TVP Dokument Wtorek, 20.08.2024 05:15 NATURA BEZ GRANIC - SEZON 2 ODC. 10 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Sławomir Czyrnek Scenariusz: Marcin Krzyżański Zdjęcia: Krystian Matysek, Jan Mamoń Odc. 10 Przykuwają wzrok, majestatycznie szybując po niebie. Dysponują potężnymi szponami, hakowato zakończonym dziobem i wyjątkowym wzrokiem. To wszystko sprawia, że są doskonałymi myśliwymi. W ostatnim odcinku cyklu, poznamy życie i zwyczaje ptaków szponiastych. Historia XX wieku i obecna wojna zdominowały myślenie o Ukrainie. Tymczasem nasze pogranicze to również obszar fascynującej i niezwykle zróżnicowanej przyrody: od Bieszczad, Gór Słonych i Pogórza Przemyskiego przez Roztocze i Polesie po Dolinę Bugu. Na tych terenach można spotkać gatunki zwierząt i roślin, których na próżno już dziś szukać w innych częściach Europy. Pogranicze jest domem niedźwiedzi, rysi i wilków. Wielkie leśne przestrzenie przemierzają stada jeleni i żubrów. Przyroda nie zna granic. Wilcze rodziny z pogranicza mają swoje terytoria na terenie obu państw. Po jednej stronie polują, po drugiej mają bezpieczne ostoje, w których wychowują potomstwo. Stada roślinożerców, jeleni czy żubrów w rocznym cyklu wędrówki w poszukiwaniu najlepszych żerowisk regularnie przekraczają graniczny San. Administracyjne linie podziałów nie są też znane ptakom. Bociany gnieżdżące się w przygranicznych wioskach regularnie latają na łowy na łąki po obu stronach granicy. Podobnie rzecz ma się z orłami przednimi i orlikami zamieszkującymi lasy Pogórza Przemyskiego. 05:50 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.II - ODC. 20 JAK POWSTAŁA POLSKA? Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak spośród setek tysięcy plemion i grup wyłoniło się polskie państwo? Autorzy cyklu sprawdzają tropy powiązane z ewentualnym wpływem wikingów na formowanie się naszego kraju oraz to, jakie znaczenie miało dla nas przyjęcie chrześcijaństwa. Odwiedzamy Gniezno, Wolin, Poznań i Ostrów Lednicki i sprawdzamy, jak wyglądało codzienne życie, system wierzeń i obyczaje w okresie Chrztu Polski. Radosław Kotarski podąża śladami naszych praprzodków. 06:25 PARK NARODOWY MASAI MARA - ODC. 1 SANKTUARIUM KOTOWATYCH (MAASAI MARA WILDLIFE CROSSOVER / MASAI MARA, REGARDS SAUVAGES) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2022 Reżyseria: Ronan Fournier - Christol Dwuczęściowy film dokumentalny o Rezerwacie Narodowym Masajów Mara w Kenii, który słynie na całym świecie z bogactwa i gęstości dzikiej przyrody. Wielkie migracje gnu, które rytmicznie przychodzą i odchodzą. Setki tysięcy roślinożerców pod czujnym okiem drapieżników. To tutaj rozgrywa się wielka historia dzikiej przyrody, w której spotykają się ofiary i drapieżniki, a każde spotkanie może zadecydować o ich losie. Odc. 1 - "Sanktuarium kotowatych". Prowincja Wielkiego Rowu w zachodniej Kenii słynie z pejzaży złożonych z rozległych płaskowyżów i zadrzewionych wzgórz. Na wysokości tysiąca pięciuset metrów, na terenie sawanny, rozciąga się Park Narodowy Masai Mara. Ma on postać sawanny poprzecinanej oazami. To tam znalazły schronienie liczne gatunki fauny - w tym trzy najsłynniejsze gatunki afrykańskich kotów. Majestatyczne i władcze lwy tworzą niewielkie, rodzinne stada. Gepard to samotnik, wypatrujący ofiar na rozległych, porośniętych trawą łąkach. Lampart bezszelestnie jak duch przemierza porośnięte lasami masywy. Gatunki te różnią się zatem nie tylko wyglądem, ale i trybem życia. 