. Serial pokazuje z miłością to, co prowincja ma do zaoferowania najpiękniejszego, inspiruje do świadomego, lokalnego patriotyzmu. 11:35 ODYSEJA - RZECZYWISTOŚĆ, CZY FIKCJA - ODC. 2 W REALNYM ŚWIECIE (ODYSSEY: BEHIND THE MYTH EPISODE 2 - IN THE REAL WORLD) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2022 Reżyseria: Massimo Brega Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) odsłaniająca tajemnice eposu greckiego. Kim był Homer i jakie jest znaczenie "Odysei?" W tym dokumencie podążamy śladami Ulissesa, znanego również pod greckim imieniem Odyseusz, bohatera równie aktualnego dzisiaj, jak prawie trzy tysiące lat temu, w podróży przez jedne z najbardziej fascynujących krajobrazów i pejzaży morskich regionu śródziemnomorskiego. Z pomocą wybitnych międzynarodowych uczonych staramy się rozwiązać zagadki, które wciąż dotyczą jednego z największych dzieł literackich ludzkości i jego enigmatycznego autora. 12:35 TAŃCZĄCA ZE ŚWIATEM - TUNEZJA - SEZON I ODC. 5/10 TOUZER Magazyn, 24 min, Polska, 2023 Egzotyczna Tunezja to tak lubiane przez turystów piękne plaże, ciepłe i turkusowe morze, ale również piaski Sahary i zielone, życiodajne oazy. Jednym z takich niesamowitych, zielonych ogrodów zachwycających bujnością i różnorodnością roślin jest oaza Touzer. Rośnie tam kilkanaście tysięcy palm daktylowych, ale oprócz daktyli można skosztować również granatów, bananów, oliwek czy fig. Dojrzewające w gorącym, tunezyjskim słońcu owoce są niezwykle soczyste i słodkie. Nic więc dziwnego, że w swojej podróży po Tunezji również Edyta Herbuś postanowiła odwiedzić to miejsce. W programie zobaczymy też tętniący gwarem, niezwykle barwny targ w starej części miasta Touzer. Będziemy także mieli okazję ugotować tradycyjne, tunezyjskie danie, którego podstawę stanowi uwielbiana przez Tunezyjczyków kasza kuskus. 13:05 POLACY NA MEDAL - ODC. 7 HUBERT HURKACZ Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2024 Scenariusz: Justyna Szubert - Kotomska Zdjęcia: Jan Gęsikowski To wyjątkowy, niezwykły, fascynujący cykl TVP Polonia pt. "Polacy na medal" - o wybitnych polskich sportowcach, którzy wystąpią na Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu. Cykl o naszych nadziejach na olimpijskich medal. O sportowcach - polskich ambasadorach podziwianych w wielu krajach świata. Autorką cyklu jest Justyna Szubert - Kotomska - jedna z najlepszych polskich dziennikarek od wielu lat zajmujących się tematyką sportową. odc. 7. Hubert Hurkacz - obecnie to jeden z najbardziej znanych na świecie polskich sportowców, tenisista, obecnie na 8. miejscu listy ATP - listy najlepszych tenisistów świata (stan na 23 maja 2024). Odcinek zrealizowany w Monako. 13:25 POLACY NA MEDAL - ODC. 8 NATALIA KACZMAREK Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2024 Scenariusz: Justyna Szubert - Kotomska Zdjęcia: Jan Gęsikowski To wyjątkowy, niezwykły, fascynujący cykl TVP Polonia pt. "Polacy na medal" - o wybitnych polskich sportowcach, którzy wystąpią na Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu. Cykl o naszych nadziejach na olimpijskich medal. O sportowcach - polskich ambasadorach podziwianych w wielu krajach świata. Autorką cyklu jest Justyna Szubert - Kotomska - jedna z najlepszych polskich dziennikarek od wielu lat zajmujących się tematyką sportową. odc. 8. Natalia Kaczmarek - królowa polskich biegów, złota i srebrna medalistka Igrzysk Olimpijskich w Tokio (mistrzyni olimpijska w sztafecie mieszanej 4x 400 metrów i wicemistrzyni olimpijska w kobiecej sztafecie 4 x 400 metrów). 