TVP Historia Czwartek, 22.08.2024 06:20 BYŁ TAKI DZIEŃ - 22 SIERPNIA Felieton, 2 min, Polska, 2008 Autor: Janusz Weychert 1584 - zmarł Jan Kochanowski; 1908 - urodził się fotografik Henri Bresson; 1944 - Stalin ponownie odmówił zgody na lądowanie samolotów alianckich na terenach zajętych przez Sowietów; 1955 - ukazał się "Poemat dla dorosłych" Adama Ważyka; 06:25 SZEROKIE TORY - SZEROKIE TORY. ANTYPUTYNIŚCI Reportaż, 25 min, Polska, 2012 Autor: Barbara Włodarczyk Kiedyś Putin bardzo jej się podobał, bo w porównaniu z Jelcynem dobrze wyglądał i nie pił. Dziś nazywa go łobuzem i złodziejem. Jewgienia Czirikowa jest jedną z liderek protestów opozycji w Moskwie. Ma 36 lat, dwa fakultety, filigranową posturę, niebywałą energię i wielką odwagę. Na wiecach skanduje hasło: "Rosja bez Putina", oskarża Kreml o korupcję i wyniszczanie kraju. Na swoim blogu bez ogródek demaskuje interesy biznesmenów związanych z Władimirem Putinem. W ubiegłym roku grożono jej odebraniem dwójki dzieci za rzekome zaniedbania. Reportaż jest barwną opowieścią o Czirikowej oraz ludziach, którzy zaczęli wychodzić na protesty i krytykować Putina. Kamera towarzyszy bohaterce w niezwykle "gorącym dniu", w którym odbywa się wielotysięczny wiec niepokornych. Jewgienia Czirikowa polemizuje ze zwolennikami Putina, przemawia na mitingu, bierze udział w marszu. Reportaż doskonale oddaje pełną emocji atmosferę przedwyborczej Rosji, pokazuje najbarwniejsze postaci protestów oraz zwolenników i przeciwników zmian. 06:50 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - TWÓRCZOŚĆ NA WYGNANIU Magazyn, 25 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Prowadzący: Andrzej Mietkowski Odcinek opowiada o autorach, których żelazna kurtyna odcięła od kraju. Publikowali w paryskiej Kulturze i londyńskim Pulsie, występowali przed mikrofonami Radia Wolna Europa, BBC I Głosu Ameryki. Gość programu Andrzej Krzeczunowicz, dziennikarz, dyplomata, długoletni pracownik i wicedyrektor Rozgłośni Polskiej RWE. 07:20 BLISKO, CORAZ BLIŻEJ - ODC. 13 NIESPOKOJNA GRANICA. ROK 1939 Serial historyczny, 75 min, Polska, 1986 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Aktorzy: Piotr Skiba, Zbigniew Zaniewski, Daniel Kozakiewicz, Krzysztof Stroiński, Jacek Milczanowski, Michał Juszczakiewicz, Grzegorz Forysiak, Tomasz Zaliwski, Czesław Stopka, Jan Frycz, Ewa Ziętek, Teresa Lipowska, Dorota Pomykała, Grażyna Barszczewska, Lidia Bienias Zdjęcia: Jan Janczewski Muzyka: Piotr Marczewski Nadchodzi rok 1939. Bolek pracuje w fabryce maszyn górniczych, gdzie coraz śmielej poczynają sobie bojówki nazistowskie. Nawet ludowa zabawa, zorganizowana przez harcerzy z okazji święta 3 maja, staje się dla Niemców pretekstem do awantury między Polakami a prohitlerowsko nastawioną młodzieżą niemiecką. Krysia - mimo że jest narzeczoną Bolka- spotyka się też z Willim, synem Jerzego. Gustek, parający się szmuglem, pomaga nielegalnie przekraczać granicę Niemcom szerzącym dywersję. Zygmunt - młodszy syn Tomasza poznaje Wisię - pielęgniarkę ze szpitala. Między młodymi rodzi się uczucie. Tymczasem starzejący się coraz wyraźniej dziadek Stanik duże nadzieje wiąże z trzynastoletnim Zbyszkiem, ulubieńcem całej rodziny Pasterników. 