07:25 BELIZE NIEZNANE - ODC. 3 (UNKNOWN BELIZE EP. 3) Serial dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2023 Reżyseria: Ben Summers Mini - seria dokumentalna (4 odcinki), która przybliży nam Belize - mały kraj w Ameryce Środkowej, leżący na półwyspie Jukatan, nad Morzem Karaibskim, od północy graniczący z Meksykiem, a na zachodzie z Gwatemalą. Poznamy ten kraj i jego piękny krajobraz, sposób życia i historię sukcesu w zakresie integracji współczesnego życia z ochroną środowiska. To podróż pełna zapierających dech w piersiach scenerii i najwspanialszych zwierząt. W serialu występuje m in Francis Ford Cappola. Rafa koralowa przy Belize ma 320 km długości i rozciąga się wzdłuż wybrzeża w kierunku południowym. Jest drugą co do wielkości rafą koralową na świecie. Około połowy terytorium kraju zajmują strefy ochrony z lasami tropikalnymi i sosnowymi, namorzynami i bogatą przyrodą. Odc. 3. W tym odcinku wyruszymy na tropikalne południe. Głęboko w lesie Gelareh dołączymy do działaczy na rzecz ochrony jaguarów w ogromnej, niedawno odkrytej jaskini, którzy przygotowują się do odkrycia tajemnic tego zwierzęcia przy pomocy leśnych kamer. Sean spotyka miejscowego mężczyznę, który poświęcił swoje życie ochronie manata, a Gelareh nurkuje, aby zobaczyć, jak miejscowi radzą sobie z uciążliwościami. Lokalni producenci kokosów i miodu pokazują, jak przemysł może być zrównoważony i przyjazny dla środowiska, a działacze na rzecz ochrony koralowców pokazują, jak uprawa i sadzenie koralowców może pomóc w odbudowie uszkodzonych raf - lekcja dla całego tropikalnego świata. 08:25 LEGENDY KONTRA IKONY WSPÓŁCZESNOŚCI - ODC. 3 EMPIRE STATE BUILDING KONTRA BURDŻ CHALIFA (LEGENDS VS MODERN ICONS 3 SKYSCRAPERS: EMPIRE STATE BUILDING VS. BURJ KHALIFA) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Mirjam Dolderer Dokumentalna podróż, w której najnowsze światowe osiągnięcia inżynieryjne, zaawansowane technologicznie pojazdy i doskonałe konstrukcje konkurują ze swoimi legendarnymi, historycznymi odpowiednikami. Czy nowoczesny luksusowy statek wycieczkowy może przewyższyć Titanica? Czy stadion Wembley jest lepszy od Koloseum? Każdy odcinek przedstawia jedną "bitwę" między legendą a jej współczesnym odpowiednikiem poprzez połączenie wysokiej jakości autentycznych obrazów, nagrań z rekonstrukcji, punktów widzenia i 3D - CGI w zestawieniu z odkrytymi statystykami, faktami i wymiarami. Odc. 3 - "Empire State Building kontra Burdż Chalilfa". Pierwszy z nich w sercu Nowego Jorku, protoplasta wszystkich wieżowców i symbol "Amerykańskiego Marzenia". Empire State Building zmienił świat architektury. Najsłynniejszy wieżowiec świata powstał w 1931 roku. Budowla, jakiej świat wcześniej nie widział o wysokości 443 m, do jego budowy użyto ponad 730 ton stali oraz aluminium i 10 mln cegieł. To 260 000 m2 powierzchni do wynajęcia na 102 piętrach. Niezwykłe miejsce pracy dla ponad 20 000 osób. Dubaj nad Zatoką Perską. Nigdzie indziej nie spotkamy więcej drapaczy chmur o wysokości powyżej 300 m. A w jego centrum - Burdż Chalifa - najwyższy budynek świata. Wysokość 828 m to absolutny rekord globu. Wzniesiono go z ponad 330 000 m3 betonu i 103 000 m2 szkła. Powierzchnia ponad 308 000 m2 pow. i 160 pięter sprawiają, że budynek jest jakby pionowym miastem. Kolosalna budowla, która ociera się o niebo. Zarówno Burdż Chalifa jak i Empire State Building pozostają imponującymi wieżowcami, prawdziwymi arcydziełami architektury. 09:25 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - BAHIA, AFRYKAŃSKIE DZIEDZICTWO (FLAVORS) Serial dokumentalny, 53 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i wybitne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 11:05 LOKALSI - ODC. 7 MAMA KRYSIA Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Klimala Serial dokumentalny "Lokalsi" podejmuje temat społeczności lokalnych. Pokazuje ludzi, którzy potrafią dla swoich "małych ojczyzn" działać, poświęcać się i oddolnie je zmieniać po to, by wszystkim żyło się lepiej. To osoby pochodzące z małych miasteczek i wsi, które tworzą, działają i na co dzień podejmują ryzyko, by