TVP3 Kraków Czwartek, 15.08.2024 Zmiany z dnia 14.08.2024 w stosunku do raportu z dnia 13.08.2024 (dodano pozycję programową) 07:10 REPORTAŻ Z REGIONU - ŚWIĘTE BUKIETY Reportaż, 13 min, Polska, 2014 Bohaterem tego reportażu z 2014 roku jest Łukasz Łuczaj - wówczas dr biologii, przyrodnik, ekolog. Przed laty opuścił Warszawę i zamieszkał z żoną Angielką i dziećmi na wsi w okolicach Krosna. Gospodaruje na siedemnastohektarowym zboczu góry, które dostarcza mu nasion i sadzonek dzikich gatunków roślin. Jest najlepszym w Polsce specjalistą od łąk kwietnych. Dr Łuczaj prowadzi pierwsze w Polsce badania nad roślinami święconymi w kościołach. Zorganizował akcję fotograficznej dokumentacji bukietów przygotowywanych w związku ze świętem Matki Boskiej Zielnej i założył Bank zdjęć bukietów zielnych święconych w kościołach. Razem ze współpracownikami udokumentował kilka tysięcy bukietów z terenu całych Karpat (od Beskidu Śląskiego po Bieszczady), Niziny Sandomierskiej, Lubelszczyzny, Mazowsza i Podlasia. Polska to ostatni kraj w Europie, w którym tradycja święcenia bukietów na Święto Matki Boskiej Zielnej ciągle jest żywa. Jej wartością jest połączenie modlitwy, piękna, wiedzy o przyrodzie, a także wiedzy o właściwościach leczniczych roślin. Ważne, by przetrwała jak najdłużej - tak Łukasz Łuczaj tłumaczy swoje zainteresowania. Łuczaj ubolewa, że wiedza na temat polnych roślin, umiejętność ich rozpoznawania i znajomość tradycyjnych nazw są coraz rzadsze. Grozi nam botaniczny analfabetyzm. Nadzieją napawa jednak fakt, że zwyczaj tworzenia bukietów jest ciągle podtrzymywany, i to nie tylko tam, gdzie ludzie mają kontakt z naturą. Odradza się też na peryferiach dużych miast, staje się modny. To pozytywna tendencja, choć święto Matki Boskiej Zielnej coraz częściej jest traktowane jak garden show, okazja do popisania się tym, co uprawiane jest w ogrodzie. (dodano pozycję programową) 07:30 CAŁKIEM NIEZŁA HISTORIA - ZBIERAŁA DZIEWECZKA Cykl reportaży, 10 min, Polska, 2023 Osoby zajmujące się zielarstwem zgodnie podkreślają, że nie dysponują one tzw. "wiedzą tajemną", a taką, która swoje odbicie znajduje także w źródłach naukowych. Zielarki ze swoją otwartością i wrażliwością na naturę, wsłuchują się w nią i zgodnie z jej rytmem potrafią przygotować z ziół lecznicze receptury. Magda - po prywatnych przejściach zdrowotnych z jej córką - zaczęła interesować się ziołami i ich właściwościami. Wcześniej - ambitna szefowa z korporacji, postanowiła przeprowadzić się do Brennej i tam zacząć zupełnie nowe życie. Z dala od zgiełku dużego miasta, zainspirowała się codziennością w bliskości z naturą. Teraz sama zbiera zioła, pomaga nimi innym oraz wykłada w tym zakresie na uczelni wyższej. Beskidzki Dom Ziołowy Przytulia to multimedialne muzeum poświęcone tematyce ziół. W swoich zasobach mają wiele archiwalnych materiałów oraz zdjęć ukazujących ludowe tradycje (potencjalnie do wykorzystania). Tam wraz i innymi zielarkami działa Magda. (dodano pozycję programową) 08:00 WARSZAWA 1920. PORTRET ZAGROŻONEGO MIASTA. Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2015 Reżyseria: Elżbieta Szumiec - Zielińska, Tadeusz Kondracki Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska, Leszek Wasiuta, Tadeusz Kondracki Zdjęcia: Piotr Suzin Lektor: Tomasz Marzecki, Robert Samot, Edyta Mikołajczyk W sierpniu 1920 r. Warszawa znalazła się na pierwszej linii frontu wojny polsko - bolszewickiej. W obliczu niebezpieczeństwa mieszkańcy stolicy ofiarnie wsparli Wojsko Polskie, między innymi poprzez masowe zgłaszanie się do Armii Ochotniczej. W tych dniach wielką rolę odegrała Rada Obrony Stolicy. 10 sierpnia w mieście wprowadzono stan oblężenia. Warszawa szykowała się do walki o wszystko. W filmie wykorzystano unikatowe materiały archiwalne, m.in. ze zbiorów Centralnego Archiwum Wojskowego, Archiwum Państwowego w Warszawie, Centralnej Biblioteki Wojskowej i Muzeum Wojska Polskiego. Z licznych zaprezentowanych dokumentów wyłaniają się obrazy: z jednej strony bolszewickiego zagrożenia, a z drugiej niesamowitej determinacji mieszkańców stolicy, gotowych do największych poświęceń. W szeregach obrońców stolicy stanęli wszyscy, żołnierze armii: regularnej, ochotniczej oraz młodzież studencka, gimnazjaliści i duchowieństwo. W tle przygotowań wojskowych do obrony miasta i ciężkich bojów na przedpolu stolicy ukazano życie codzienne mieszkańców. (dodano pozycję programową) 08:45 CAŁKIEM NIEZŁA HISTORIA - KRYPTOLOG Cykl reportaży, 12 min, Polska, 2020 Reportaż poświęcony podpułkownikowi Janowi Kowalewskiemu. Jako żołnierz i matematyk miał ogromny wkład w zwycięstwo polskich wojsk w Bitwie Warszawskiej. Na przełomie sierpnia i września 1919 złamał pierwsze klucze szyfrowe Armii Czerwonej. Zorganizował i kierował Wydziałem II Radiowywiadu Biura Szyfrów Oddziału II Sztabu Generalnego Naczelnego Dowództwa w latach 1919 - 1924. Powierzono mu utworzenie komórki kryptoanalizy w Sztabie Generalnym. Rozbudował całą sieć stacji nasłuchowych połączonych ze Sztabem Generalnym. W komórce tej zatrudnił profesorów - wybitnych przedstawicieli polskiej szkoły matematycznej. (dodano pozycję programową) 09:05 BOCIAN BIAŁY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski, Bogumił Radajewski Scenariusz: Bogumił Radajewski, Bogumił Radajewski Bocian biały to jeden z symboli polskiej przyrody. Jego widok jest na stałe wpisany w krajobraz pól, łąk i wsi. Bociany można spotkać na terenach rozciągających się od północnej Afryki, poprzez niemal całą Europę, aż po zachodnie krańce Azji. Co piąty bocian na świecie pochodzi właśnie z Polski. W tym filmie towarzyszymy ptakom przez cały sezon lęgowy. Śledzimy trudy, z jakimi zmagają się bociany po przylocie do kraju i z wysiłkiem budują swoje wielopokoleniowe gniazda. Jesteśmy świadkami przyjścia na świat potomstwa i pierwszych kroków młodych bocianów w trudnej sztuce samodzielnego latania, a na koniec sprawdzimy, jak bociany szykują się do przebycia tysięcy kilometrów na zimowanie. (dodano pozycję programową) 12:30 PRYWATNE ŻYCIE ZWIERZĄT - SEZON 2 - (ODC. 9) - ALTRUIZM Reportaż, 22 min, Polska, 2019 Reżyseria: Joanna Pawlikowska Scenariusz: Joanna Pawlikowska Andrzej Kruszewicz dzieli się z widzami swoimi spostrzeżeniami na temat ciekawych zachowań zwierząt. Robi to z dużym poczuciem humoru i przymrużeniem oka, wyłapując zabawne podobieństwa