TVP Dokument Sobota, 24.08.2024 05:45 POLSKIE PARKI NARODOWE - DRAWIEŃSKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz - odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej, zaskakującej strony, przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury. 06:15 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 24 W ŚWIECIE ŁEMKÓW Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Dlaczego podróżując po polskim Beskidzie Niskim, możemy natrafić na samotne drzwi, które stoją w środku pola? Kto je tam zostawił? Co symbolizują? Radek Kotarski rusza ich śladem i odkrywa barwną kulturę Łemków. Sprawdza, jak wielu zostało ich w Polsce, czym tradycyjnie się zajmowali i co dawniej jedli. Zapraszamy na magiczną podróż do świata tajemniczych górali. 06:50 HISPANIA. KRAINA KRÓLIKÓW (HISPANIA. LAND OF RABBITS) Film dokumentalny, 52 min, Hiszpania, 2022 Reżyseria: Jose Luis Rodriguez Film dokumentalny o królikach. Ponad dwa tysiące lat temu Półwysep Iberyjski był częścią Cesarstwa Rzymskiego i był nazywany Hispania, czyli Ziemia Królików, ze względu na niezwykłą obfitość tego popularnego zwierzęcia. W naszych czasach królik jest nadal kluczowym elementem naturalnego szkieletu Półwyspu Iberyjskiego, chociaż nic nie jest takie, jak w czasach Rzymian. Króliki były stałym pożywieniem wielu drapieżników. Żywili się nimi również ludzie. Króliki są uznawane przez ekologów za zwierzęta łowne i figurują w diecie wielu konsumentów. Padają łupem mięsożerców. Hispania - rzymska prowincja obfitująca w króliki jest dziś znana jako Półwysep Iberyjski. Ale Rzymianie jej tak nie nazywali; znali ją pod nazwą, która przeszła do legendy. Króliki to zwierzęta, których w dawnej rzymskiej prowincji było zdecydowanie najwięcej. Żyły wszędzie - na równinach, w górach i lasach a nawet w ludzkich osadach. W Hispanii - raju dla królików, panowała zmienna pogoda, z upalnymi latami i mroźnymi zimami. Cały ten obszar pokrywała bujna roślinność, co sprawiało, że półwysep zdawał się niemożliwy do okiełznania. Ten dokument odzwierciedla wielkie znaczenie, jakie królik ma dla przetrwania populacji najbardziej charakterystycznych zwierząt drapieżnych iberyjskiej fauny. 07:55 GŁOWONOGI PODBIJAJĄ MORZA (CEPHALOPODS, CONQUEST OF THE SEAS / CÉPHALOPODES: LE RÈGNE DES VENTOUSES) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Bertrand Loyer Film dokumentalny, przyrodniczy, w którym poznamy bliżej mątwy, kalmary i ośmiornice. Te dziwne zwierzęta bardzo skutecznie przystosowują się do zmian w swoim środowisku. W morskich głębinach żyje olbrzymia rodzina zwierząt obdarzonych niezwykłymi zdolnościami. Te bezkręgowce potrafią do woli zmieniać kształty i barwy swoich ciał. Posiadają one liczne ramiona z przyssawkami, wyrastające bezpośrednio z głowy. Właśnie stąd pochodzi nazwa "głowonogi". Gromada ta obejmuje ośmiornice, mątwy i kalmary. Od kilkudziesięciu lat ci dalecy kuzyni ślimaków występują coraz liczniej w morzach i oceanach. Część z nich posiada osiem ramion porośniętych licznymi przyssawkami, trzy serca pompujące błękitną krew, podobną do krwi skorpionów i pająków a nawet - dziewięć mózgów: ten główny, który analizuje i zarządza, znajduje się w głowie, a osiem dodatkowych - w ramionach. Inne głowonogi posiadają wewnętrzną muszlę, która kontroluje ich wyporność, oraz dwie rozwijane macki, którymi chwytają ofiary. Te morskie kameleony mogą zmieniać nie tylko barwy, lecz także kształt ciała, dzięki milionom pojedynczych komórek - tak zwanych chromatoforów i brodawek. Badając genom głowonogów, badacze doszli do wniosku, że ich inteligencja przeszła niezwykłą drogę ewolucyjną, która nadal trwa, pod wpływem człowieka. 