08:45 KUCHNIA DWUDZIESTOLECIA - ODC. SŁODKO I EGZOTYCZNIE. IMIENINY MARSZAŁKA Magazyn kulinarny, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Zdjęcia: Maciej Brola Prowadzący: Łukasz Modelski 19 marca 1914 roku w słynnej lwowskiej restauracji "U Naftuły" zapoczątkowana została nowa tradycja, huczne obchody imienin Józefa. Co jadał marszałek Józef Piłsudski? Nie znosił jarzyn, tolerował owoce. Marszałek najbardziej cenił sobie ciasta i słodkie leguminy. Najbardziej lubił ciasto z suszonymi śliwkami i pianką z białek. W tym odcinku programu przedstawimy ten przepis. 19 marca 1931 roku zastał marszałka na Maderze, gdzie serwowano mu danie rybne cataplana. Przepis na to danie zaprezentuje prowadzący program Łukasz Modelski. 09:20 HISTORIA POLSKI - AKCJA H - T Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jerzy Oleszkowicz, Tadeusz Doroszuk Scenariusz: Jerzy Oleszkowicz, Tadeusz Doroszuk Zdjęcia: Marek Jacek Po wojnie wschodnią granice Polski oparto na linii Bugu. Gdy Sowieci odkryli, że pod urodzajnym czarnoziemem znajdują się bogate złoża węgla kamiennego, postanowili odebrać nam łaskawie podarowany wcześniej teren. Stosowny układ podpisano w wielkiej tajemnicy 15 lutego 1951 roku w Moskwie. Wymuszona na Polsce umowa była największą zmianą granic w Europie od postanowień konferencji w Jałcie. Oznaczała ona nie tylko wymianę 480 kilometrów kwadratowych, ale i całkowite przesiedlenie ludności. W rezultacie akcji Hrubieszów - Tomaszów przesiedlono 14 151 osób, z tego na Ziemie Zachodnie i Północne 1917 rodzin /7460 osób/. Do ziemi obiecanej, jaką były Bieszczady, przybyło 1997 rodzin. 10:25 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - ARMIA CZERWONA CZ. 1 Cykl dokumentalny, 21 min, Polska, 1991 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Galiński Prowadzący: Bogusław Wołoszański W tym odcinku historia Armii Czerwonej (w okresie od 1939 do końca 1941 roku). 10:50 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - MAURITIUS, PERŁA OCEANU INDYJSKIEGO (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Mauritius. 11:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - GRUNWALD. PIĄTY SEZON POSZUKIWAWCZY Magazyn historyczny, 23 min, Polska, 2018 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Pomimo upływu ponad sześciu wieków żar bitwy pod Grunwaldem w naszej narodowej pamięci nie osłabł ani odrobinę. W najtrudniejszych chwilach hasło Grunwald przypominało nam, iż o wielkości narodu decyduje jego wola. Każde kolejne pokolenie Polaków odwoływało się do tej bitwy, w zależności od czasów, w których przyszło mi żyć. My poszukiwacze, piąty rok z kolei powracamy na te pola, by wesprzeć wielką legendę materialnymi dowodami. 12:15 ROBIN Z SHERWOOD - ODC. 25 CZAS WILKA (CZ. I) (ROBIN OF SHERWOOD) Serial, 49 min, Wielka Brytania, 1983 Reżyseria: Richard Carpenter, Paul Knight Aktorzy: Clive Mantle, Mark Ryan, Phil Rose, Ray Winstone, Jason Connery "Robin z Sherwood", brytyjski serial fantasy nakręcony w latach 1983 - 1986, znany też w Polsce pod tytułem "Robin Hood". Serial liczy w sumie z 26 odcinków nakręconych w trzech odrębnych cyklach. W pierwszych dwóch sezonach w roli tytułowej występował Michael Praed, natomiast w trzecim syn Seana Connery'ego, Jason. Producentem serialu był Paul Knight, a głównym scenarzystą Richard Carpenter. W tworzeniu scenariusza współpracowali z nim: Anthony Horowitz, Andrew McCulloch i John Flanagan. Reżyserem pierwszego sezonu był Ian Sharp, drugiego Robert Milton Young, a trzeciego Ben Bolt, James Allen, Gerry Mill, Sid Robertson i Alex Kirby. Serial nawiązuje do legendy o Robin Hoodzie; akcja filmu rozgrywa się na tle Anglii przełomu XII i XIII wieku, za panowania króla Ryszarda Lwie Serce i jego brata Jana bez Ziemi. Inicjatorem powstania tego serialu był jego producent Paul Knight; początkowo zamierzał on nakręcić sześcioodcinkowy mini - serial o przygodach Robin Hooda w nowej konwencji, odpowiadającej publiczności lat 80. XX wieku. 