zmienić rodzinne domy i ich okolice, a przede wszystkim uszczęśliwić sąsiadów. To często drobne inicjatywy, ale bardzo potrzebne. W serialu pokazano także problem migracji młodych ludzi do dużych miast. Jednak nie z perspektywy osób migrujących, lecz tych, które postanowiły zostać w swoich małych miejscowościach, a także tych, którzy wyjechali w świat i następnie postanowili wrócić w rodzinne strony. Bohaterami odcinków są ludzie zwykli i niezwykli zarazem, które poprzez swoją pasję, upór i wizjonerstwo wpływają na otaczającą ich prowincjonalną społeczność. Czym kierują się tytułowi "lokalsi" w kwestii swych życiowych wyborów? Dlaczego postanowili zostać lub wyjechać by wraz z zebranym doświadczeniem wrócić do domu? Jak postrzegają zjawisko migracji młodych pokoleń? Co kochają i w co wierzą? Te i wiele innych ważnych pytań autorzy stawiają bohaterom serialu, by wraz z widzem móc zrozumieć postawę obydwu stron. Cykl ma formułę "jeden odcinek, jeden bohater". Jedno miejsce na mapie Polski, o którym wiedzą nieliczni lub tylko ci, którzy są związani z regionem. Z każdą osobistą historią twórcy odkrywają niezwykłość miejsc, w których żyją bohaterowie. Ich niecodzienne pasje, tradycje, zwyczaje czy rytuały. Zaglądają pod strzechy domów artystów, przedsiębiorców, rolników czy "wolnych duchów". Dziś marzymy o dalekich podróżach: Tajlandia, Ameryka Łacińska, USA, Dubaj, a skarby i egzotyka to często kultura Wschodniej Polski, góralszczyzna, Śląsk, język kaszubski i wiele, wiele innych wspaniałych zjawisk kulturowych nieraz pomijanych przez mainstream. Warto więc odkrywać Polskę na nowo. Na nowo zobaczyć jej koloryt. Traktowany dosłownie jak i w przenośni. "Lokalsi" są pewnego rodzaju portretem humanistycznym, dalekim od epatowania problemami, szarą rzeczywistością czy patologią. Serial pokazuje z miłością to, co prowincja ma do zaoferowania najpiękniejszego, inspiruje do świadomego, lokalnego patriotyzmu. 11:45 ODYSEJA - RZECZYWISTOŚĆ, CZY FIKCJA - ODC. 5 MITYCZNE MORZE (ODYSSEY: BEHIND THE MYTH EP. 5 THE MYTHICAL SEA) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2022 Reżyseria: Massimo Brega Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) odsłaniająca tajemnice eposu greckiego. Kim był Homer i jakie jest znaczenie "Odysei?" W tym dokumencie podążamy śladami Ulissesa, znanego również pod greckim imieniem Odyseusz, bohatera równie aktualnego dzisiaj, jak prawie trzy tysiące lat temu, w podróży przez jedne z najbardziej fascynujących krajobrazów i pejzaży morskich regionu śródziemnomorskiego. Z pomocą wybitnych międzynarodowych uczonych staramy się rozwiązać zagadki, które wciąż dotyczą jednego z największych dzieł literackich ludzkości i jego enigmatycznego autora. Odc. 5 - "Mityczne morze". Morze. Od zawsze wywołuje emocje tych, którzy je obserwują albo po nim żeglują, pobudza wyobraźnię i inspiruje powstanie niezliczonych utworów literackich. W tym odcinku ruszymy śladami Odyseusza, by znaleźć miejsca jego przerażających morskich przygód i rozwiązać zagadki, które się w nich kryją. Dowiemy się także, że Homer był nie tylko wspaniałym poetą. W swoich eposach, stworzonych blisko trzy tysiące lat temu, wykazał się tak ogromną wiedzą o morskich zjawiskach, że możemy go nazwać ojcem oceanografii. Podróż rozpoczniemy na archipelagu Li Galli w południowej części Włoch, gdzie zbadamy pochodzenie mitu o Syrenach i ich zwodniczych pieśniach. Następnie pożeglujemy dalej przez Cieśninę Messyńską na spotkanie ze Scyllą i Charybdą, morskimi potworami, które przeraziły Odyseusza i jego towarzyszy w czasie jednego z najbardziej dramatycznych epizodów w "Odysei". Polecimy nad Alpami do niezwykłego laboratorium, by z pomocą uznanych specjalistów dowiedzieć się więcej o dogłębnej oceanograficznej wiedzy Homera. 