08:50 WIELKIE PRZYSPIESZENIE - ODC. 1. ODKRYWANIE KOSMOSU (THE GREAT ACCELERATION EPISODE 01 EXPLORING THE UNIVERSE) Cykl dokumentalny, 52 min, Australia, 2020 Reżyseria: Dr Shalin Naik, Nik Wansbrough Scenariusz: Anja Taylor Seria dokumentalna (6 odcinków) opowiadająca o technologicznym i ludzkim postępie cywilizacyjnym. Ostatnie 50 lat ludzkich wysiłków nadało zawrotne tempo postępowi technologicznemu i odkryciom, które nieodwracalnie zmieniły nasz świat. Ta seria przedstawia fascynującą historię jednego z najbardziej dramatycznych rozdziałów w historii ludzkości i analizuje główne postępy w dziedzinie eksploracji kosmosu, informatyki, energii, zasobów, nauki o Ziemi i naszego zrozumienia ewolucji samego życia. Od 1970 r. populacja świata wzrosła ponad dwukrotnie, do prawie 8 miliardów, a wiele krajów rozwijających się goni teraz za zachodnim stylem życia polegającym na nadmiernej konsumpcji. Ponieważ produkcja żywności i zasoby wodne stają się coraz bardziej nadwyrężone, a ilość odpadów wysoka, naukowym wyzwaniem jest znalezienie sposobów, aby uzyskać więcej za mniej. Nowy nacisk na zrównoważony rozwój i wydajność zaowocował sprytnymi rozwiązaniami, które obiecują przekształcenie naszego społeczeństwa w gospodarkę o obiegu zamkniętym, w której ponowne użycie i recykling są kluczowymi elementami przyszłej produktywności. Gdy satelity obrazują każdy zakątek Ziemi z kosmosu, pojawiła się nowa perspektywa naszej planety, w której oceany, ziemia, lód i atmosfera są ze sobą połączone. Dzięki przełomowym technologiom genetycznym naukowcy zrobili ostateczny krok w opanowaniu ewolucji - tworząc nowy syntetyczny gatunek, którego nigdy wcześniej nie widziano na Ziemi. Uzbrojeni w kod DNA i moc obliczeniową możemy wreszcie wysyłać życie z prędkością światła. Dokument zawiera eksperckie komentarze naukowców z najwyższej półki, takich jak genetyk Craig Venter i laureat Nagrody Nobla Barry Barish, którzy dostarczają informacji o niektórych z największych momentów w nauce, takich jak odkrycie ciemnej energii i fal grawitacyjnych, stworzenie nowych gatunków syntetycznych i innowacyjnych rozwiązań, które mogą uratować przyszłość ludzkiej cywilizacji. Odc. 1. W tym odcinku odkrywamy kosmos. Pięćdziesiąt lat temu Neila Armstronga stającego na Księżycu oglądało 600 milionów widzów przyklejonych do telewizorów - jedna piąta mieszkańców Ziemi. Tamta chwila odmieniła życia, rozbudziła nadzieje i zapoczątkowała nową erę eksploracji kosmosu. Lądowanie na Księżycu było jednym z najważniejszych przedsięwzięć technologicznych w historii ludzkości - ale to był dopiero początek. Jeszcze w sześćdziesiątym dziewiątym NASA obrała kolejny, śmiały cel: opracować statek kosmiczny wielokrotnego użytku. Wahadłowce nie spełniły wyobrażeń o kosmicznych autobusach. Przestrzeń kosmiczna to ostatni, niekończący się obszar, w którym ludzie mogą przecierać nowe szlaki i badać nowe światy. Nigdy nie zabraknie nam rzeczy do odkrycia. 09:55 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - KORSYKA, PIĘKNA I DZIKA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 49 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Korsyka. 