do naszych, ludzkich zachowań. W zwierzęcym świecie odnajdziemy znane nam, ludziom: więzi rodzinne, zabieganie o względy tej jedynej, oszustwo i manipulacje, miłość i czułość, troskę i altruizm, hierarchię społeczną i próby obalenia władzy, pracowitość i lenistwo. W drugiej serii cyklu odkrywamy kolejne tajemnice dzikiej natury i pokazujemy zjawiska budzące emocje, występujące w ludzkim i zwierzęcym świecie. Andrzej Kruszewicz jest przewodnikiem po świecie zwierząt. Podpatruje ich zachowania, interakcje między nimi i je komentuje. Obserwacje te prowadzi na zapleczu warszawskiego ogrodu zoologicznego, korzystając z pomocy opiekunów zwierząt, którzy mają z nimi bliski kontakt i dobre relacje. Miejscem obserwacji jest również dzika przyroda i widowiska przyrodnicze, takie jak: tokowiska cietrzewi czy batalionów, zalotne tańce żurawi, prezentacje męskiej sprawności podczas rykowiska jeleni czy bukowiska łosi, zabawy młodych zwierząt, relacje w stadzie żubrów czy dzików. Zaglądamy też w zakamarki: gęste krzaki, wysokie trawy, skraje oczek wodnych, gdzie podpatrujemy mniejsze życie, mało znane, a bardzo różnorodne i kolorowe. Punktem wyjścia jest wybrane zwierzę w zoo, z którym Andrzej lub opiekun mogą nawiązać bliższy kontakt i zaprezentować jego stany emocjonalne i ciekawe zachowania. Potem w odcinku wychodzimy w teren, gdzie przedstawiamy całą plejadę polskich gatunków, od owadów przez gady, płazy, ptaki i ssaki, tropiąc wśród nich zachowania będące naszym głównym tematem. (dodano pozycję programową) 12:55 CAŁKIEM NIEZŁA HISTORIA - ZIEL(O)NE ŻYCIE... Cykl reportaży, 11 min, Polska, 2022 W Tychowowie Starym mieszka szeptucha i zielarka Monika Dygas. To była pracownica Muzeum Wsi Lubelskiej, która zrezygnowała z pracy, bo tęskniła za sielskim klimatem. Przeniosła starą, opuszczoną chatę i dała jej drugie życie. Teraz wykorzystuje ją do suszenia ziół, jako pracownię do produkcji naparów i do prowadzenia warsztatów. Etnografka Alicja Trukszyn rozmawia i niejako "przepytuje" młodszą pracownicę Muzeum Wsi Kieleckiej z symboliki i wykorzystania ziół, kwiatów, warzyw i owoców, jakie musiały znaleźć się w bukietach, przynoszonych do kościoła podczas święta Matki Boskiej Zielnej. Opowiada o tym, dlaczego rośliny miały takie znaczenie dla minionych pokoleń, w co wierzono i jak wykorzystywano moc bukietów. (dodano pozycję programową) 13:20 CAŁKIEM NIEZŁA HISTORIA - NIEMI ŚWIADKOWIE Cykl reportaży, 12 min, Polska, 2023 Są przy drogach głównych, leśnych ścieżkach, w ogródkach przed domami, na rozdrożach, przy wjeździe do wsi, w miejscach niebezpiecznych, głęboko w lesie albo w polu. Są charakterystycznym elementem krajobrazu, najczęściej spotykane na wsi. W przydrożnych kapliczkach twórcy umieszczali figurki patronów, w których opiekę i wstawiennictwo wierzyli. Szczególną rolę odgrywały w okresie żniw. Każda z nich ma znaczenie. Święty Florian chroni przed pożarem, Matka Boska przed nieszczęściem, wspiera i błogosławi, a Święty Jan Nepomucen chroni pola i zasiewy przed powodzią i suszą. Te najstarsze są drewniane, inne z cegły i kamienia, tynkowane albo bielone wapnem. Najbardziej charakterystyczne dla kurpiowszczyzny są