13:15 CZTERY STRONY ŚWIATA - ROSJA: NIEZGŁĘBIONA KAMCZATKA. ODC. 9 (LANDS OF THE EARTH) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Lektor: Maciej Guzowski Dziś zwiedzanie świata nie jest już tak odkrywcze jak dawniej. Niewiele jest bowiem zakątków naszej planety, które pozostają nieznane. Autorzy serii z wielką pasją i ciekawością eksplorują miejsca spoza utartych szlaków, małe wioski, których piękno do tej pory nie zostało odkryte. Docierają do nich pieszo, pociągiem lub łodzią i niezwykle uważnie przyglądają się temu, co napotkali. 14:20 PRAWDZIWE "POLOWANIE NA CZERWONY PAŹDZIERNIK" - ODC. 1/2 (THE REAL HUNT FOR RED OCTOBER) Film dokumentalny, 42 min, Kanada, 2020 Ten dwuczęściowy film po raz pierwszy ujawnia odtajnioną historię rosyjskiego okrętu podwodnego Czerwony Październik. O jednostce opowiadał film fabularny z 1984 roku "Polowanie na Czerwony Październik", w którym sowiecki atomowy okręt podwodny próbował uciec do USA i jednocześnie był ścigany przez amerykańską i sowiecką marynarkę wojenną. Oparty na bestsellerowej powieści Toma Clancy'ego, ukazywał aspekty techniczne, dramat i charakter podwodnej bitwy. Niewielu zdaje sobie sprawę, że książka i film zostały zainspirowane tajną konfrontacją nuklearną, która według niektórych zmieniła bieg historii świata. 15:10 KORONA KRÓLÓW - ODC 54 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2017 Reżyseria: Wojciech Pacyna, Jerzy Krysiak, Jacek Sołtysiak Scenariusz: Monika Zięba Zdjęcia: Krzysztof Pakulski, Jacek Fabrowicz Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Mateusz Król, Marta Bryła, Paulina Lasota, Piotr Gawron - Jedlikowski, Sławomir Orzechowski, Andrzej Popiel, Maciej Mikołajczyk, Jakub Ulewicz, Daniel Mosior, Daniel Guzdek, Agata Bykowska, Karina Seweryn, Rafał Rosiak, Zbigniew Waleryś, Paulina Kondrak Odc. 54 Król wysyła Niemierzę z delegacją do Pragi, aby oddał pieniądze Luksemburczykowi. Anna zwierza się Cudce, że Kazimierz się od niej oddalił. Dwórka czuje się zakłopotana. Giovanni wyznaje miłość do Jagny przed jej ojcem - Spytkiem. 15:45 SENSACJE XX WIEKU - POJEDYNEK W VENLO Widowisko historyczne, 50 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Dariusz Żebrowski Aktorzy: Piotr Garlicki, Tomasz Dedek, Wojciech Wysocki, Marek Kalita, Jerzy Schejbal Opatrzność czuwała nad wodzem. Choć ładunek dynamitu z aż trzema, dla pewności, zapalnikami i dwoma mechanizmami zegarowymi eksplodował w ściśle wyznaczonym czasie, to jest 8 listopada 1939 o godzinie 21:20, zabijając sześciu i raniąc wielu towarzyszy partyjnych, w monachijskiej piwiarni "Buergerbraeukeller" Hitlera już nie było. Wbrew obyczajom, wcześniej niż zwykle opuścił siedzibę corocznego zjazdu nazistów. Szczęście uśmiechnęło się też do organów ścigania. Hans Georg Elser, stolarz z zawodu i komunista z przekonania, został schwytany tego samego dnia, wieczorem, podczas próby ucieczki do