TVP Nauka Niedziela, 18.08.2024 06:00 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 221 RADZYŃ PODLASKI Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Radzyń Podlaski może poszczycić się Pałacem Potockich, jedną z najpiękniejszych rokokowych rezydencji magnackich w Europie. Jest to pomnik wielkiej miłości małżeństwa Marianny i Eustachego Potockich oraz świątynia sztuki, która swój obecny kształt uzyskała w XVIII wieku. Oprócz tego Radzyń Podlaski to miasto spotkań podróżników, kolebka talentów muzycznych zainspirowanych geniuszem Karola Lipińskiego, a także miejsce kaźni polskich patriotów, którego mroczne historie rzucają nowy cień na karty historii Polski w XX wieku. 06:20 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 222 ZAMEK KRÓLEWSKI NA WAWELU Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Aleksandra Filipowicz Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Ponadczasowa seria podróżnicza, wpisująca się w cykl inicjatyw promujących i popularyzujących Polskę w oparciu o jej potencjał historyczny, kulturowy, przyrodniczy i rekreacyjny. Tomasz Bednarek odwiedza najpiękniejsze i najciekawsze miejsca w wielu zakątkach kraju, wędrując nie tylko szlakiem tłumnie odwiedzanym przez turystów, ale docierając również do miejsc, o których wiedzą nieliczni. 06:55 CHIRURDZY - NEURORADIOLOGIA Serial dokumentalny, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Poraj Poleski Scenariusz: Piotr Poraj Poleski Zdjęcia: Filip Pakuła Lektor: Paweł Bukrewicz Dr n. med. Michał Zawadzki ma medycynę we krwi. Jego ojciec był jednym z założycieli pracowni endoskopowej w szpitalu w Radomiu. Zarażony pasją ojca dr Zawadzki jest kierownikiem Pracowni Neuroradiologii Interwencyjnej i Radiologii w PIM MSWiA. To tu wraz z doświadczonym zespołem lekarzy i pielęgniarek walczy z udarami, wylewami i tętniakami starając się przywrócić pacjentom pełnię zdrowia i zabezpieczyć ich na przyszłość przed negatywnymi skutkami posiadanych chorób. Jakie sporty lubi uprawiać, kiedy nie pracuje? Czy jego dzieci również wiążą swoją przyszłość z medycyną? Który z zabiegów zapadł w pamięci dr Zawadzkiego szczególnie i dlaczego? W odcinku odpowiedzi na te i inne pytania dotyczące pracy i życia dra Zawadzkiego. 07:50 RAPORT NAUKOWY - 75 23 min, Polska, 2024 Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki zarówno w Polsce, jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 08:25 ASTRONARIUM - 109 - ZAGADKA WENUS I ZIEMI Magazyn, 23 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Wykonawcy: Maciej Gudowski Ziemia i Wenus siostrzane planety. Dwa światy, które na pierwszy rzut oka wydają się wprost bliźniaczo podobne. W rzeczywistości warunki na Wenus okazują się jednak skrajnie nieprzyjazne. W tym programie pokażemy na czym polegają różnice między Wenus a Ziemią. I dlaczego tak podobne planety spotkał tak odmienny los. 08:55 OPERACJA ZDROWIE - MAGAZYN MEDYCZNY - /10/ NIKOTYNIZM Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny, który prezentuje innowacyjne metody diagnostyczne i terapie dostępne w Polsce. Każdy odcinek - to inne schorzenie. Lekarze wskazują objawy, na które warto zwrócić uwagę i mówią, w jaki sposób diagnozuje się chorobę. Pacjenci opowiadają o swoich doświadczeniach związanych z leczeniem i co musieli zmienić w życiu, żeby uniknąć nawrotu choroby. W każdym odcinku wybitni lekarze, eksperci farmakologii, stowarzyszenia pacjentów, naukowcy prezentują dostępne w naszym kraju metody leczenia oraz diagnostyki. Autorzy prezentują również nowoczesne technologie medyczne ratujące życie a będące światowymi odkryciami naukowymi. Nikotynizm - to fizyczne i psychiczne uzależnienie od nikotyny. Według danych Polskiej