TVP Historia Niedziela, 18.08.2024 06:35 BYŁ TAKI DZIEŃ - 18 SIERPNIA Felieton, 2 min, Polska, 2008 Autor: Janusz Weychert 1850 - zmarł Honoriusz Balzac; 1943 - lotnictwo RAF - u zbombardowało Peenemuende; 1980 - sformułowano pierwsze postulaty sierpniowe. 06:40 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA WŁAŚCICIELA SZKOŁY TAŃCA W DONIECKU Reportaż, 24 min, Polska, 2004 Autor: Barbara Włodarczyk Tym razem reportaż z Ukrainy - jeden dzień z życia tancerza, instruktora, międzynarodowego sędziego tańca towarzyskiego. Bohater jest właścicielem prywatnej szkoły tańca, która cieszy się coraz większą popularnością wśród młodzieży średniej klasy, jako że jest to elitarne hobby na Ukrainie. 07:05 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 21 OTWOCK Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Dora Rosłońska Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Tym razem Tomasz Bednarek ruszy w okolice Warszawy. Jadąc na południe wzdłuż Wisły, warto zatrzymać się w Otwocku i jego okolicach. Z jednej strony mamy miasto z uzdrowiskową historią i piękną rzeką Świder, o której pisał sam Gałczyński. Z drugiej zaś w położonym nieopodal Otwocku Wielkim możemy podziwiać przykłady sztuki ebenistycznej, czyli sztuki tworzenia mebli. W Józefowie z kolei czeka na nas unikalna kolekcja rysunków i rycin znakomitego ilustratora, który z Otwockiem i tamtejszym uzdrowiskiem miał wiele wspólnego. Na trasie tej wędrówki zobaczymy też zabytkowe drewniane budynki nawiązujące do alpejskich pensjonatów oraz rosyjskich dacz. Są one zbudowane w stylu charakterystycznym dla tej okolicy, określanym jako świdermajer. Nazwę wprowadził Konstanty Ildefons Gałczyński. Nawiązując do nazwy rzeki Świder, zabawnie przekształcił nazwę mieszczańskiego stylu biedermeier. 07:30 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 178 (SEZON 2 ODC. 53) Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2024 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz, Tomasz Matuszczak, Piotr Fiedziukiewicz Scenariusz: Anna Krasuska, Ewa Ratusińska, Małgorzata Jurczak Aktorzy: Sebastian Skoczeń, Maria Pawłowska, Kacper Koter-Nastaga, Przemysław Stippa, Jacek Kopczyński, Dariusz Toczek, Wiktor Korzeniewski, Bartosz Obuchowicz, Klara Williams, Joanna Moro, Bartosz Jędraś, Adam Rosa, Paul Matura, Weronika Jaskółka, Renia Gosławska Powrót króla. Wiosna 1428. Niemira (Renia Gosławska) postanawia wydać się za bogatego starca. Jej wybrankiem zostaje bednarz Sobiesław (Marek Siudym). Król (Sebastian Skoczeń) wraca na Wawel. Jan z Czyżowa (Bartosz Obuchowicz) chce się wstawić za Hinczą, a Adam Świnka (Bartosz Jędraś) chce zdemaskować Strasza (Paul Matura). Po rozmowie ze Świnką dla króla jest teraz jasne, że oskarżenie Zofii (Maria Pawłowska) o złe prowadzenie było intrygą Zygmunta Luksemburskiego. Próbuje pogodzić się z żoną. Czy mu się to uda? 08:00 IRMOLOGION SUPRASKI Reportaż, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Beata Szydłowska Scenariusz: Beata Szydłowska Muzyka: Anna Czerewacka Film o historii irmologionu, czyli zbioru prawosławnych pieśni, hymnów i melodii spisanych na przełomie XVI i XVII wieku, który został opracowany w zachodnim systemie liniowym. Sięga on do lat 1598 - 1601 i rękopisu spisanego w monasterze supraskim przez Bogdana Onisimowicza, aż po współczesność. Na temat tego niezwykłego skarbu kultury wypowiadają się badacze, zarówno historycy, jak i muzykolodzy. Ilustracją jest występ chóru i śpiewaków wykonujących pieśni z irmologionu. 