10:55 PRZEGLĄD KULTURALNY 2/53 Film dokumentalny, 12 min, Polska, 1953 Reżyseria: Wojciech Jerzy Has Scenariusz: Wojciech Jerzy Has Przegląd kulturalny to cykl realizowany w Wytwórni Filmów Oświatowych w latach 1953 - 1954, prezentujący zagadnienia związane z historią sztuki i kultury. Film zrealizowany przez Wojciecha Jerzego Hasa przedstawia trzy tematy: przegląd zabytkowych instrumentów Wielkopolskiego Muzeum w Poznaniu, historię książki i druku doby polskiego Odrodzenia oraz pracownię Xawerego Dunikowskiego w Krakowie. 11:05 POD ŚWIATEM Film dokumentalny, 13 min, Polska, 1983 Reżyseria: Jerzy Ridan Scenariusz: Jerzy Ridan Pod światem to poetycka impresja o kopalni soli w Wieliczce, która podlega specjalnej międzynarodowej ochronie i jest wpisana w rejestr zabytków UNESCO. Film zawiera dokumentalną rejestracją obecnego stanu kopalni, pokazując jednocześnie w refleksyjnym zwierciadle historię jej trwania. Wspaniały klimat tworzony przez symbiozę pracy ludzkiej z pracą ostatniego już konia "zatrudnionego" w kopalni. 11:30 POLSKIE DZIEDZICTWO S.I - ODC. 1 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Maciej Kłobucki, Bartosz Kucharski, Kamil Szymański Zdjęcia: Damian Szprejda, Jacek Cichocki, Mariusz Gala Prowadzący: Stefan Tompson Lektor: Jarosław Łukomski Magazyn historyczny o polskim dziedzictwie kulturowym na Kresach Wschodnich, prowadzony przez Stefana Tompsona, w którym przybliżona zostanie widzom historia ziem polskich sprzed 1921 roku. Zaprezentowane będą najciekawsze polskie posiadłości, usytuowane za naszą obecną wschodnią granicą. Ukazane zostaną najciekawsze miejsca, zarówno te oczywiste i znane z przewodników, jak również te, o których już dawno zapomniano. Autorzy przedstawią ich historię, a także ciekawostki i legendy dotyczące pokazywanych miejsc. Zamierzają też przybliżyć historię Polaków na danym terenie i zachęcić każdego widza do odwiedzin miejsc polskiego dziedzictwa kulturowego na Kresach Wschodnich. W pierwszym odcinku programu Stefan Tompson oprowadzi nas po zamku w Olesku. Poznamy historię tego niezwykłego miejsca oraz jego mieszkańców, wśród których znalazł się jeden z najwybitniejszych polskich królów, nazywany przez Osmanów pogromcą półksiężyca. Spacer po zamku będzie opowieścią zarówno o czasach jego świetności, ale także chwilach, w których popadał w ruinę. 12:10 HISTORIA BRONI - WALKA WRĘCZ. ODC. 3/10 (HISTORY OF WEAPONS) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. "Historia broni" to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 13:10 TAŃCZĄCA ZE ŚWIATEM - TUNEZJA - SEZON I ODC. 6/10 SAHARA Magazyn, 24 min, Polska, 2023 Program lifestylowo-podróżniczy, w którym prowadząca, Edyta Herbuś, pokazuje widzom piękno odwiedzanych miejsc. Podziwia malownicze krajobrazy, charakterystyczne rzemiosło, rozmawia z ludźmi o lokalnych tradycjach i obrzędach. Kosztuje regionalnych potraw, zwiedza najważniejsze zabytki, uczestniczy w lokalnych aktywnościach. Rozmawia o życiu i postrzeganiu kobiety w danym regionie. Uczy się lokalnych tańców i odnajduje w nich klucz do jego mieszkańców, ich historii, mentalności, kultury oraz obyczajów. Program ma charakter dokumentalny, co pozwoliło uchwycić prawdę życia w każdym z odwiedzanych krajów. Istotnym przesłaniem magazynu jest również piękno planety i jej ochrona. Sahara, największa gorąca pustynia na świecie, która zdaje się nie mieć ani początku, ani końca. Bezmiar przestrzeni i palące słońce. Ale na pozornie opuszczonej pustyni jest jednak życie - można spotkać tu Beduinów, którzy na pustyni budowali swoje osady, piękne zielone oazy i stada wielbłądów, majestatycznie przemierzających pustynne bezkresy. I wreszcie Słone Jezioro, największe na Saharze, kiedyś połączone z Morzem Śródziemnym - niezwykły krajobraz przypominający wręcz ten księżycowy. Te niezwykłe oblicza i tajemnice Sahary odkryje Edyta Herbuś w kolejnym odcinku programu "Tańcząca ze światem". 