Akademii Nauk, blisko 30 procent polskiej populacji choruje na nikotynizm i ten odsetek wzrósł w czasie pandemii koronawirusa. Nikotyna działa niekorzystnie na wszystkie narządy naszego ciała - pod jej wpływem dochodzi do przyspieszenia czynności serca, wzrostu ciśnienia tętniczego oraz skurczu naczyń obwodowych. Przy nadmiarze nikotyny dochodzi do porażenia ośrodka oddechowego. Ale palacze szkodzą nie tylko sobie - spośród osób palących aż 80% pali w otoczeniu osób niepalących, a 25% Polaków może być narażonych na bierne palenie w swoich domach. Jak edukować młodzież i uświadamiać dzieciom, że palenie jest szkodliwe? O tym, że nikotynizm jest chorobą, którą można skutecznie wyleczyć w najnowszym odcinku programu "Operacja Zdrowie" 09:30 PODWODNY RAJ BORNEO - ŻÓŁWI ZAKĄTEK Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 10:05 . - GRAWITACJA I JA. SIŁA, KTÓRA KSZTAŁTUJE NASZE ŻYCIE. /1/ (THE AMAZING WORLD OF GRAVITY (GRAVITY AND ME. FORCE THAT SHAPES OUR LIVES)) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2017 Wyjątkowa miniseria dokumentalna poświęcona grawitacji ukazuje nieoczekiwane spostrzeżenia historyczne, najnowsze osiągnięcia naukowe i ekscytujące, nowe eksperymenty. Z genialnym profesorem Jimem Al-Khalili, jako gospodarzem, odwiedzamy laboratorium LIGO w USA, gdzie odkryto fale grawitacyjne i odkrywamy najnowsze teorie na temat naszego kosmosu, które pochodzą z badania najintensywniejszych źródeł grawitacji, jakie można sobie wyobrazić - czarnych dziur. Profesor wykorzystuje w filmie teorię szczególnej i ogólnej teorii względności Alberta Einsteina, aby ustalić, w jaki sposób grawitacja i prędkość, z jaką się poruszamy, wpływa na tempo starzenia się organizmu. 11:00 DOKTOR Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2020 Reżyseria: Beata Hyży - Czołpińska Scenariusz: Beata Hyży - Czołpińska Prowadzący: Jarosław Perszko Zdjęcia: Jakub Klimaszewski Historię można pisać wielkimi literami, ale najbardziej fascynujące jest odkrywanie jej w losach zdawałoby się zwykłych, a przecież niezwykłych postaci, żyjących tuż obok. Jedną z nich jest Tadeusz Rakowiecki (1878 - 1965) - doktor medycyny, a jednocześnie światowej sławy astronom, krytyk literacki, lekarz wojskowy na frontach wojny rosyjsko - japońskiej, I wojny światowej i wojny z bolszewikami w 1920 r. , patriota i społecznik. Oferowano mu objęcie katedry astronomii we Lwowie na Uniwersytecie Jana Kazimierza, on jednak wybrał Hajnówkę, na skraju Puszczy Białowieskiej, liczącą 700 mieszkańców, bo twierdził, że tutaj jest bardziej potrzebny. Jego żona Pelagia towarzyszyła powstającym Legionom i była komendantką Oddziału Lubelskiego Polskiej Organizacji Wojskowej. Józef Piłsudski powierzył jej odręcznie napisany rozkaz utworzenia POW na terenie zaboru rosyjskiego, który przewiozła konno przez front do Warszawy. Przez całe życie wspierała męża w jego decyzjach. Razem działali społecznie, dla dobra tych najbardziej potrzebujących. Ich wspólną dewizą życiową było: uczciwość na pierwszym miejscu. "Moim filmem chciałabym przywrócić pamięci te, dziś nieco zapomniane osoby, bo mogą być wzorem nie tylko dla nas, ale także dla przyszłych pokoleń i zasługują na najwyższy szacunek". 12:10 PODWODNY RAJ BORNEO - ATLAS RYB I KORALOWCÓW Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 12:50 JAK TO DZIAŁA - ODC. 47 DRUKARKI 3D Magazyn, 25 min, Polska, 2013 Jednym z pierwszych urządzeń, które trafiły do domów wraz z komputerami osobistymi, były drukarki. Najpierw igłowe, strasznie głośne i oferujące druk niskiej jakości, potem atramentowe i w końcu laserowe. Kiedy technika drukowania obrazów została opanowana, przyszedł czas na drukowanie przestrzennych przedmiotów. Wkrótce będziemy przesyłać sobie pliki z projektami kubka czy krzesła, a drukarka 3D zrobi za nas resztę. 