08:30 KODEKS SUPRASKI Reportaż, 20 min, Polska, 2023 Autor: Katarzyna Popławska Kodeks Supraski swoją nazwę zawdzięcza miejscu, gdzie został odnaleziony, czyli Supraślowi, a konkretnie monasterskiej bibliotece. To w niej 200 lat temu pracownik Uniwersytetu Wileńskiego, ks. Michał Bobrowski, odnalazł starą księgę, która okazała się jednym z najstarszych i najobszerniejszych rękopisów słowiańskich. Zabytek trafił na listę UNESCO. Odwiedzając supraski monaster spotkaliśmy się ze znawcami tematu, by porozmawiać o zawartości, znaczeniu i historii tego niezwykłego rękopisu pochodzącego z XI wieku i spisanego na pergaminie w języku staro - cerkiewno - słowiańskim. 08:55 CZARNE CHMURY - ODC. 6/10 - INTRYGA Serial przygodowy, historyczny, 51 min, Polska, 1973 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Antoni Guziński, Ryszard Pietruski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Leonard Pietraszak, Stanisław Niwiński, Ryszard Pietruski, Maciej Rayzacher, Janusz Zakrzeński, Edmund Fetting, Tadeusz Białoszczyński, Anna Seniuk, Jerzy Zelnik, Artur Młodnicki, Mariusz Dmochowski, Józef Nalberczak, Bronisław Pawlik, Mieczysław Stoor, Joanna Kostusiewicz, Elżbieta Starostecka Krzysztof Dowgird jest już w stolicy. Zamierza oddać czarną sakwę hetmanowi Sobieskiemu, lecz nie zastaje go w pałacu. Pułkownik zaczyna realizować swoją misję. Wzywa do udzielenia pomocy ludności Prus, agituje szlachtę na rzecz powrotu do Polski jej dawnego lenna, utraconego w wyniku traktatów welawsko-bydgoskich. Przybyły do stolicy Hollstein również nie traci czasu. Wskutek obmyślonej przez niego intrygi Dowgird zostaje aresztowany przez straż marszałkowską. Następnego dnia ma być wydany rezydentowi elektorskiemu. Hetmana Sobieskiego nie ma w Warszawie, intryganci czują się pewnie. Zrozpaczony Kacper próbuje zebrać szlachtę, aby odbić pułkownika, ale panowie bracia nie zamierzają odstępować wciąż pełnych kielichów. 09:55 RIESE - TAJEMNICE WYKUTE W SKALE Dokument fabularyzowany, 59 min, Polska, 2012 Reżyseria: Wojciech Malinowski, Maciej Kieres Scenariusz: Wojciech Malinowski Zdjęcia: Piotr Sędzikowski, Marcin Grobelny, Artur Stoiński Dokument fabularyzowany o kompleksie "Riese" (Olbrzym) w Górach Sowich to projekt filmowo - edukacyjny, który przybliża widzowi niezwykłą historię podziemnego miasta i wspaniałego zamku. Akcja filmu rozpoczyna się w roku 1941, kiedy to Niemcy hitlerowskie, wskutek nasilających się nalotów alianckich, przeniosły dużą część produkcji zbrojeniowej w rejon Sudetów i Gór Harzu. Wówczas to powstał projekt zakładający wydrążenie w skałach Gór Sowich potężnych bunkrów i podziemnych budowli oraz przekształcenie Zamku Książ w kwaterę główną Hitlera. Plany zakładały potężne prace: utworzenie wielkich przestrzeni wydrążonych pod zamkiem, budowę olbrzymich tuneli i sal podziemnych w kilku miejscach w Górach Sowich, przekształcenie całej siatki okolicznych dróg, a także połączenie całości siecią kolei wąskotorowej. Nadzór nad budowami prowadziły dwie organizacje: od jesieni 1943 r. była to spółka Industriegemeinschaft Schlesien AG, a od kwietnia 1944 r. - organizacja Todt. Do ich dyspozycji przekazano kilkadziesiąt tysięcy więźniów oraz jeńców wojennych, którzy pracowali dzień i noc, w nieludzkich warunkach, by jak najszybciej ukończyć prace. Film ma pokazać nie tylko rozmach przedsięwzięcia, ciekawą historię, ale również martyrologiczny aspekt tych wydarzeń, poprzez wspomnienia i wypowiedzi więźniów z całej Europy wykonujących tu niewolniczą pracę. Była to najkosztowniejsza budowa kwater wojskowych