12:45 WIELKIE RODZINY - ODC. 5 Cykl dokumentalny, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Szczepaniak 100%, Grzegorz Szczepaniak Scenariusz: Grzegorz Szczepaniak 100%, Grzegorz Szczepaniak Zdjęcia: Adam Lipiński, Paweł Banasiak, Marek Kozakiewicz, Filip Drożdż Wykonawcy: Rodzina Twarowskich, Rodzina Lewockich, Rodzina Da Cruz, Rodzina Kacprzyków Poranek u każdej z rodzin wygląda inaczej, ale wigilijny nastrój udzielił się wszystkim. Rodziny celebrują ten wyjątkowy dzień. U Da Cruzów cud narodzin sprawi, że tę Wigilię zapamiętają już na zawsze. Tym razem nie spędzają przy stole z rodziną, ale w szpitalu. W tę noc cudów na świecie pojawia się Gilbert, piąte dziecko Weroniki i Janu. I 38. bohater tej dokumentalnej serii. U Twarowskich, tradycyjnie gwar. Rozmowa w kuchni podczas ostatnich przygotowań do wigilijnej kolacji koncentruje się wokół liczby dzieci, które zamierzają mieć w przyszłości potomkowie Twarowskich. Dochodzą na koniec do wniosku, że muszą planować jednak nieco mniejsze rodziny, żeby móc spotykać się w komplecie. Tylko Zosia deklaruje urodzić dziesiątkę dzieci, żeby przebić rodziców, co do liczby potomstwa. Lewocki i dzieci lepią pierogi, Monika także jest zajęta. U Kacprzyków podobnie, w kuchni krząta się Janeczka, przed domem zaś Michał wiesza światełka. W każdym domu słychać radosne nucenie kolęd. Gdy nadchodzi Wigilia wszyscy siadają do stołu, jest odświętnie, uroczyście, bardzo rodzinnie. Rodziny łamią się opłatkiem, ściskają, tulą do siebie, składają życzenia, a Weronika tuli z Janu swoje nowo narodzone dziecko. 13:50 PARK NARODOWY MASAI MARA - ODC. 2 KRÓLESTWO DRAPIEŻNIKÓW (MAASAI MARA WILDLIFE CROSSOVER / MASAI MARA, REGARDS SAUVAGES) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2022 Reżyseria: Ronan Fournier - Christol Dwuczęściowy film dokumentalny o Rezerwacie Narodowym Masajów Mara w Kenii, który słynie na całym świecie z bogactwa dzikiej przyrody. Wielkie migracje gnu, które rytmicznie przychodzą i odchodzą. Setki tysięcy roślinożerców pod czujnym okiem drapieżników. To tutaj rozgrywa się wielka historia dzikiej przyrody, w której spotykają się ofiary i drapieżniki, a każde spotkanie może zadecydować o ich losie. Odc. 2 - "Królestwo drapieżników". Tysiące antylop gnu i zebr przemierzają co roku płaskowyże kenijskiego rezerwatu Masai Mara. Stanowią one stosunkowo łatwy łup dla licznie bytujących tu drapieżników, w tym zagrożonych gatunków jak gepard. Kotowate mają tu stały dostęp do pożywienia. Na terytorium parku żyje wiele lwich rodzin. Ale nawet dla zwierząt stojących na szczycie piramidy żywieniowej życie na sawannie nie zawsze bywa łatwe. Przyroda niekiedy wydaje się nam okrutna, lecz zło, jakie wyrządza człowiek - czasem nieświadomie - jest znacznie poważniejsze. Gepardom, lampartom i lwom grozi wyginięcie. Mogą żyć spokojnie wyłącznie w rezerwatach i parkach, które zakładamy, wierząc, że to ochronią je przed kłusownikami. 14:50 BELIZE NIEZNANE - ODC. 4 (UNKNOWN BELIZE EP. 4) Serial dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2023 Reżyseria: Ben Summers Mini - seria dokumentalna (4 odcinki), która przybliży nam Belize - mały kraj w Ameryce Środkowej, leżący na półwyspie Jukatan, nad Morzem Karaibskim, od północy graniczący z Meksykiem, a na zachodzie z Gwatemalą. Poznamy ten kraj i jego piękny krajobraz, sposób życia i historię sukcesu w zakresie integracji współczesnego życia z ochroną środowiska. To podróż pełna zapierających dech w piersiach scenerii i najwspanialszych zwierząt. W serialu występuje m. in. Francis Ford Cappola. Rafa koralowa przy Belize ma 320 km długości i rozciąga się wzdłuż wybrzeża w kierunku południowym. Jest drugą co do wielkości rafą koralową na świecie. Około połowy terytorium kraju zajmują strefy ochrony z lasami tropikalnymi