13:25 CZY WIESZ, ŻE? - /17/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Wakacje to czas aktywnego spędzania czasu. Niektórzy wybierają ekstremalne formy aktywności, takie jak lot balonem, paralotnią czy roller - coaster, a autorzy tego odcinka udają się do Ośrodka badań nad emocjami, aby dowiedzieć się, co się dzieje w naszym organizmie, gdy odczuwamy strach. Inni w lecie wyjeżdżają na wieś, czyli tam gdzie znajdą spokój poprzez kontakt z naturą. 14:00 INTELIGENTNE ZWIERZĘTA - ODC. 5 OSZUŚCI (ANIMAL EINSTEINS EP. 5 CON ARTISTS) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Joanne Stevens Przetrwanie w grze o życie wymaga wielkich umiejętności. Zwierzęta codziennie podejmują kolejne wyzwania, by zdobyć pożywienie i przekazać swoje geny potomstwu. Do sukcesu prowadzą dwie ścieżki: uczciwa i nieuczciwa. W świecie zwierząt nie brak oszustw i podstępów. Głównym ich powodem jest pragnienie, by nie dać się zjeść. Oto jeden z najbogatszych w białko posiłków na rafie koralowej. W dodatku bez ochronnego pancerza. Ośmiornica. Mistrzyni kamuflażu. Podobnie jak inne głowonogi - mątwy i kałamarnice - ośmiornice potrafią zmieniać barwę ciała. Robią to, by porozumiewać się między sobą, podkradać się do zdobyczy lub unikać drapieżników. W jaki sposób to robią? 15:00 NA WSZELKI WYPADEK! - ZAKSZTUSZENIE I ZADŁAWIENIE 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Cykl, w którym ratownicy i lekarze uczą, jak skutecznie udzielać pierwszej pomocy. Nikt z nas przecież nie liczy się z tym, że niespodziewanie może spotkać go jakiś nagły wypadek czy uraz. Nikt też nie nosi cały czas przy sobie, tak na wszelki wypadek, apteczki pierwszej pomocy, leków czy środków opatrunkowych. Warto jednak wiedzieć, jak zachować się w różnych nagłych okolicznościach i jak można pomóc sobie lub innym w nieoczekiwanych sytuacjach, zwłaszcza takich, kiedy potrzebna jest natychmiastowa pomoc, a nie możemy wezwać karetki i liczyć na szybką i fachową pomoc medyczną. Zadławienie, o którym jest mowa w odcinku, to zamknięcie dróg oddechowych przez ciało obce. Może się to wydarzyć na skutek szybkiego, łapczywego spożywania pokarmów czy połknięcia przez dziecko małego przedmiotu. Zadławienie jest stanem zagrożenia życia, dlatego ważna jest wiedza, jak skutecznie i szybko pomóc w takim przypadku. 15:30 CHIRURDZY - NEURORADIOLOGIA Serial dokumentalny, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Poraj Poleski Scenariusz: Piotr Poraj Poleski Zdjęcia: Filip Pakuła Lektor: Paweł Bukrewicz Dr n. med. Michał Zawadzki ma medycynę we krwi. Jego ojciec był jednym z założycieli pracowni endoskopowej w szpitalu w Radomiu. Zarażony pasją ojca dr Zawadzki jest kierownikiem Pracowni Neuroradiologii Interwencyjnej i Radiologii w PIM MSWiA. To tu wraz z doświadczonym zespołem lekarzy i pielęgniarek walczy z udarami, wylewami i tętniakami starając się przywrócić pacjentom pełnię zdrowia i zabezpieczyć ich na przyszłość przed negatywnymi skutkami posiadanych chorób. Jakie sporty lubi uprawiać, kiedy nie pracuje? Czy jego dzieci również wiążą swoją przyszłość z medycyną? Który z zabiegów zapadł w pamięci dr Zawadzkiego szczególnie i dlaczego? W odcinku odpowiedzi na te i inne pytania dotyczące pracy i życia dra Zawadzkiego. 16:25 JAK TO DZIAŁA - ODC. 47 DRUKARKI 3D Magazyn, 25 min, Polska, 2013 Jednym z pierwszych urządzeń, które trafiły do domów wraz z komputerami osobistymi, były drukarki. Najpierw igłowe, strasznie głośne i oferujące druk niskiej jakości, potem atramentowe i w końcu laserowe. Kiedy technika drukowania obrazów została opanowana, przyszedł czas na drukowanie przestrzennych przedmiotów. Wkrótce będziemy przesyłać sobie pliki z projektami kubka czy krzesła, a drukarka 3D zrobi za nas resztę. 