i obiektów strategicznych ówczesnych Niemiec. Rozmach budowlano - inżynierski był na najwyższym wówczas dostępnym poziomie. Wedle danych z września 1944 roku produkcja tych schronów (wraz ze schronami w Wilczym Szańcu i w Pullach pod Monachium) obejmowała 257 tysięcy m3; betonu zbrojonego stalą, 213 tysięcy m3; tuneli, 58 km dróg z sześcioma mostami, 100 km rurociągów. Prace zostały wykonane tylko w części, gdyż przerwało je wkroczenie Armii Czerwonej. Wiele podziemnych konstrukcji zostało wtedy zniszczonych, do dziś jednak zachowały się prowadzące do nich tunele. 11:05 BOŚNIA I HERCEGOWINA - BUJNA PRZYRODA PÓŁNOCY (BOSNIEN UND HERZEGOWINA) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Caroline Haertel, Marjana Momirovic - Film dokumentalny (2 części) o Bośni i Hercegowinie - kraju dzikim i nieznanym - w samym sercu Europy. Z kaskadowymi wodospadami, dziewiczymi krajobrazami rzecznymi i skalistymi pasmami górskimi. Bośnia i Hercegowina urzeka jałowym pięknem krasowego południa i dziewiczą przyrodą gęsto zalesionej północy. Rzadkie i zagrożone zwierzęta wędrują po dolinach i górach pierwotnego lasu Perućica. Nietknięta przyroda oferuje dziewicze środowisko i jest świadectwem imponującej różnorodności ekologicznej. Dlaczego na górze Cincar żyją dzikie mustangi? Jak powstały wodospady wzdłuż rzeki Trebiat? A gdzie można spotkać płaszczki i skorpiony w zatoce Neum? 12:10 NAJMNIEJSZE KRAJE EUROPY - ODC. 5 LUXEMBURG - MAŁY WIELKI KRAJ (MICROSTAATEN EP. 5 LUXEMBURG - KLEINES LAND GANZ GROSS / EUROPE'S MICROSTATES) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o najmniejszych państwach Europy. Mikropaństwa Andory, Liechtensteinu, Luksemburga, Malty, Monako i San Marino są bardzo łatwe do przeoczenia. Są wciśnięte między największe kraje. Niemniej jednak mikropaństwom udało się zachować własne tradycje oraz florę i faunę, które obecnie są rzadkością dla reszty świata. Niezwykłe lokalizacje mikropaństw często znajdują się w ekstremalnych regionach górskich lub przybrzeżnych, co czyni je rajem dla zagrożonych gatunków. Jednak stabilność ich środowiska naturalnego jest zagrożona przez problemy środowiskowe, które należy rozwiązać. Podróżujemy do każdego z tych mikropaństw i opowiadamy historie ich odważnych wysiłków na rzecz zachowania ich naturalnych cech i kulturowej autonomii. Odcinek piąty zabierze nas do Luksemburga, państwa położonego w Europie Zachodniej. Graniczy ono z Francją od południa, Niemcami od wschodu i z Belgią od zachodu i północy. Jest państwem członkowskim Unii Europejskiej oraz NATO. Główne ośrodki turystyczne: miasto Luksemburg, Vianden oraz dolina rzeki Mozeli i Ardeny. Serce Europy. Centrum polityczne. Władza i pieniądze. Tak znamy Luksemburg. Jednak ta minimonarchia to również różnorodne krajobrazy. Bajkowe lasy na północy i urokliwa dolina Mozeli na południowym wschodzie. Skalne olbrzymy w Małej Szwajcarii i jezioro zaporowe na rzece Sure na zachodzie. A przede wszystkim ludzie, którzy ten kraj kształtują i żyją w harmonii z otoczeniem. Którzy chronią to, co im drogie. Naturę. 13:15 WOJOWNICY CZASU - PIERWSZA POLSKA BITWA CZYLI TCZEW 1807 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Jesienią 1806 roku wojna zagościła w dawnych, przedrozbiorowych granicach Rzeczypospolitej. Armie Napoleona Bonapartego w kampanii prowadzonej przeciwko pruskiemu królowi Fryderykowi Wilhelmowi zapędziły się na Prusy, aby zająć Gdańsk. Po drodze był jednak jeszcze Tczew, którego zdobycie przypadło najwierniejszym aliantom Cesarza Francuzów - Polakom. 