13:40 MAGICZNE PODHALE Z SEBASTIANEM KARPIELEM BUŁECKĄ - ODC. 1 SEZON I - DOM GĄSIENICÓW - SOBCZAKÓW Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jakub Baryga Scenariusz: Jakub Baryga Zdjęcia: Adam Sienkiewicz, Łukasz Rogowski, Aleksander Macierzyński Prowadzący: Sebastian Karpiel - Bułecka Lektor: Sebastian Karpiel - Bułecka Magazyn prezentujący charakterystyczną architekturę Podhala. Chałupa Gąsieniców-Sobczaków jako idealny przykład podhalańskiej architektury. Jednoizbowa chałupa została zbudowana w okolicach 1830 r. przez Joachima Gąsienicę-Sobczaka, a rozbudowana kilkanaście lat później przez jego syna Jana. To klasyczny system tradycyjnej góralskiej chaty: przedsionek, izba biała i izba czarna. Sebastian Karpiel-Bułecka opowie o przeznaczeniu i detalach konstrukcyjno-dekoratorskich obu izb. Dom Gąsieniców-Sobczaków, czyli dom pradziadów Sebastiana, był inspiracją architektoniczną do zaprojektowania przez Sebastiana domu w Kościelisku (dom dla mamy). W tej klasycznej konstrukcji rozwiązania góralskie mieszają się z nowoczesnymi elementami. Projekt nadzorował Władysław Trzebunia-Rząska, budowniczy i konstruktor podhalański. Wraz z Sebastianem opowiedzą o nietypowych rozwiązaniach zastosowanych przy budowie. 14:05 NAJMŁODSI WŚRÓD ZWIERZĄT - ODC. 2 MIESZKAŃCY WÓD (ANIMAL BABIES WATER BABIES) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Gavin Boyland Miniserial dokumentalny BBC Worldwide, pokazujący w kolejnych częściach potomstwo zwierząt w trzech bardzo różnych środowiskach naturalnych. W tej części dowiemy się, jak młode radzą sobie w środowisku wodnym. Od rzek po skaliste wybrzeża, od otwartych oceanów po dziewicze rafy koralowe. Ponad 70 procent powierzchni naszej planety pokrywają wody. To środowisko wielkich możliwości, ale i trudnych wyzwań, szczególnie dla tych, którym brak doświadczenia. Wiele zwierząt żyjących w środowisku wodnym musi wychodzić na ląd, by się rozmnażać. Narodzone i dorastające w takich warunkach, już od najwcześniejszych chwil trafiają na liczne przeszkody. Czasem samo dotarcie do wody staje się najtrudniejszym sprawdzianem w ich młodym życiu. Te maleństwa muszą unikać drapieżników i doskonalić umiejętności, które zdecydują o ich przetrwaniu. Często już w bardzo wczesnym okresie życia mają do czynienia z najgroźniejszymi przeszkodami. Pokonując je, rozpoczynają swą drogę do dorosłości. Mimo licznych wyzwań trudnego środowiska młode starają się przetrwać najbardziej niebezpieczny etap swojego życia. Na drodze ku dorosłości będą szukać własnego miejsca w wodach naszej błękitnej planety. W ostatniej części zawitamy w góry, gdzie żywności jest bardzo mało, a warunki pogodowe są ekstremalne. 