Szwajcarii. Podobno zachowywał się podejrzanie na przejściu granicznym. Nie sposób pojąć, dlaczego tak wytrawny i przezorny zamachowiec zamiast spokojnie wrócić do domu, usiłował opuścić Niemcy. Pytań jest więcej. Ktoś musiał pomagać Elserowi w składaniu tajnych wizyt w piwiarni. Ktoś musiał nie słyszeć - przez trzydzieści nocy z rzędu! - hałasu towarzyszącego drążeniu w filarze wnęki na bombę. Kto? Skąd u prostego stolarza imponująca wiedza pirotechniczna? I wreszcie dlaczego pojmany zbrodniarz nie stanął natychmiast pod murem ani nawet przed sądem? Został osadzony w Dachau, w którym przebywał przez kilka lat w dobrych, jak na obóz koncentracyjny, warunkach. Został zamordowany dopiero w kwietniu 1945 roku. Tego samego dnia stracono byłego szefa Abwehry, Wilhelma Canarisa, dzień później - bliskiego współpracownika admirała, Hansa Ostera. Ktoś zadbał o to, aby zwycięscy alianci nie poznali sekretów tajnych służb Trzeciej Rzeszy. W kolejnym odcinku "Sensacji XX wieku" Bogusław Wołoszański przedstawia zagadkowe, do dziś nie w pełni wyjaśnione kulisy zamachu na Hitlera dokonanego w listopadzie 1939 roku. Wojna z Polską już się skończyła, wojna z Zachodem - pomijając farsę "drole de guerre" - jeszcze się nie zaczęła. Trwały za to intensywne gry polityczne i dyplomatyczne, zmagania stronnictw i koterii, a także walki służb wywiadowczych. Nie tylko z przeciwnikami zza linii frontu. Niemiecka generalicja obawiała się przedwczesnego uderzenia na mocarstwa zachodnie. Z niepokojem patrzyła na rosnące wpływy SS. Wywiad wojskowy admirała Canarisa ostro konkurował z kierowanym przez Waltera Schellenberga wywiadem SS. Zamach monachijski i wydarzenia późniejsze, w tym nader łatwe schwytanie sprawcy, oraz porwanie przez Sicherheitsdienst w nadgranicznym holenderskim miasteczku Venlo dwóch wywiadowców brytyjskich, mogły być następstwem rywalizacji niemieckich tajnych służb - Abwehry i SS, jak też pokłosiem znacznie poważniejszego konfliktu w najwyższych kręgach kierowniczych Trzeciej Rzeszy. Czyżby Elser miał zabić nieobliczalnego Adolfa Hitlera, by nowy przywódca, rozsądny Heinrich Himmler, mógł szybko wynegocjować warunki pokoju z zachodnimi aliantami i pomaszerować na Wschód? 16:45 HISTORIA POLSKI - EMANUEL SCHLECHTER. SZLAGWORTY NIEZAPOMNIANE Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jerzy Oleszkowicz Scenariusz: Jerzy Oleszkowicz Zdjęcia: Henryk Janas Historia życia i kariery Emanuela Schlechtera. Twórcy przedwojennych szlagierów, wziętego scenarzysty filmowego, librecisty, satyryka, współtwórcy Radia Lwów. Do historii przeszedł jako autor przebojów śpiewanych od kilku pokoleń. Jego zwroty do dziś goszczą w języku polskim: "Każdemu wolno kochać, to miłości słodkie prawo"; "I srebro i złoto to nic, chodzi o to, by młodym być i więcej nic"; "A mnie jest szkoda lata i letnich ciepłych wspomnień"; "Umówiłem się z nią na dziewiątą", "Sexappeal to nasza broń kobieca"; "Odrobinę szczęścia w miłości" i wiele innych. Jest współautorem scenariusza do filmu "Włóczęgi" z 1939 roku, do którego pisze również piosenkę dla niezapomnianego duetu Szczepka i Tońka "Tylko we Lwowie". W niej pada najsławniejsze wyrażenie: "Bo gdybym się kiedyś urodzić miał znów Tylko we Lwowie!". 