16:55 PODWODNY RAJ BORNEO - ŻÓŁWI ZAKĄTEK Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 17:30 CZY WIESZ, ŻE? - /18/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Ten odcinek omawia zespół napięcia powakacyjnego. Jakie są jego przyczyny i jak z nim wygrać? Jak przygotować dzieci do powrotu do szkoły po wakacjach? Czy obowiązująca od lat 70. XX wieku koedukacja w szkołach to dobry pomysł? Niektórzy radzą odwrót od klas mieszanych. 18:05 W SIDŁACH FRANKENSTEINA - NOBEL - KRÓL DYNAMITU (THE FRANKENSTEIN TEMPTATION) Film dokumentalny, 45 min, Japonia, 2018 Nauka pozwala ludziom marzyć, tworzyć dobro, ale może też być nieubłaganie okrutna. Takie właśnie okrutne okazało się dążenie młodego Frankensteina do stworzenia człowieka idealnego, bo powołało do życia istotę szpetną, odrażającą, ohydną. Serial niezwykle zajmująco i wnikliwie przedstawia takie właśnie przypadki ukryte w cieniu historii, ujawniając tym samym nieodparte pokusy nauki. Każdy odcinek oparty jest na prawdziwej historii, nawet jeśli trudno w nią uwierzyć i jest bogaty w efekty wizualne nadające całej serii niepowtarzalny styl. Seria zgłębia historie naukowców, którzy ostatecznie pochylili się w kierunku ciemnej strony mocy. W tym odcinku - Alfred Nobel. Był chemikiem, który miał obsesję na punkcie materiałów wybuchowych. Wynalazł dynamit, materiał wybuchowy o niesamowitej sile niszczenia. Dynamit umożliwił prace inżynieryjne i eksplorację w kopalniach na skalę wcześniej uważaną za niemożliwą, był także używany jako potężna broń w działaniach wojennych. Nobel nie miał żadnych oporów przed przekształceniem swojego wynalazku w broń. Podróżował nawet po świecie, aby sprzedawać dynamit i zbił na tym ogromną fortunę. Jaka była ostatnia wola i testament, który pozostawił światu? W tym odcinku odkrywamy tajemnicę Alfreda Nobla, króla dynamitu. 19:00 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 221 RADZYŃ PODLASKI Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Radzyń Podlaski może poszczycić się Pałacem Potockich, jedną z najpiękniejszych rokokowych rezydencji magnackich w Europie. Jest to pomnik wielkiej miłości małżeństwa Marianny i Eustachego Potockich oraz świątynia sztuki, która swój obecny kształt uzyskała w XVIII wieku. Oprócz tego Radzyń Podlaski to miasto spotkań podróżników, kolebka talentów muzycznych zainspirowanych geniuszem Karola Lipińskiego, a także miejsce kaźni polskich patriotów, którego mroczne historie rzucają nowy cień na karty historii Polski w XX wieku. 19:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 222 ZAMEK KRÓLEWSKI NA WAWELU Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Ewa Grodzka Scenariusz: Aleksandra Filipowicz Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Ponadczasowa seria podróżnicza, wpisująca się w cykl inicjatyw promujących i popularyzujących Polskę w oparciu o jej potencjał historyczny, kulturowy, przyrodniczy i rekreacyjny. Tomasz Bednarek odwiedza najpiękniejsze i najciekawsze miejsca w wielu zakątkach kraju, wędrując nie tylko szlakiem tłumnie odwiedzanym przez turystów, ale docierając również do miejsc, o których wiedzą nieliczni. 20:00 INTELIGENTNE ZWIERZĘTA - ODC. 5 OSZUŚCI (ANIMAL EINSTEINS EP. 5 CON ARTISTS) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Joanne Stevens Przetrwanie w grze o życie wymaga wielkich umiejętności. Zwierzęta codziennie podejmują kolejne wyzwania, by zdobyć pożywienie i przekazać swoje geny potomstwu. Do sukcesu prowadzą dwie ścieżki: uczciwa i nieuczciwa. W świecie zwierząt nie brak oszustw i podstępów. Głównym ich powodem jest pragnienie, by nie dać się zjeść. Oto jeden z najbogatszych w białko posiłków na rafie koralowej. W dodatku bez ochronnego pancerza. Ośmiornica. Mistrzyni kamuflażu. Podobnie jak inne głowonogi - mątwy i kałamarnice - ośmiornice potrafią zmieniać barwę ciała. Robią to, by porozumiewać się między sobą, podkradać się do zdobyczy lub unikać drapieżników. W jaki sposób to robią? 