15:05 PRAWDA O ANTYBIOTYKACH (THE TRUTH ABOUT ANTIBIOTICS) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Angela Rippon, Ben Southwell Film Dokumentalny BBC Studios o antybiotykach. Czołowi eksperci uważają, że istnieje niebezpieczeństwo wkroczenia w erę postantybiotykową. Nieuleczalne zatrucia krwi czy infekcje mogą uniemożliwiać rutynowe operacje. To nasza główna broń. Odkąd opracowano penicylinę antybiotyki uratowały sto milionów istnień ludzkich. Ale ponieważ ich nadużywamy, bakterie wywołujące infekcje uodparniają się. Mówi się, że jesteśmy o krok od apokalipsy. Antybiotyki zwalczają tylko bakterie. Gdy bakterie uodparniają się na wiele różnych antybiotyków, określa się je mianem superbakterii. Bakterie żyjące w ludzkim organizmie w większości są nieszkodliwe. Nawet te groźne atakują dopiero wtedy, gdy człowiek się starzeje lub słabnie jego układ odpornościowy. Im częściej wykorzystujemy antybiotyki, tym stają się mniej skuteczne. Na wirusa antybiotyk nie pomoże, za to może wzrosnąć tolerancja patogenów na ten antybiotyk. Lekarz naczelny ostrzega, że za piętnaście lat tysiące ludzi będą umierać z powodu odporności patogenów na antybiotyki, trzeba próbować powstrzymać tę apokalipsę. Rząd i firmy farmaceutyczne muszą szukać nowych rodzin antybiotyków. Oby jak najszybciej, bo czasu jest coraz mniej. 16:05 MEGARAKIETA NASA (SLS: NASA’S MEGA ROCKET) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Russell Eatough SLS NASA to najpotężniejsza rakieta, jaką kiedykolwiek zbudowano. Zdolna do wysyłania astronautów na Marsa i dalej. Pierwsza bezzałogowa misja wokół Księżyca w marcu 2022 r. będzie ogromnym krokiem naprzód w eksploracji kosmosu przez ludzi jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem. Budowa jest nękana trudnościami, opóźnieniami i przekroczeniami kosztów. Film zawiera wywiady z pionierami projektu, archiwalne i przykuwające uwagę sekwencje w plenerze. 17:10 KARAIBSKA WYPRAWA JOANNY LUMLEY - ODC. 1 (JOANNA LUMLEY'S HIDDEN CARIBBEAN) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2020 Aktorka i prezenterka Joanna Lumley odkrywa dwa najbardziej intrygujące kraje na Karaibach, by podzielić się ich ukrytymi skarbami. Swoją przygodę rozpoczyna w kubańskiej stolicy Hawanie, a kończy w tętniącym życiem Haiti. Oba kraje z pewnością nie należą do najbogatszych, lecz są obfite pod wieloma innymi względami. Miasta pełne kolorowych ulic tętniących rytmem życia ustępują miejsca dziewiczym wybrzeżom, nieskazitelnym plażom, majestatycznym górom i bujnym lasom. Joanna Lumley testuje drinki, podawane w wydrążonym ananasie, podziwia występy tancerzy i muzyków, namorzyny oraz stado flamingów. Zwiedza aptekę w której czas zatrzymał się jakieś sto lat temu. Ze zrozumieniem odnosi się do objawów kultu Che Guevary i Fidela Castro. Haiti, najuboższe państwo na zachodniej półkuli, swoją rewolucję przeżyła już na przełomie XVIII i XIX wieku, a i potem nie omijały ją katastrofy. Widać skutki trzęsienia ziemi z 2012 roku. Brytyjka także tutaj szuka ludzi, mających nadzieję na lepszą przyszłość oraz niewykorzystanych w pełni atutów: czystych plaż, zatok idealnych dla surferów, zapierających dech w piersiach widoków, stylowych budynków. Obserwuje wypiek bezglutenowego chleba z manioku, płynie sfatygowaną żaglówką na wyspę, odkrytą niegdyś przez osławionego pirata Morgana, gdzie jest świadkiem obrzędów voodoo. Kibicuje artystom, próbującym znaleźć kupców na makabryczne rzeźby i malowidła. Robiąc zakupy w Santiago de Cuba, demonstruje, na czym polega różnica między sklepami państwowymi i prywatnymi. W Port - au - Prince załatwia kilku dzieciom ulicy pobyt w ośrodku opieki. 