i sosnowymi, namorzynami i bogatą przyrodą. Odc. 4. W ostatnim odcinku wyruszamy na głębokie południe, aby dowiedzieć się więcej o korzyściach płynących z ekoturystyki i zrównoważonej produkcji. Sean próbuje lokalnego rumu, a Gelareh eksploruje bogaty biologicznie las deszczowy, gdzie spotyka grupę zajmującą się ochroną żółwia hicatee. Starożytna tradycja produkcji czekolady daje kolejny posmak zrównoważonego rozwoju, a nowo odkryta rafa na morzu daje działaczom na rzecz ochrony przyrody z Belize i Gwatemali możliwość współpracy i uczenia się od siebie nawzajem. Seria kończy się wywiadem z niezależnym ekologiem, Francisem Fordem Coppolą, w jednym z jego znanych eko - domków. Jednocześnie mamy uprzywilejowany wgląd w świętą, nocną ceremonię Majów, której celem jest ponowne połączenie człowieka z naturą. 15:50 LEGENDY KONTRA IKONY WSPÓŁCZESNOŚCI - ODC. 4 GOLDEN GATE KONTRA WIADUKT MILLAU (LEGENDS VS MODERN ICONS 4 BRIDGES: THE GOLDEN GATE BRIDGE VS THE MILLAU VIADUCT) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Mirjam Dolderer Dokumentalna podróż, w której najnowsze światowe osiągnięcia inżynieryjne, zaawansowane technologicznie pojazdy i doskonałe konstrukcje konkurują ze swoimi legendarnymi, historycznymi odpowiednikami. Czy nowoczesny luksusowy statek wycieczkowy może przewyższyć Titanica? Czy stadion Wembley jest lepszy od Koloseum? Każdy odcinek przedstawia jedną "bitwę" między legendą a jej współczesnym odpowiednikiem poprzez połączenie wysokiej jakości autentycznych obrazów, nagrań z rekonstrukcji, punktów widzenia i 3D - CGI w zestawieniu z odkrytymi statystykami, faktami i wymiarami. Odc. 4 - "Wiadukt Millau kontra most Golden Gate". Wiadukt Millau, podobnie jak Golden Gate, uważany jest za cud architektury. Konkurs znakomitości. Wydaje się unosić nad chmurami. W grudniu 2004 - go roku w Masywie Centralnym we Francji sławny brytyjski architekt Norman Foster stworzył zdumiewające dzieło. Wiadukt Millau. Jego całkowita długość wynosi 2460 metrów i przyćmiewa inne podwieszone konstrukcje na świecie. Wznosi się na wysokość 343 - ch metrów. Wiadukt Millau jest najwyższym mostem na świecie. San Francisco - niegdyś miasto poszukiwaczy złota i hippisów. Obecnie jedna z ważniejszych lokalizacji przemysłu technologicznego. Metropolia zdobyła jednak sławę dzięki Golden Gate Bridge, otwartemu w maju 1937 r. Jego przęsło liczy ponad 1280 m długości i dzierżyło rekord aż 27 lat. Ma 227 m wysokości. Most Golden Gate jest wprost gigantyczny. Jego pokład podtrzymuje 500 pionowych lin zamocowanych do najgrubszych i najdłuższych lin nośnych na świecie. Do budowy tego kolosa zużyto ponad 80 tysięcy ton stali i 700 tysięcy ton betonu. A powstał zaledwie w 4 lata. To rewolucja w historii architektury mostowej. 16:50 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - SZWAJCARIA, BIJĄCE SERCE ALP (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Szwajcaria. 17:55 ODYSEJA - RZECZYWISTOŚĆ, CZY FIKCJA - ODC. 6 OSTATNI AKT: POWRÓT (ODYSSEY: BEHIND THE MYTH) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Reżyseria: Massimo Brega Mini - seria dokumentalna (6 odcinków) odsłaniająca tajemnice eposu greckiego. Kim był Homer i jakie jest znaczenie "Odysei?" W tym dokumencie podążamy śladami Ulissesa, znanego również pod greckim imieniem Odyseusz, bohatera równie aktualnego dzisiaj, jak prawie trzy tysiące lat temu, w podróży przez jedne z najbardziej fascynujących krajobrazów i pejzaży morskich regionu śródziemnomorskiego. Z pomocą wybitnych międzynarodowych uczonych staramy się rozwiązać zagadki, które wciąż dotyczą jednego z największych dzieł literackich ludzkości i jego enigmatycznego autora. Odc. 6 - "Ostatni akt: powrót". Po dziesięciu latach morskich wędrówek Odyseusz zapragnął wrócić do rodziny i