21:00 PODWODNY RAJ BORNEO - ATLAS RYB I KORALOWCÓW Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 21:35 . - GRAWITACJA I JA. SIŁA, KTÓRA KSZTAŁTUJE NASZE ŻYCIE. /1/ (THE AMAZING WORLD OF GRAVITY (GRAVITY AND ME. FORCE THAT SHAPES OUR LIVES)) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2017 Wyjątkowa miniseria dokumentalna poświęcona grawitacji ukazuje nieoczekiwane spostrzeżenia historyczne, najnowsze osiągnięcia naukowe i ekscytujące, nowe eksperymenty. Z genialnym profesorem Jimem Al-Khalili, jako gospodarzem, odwiedzamy laboratorium LIGO w USA, gdzie odkryto fale grawitacyjne i odkrywamy najnowsze teorie na temat naszego kosmosu, które pochodzą z badania najintensywniejszych źródeł grawitacji, jakie można sobie wyobrazić - czarnych dziur. Profesor wykorzystuje w filmie teorię szczególnej i ogólnej teorii względności Alberta Einsteina, aby ustalić, w jaki sposób grawitacja i prędkość, z jaką się poruszamy, wpływa na tempo starzenia się organizmu. 22:30 CZY WIESZ, ŻE? - /19/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 18 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie. Tematem tego odcinka są zajęcia dodatkowe dla dzieci. Jaki sport będzie najlepszy dla nieśmiałka, a jaki dla wulkanu energii? Badacze nie mają wątpliwości - gra na dowolnym instrumencie muzycznym przekłada się na lepsze wyniki w matematyce i językach obcych. Z kolei dowolne zajęcia grupowe nauczą dzieci autonomii, odpowiedzialności i kreatywności. Zajęcia dodatkowe dla dzieci to inwestycja w ich zdrowie i kapitał na przyszłość. 23:00 NA WSZELKI WYPADEK! - ZAKSZTUSZENIE I ZADŁAWIENIE 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Cykl, w którym ratownicy i lekarze uczą, jak skutecznie udzielać pierwszej pomocy. Nikt z nas przecież nie liczy się z tym, że niespodziewanie może spotkać go jakiś nagły wypadek czy uraz. Nikt też nie nosi cały czas przy sobie, tak na wszelki wypadek, apteczki pierwszej pomocy, leków czy środków opatrunkowych. Warto jednak wiedzieć, jak zachować się w różnych nagłych okolicznościach i jak można pomóc sobie lub innym w nieoczekiwanych sytuacjach, zwłaszcza takich, kiedy potrzebna jest natychmiastowa pomoc, a nie możemy wezwać karetki i liczyć na szybką i fachową pomoc medyczną. Zadławienie, o którym jest mowa w odcinku, to zamknięcie dróg oddechowych przez ciało obce. Może się to wydarzyć na skutek szybkiego, łapczywego spożywania pokarmów czy połknięcia przez dziecko małego przedmiotu. Zadławienie jest stanem zagrożenia życia, dlatego ważna jest wiedza, jak skutecznie i szybko pomóc w takim przypadku. 23:35 NIESKOŃCZONOŚĆ - WSZYSTKO ALBO NIC? (INFINITY) Film dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2021 Ta niezwykła miniseria szuka odpowiedzi na niektóre z najważniejszych pytań bez odpowiedzi naszych czasów. Czy istnieje nieskończoność? Co jest poza wszechświatem? Czy naprawdę może być nic? Jak to się wszystko zaczęło? W każdym z trzech odcinków twórcy filmu badają możliwość istnienia różnych wymiarów i nieskończonych wszechświatów w naszym zasięgu, a także zastanawiają się, czego jeszcze możemy się nauczyć z teorii Wielkiego Wybuchu. Rozmowy z czołowymi myślicielami ujawniają najnowsze badania naukowe, gdy zastanawiamy się, co jest poza naszym wszechświatem i pytamy, czy nauka ma swoje granice. 