13:45 NAJMŁODSI WŚRÓD ZWIERZĄT - ODC. 1 NA SAWANNIE (ANIMAL BABIES SAFARI BABIES) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Gavin Boyland Miniserial dokumentalny BBC Worldwide. Dzieci zwierząt w trzech bardzo różnych środowiskach naturalnych. Na rozległych sawannach Afryki najmłodsi napotykają najlepszych na świecie drapieżników i muszą stawić czoło silnej konkurencji. W życiu każdego zwierzęcia pierwsze miesiące po narodzinach mają decydujące znaczenie. Każdy dzień przynosi kolejne wyzwania i dramaty. Zobaczymy, jak nowo narodzonym zwierzętom udaje się przetrwać i radzić sobie w trzech niezwykle malowniczych, choć niezbyt przyjaznych środowiskach. Na rozległych sawannach Afryki dorastające zwierzęta muszą zmierzyć się ze szczytowymi drapieżnikami oraz z zaciekłą rywalizacją. Młodzi mieszkańcy wód muszą radzić sobie u zdradliwych wybrzeży i wśród niebezpiecznych prądów morskich. W skalistym świecie gór brakuje pożywienia, a wokół panują ekstremalne warunki pogodowe. Dzielne młode zwierzęta stosują niezwykłe strategie, by pokonać najróżniejsze przeszkody. W otaczającym je okrutnym świecie muszą szybko się uczyć. Jeśli będą uważnie obserwować otoczenie i zwalczać przeciwności, dadzą sobie radę. W pierwszej części dokumentu podróżujemy po wielkich sawannach Afryki, gdzie żyją jedne z najbardziej rozpoznawalnych zwierząt świata. Trawiaste równiny pokrywają niemal połowę kontynentu i wciąż się zmieniają. Doświadczane przez gwałtowne zmiany pogody, stanowią środowisko, w którym czas obfitości przeplata się z okresami głodu. Na tym niezwykłym obszarze dorastają rozmaite zwierzęta. Stada liczące miliony osobników rywalizują o to samo pożywienie. Nie brakuje tu również łowców. Równiny wschodniej Afryki to obszar, na którym poluje najwięcej dużych drapieżników na świecie. Nic dziwnego, że pierwszym wyzwaniem najmłodszych zwierząt jest uniknięcie zabójczego ataku. Mimo wielu przeciwności młodzi mieszkańcy sawanny muszą przetrwać najbardziej niebezpieczny okres życia. Na drodze do dorosłości będą szukać własnego miejsca wśród równin Afryki. W następnej części poznamy maluchy żyjące w wodzie, które muszą radzić sobie z zagrożeniami na wybrzeżach i z silnymi prądami. W trzeciej części ruszamy w góry, gdzie jest bardzo mało żywności, a warunki pogodowe są ekstremalne. Fascynujące zdjęcia i ujmujące historie zwierząt sprawiają, że tę serię ogląda się z przyjemnością. 14:45 MEGARAKIETA NASA (SLS: NASA’S MEGA ROCKET) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Russell Eatough SLS NASA to najpotężniejsza rakieta, jaką kiedykolwiek zbudowano. Zdolna do wysyłania astronautów na Marsa i dalej. Pierwsza bezzałogowa misja wokół Księżyca w marcu 2022 r. będzie ogromnym krokiem naprzód w eksploracji kosmosu przez ludzi jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem. Budowa jest nękana trudnościami, opóźnieniami i przekroczeniami kosztów. Film zawiera wywiady z pionierami projektu, archiwalne i przykuwające uwagę sekwencje w plenerze. 15:45 TELESKOP KOSMICZNY ZA 10 MILIARDÓW DOLARÓW (JAMES WEBB: THE $10 BILLION SPACE TELESCOPE) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Anthony Willis Epicka historia ośrodka Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba, zaprojektowanego w celu ujawnienia początków wszechświata. Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba ma orbitować milion mil od Ziemi, z możliwością cofania się do początku wszechświata, znajdowania nowych planet i być może wykrywania oznak życia pozaziemskiego. Ten dokument przedstawia niepowodzenia, opóźnienia i rosnące koszty, które nękały projekt od jego powstania 25 lat temu do pierwszych oszałamiających obrazów starożytnego wszechświata w maju 2022 roku. Niesamowita opowieść o najbardziej ambitnym, złożonym i najdroższym eksperymencie naukowym naszych czasów opowiedziana przez pionierów w sercu misji. 16:45 JEZIORA Z SIMONEM REEVEM - CZĘŚĆ 3. (THE LAKES WITH SIMON REEVE) Film dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Sam Bagnall Trzyczęściowy film dokumentalny BBC Studios. Lake District - jeden z najbardziej romantycznych regionów w kraju. Kumbria to wzniesienia, doliny polodowcowe i jeziora na obszarze blisko 2400 km2. To największy Park Narodowy Anglii i brytyjski cud przyrody. Pradawny krajobraz przechodzi ogromne zmiany - przez napływ milionów Brytyjczyków, korzystających z dobroci świeżego powietrza i przez bogatych nabywców domów. Tutejszy sposób życia jest zagrożony. Od pracowników łodzi podwodnych po farmerów górskich, Simon Reeve spotyka mieszkańców Kumbrii, odkrywając nowe spojrzenie na ten wspaniały zakątek Wielkiej Brytanii. Rozsławiony przez poetę Williama Wordswortha, jego surowe piękno zajmuje wyjątkowe miejsce w brytyjskim życiu. Simon Reeve spotyka najbardziej fascynujące postacie z Krainy Jezior, dowiaduje się o zagrożeniach dla jej delikatnej przyrody i odwiedza niektóre ze spektakularnych i kontrowersyjnych projektów energetycznych znajdujących się w jej granicach. Część 3. Ostatni etap podróży po Parku Narodowym Lake District i Kumbrii zaczyna się na zachodnim wybrzeżu. Od zatoki Morecombe do granicy ze Szkocją - jest ponad 160 km wybrzeża. To daleka i dzika część kraju. Wybrzeże Kumbrii... chyba nie tak wyobrażamy sobie Park Narodowy krainy jezior - ale to wciąż część parku. Wysokie piaszczyste wydmy ciągną się kilometrami. To bujny habitat dla roślin i dzikich zwierząt. Przez wieki to wybrzeże było przemysłowe - wydobywano tu węgiel, produkowano stal, energię i dawano miejsca pracy. Jadąc na północ wzdłuż linii kolejowej, która jest drogą do pracy zatrudnionych u największego prywatnego pracodawcy w Kumbrii, docieramy do końca podróży po Lake District. To światowej klasy park narodowy - tak piękny, jakiego nigdzie nie ma na naszej planecie. Kumbria jest ważna dla życia narodu. Stara się dostarczyć energii ze źródeł odnawialnych i walczyć o przyrodę. Jeśli wszystko się tu zorganizuje jak trzeba - będzie nadzieja na przyszłość. 17:50 ODYSEJA - RZECZYWISTOŚĆ, CZY FIKCJA - ODC. 3 OLBRZYMI I KOCHANKOWIE (ODYSSEY: BEHIND THE MYTH EPISODE 3 GIANTS AND LOVERS) Cykl dokumentalny, 54 min, Francja, 2022 Reżyseria: Massimo Brega Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) odsłaniająca tajemnice eposu greckiego. Kim był Homer i jakie jest znaczenie "Odysei?" W tym dokumencie podążamy śladami Ulissesa, znanego również pod greckim imieniem Odyseusz, bohatera równie aktualnego dzisiaj, jak prawie trzy tysiące lat temu, w podróży przez jedne z najbardziej fascynujących krajobrazów