do swojego królestwa, Na wyspie Scheria oczarowywał króla Alkinoosa i jego dwór opowieściami o swoich przygodach. Nadszedł jednak czas powrotu do domu. Z 24 - ch ksiąg "Odysei" pierwsze 12 dotyczy dziesięcioletniej podróży, chociaż opisanych jest tylko 35 dni. Tych, które dotyczyły najbardziej znanych przygód. W dalszych 12 - tu księgach Homer wprowadza intrygujące rozciągnięcie tempa narracji. Czas wydłuża się poza wszelkie ramy. Cała druga połowa dzieła opisuje wydarzenia, które miały miejsce w ciągu zaledwie pięciu dni. Opisują one powrót Odyseusza do swoich bliskich w Itace i krwawą zemstę na zalotnikach. Co jednak działo się w Itace w czasie długiej nieobecności króla? Historia i sposób jej opowiadania nadal odbija się echem w naszej świadomości blisko trzy tysiące lat od jej narodzin. Przez dalsze tysiąclecia będzie pobudzać nasze pragnienia wiedzy i przygód oraz inspirować naszą własną odyseję. 18:55 GENIUSZE I MARZYCIELE - STEFAN BRYŁA Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2018 Reżyseria: Bartosz Paduch Szkic dla spawacza. Eksperymentalny film o architekturze z geniuszem Stefanem Bryłą w roli głównej. 20:00 WOJNA O PRAWDĘ Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2023 Reżyseria: Barbara Włodarczyk Wojna obronna Ukrainy z rosyjskim agresorem toczy się nie tylko na lądzie i w powietrzu. Także w eterze. Symboliczne jest to, że już w pierwszym tygodniu inwazji Rosjanie ostrzelali wieżę telewizyjną w Kijowie. Chcieli zakneblować Ukraińcom usta, ale nic nie wskórali. Do świata i tak dotarły zdjęcia ofiar cywilów w Buczy, zbombardowany Mariupol czy rozbite rosyjskie czołgi. Ukraińskie władze, dziennikarze, artyści, satyrycy i internauci zadziwiają świat skutecznością i pomysłowością na "cyberfroncie. I to od pierwszego dnia wojny, kiedy na propozycję rosyjskiego okrętu, by się poddali - padła odpowiedź: Rosijskij wojennyj korabl idi na... Ukraińcy dosłownie zalali internet żartobliwymi piosenkami i memami, które są ważną bronią psychologiczną. W wojnę PR wpisuje się też obraz Wołodymyra Zełenskiego, którego codzienne briefingi stają się wiralami w skali globalnej. Narracja prezydenta jest prosta i zrozumiała na całym świecie. Opiera się na czytelnym podziale na dobro i zło. W swojej obronie Ukraińcy po mistrzowsku wykorzystują media społecznościowe i to na niespotykaną dotąd skalę. Dobitnie obnażają okrucieństwo najeźdźców, szczegółowo dokumentują zbrodnie wojenne. Każda publikowana przez Moskwę dezinformacja jest natychmiast demaskowana przez społeczność internetową, zanim zdąży się zakorzenić. Mało tego! Kijowskie przekazy kierowane są też do Rosjan. W internecie pojawiają się np. apele do matek żołnierzy uczestniczących w agresji, zdjęcia, grafiki i dane, demaskujące kremlowską propagandę, a także rozmowy z rosyjskimi jeńcami. O sile filmu decyduje dotarcie do przedstawicieli wszystkich uczestników ceberfrontu (od zwykłych ludzi po elity artystyczne i elity władzy), mało znane kulisy walki z rosyjską propagandą oraz najbardziej znamienne przykłady wojny w realu i w eterze. Jest to zarazem pełna szczegółów opowieść o codzienności w warunkach inwazji i zmianie nastawienia Ukraińców do Rosjan. Celem filmu jest pogłębiony opis niezwykłej mobilizacji informacyjnej Ukraińców i ich mistrzowskiego przekazu, który zdominował w świecie obraz rosyjskiej agresji. Kto i jak go tworzy? Jakie formy przybiera? Jak wygląda przygotowanie prezydenta do codziennych briefingów? Na czym polega specyfika wojny online? Jakie komunikaty mają największą skuteczność? Jakie kłamstwa Moskwy najtrudniej zwalczać? 21:10 BARBARA WŁODARCZYK ZAPRASZA - ALBANIA. POSZUKUJĄC SPRAWIEDLIWOŚCI 8 min, Polska, 2021 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Prowadzący: Barbara Włodarczyk Rozmowy z twórcami filmów dokumentalnych. 