18:00 HISTORIA BRONI - BROŃ DLA KAŻDEGO. ODC. 4/10 (HISTORY OF WEAPONS) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. Historia broni to 10 - odcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 18:55 PAPCIO CHMIEL Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2020 Reżyseria: Petro Aleksowski Film dokumentalny prezentujący Henryka Chmielewskiego - wybitną postać polskiej sztuki komiksu. Filmowy portret "Papacia Chmiela" oczami jego 11 - letniego fana, prowadzącego swój program literacki, w którym recenzuje książki. Marzeniem entuzjasty literatury jest spotkanie z Papciem i przeprowadzenie z nim wywiadu do swojego vloga. W filmie śledzimy próby kontaktu Olafa z jego Mistrzem. Olaf spotyka znawców tematu: krytyków, publicystów, artystów, uczestniczy w wydarzeniach specjalnych dla fanów. Poznaje historię swojego bohatera, zarówno zawodową, jak i osobistą. Duży nacisk został położony na przeżycia Henryka Chmielewskiego w trakcie powstania warszawskiego. Niejako drugą pierwszoplanową postacią filmu jest Tytus, czyli uczłowieczona, a wręcz spersonifikowana małpa. Projekt jest poświęcony również genealogii tej postaci. W filmie wykorzystano kilka technik rejestracyjnych, od klasycznej zdjęciowej po animowaną. a także materiały archiwalne oraz efekty wizualne. 20:00 LYRA Film dokumentalny, 94 min, Wielka Brytania/Irlandia, 2022 Reżyseria: Alison Millar Zdjęcia: Mark McCauley Osobisty, intymny portret życia i śmierci dziennikarki oraz aktywistki z Belfastu Lyry Mckee, zamordowanej przez członka New IRA podczas zamieszek w Derry. Lyra prowadziła relację z tych wydarzeń. Miała 29 lat. Film wyreżyserowany przez Alison Millar, przyjaciółkę tytułowej bohaterki i dokumentalistkę. Dokument zarysowuje tło zabójstwa, do którego doszło w kwietniu 2019 roku. Lyra wyrosła z robotniczego środowiska w centrum rozdartego wojną Belfastu i stała się znaną na całym świecie dziennikarką śledczą, szukającą sprawiedliwości i ukarania winnych zapomnianych zbrodni. Robiła to wbrew euforii, jaka towarzyszyła porozumieniu wielkopiątkowemu, przyjętemu w 1998 roku. W Irlandii Północnej niewygodną prawdę grzebało się, tak jak się grzebie zmarłych. Lyra była z pokolenia, które zespół stresu pourazowego wyssało z mlekiem matki, przez co jej rówieśnicy popełniali samobójstwa na niespotykaną skalę. Irlandia Północna, niegdyś kojarzona z konfliktami na tle wyznaniowym, dziś przez media jest nazywana "europejską stolicą samobójstw". Dziennikarka starała się dotrzeć do przyczyn tych tragedii, aby im zapobiec w przyszłości. Pragnęła lepiej zrozumieć przeszłość, żeby zmieniać przyszłość. Jest to portret nie tylko wyjątkowej kobiety, ale również hołd dla prawdziwego dziennikarstwa obywatelskiego. Mało który film tak dobrze przedstawia skutki wieloletniej wojny domowej w Irlandii. Setki osób w całej Irlandii wyraziły gniew i rozpacz po tragicznym zabójstwie Lyry, która była 160 ofiarą konfliktu od podpisania porozumienia wielkopiątkowego w 1998 r. Tak wzruszającej reakcji społecznej nie widziano od lat. Pogrzeb kobiety pokazał dobitnie, że to początek przemian. Nie spotkano się wcześniej z podobną reakcją świata politycznego. Po serii aresztowań o zabójstwo Lyry oskarżono trzech mężczyzn. 21:45 KONIE, MIŁOŚĆ KRÓLOWEJ ELŻBIETY (ALL THE QUEEN HORSES) Film dokumentalny, 44 min, Wielka Brytania, 2019 Konie są wplecione w brytyjską historię od pokoleń, a ten dokument przygląda się temu cennemu związkowi, który odziedziczyła królowa Elżbieta i jej rodzina. Królowa była właścicielką wielu koni pełnej krwi, które wygrały prawie 2000 wyścigów, w tym słynne Oaks i Gold Cup. W swojej stadninie miała wierzchowce, konie kawaleryjskie, wyścigowe i do gry w polo. Ich liczba pozostała tajemnicą, którą znali tylko zarządca stadniny i trenerzy. Królowa była nie tylko właścicielką, ale też hodowczynią koni. Na dworze mawiano, że kocha je równie mocno co księcia Filipa. On z kolei był tym, który rozpropagował w Anglii grę w polo i powożenie powozami. 