14:00 W CIENIU NIENAWIŚCI Dramat wojenny, 111 min, Polska, 1985 Reżyseria: Wojciech Żółtowski Scenariusz: Jan Dobraczyński, Wojciech Żółtowski Zdjęcia: Janusz Gauer Aktorzy: Bożena Adamek, Wanda Łuczycka, Magda Teresa Wójcik Film nawiązuje do rzeczywistych wydarzeń z czasów wojny. Opowiada o konspiracyjnej działalności grupy pracowników Opieki Społecznej i Zdrowia Zarządu Miejskiego w Warszawie. Za kanwę scenariusza posłużyło Janowi Dobraczyńskiemu jego własne opowiadanie "Ewa". Bohaterką filmu jest młoda kobieta, która pewnego razu bierze na kilka dni pod opiekę córkę przypadkowo napotkanej Żydówki. Sprawy przybierają jednak nieoczekiwany obrót. Akcja rozgrywa się w Warszawie w 1943 roku. Na mszy w intencji szczęśliwego powrotu z niewoli Pułku Ułanów Zasławskich, wśród wiernych w kościele jest Zofia z synkiem Markiem, która dostrzega, jak ksiądz przekazuje gryps jej ciotce. Gdy wracają do domu, Zofia rozmawia z ciotką o konspiracji. Nazajutrz Zofia, zatrudniona w referacie opieki nad sierotami, jedzie do pracy tramwajem, z którego ktoś przerzuca paczkę przez mur do getta. Niemieccy żandarmi kontrolują dokumenty pasażerów. W pracy Zofia przeżywa chwile grozy, gdy Niemcy sprawdzają kartoteki dzieci. W drodze do domu pomaga kobiecie, która wybiega z bramy getta i wskakuje do tramwaju. Wdzięczna za pomoc Róża Korngold zaprasza ją do cukierni. Okazuje się, że szuka bezpiecznego schronienia na kilka dni dla swojej 10 - letniej córki Ewy. Zofia, zupełnie bezinteresownie, decyduje się wziąć dziecko do siebie. Kiedy jednak przyprowadza Ewę do swego domu, ogarniają ją wątpliwości. Zastanawia się, czy nie postąpiła zbyt pochopnie. Wkrótce Zofia ponownie spotyka się z Różą i nadal odmawia przyjęcia jakiejkolwiek zapłaty za pomoc. Dawna służąca rodziców Zofii, Celińska, która teraz pomaga jej w gospodarstwie, jest przeciwna ukrywaniu żydowskiego dziecka. Opowiada o aresztowaniu sąsiadów, którzy także przechowywali Żydów. Ostrzega Zofię, że jakiś szpicel już interesował się nią. Potwierdza to także dozorca, który wypytuje o dziecko przebywające w jej domu. Tymczasem w getcie wybucha powstanie. Zofia nie wie, czy jeszcze kiedykolwiek spotka Różę. Celińska chce odejść z powodu Ewy. Zofia prosi, żeby została i obiecuje podwyżkę. Ale kiedy Celińska zarzuca jej, że bogaci się na Żydach, każe jej opuścić swój dom. Za drzwiami Ewa i Marek słyszą podniesione głosy kobiet. Wieczorem Zofia dostaje wezwanie z żandarmerii. Stawiwszy się tam, dostrzega widywanego wcześniej szpicla. Podczas obławy na ulicy, ukrywa się w kościele. W zakrystii dostaje od księdza zaszyfrowany adres sióstr zakonnych, pod którym może bezpiecznie ukryć Ewę. Dramat wojenny, 111 min, Polska, 1985 Reżyseria: Wojciech Żółtowski Scenariusz: Jan Dobraczyński, Wojciech Żółtowski Zdjęcia: Janusz Gauer Aktorzy: Bożena Adamek, Wanda Łuczycka, Magda Teresa Wójcik, Maria Zbyszewska, Ewa Szykulska, Barbara Brylska, Róża Chrabelska, Katarzyna Kurowska, Zygmunt Malanowicz 16:00 TAJEMNICE WYSP BRYTYJSKICH - ODC. 2/4 (BRITAIN'S SECRET ISLANDS) Serial dokumentalny, 60 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Stewart Mcpherson Podróż dookoła Wielkiej Brytanii, połączona ze zwiedzaniem mniejszych wysp, uznających Elżbietę II za swą królową. Jest ich ponad 6 tysięcy, niektóre wielkości boiska piłkarskiego. Rejs zaczyna się w Greenwich, pierwszy przystanek to archipelag Farne, a ostatni - opancerzone wieże Maunsella u ujścia Tamizy. Brytyjczycy ostrzeliwali z nich niemieckie samoloty, sposobiące się do bombardowania