21:20 ALBANIA. POSZUKUJĄC SPRAWIEDLIWOŚCI Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Witold Szabłowski Historia Jovana Plaku, którego ojciec, Koco Plaku, był wykształconym w Związku Radzieckim geologiem. To jemu Albania zawdzięcza znalezienie największych w kraju pokładów ropy naftowej. W latach 60. Albania zerwała związki z ZSRR, wszyscy wykształceni w Moskwie znaleźli się na czarnej liście. Jovan miał pół roku, kiedy jego ojca zabrali agenci Sigurimi. Los ojca i jego zniknięcie zdeterminowało całe jego życie. Jovan od niemal trzydziestu lat szuka bezskutecznie grobu ojca. Film jest jednocześnie opowieścią o latach albańskiego reżimu podczas rządów Envera Hodży, któremu podległe służby specjalne, zwane Sigurimi, miały nieograniczoną władzę nad życiem i śmiercią obywateli kraju. W egzekucjach zabito ponad 5 tysięcy ludzi; kolejnych kilkadziesiąt tysięcy to ofiary łagrów i prześladowań. Komunistyczny reżim, który rządził Albanią od zakończenia II wojny światowej do roku 1992, wzorem Stalina budował łagry i mordował swoich własnych obywateli. 22:25 WIELKIE RODZINY - ODC. 6 Cykl dokumentalny, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Szczepaniak 100%, Grzegorz Szczepaniak Scenariusz: Grzegorz Szczepaniak 100%, Grzegorz Szczepaniak Zdjęcia: Filip Zubowski, Adam Lipiński, Paweł Banasiak, Marek Kozakiewicz, Maciej Cuske Wykonawcy: Rodzina Twarowskich, Rodzina Lewockich, Rodzina Da Cruz, Rodzina Kacprzyków Rodzina Kacprzyków zabierze widzów do swojego świata, opowiadając o wspólnym biesiadowaniu i radości płynącej z takich spotkań przy stole, pokazując odmienne od miejskiego sposoby spędzania wspólnego czasu. A więc skoro zima to bieganie boso po śniegu, wspólna narciarska wyprawa, z przerwą na ich tradycyjne już gotowanie na powietrzu, po wcześniejszym zebraniu drewna w lesie na przygotowanie ogniska. I fotografie taty, który zatrzymuje w kadrze życie rodziny. Lewoccy wspólnie planują wyjazd, na którym nie byli już od kilku lat. Andrzej wpuszcza nas do swojego zawodowego życia. Towarzyszymy mu w spotkaniu z grupą kobiet, które ukochały flamenco. W tym odcinku usłyszymy mistrzostwo jego gitary, ale także zobaczymy w jaki sposób przygotowuje swoje dłonie do koncertów. Twarowscy będą towarzyszyć swoim pociechom w trudnych dla nich momentach. Tymka na olimpiadę z chemii odwiezie mama, na zawody Basi w judo pojedzie tata. Na przykładzie tej rodziny przekonamy się, że w dużej rodzinie jest miejsce na rozwijanie pasji i indywidualizm. Ale także dzielenie się umiejętnościami z rodzeństwem. Starszy brat, zapalony chemik, do swojego nowego domowego laboratorium zaprosi Stasia i Marysię, którzy z przerażeniem będą obserwować jak ich smaczne żelki służą chemicznym eksperymentom ich starszego brata. Basia, zawodniczka judo, objaśni Marysi jak zawiązywać pas. Po narodzinach Gilberta, piątego dziecka Janu i Weroniki, a 38. bohatera serialu, w domu wielkie oczekiwanie czwórki rodzeństwa i dziadków. Janu jedzie do szpitala po Weronikę. Po powrocie do domu wzruszeniom i powitaniom nie ma końca. 23:30 SYRIUSZ - ODC. 2 POCZĄTKI (EP. 2 LES ORIGINES) Serial dokumentalny, 42 min, Francja, 2021 Reżyseria: Raphael Rouyer, Jean - Francois Poisson Scenariusz: Nicolas Brened Czteroodcinkowa seria dokumentalna. "Syriusz" to tajemniczy thriller, który dogłębnie przygląda się niewiarygodnej historii Zakonu Świątyni Słonecznej, kultu, który trafił na pierwsze strony gazet w latach 90. ubiegłego wieku. Jak daleko posunąłbyś się, by uciec przed apokalipsą? Trzech dziennikarzy połączyło siły, aby zbadać dwa pożary domów z ofiarami, jeden w Kanadzie, jeden w Szwajcarii. Zbyt podobne, by mogły być uznane za przypadkowe. W światowym śledztwie, przy pomocy spotkań, analiz sądowych i eksponatów, powiązali te