22:45 PRASKIE POŻEGNANIA Film dokumentalny, 19 min, Polska, 1976 Reżyseria: Tadeusz Makarczyński Sentymentalna podróż po Pradze, dzielnicy Warszawy, która zachowała po wojnie więcej ze starej Warszawy niż Śródmieście. Autor odwiedza stare zaułki Pragi. Odwiedzamy straż pożarną, bazar Różyckiego, stuletnie kamienice, stare zakłady pracy. 23:05 LUDZIE W DRODZE Film dokumentalny, 11 min, Polska, 1960 Reżyseria: Kazimierz Karabasz Film pokazuje zakulisową pracę ludzi w cyrku. Kamera towarzyszy cyrkowcom od przyjazdu na miejsce występu do ostatnich chwil przed rozpoczęciem przedstawienia. 23:25 JESZCZE DZIEŃ ŻYCIA (ANOTHER DAY OF LIFE) Film animowany, 85 min, Francja/Polska/Hiszpania/Niemcy/Belgia, 2018 Reżyseria: Damian Nenow, Ral De La Fuente Scenariusz: Ral De La Fuente, Amaia Remirez Muzyka: Mikel Salas Wykonawcy: Marcin Dorociński, Arkadiusz Jakubik, Tomasz Borkowski, Olga Bołądź Historia trzymiesięcznej wyprawy wybitnego reportera Ryszarda Kapuścińskiego do ogarniętej wojną i chaosem Angoli, gdzie linia frontu zmienia się jak w kalejdoskopie. Podczas wyprawy Kapuściński zdaje sobie sprawę, że jest świadkiem wydarzeń, których znaczenie będzie wymagać wyjścia poza rolę obserwatora. To pozwoli mu narodzić się ponownie zarówno jako pisarzowi, jak i człowiekowi. Pod względem formalnym film jest stylizowaną animacją z fragmentami zdjęć dokumentalnych. Przy pomocy narracji animacyjnej opowiedziano historię dziejącą się w przeszłości oraz oddano surrealistyczne realia wojny. Dokument pozwolił autorom uwzględnić pamięć tych, którzy przeżyli, a historii dodać realizmu. 00:55 KAPELA OŚWIĘCIMSKA Film dokumentalny, 24 min, Polska, 1981 Reżyseria: Ignacy Szczepański Scenariusz: Ignacy Szczepański Zdjęcia: Zbigniew Kotecki Wspomnienia byłych więźniów niemieckiego obozu koncentracyjnego w Auschwitz - członków orkiestry obozowej. 01:30 CO JA TUTAJ ROBIĘ Film dokumentalny, 44 min, Polska, 2006 Reżyseria: Jerzy Domaradzki Scenariusz: Jerzy Domaradzki Zdjęcia: Jacek Łukaszewicz, Kamil Domaradzki Muzyka: Zespół Pięć Dwa Dębie Młodzi Polacy wyjeżdżają na studia i do pracy w Australii. Powód: brak pracy w Polsce, trudności w osiągnięciu awansu, zdobyciu własnego mieszkania. Australia jawi się im jako ziemia obiecana. Rzeczywistość jest inna. Przybysze muszą ciężko pracować, wykonując prace poniżej swoich kwalifikacji zawodowych i wykształcenia. Sprzątają, zmywają w restauracjach, pracują na budowach. Dla dziewcząt najpopularniejsza praca to kelnerka, dla mężczyzn - malowanie, remonty budowlane. Wszyscy jednocześnie studiują i liczą na uzyskanie prawa stałego pobytu w Australii. W tym odległym kraju mieszka liczna Polonia z lat 50. i 80. Ich opinia o emigracji jest gorzka. Twierdzą, że chociaż dobrze się im powodzi, to emigracja jest rodzajem choroby. Czują się niespełnieni. Nie mogą jednak wrócić do Polski, bo tam też nie potrafią już się odnaleźć. 02:25 "MUZYCZKA MI GRAŁA...". TADEUSZ SYGIETYŃSKI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2005 Autor: Lucyna Smolińska Scenariusz: Lucyna Smolińska, Mieczysław Sroka Film poświęcony Tadeuszowi Sygietyńskiemu, wybitnemu muzykowi, który przeszedł do historii głównie jako twórca Zespołu "Mazowsze". Film został zrealizowany z okazji 50 - tej rocznicy śmierci, tej wybitnej postaci w kulturze polskiej.