i pejzaży morskich regionu śródziemnomorskiego. Z pomocą wybitnych międzynarodowych uczonych staramy się rozwiązać zagadki, które wciąż dotyczą jednego z największych dzieł literackich ludzkości i jego enigmatycznego autora. Odc. 3 - "Olbrzymi i kochankowie". Strach i miłość to potężne uczucia. Zmieniają ludzkie życie, kształtują naszą kulturę i historię. W dzisiejszym odcinku zbadamy jak mity, które wciąż są aktualne, narodziły się w epickim dziele Homera "Odysei". Przy pomocy współczesnej nauki dowiemy się ile prawdy zawierają te starożytne legendy. Zaczniemy od jednej z najlepiej zapamiętanych przygód w Odysei spotkania z Cyklopami, tak często opisywanym na przestrzeni wieków. By zbadać mit w sposób naukowy, udajemy się do Avoli na południowym brzegu Sycylii, gdzie powstało niewielkie laboratorium australijskiego uniwersytetu Flinders. Tutaj Francesco Galassi bada starożytne ludzkie szczątki. Dzięki nauce możemy odkryć, że cyklop Polifem mógł być człowiekiem, cierpiącym na akromegalię, że magiczny napój czarodziejki Kirke powstał z roślin o działaniu psychoaktywnym. Nasza podróż z południa Włoch do Grecji i do Szwajcarii pozwoli wydobyć na powierzchnię nowe fakty o złożonej osobowości Homera. 18:50 GENIUSZE I MARZYCIELE. LUDWIK HIRSZFELD Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2018 Reżyseria: Paweł Wysoczański Film dokumentalny przedstawiający sylwetkę prof. Ludwika Hirszfelda. Jego osiągniecia są znane w świecie, ale w Polsce jedynie w kręgach naukowych. Ludwik Hirszfeld (1884 - 1954, lekarz, bakteriolog, twórca polskiej szkoły immunologicznej. Urodził się w Warszawie, medycynę studiował w Niemczech. Jego odkrycia z zakresu bakteriologii i immunologii przyczyniły się i wciąż się przyczyniają do ratowania milionów ludzkich istnień na całym świecie. W czasie I wojny światowej zwalczył epidemię duru plamistego w Serbii, za co otrzymał honorowe obywatelstwo od króla tego kraju. Opracował podział krwi na grupy (O, A, B, AB), oznaczył czynnik Rh oraz odkrył zasady jego dziedziczenia. Wyjaśnił przyczyny konfliktu serologicznego między matką a płodem, za co został nominowany do Nagrody Nobla. W czasie II wojny leczył chorych na tyfus w warszawskim getcie. 20:00 ZDRADZONE PIEŚNI (SINGING IN THE WILDERNESS) Film dokumentalny, 98 min, Chiny, 2021 Reżyseria: Dongan Chen Film zabiera nas do małej wioski na wzgórzach, w południowo - zachodnich Chinach. Ping and Cheng to dwie kobiety z grupy etnicznej Miao, która utraciła więź ze swoją kulturą, w tym z językiem pisanym, za sprawą częstych migracji i wojnie z dominującą w Chinach grupą etniczną Han. Jedna rzecz, która została w tradycji Miao, to śpiew chóralny o tematyce związanej z naturą i z duchowością, która miała chronić ich przed demonami. W latach 30. XX wieku chrześcijańscy misjonarze nauczyli ich śpiewać hymny, ale obdarli z resztek obrzędów i tradycji. Dziś chińska propaganda przypadkowo odkryła chór Miao i zaczęła wykorzystywać go do swoich komercyjnych celów, robiąc z niego folklorystyczną sensację. 21:50 ZAMIENNIKI ŻYWNOŚCI - LEPSZA ALTERNATYWA? (FOOD SUBSTITUTES THE BETTER ALTERNATIVE / FREI VON - SIND ERSATZLEBENSMITTEL DIE BESSERE ALTERNATIVE?) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2022 Reżyseria: Valerie Von Boehn, Fabian Korbinian Wolf Coraz częściej mówi się, że żywność ma być nie tylko smaczna i zdrowa, ale też dobra dla klimatu. Pojawiają się nowe, lepsze dla klimatu zamienniki ryb, mleka i mięsa - a przynajmniej tak są reklamowane. Łosoś z drukarki 3D, kiełbaski z alg, ser z orzechów i nie tylko. Wiele zamienników blisko przypomina oryginał pod względem wyglądu, faktury i smaku. Czy jednak rzeczywiście są dla klimatu lepsze od oryginałów? Jedzenie - jedna z najbardziej podstawowych potrzeb człowieka. Ale spożycie żywności już dawno przestało służyć tylko pełnemu żołądkowi. Jedzenie zawsze musi mieć wartość dodaną. Musi być zdrowe, przyjazne dla środowiska, a przede wszystkim służyć naszemu społecznemu wizerunkowi. Jaka żywność może dziś spełnić wszystkie te wymagania i które produkty spożywcze staną się podstawowym menu ludzkości za kilkanaście lat? Coraz więcej podstawowych produktów żywnościowych jest zastępowanych alternatywami: burgery z białka sojowego lub grochowego zamiast mielonej wołowiny, kawa z łubinu zamiast z ziaren kawy, ryby z drukarki 3D i ser z wegańskich zamienników, takich jak mleko migdałowe i orzechy nerkowca. Ale czy te alternatywy są naprawdę lepsze dla nas, pod względem zdrowotnym lub lepsze dla naszego środowiska? A co ta zmiana oznacza dla naszego społeczeństwa? Zamienniki żywności pomogą ludziom, którzy chcą zrezygnować z produktów zwierzęcych. Wiele z nich jest jednak wysoko przetworzonych. Świeże składniki zawsze są zdrowsze i lepsze dla środowiska - nawet jeśli trzeba się z nimi trochę pomęczyć przy garnkach. Krok do tyłu może czasem pchnąć nas do przodu. 22:55 LUDZIE Z PUSTEGO OBSZARU Cykl dokumentalny, 14 min, Polska, 1957 Reżyseria: Władysław Ślesicki, Kazimierz Karabasz Scenariusz: Władysław Ślesicki, Kazimierz Karabasz Zdjęcia: Stanisław Niedbalski Muzyka: Zbigniew Jeżewski Dokument o grupie młodzieży z warszawskiej Pragi. Jak mówią realizatorzy filmu, "film ten jest opowiadaniem o pewnej poznanej przez nas grupie młodzieży. Ludzie, których pokazujemy, są podobni do bardzo wielu swoich rówieśników. Jest to jak gdyby synteza naszych obserwacji. Zadaniem filmu jest zasygnalizowanie problemu, którego korzenie tkwią głęboko w życiu społeczeństwa". 23:10 ŁAWKA Reportaż, 13 min, Polska, 1975 Reżyseria: Andrzej Titkow Film przedstawia kilkanaście obrazków demonstrujących postawy, sposoby bycia różnych ludzi przypadkowo przysiadających na ławce w parku. 23:35 SPACER Z ANIOŁAMI Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2019 Reżyseria: Tomasz Wysokiński Jerry, bohater walk przeciw apartheidowi, który nie boi się przemocy, próbuje odnaleźć dziecko porwane w slumsach Kliptown w Soweto. Poszukiwania prowadzą go w najciemniejsze zaułki Johannesburga oraz mroczne zakamarki własnej duszy. 01:10 JAK SŁUPIACY GMINY BRONILI Film dokumentalny, 25 min, Polska, 1997 Reżyseria: Bohdan Kosiński Scenariusz: Bohdan Kosiński Zdjęcia: Stanisław Szabłowski Cykl audycji prezentujący filmy realizowane w różnych miejscach Polski, którego celem jest ukazanie szczególnego charakteru małych społeczności lokalnych. W tym filmie autor ukazuje życie mieszkańców Słupi koło Skierniewic. Wciąż żyje w pamięci legenda walki mieszkańców Słupi o pozostawienie siedziby gminy w ich miejscowości, choć było to dwadzieścia pięć lat temu. Autor filmu stara się zorientować, jak dzisiaj mieszkańcy Słupi odnoszą się do gminy, gdy urząd zmienił się w samorząd. 