wydarzenia z Zakonem Świątyni Słonecznej. W tym niejasnym kulcie wyznawcy wierzyli, że poprzez samobójstwo mogą zostać przeniesieni do gwiazdy Syriusza, aby przeżyć życie pozagrobowe. Dziennikarze zaczęli się zastanawiać, czy było to zbiorowe samobójstwo? Czy może się to powtórzyć? A jeśli tak, to gdzie? Seria przenosi nas z powrotem do lat 90. , w tę dziwniejszą niż fikcja historię pełną suspensu i nieoczekiwanych zwrotów akcji. Autorzy zadają sobie pytanie, w jaki sposób sekta może gromadzić swoich wyznawców? Jak można uwierzyć w istnienie "prawdy" przekazanej przez guru. Odc. 2 - "Początki". 5 października 1994 roku w Szwajcarii i Kanadzie zginęło 53 - ech wyznawców Zakonu Świątyni Słońca. Cała uwaga skupia się teraz na jego guru: Luku Żurecie. Kim jest Luc Żuret - guru, który skłonił do samobójstwa lub zamordował kilkadziesiąt osób? Wciąż nie wiemy, czy było to zbiorowe samobójstwo, czy masowe morderstwo. Nie wiemy też, gdzie jest przywódca sekty. Do tej pory nie zidentyfikowano jego zwłok. Może więc są wśród ciał, które nie zostały jeszcze poddane autopsji. 00:30 PORTRET ARTYSTY Z CZASÓW STAROŚCI Film dokumentalny, 58 min, Polska, 1993 Reżyseria: Grzegorz Królikiewicz Scenariusz: Grzegorz Królikiewicz Zdjęcia: Stanisław Szymański Film dokumentalny o Januszu Nasfeterze, reżyserze filmowym, którego specjalnością były filmy dla dzieci i młodzieży. Portret artysty zmarłego w 1998 roku wyłania się podczas rozmowy dwóch twórców: Grzegorza Królikiewicza, autora filmu i Janusza Nesfetera, bohatera filmu. Autor filmu analizuje prywatne zachowania ponad siedemdziesięcioletniego artysty, przedwcześnie emerytowanego, w chwili jego krótkiego powrotu do życia publicznego, w związku z pokazem filmu "Abel, twój brat" (1970) na Festiwalu Filmów Katolickich w Niepokalanowie w 1993 roku. Bohater filmu opowiada o swojej twórczości, jej szczególnych aspektach, mówi o związku dramatycznego życia osobistego z życiem artystycznym. Próbuje się określić jako człowiek i jako artysta, ale nie całkiem potrafi to zrobić. Autor filmu, podsumowując opowieść starszego kolegi, puentuje - "Jesteś moim lustrem". 01:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "KOGUTEK" POWRACA. ODC. 331 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2023 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Izabela Fatalska Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 02:20 PAN WŁADECZEK WOLONTARIUSZ Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2006 Reżyseria: Krzysztof Piotrowski Scenariusz: Krzysztof Piotrowski Aktorzy: Andrzej Grabowski, Piotr Małaszyński Wykonawcy: Władeczek Gnarowski, Wojtek Łabędź, Konrad Rumiński, Piotr Przygański, Krystyna Przygańska, Krystyna Rumińska, Władysława Łabędź, Henryka Marecka, Ania Marecka, Roman Jurewicz Zdjęcia: Krzysztof Tusiewicz Od 1988 roku w Chicago, pośród tamtejszej Polonii działa Fundacja "Dar serca", która ratuje życie dzieciom z Polski. Każda tego typu organizacja nie może działać bez ludzi dobrego serca, bez sponsorów i licznej rzeszy wolontariuszy. Jednym z nich jest Władysław Gnarowski, popularnie zwany panem Władeczkiem. Historia kilku dni z życia wolontariusza pana Władeczka to rodzaj hołdu i podziękowania dla Fundacji oraz licznie zgromadzonych wokół niej sponsorów i wolontariuszy, za życie i zdrowie ponad 300 dzieci z Polski, którym wykonano operacje będące ich ostatnią szansą na normalne życie. 03:20 PIERWSZA, DRUGA I TA TRZECIA WORKUTA Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2000 Reżyseria: Grzegorz Królikiewicz Scenariusz: Grzegorz Królikiewicz Zdjęcia: Jacek Łechtański, Andrzej Wojciechowski Filmowy portret Eryka Barcza. Jako żołnierz AK został zesłany do Workuty, która odcisnęła piętno na całym jego życiu. Teraz pod Zgorzelcem buduje swoją własną Workutę.