Londynu. Widzowie będą mieli okazję zobaczyć: latarnie morskie, megality, ruiny opactw i średniowiecznych zamków, pamiątki po wikingach i epoce rewolucji przemysłowej, florę i faunę oraz osobliwości geologiczne i krajobrazowe. Przed kamerę zapraszani są lokalni patrioci i historycy. Realizatorzy odwiedzą między innymi: Bass Rock - dawniej wyspa twierdza, potem więzienie, a obecnie raj dla tysięcy głuptaków. Szetlandy: mieszkańcy przebierają się za wikingów, których zresztą są często potomkami i maszerują z pochodniami. Tubylcy z Fair, najbardziej odosobnionej z zamieszkałych wysp brytyjskich, nie poddają się rozpaczy: hodują owce i z ich runa produkują słynne swetry. Z takich miejsc dobrze widać zorzę polarną, zaś mieszkańcom kulturowo i mentalnie blisko jest do Norwegów czy Islandczyków. Związki z Londynem poświadcza czerwona budka telefoniczna. Północne wody są niebezpieczne, wybrzeża skaliste i zdradliwe, na dnie morza zalega mnóstwo wraków. Koło Hebrydów pod wodą rdzewieją pozostałości niemieckiej floty, zatopionej po przegranej pierwszej wojnie światowej. Wybrzeża są usiane fortami i bunkrami, budowanymi w obawie przed inwazją Hitlera. Na wyspie Man kultywuje się celtyckie, pogańskie święta. Połączona mostem z Kornwalią arturiańska wyspa Tintagel wabi jaskinią, w której ponoć zamieszkiwał Merlin. Na wysepce Brownsea na kanale la Manche narodził się ruch skautowski: lord Baden - Powell w 1907 roku zorganizował tam obóz dla 20 młodzieńców. Narratorem i dowódcą ekspedycji jest 38 - letni Stewart McPherson, który zasłynął z serii książek o dzikiej przyrodzie, zrealizował też dla BBC i SkyVision wiele serii dokumentalnych. 16:40 KALENDARIUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO Felieton, 1 min, Polska, 2018 Autor: Anna Szołajska Lektor: Krzysztof Ziemiec Kalendarium Powstania Warszawskiego obejmuje dni od 1 sierpnia do 3 października 1944 roku. Jest to cykl 63 felietonów, poświęconych wydarzeniom poszczególnych dni Powstania. 16:45 HISTORIA BRONI - PRZEŚCIGNĄĆ WROGA. ODC. 5/10 (HISTORY OF WEAPONS) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. Historia broni to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 17:40 KOLUMBOWIE - ODC. 3/5 - A JEŚLI BĘDZIE WIOSNA... Serial TVP, 61 min, Polska, 1970 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Roman Bratny Zdjęcia: Tadeusz Wieżan Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Antonina Gordon Górecka, Piotr Pawłowski, Edward Wichura, Czesław Roszkowski, Stefan Friedmann, Tomasz Lengren, Bolesław Idziak, Halina Czengery Wołejko Gestapo wpada na ślad tajnej radiostacji zainstalowanej w mieszkaniu "Jerzego". Wszyscy obsługujący ją młodzi konspiratorzy zostają aresztowani. "Jerzy" dzięki przytomnie odegranej roli nieświadomego gospodarza domu, cudem wychodzi z opresji. Ściąga jednak na siebie podejrzenie o współpracę z Niemcami. Grozi mu nawet wyrok śmierci za zdradę. Tylko najwierniejsi przyjaciele nie wierzą w jego kolaborację. Dzięki ich staraniom sprawa zostaje szczęśliwie wyjaśniona, a domniemany "zdrajca" zrehabilitowany. 