01:40 LEGENDA Film dokumentalny, 24 min, Polska, 1975 Reżyseria: Krzysztof Kieślowski, Krzysztof Wierzbicki Scenariusz: Barbara Wachowicz Zdjęcia: Ryszard Jaworski Nieznany film Krzysztofa Kieślowskiego, dotychczas uznawany za nieukończony. Wszystkie dotychczasowe źródła (m. in. biografia reżysera pióra Stanisława Zawiślińskiego oraz książka Mikołaja Jazdona "Dokumenty Kieślowskiego") podawały, że "Legenda" jest jedynym nieukończonym filmem Krzysztofa Kieślowskiego. Jednak, wbrew wcześniejszym informacjom, film został ukończony i jest przechowywany w Archiwum Telewizji Polskiej, choć najprawdopodobniej nigdy nie został wyemitowany. Film miał być częścią cyklu "Ziemia Żeromskiego". Kieślowski rozpoczął też zdjęcia do drugiej części cyklu, zatytułowanej "Edukacja" (zachowały się materiały robocze do tego filmu), jednak prace nad nim zostały ostatecznie przerwane. Ekipa (na ekranie pojawia się się sam Kieślowski przeprowadzający wywiady) wędruje po Kielecczyźnie poszukując śladów Stefana Żeromskiego, rozmawia z ludźmi, którzy pamiętają pisarza, słucha historii, które go inspirowały, rozmawia z uczniami Liceum w Chobrzanach, w których często bywał autor "Popiołów". 02:15 JA WAM TO ZAGRAM (WANDA WIŁKOMIRSKA) (JA WAM TO ZAGRAM) Film dokumentalny, 90 min, Polska/Niemcy, 2008 Reżyseria: Christine Jezior, Maciej Białobrzeski Scenariusz: Christine Jezior Cała jest muzyką, drogowskazem, jedną z najwybitniejszych skrzypaczek. Gra genialnie. To fascynująca, barwna osobowość i szczery przyjaciel. Postać legendarna. Prawdziwe żywe srebro, porywający temperament. Coś promiennego. Wielki człowiek - tak o Wandzie Wiłkomirskiej mówią jej przyjaciele i znajomi, rodzina i studenci, polscy i zagraniczni artyści. Wśród wypowiadających się jest aktor Daniel Olbrychski, reżyser Krzysztof Zanussi i kompozytor Krzysztof Penderecki. Wiłkomirską chwalą dyrygenci, między innymi Kazimierz Kord i Tadeusz Strugała oraz Kurt Masur; pochwał nie szczędzą jej muzycy, skrzypkowie Nigel Kennedy i Konstanty Andrzej Kulka, skrzypaczki Maria Sławek i Olga Winkowska, pianista i zarazem wieloletni przyjaciel Andrzej Ratusiński. Przed kamerą na temat artystki wypowiadają się również: syn, wnuki, były mąż, premier Mieczysław Rakowski. Dokument w reżyserii Kristine Jezior przedstawiający sylwetkę wybitnej polskiej skrzypaczki został zbudowany według schematu koncertu smyczkowego Johannesa Brahmsa. Pierwszy etap opowieści, Allegro, ukazuje błyskotliwą i błyskawiczną karierę Wiłkomirskiej, począwszy od występu w nowojorskim Carnegie Hall w 1961 roku, gdy przebojem zdobyła serca słuchaczy i wprawiła w zachwyt krytyków. Część druga, Adaggio, przybliża dzieciństwo urodzonej 11 stycznia 1929 roku skrzypaczki, życie rodzinne i małżeńskie u boku Mieczysława Rakowskiego. Przed kamerą Wiłkomirska opowiada o swoim stosunku do ideologii komunistycznej, sprzeciwie wobec sytuacji w Polsce, wreszcie o rozstaniu z mężem i wyjeździe na Zachód po wprowadzeniu stanu wojennego. Ostatnia, trzecia część dokumentu, Vivace, poświęcona jest pasji nauczania młodych muzyków, którą realizuje w Konserwatorium Muzycznym w Sydney w Australii. W dokumencie wykorzystano liczne materiały archiwalne, zdjęcia, filmy i nagrania, a także wycinki prasowe. Ekipa telewizyjna towarzyszyła bohaterce przez cały rok, na trzech kontynentach. Z blisko 44 - godzinnego nagrania powstał półtoragodzinny film.