kłodowe, inne domkowe, skrzynkowe, słupkowe albo otwarte. Pokażemy kapliczki kurpiowszczyzny znajdujące się na terenach województw mazowieckiego i podlaskiego. Opowiemy o tym, jakie było ich znaczenie, kto je umieszczał, gdzie i w jakim celu. (dodano pozycję programową) 13:35 NIEZWYKŁE MIEJSCA - ŻOLIBORZ OFICERSKI Cykl reportaży, 5 min, Polska, 2023 Krótkie reportaże o charakterze edukacyjnym prezentujące niezwykłe miejsca w Polsce. Miejsca znane i mniej znane, często zapomniane. Miejsca skrywające wiele tajemnic, owiane legendą, miejsca o bogatej historii. Prowadzący przenoszą widza do minionych epok jednocześnie uwzględniając starania i dokonania współczesnych konserwatorów, historyków oraz pasjonatów historii Polski, malarstwa, kultury. W cyklu wykorzystano współcześnie realizowane zdjęcia, jak również bogate i różnorodne materiały archiwalne. (dodano pozycję programową) 22:30 KRÓLOWA SWINGU - KONCERT JUBILEUSZOWY Z OKAZJI 100. ROCZNICY URODZIN MARII KOTERBSKIEJ Koncert, 80 min, Polska, 2024 Reżyseria: Beata Harasimowicz Koncert piosenek Marii Koterbskiej, niekwestionowanej polskiej "królowej swingu", stanowi hołd dla jej wyjątkowego stylu muzycznego i osobowości artystycznej. Referencją dla tego wydarzenia jest słynny koncert Robbiego Williamsa w Royal Albert Hall w Londynie w 2001 roku, kiedy artysta, z towarzyszeniem orkiestry symfonicznej oddał hołd najwybitniejszym artystom tworzącym muzykę lat 40 i 50. U nas jest tylko jedno nazwisko, które może reprezentować tę epokę w klimacie jazzu i swingu: Maria Koterbska. Koncert będzie wyjątkowy, bo poprowadzi go syn Marii Koterbskiej - aktor Roman Frankl, który - choć największą karierę zrobił w Wiedniu - w Polsce też jest doskonale znany z młodych lat, a teraz wraca rolami w serialach i filmach. Największym atutem tego koncertu są projekcje wizualne na bazie archiwalnych prywatnych nagrań, które mąż Marii Koterbskiej traktował jako dokumentację ich życia prywatnego od późnych lat 40. Te filmy nigdzie wcześniej nie były prezentowane, widzowie TVP zobaczą je jako pierwsi! O swingujące brzmienie koncertu zadba orkiestra Krzysztofa Maciejowskiego oraz świetne wokalistki, które pokażą swój talent wkraczając w fantastyczny, nieśmiertelny świat jazzu. Na jego repertuar złożą się same przeboje, bo jej piosenki znają wszyscy: "Karuzela", "Brzydula i rudzielec", "Augustowskie noce", "Serduszko puka w rytmie cha - cha", "Bo mój chłopiec piłkę kopie", "Parasolki", "Do grającej szafy grosik wrzuć", "Wio, koniku", "Deszcz". W koncercie wystąpią znakomite wokalistki: Iwona Loranc, Kasia Moś, Katarzyna Polewany, Anna Dereszowska, Alicja Majewska. (dodano pozycję programową) 00:20 CAŁKIEM NIEZŁA HISTORIA - KIEDY KŁANIAJĄ SIĘ KŁOSY Cykl reportaży, 10 min, Polska, 2022 Niewiele brakowało, żeby trafiła na złom i już nigdy nie zobaczyła ani jednego kłosa. Ale wtedy w jej życiu pojawił się Sławek. Stara, wysłużona, legendarna Vistula dostała nowe życie. Rozkręcona na części, nasmarowana i odmalowana znowu ruszyła w pole. To tylko jedna z setek historii albo bajek o szczęśliwym zakończeniu. I jak to w bajkach bywa wszyscy żyli długo i szczęśliwie. A i stare kosy tez mają się nieźle.