18:55 PLANETA SKARBÓW - ODC. 3 BLISKI WSCHÓD (PLANET OF TREASURES EP. 3 MIDDLE EAST) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Gero Von Boehm Serial dokumentalny (6 odcinków). Ludzie od dawna tworzyli listy niezwykłych wyczynów twórczych, od starożytnych siedmiu cudów świata po listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, która obecnie liczy 1121 skarbów. Prawie połowa z tych miejsc jest zagrożona przez klęski żywiołowe, wojny, urbanizację lub rozpad. W serii "Planeta skarbów" historyk sir Christopher Clark zabiera widzów w podróż dookoła świata, aby przybliżyć najbardziej niesamowite pomniki przyrody i przykłady kulturowego dziedzictwa ludzkości. Jego droga prowadzi od Wielkiej Piramidy w Gizie w Egipcie do Parku Narodowego Serengeti w Tanzanii, od Pałacu Wiatrów w Indiach do jordańskiej pustyni, od laguny w Wenecji do meksykańskiego miasta Teotihuacan i miasta Hue w Wietnamie, wraz z wieloma innymi imponującymi miejscami dziedzictwa kultury i pomnikami przyrody. Odc. 3 - "Bliski Wschód". Dawne imperia, pałace, meczety i legendarne place. Przed nami Isfahan, Persepolis, Teheran i Jazd w Iranie. Ale najpierw Wadi - Rum w Jordanii oraz pradawna nabatejska Petra wykuta w skale. Widoki zapierają dech w piersi. Nie jest to zwykła pustynia. Oto Wadi - Rum. Beduini żyją tu od 12 - tu tysięcy lat. Nabatejczycy przyszli do Petry z Jemenu. Surrealizm i absurd. Miasto wykute w skale po środku pustyni. Petra urosła w siłę, ponieważ leżała na przecięciu najstarszych szlaków handlowych. Wożono tędy kadzidło, mirrę i przyprawy takie, jak szafran, pieprz i cynamon. Wtedy były to rzeczy na wagę złota i przyczyniały do rozwoju handlu międzynarodowego. W oczach współczesnych Europejczyków Bliski Wschód to kraje prowadzące bulwersującą politykę, a zarazem kraina baśni i przepychu. Tak naprawdę znajdziemy tu zabytki wielkich cywilizacji oraz kultur jednoczonych i dzielonych przez religie. Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO, które jako jedyne przetrwały próbę czasu. Miejsca, które pamiętają świat pełen różnorodności, a niekiedy i tolerancji. Symbol przeszłości, ale może też nadzieja na lepszą przyszłość. 19:55 USS INDIANAPOLIS - OSTATNI ROZDZIAŁ (USS INDIANAPOLIS: THE FINAL CHAPTER) Film dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Kirk Wolfinger Ten naukowy kryminał opisuje odkrycie wraku USS Indianapolis w Morzu Filipińskim. W lipcu 1945 roku amerykański krążownik, wracając z tajnej misji dostarczenia do amerykańskiej bazy lotniczej na wyspie Tinian rozmontowanej bomby, która potem zniszczyła Hiroszimę w środku nocy, został zaatakowany przez japoński okręt podwodny. Dwie celne torpedy wystarczyły, by duma marynarki USA poszła na dno. Od momentu trafienia do zatonięcia minęło tylko 12 minut. Uratowało się zaledwie 316 marynarzy (z załogi, liczącej 1200 ludzi) Wcześniej przeszli przez piekło, cztery i pół dnia dryfując w oceanie w palącym słońcu, bez wody pitnej, nagabywani przez rekiny. Utrata tak wielkiej jednostki i tylu ludzi była szokiem dla amerykańskiej opinii publicznej, ujawniono ją zresztą dopiero w dniu, w którym Japonia skapitulowała. Film prezentuje nigdy wcześniej niewidziane materiały archiwalne, animacje oraz poruszające relacje nielicznych ocalałych oraz zeznania historyków i spektakularne zdjęcia dobrze zachowanego wraku. 21:05 KAMERDYNER Dramat, 141 min, Polska, 2018 Reżyseria: Filip Bajon Scenariusz: Mirosław Piepka, Michał S. Pruski, Marek Klat Zdjęcia: Łukasz Gutt Aktorzy: Janusz Gajos, Anna Radwan, Sebastian Fabijański, Marianna Zydek, Borys Szyc, Adam Woronowicz, Kamilla Baar - Kochańska, Diana Zamojska, Daniel Olbrychski, Marcel Sabat, Łukasz Simlat, Sławomir Orzechowski Dramat historyczny w reżyserii Filipa Bajona miał swoją premierę w 2018 roku na festiwalu w Gdyni, gdzie został uhonorowany nagrodą Srebrne Lwy. Akcja - w dużej mierze oparta na faktach - rozgrywa się na ziemi kaszubskiej w pierwszej połowie XX wieku i obejmuje lata 1900 do 1945, w tym dwie