00:40 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 221 RADZYŃ PODLASKI Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Radzyń Podlaski może poszczycić się Pałacem Potockich, jedną z najpiękniejszych rokokowych rezydencji magnackich w Europie. Jest to pomnik wielkiej miłości małżeństwa Marianny i Eustachego Potockich oraz świątynia sztuki, która swój obecny kształt uzyskała w XVIII wieku. Oprócz tego Radzyń Podlaski to miasto spotkań podróżników, kolebka talentów muzycznych zainspirowanych geniuszem Karola Lipińskiego, a także miejsce kaźni polskich patriotów, którego mroczne historie rzucają nowy cień na karty historii Polski w XX wieku. 01:15 OPERACJA ZDROWIE - MAGAZYN MEDYCZNY - /10/ NIKOTYNIZM Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny, który prezentuje innowacyjne metody diagnostyczne i terapie dostępne w Polsce. Każdy odcinek - to inne schorzenie. Lekarze wskazują objawy, na które warto zwrócić uwagę i mówią, w jaki sposób diagnozuje się chorobę. Pacjenci opowiadają o swoich doświadczeniach związanych z leczeniem i co musieli zmienić w życiu, żeby uniknąć nawrotu choroby. W każdym odcinku wybitni lekarze, eksperci farmakologii, stowarzyszenia pacjentów, naukowcy prezentują dostępne w naszym kraju metody leczenia oraz diagnostyki. Autorzy prezentują również nowoczesne technologie medyczne ratujące życie a będące światowymi odkryciami naukowymi. Nikotynizm - to fizyczne i psychiczne uzależnienie od nikotyny. Według danych Polskiej Akademii Nauk, blisko 30 procent polskiej populacji choruje na nikotynizm i ten odsetek wzrósł w czasie pandemii koronawirusa. Nikotyna działa niekorzystnie na wszystkie narządy naszego ciała - pod jej wpływem dochodzi do przyspieszenia czynności serca, wzrostu ciśnienia tętniczego oraz skurczu naczyń obwodowych. Przy nadmiarze nikotyny dochodzi do porażenia ośrodka oddechowego. Ale palacze szkodzą nie tylko sobie - spośród osób palących aż 80% pali w otoczeniu osób niepalących, a 25% Polaków może być narażonych na bierne palenie w swoich domach. Jak edukować młodzież i uświadamiać dzieciom, że palenie jest szkodliwe? O tym, że nikotynizm jest chorobą, którą można skutecznie wyleczyć w najnowszym odcinku programu "Operacja Zdrowie" 01:55 DOKTOR Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2020 Reżyseria: Beata Hyży - Czołpińska Scenariusz: Beata Hyży - Czołpińska Prowadzący: Jarosław Perszko Zdjęcia: Jakub Klimaszewski Historię można pisać wielkimi literami, ale najbardziej fascynujące jest odkrywanie jej w losach zdawałoby się zwykłych, a przecież niezwykłych postaci, żyjących tuż obok. Jedną z nich jest Tadeusz Rakowiecki (1878 - 1965) - doktor medycyny, a jednocześnie światowej sławy astronom, krytyk literacki, lekarz wojskowy na frontach wojny rosyjsko - japońskiej, I wojny światowej i wojny z bolszewikami w 1920 r. , patriota i społecznik. Oferowano mu objęcie katedry astronomii we Lwowie na Uniwersytecie Jana Kazimierza, on jednak wybrał Hajnówkę, na skraju Puszczy Białowieskiej, liczącą 700 mieszkańców, bo twierdził, że tutaj jest bardziej potrzebny. Jego żona Pelagia towarzyszyła powstającym Legionom i była komendantką Oddziału Lubelskiego Polskiej Organizacji Wojskowej. Józef Piłsudski powierzył jej odręcznie napisany rozkaz utworzenia POW na terenie zaboru rosyjskiego, który przewiozła konno przez front do Warszawy. Przez całe życie wspierała męża w jego decyzjach. Razem działali społecznie, dla dobra tych najbardziej potrzebujących. Ich wspólną dewizą życiową było: uczciwość na pierwszym miejscu. "Moim filmem chciałabym przywrócić pamięci te, dziś nieco zapomniane osoby, bo mogą być wzorem nie tylko dla nas, ale także dla przyszłych pokoleń i zasługują na najwyższy szacunek".