wojny światowe. Film ukazuje powikłane i burzliwe losy bohaterów, przedstawicieli różnych nacji: Niemców, Kaszubów i Polaków, z wplecionym centralnym wątkiem miłosnym. Zostały przedstawione skomplikowane postawy i wybory, jakich musieli dokonywać ludzie zamieszkujący północe Kaszuby. Pruska antypolskość walczyła z kaszubskim patriotyzmem, co zakończyło się masowym mordem popełnionym na tysiącach Kaszubów w lasach pod Piaśnicą. Po śmierci matki, nieletni Mateusz Kroll zostaje przygarnięty przez pruską arystokratkę Gerdę von Krauss. Kaszubski chłopiec dorasta w pałacu. Rówieśniczką Mateusza jest córka von Kraussów Marita. Między młodymi z czasem rodzi się miłość. Ojcem chrzestnym chłopca jest kaszubski patriota Bazyli Miotke, który podczas konferencji pokojowej w Wersalu walczy o miejsce dla Kaszub na mapie Polski, a potem buduje symbol jej gospodarczego sukcesu: Gdynię. Traktat wersalski, podpisany w 1919 r. i kończący I wojnę światową daje Polsce niepodległość, co sprawia, że von Kraussowie tracą majątek i wpływy. Wszyscy bohaterowie czują, że świat, który znali, wkrótce diametralnie się zmieni. Wśród żyjących obok siebie Kaszubów, Polaków i Niemców narastają złe nastroje, niechęć i nienawiść. II wojna światowa wybucha 1 września 1939 roku. Już pod koniec października w lasach piaśnickich rozpoczynają się egzekucje ludności kaszubskiej dokonane przez okupantów niemieckich. Było to pierwsze masowe ludobójstwo tej strasznej wojny. 23:40 STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE - ODC. 7/18 - PODWÓJNY NELSON Serial TVP, 54 min, Polska, 1968 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Andrzej Zbych Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Stanisław Mikulski, Wiesława Mazurkiewicz, Iwa Młodnicka, Henryk Bąk, Feliks Żukowski, Aleksander Sewruk, Adam Pawlikowski Aresztowana przez Niemców agentka aliancka Eva Fromm nie wytrzymuje tortur i zaczyna sypać. W efekcie Kloss i major Hanna Busel zostają wysłani do małej miejscowości wypoczynkowej Liski, by do końca rozpracować informacje wydobyte od Evy Fromm. Kloss i Busel prowadzą przed sobą grę. Każde z nich dociera do partyzanckiego oddziału "Kornela", oboje żądają, by Kornel zlikwidował "tajnego agenta". Okazuje się, że Hanna Busel też jest agentką aliancką, ale Kloss, któremu tamci nie wierzą, jest w śmiertelnym niebezpieczeństwie. Dopiero w ostatniej chwili Hans i Hanna sprzymierzają się przeciw prawdziwemu wrogowi. 00:50 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - ALBERT I, KSIĄŻĘ MONAKO I OCEANÓW (ALBERT IER DE MONACO, LE PRINCE DES OCEANS) Cykl dokumentalny, 103 min, Francja, 2022 Reżyseria: Laure Delalex Lektor: Marek Ciunel "Historia w postaciach zapisana" to seria programów historycznych, realizowanych i emitowanych przez francuską telewizję publiczną. Prezenterem programu jest znany dziennikarz telewizyjny - Stephan Bern. Każdy z odcinków przedstawia losy wielkiej postaci historycznej. Z kamerą udajemy się do miejsc stanowiących prawdzie skarby światowego dziedzictwa kultury: zamków i pałaców, galerii sztuki oraz parków i ogrodów. 02:50 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA WŁAŚCICIELA SZKOŁY TAŃCA W DONIECKU Reportaż, 24 min, Polska, 2004 Autor: Barbara Włodarczyk Tym razem reportaż z Ukrainy - jeden dzień z życia tancerza, instruktora, międzynarodowego sędziego tańca towarzyskiego. Bohater jest właścicielem prywatnej szkoły tańca, która cieszy się coraz większą popularnością wśród młodzieży średniej klasy, jako że jest to elitarne hobby na Ukrainie.