17:40 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - TWÓRCZOŚĆ NA WYGNANIU Magazyn, 25 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Prowadzący: Andrzej Mietkowski Odcinek opowiada o autorach, których żelazna kurtyna odcięła od kraju. Publikowali w paryskiej Kulturze i londyńskim Pulsie, występowali przed mikrofonami Radia Wolna Europa, BBC I Głosu Ameryki. Gość programu Andrzej Krzeczunowicz, dziennikarz, dyplomata, długoletni pracownik i wicedyrektor Rozgłośni Polskiej RWE. 18:10 BYŁ SOBIE RAJ... Cykl reportaży, 23 min, Polska, 2016 Reżyseria: Wojciech Królikowski Scenariusz: Wojciech Królikowski Lektor: Agnieszka Bajasz, Ireneusz Machnicki Reportaż przywołuje z pamięci historii niezwykłe miejsce, z którym związane były losy polskich bohaterów harcerzy Szarych Szeregów. W Górkach Wielkich w Beskidzie Śląskim w końcu lat 30 przy znaczącym wsparciu Wojewody Śląskiego Michała Grażyńskiego powstała stanica ośrodka harcerskiego albo raczej Szkoła Instruktorska. Modernistyczne budynki zaprojektował, nie do końca doceniany dziś, a wart przypomnienia, architekt inżynier Bogdan Laszczka syn rzeźbiarza Konstantego Laszczki profesora krakowskiej ASP. Ośrodkiem Harcerskim, taką bowiem nazwę oficjalnie przyjęła Szkoła Instruktorska w Górkach Wielkich kierował, pomysłodawca jej powołania druh Aleksander Kamiński Kamyk. Swoje ostatnie wakacje spędzili tam Alek, Zośka i Rudy harcerze Szarych Szeregów, bohaterowie książki Aleksandra Kamińskiego Kamienie na szaniec. Z ośrodkiem związana jest historia setek polskich harcerzy i harcerek 18:40 BLISKO, CORAZ BLIŻEJ - ODC. 14 WAŻNE ZADANIE. ROK 1939 Serial historyczny, 70 min, Polska, 1986 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Aktorzy: Lidia Bienias, Tadeusz Szaniecki, Tomasz Zaliwski, Czesław Stopka, Jan Frycz, Eugeniusz Kujawski, Adrianna Biedrzyńska, Piotr Skiba Zdjęcia: Jan Janczewski Muzyka: Piotr Marczewski Sierpień 1939 roku. Umiera Wojciech Korfanty. Niemcy planują zakłócić jego pochówek, podkładając bombę na trasie konduktu pogrzebowego. Sabotażem ma kierować Kulewik. Jednak dzięki interwencji Gustka i Bolka ich knowania spełzają na niczym. Gustek wchodzi w posiadanie listy osób, które mają być aresztowane w momencie wejścia na Śląsk Wehrmachtu. Próbuje mu przekazać polskiej organizacji niepodległościowej, lecz bez skutku. Tomasz zostaje komendantem osiedlowej samoobrony. Jego najmłodszy syn Zbyszek próbuje na własną rękę ostrzec ludzi figurujących na liście Gustka. Wybuch wojny sprawia jednak, że nie może dokończyć swojej misji. 20:00 GDY KWITNĄ KASZTANY. NASZ NAZARET Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Bryll Scenariusz: Rafał Bryll Zdjęcia: Rafał Bryll, Paweł Sierpiński Dokumentalna historia Szkoły Sióstr Nazaretanek w Warszawie, podczas Powstania Warszawskiego nazwanej Twierdzą przy Czerniakowskiej. Film z sekwencjami aktorskimi inscenizowanymi oraz animowanymi. Historia rozpoczyna się współcześnie, wiosną, kiedy kwitną kasztany, a maturzystki przygotowują się do egzaminów. Jedna z maturzystek, podczas przeglądania szkolnego archiwum trafia na ślad swojej rówieśniczki, która w 1944 roku, tuż przed Powstaniem Warszawskim także zdawała maturę - w konspiracji. Wraz ze współczesną bohaterką, poznajemy wojenne losy Szkoły, istotę tajnego nauczania, a szerzej - zapoznajemy się z historią Zgromadzenia Sióstr Nazaretanek oraz ideami, które od początku kierowały życiem Sióstr. Z ust okupacyjnych maturzystek, nauczycieli oraz samych nazaretanek, dowiadujemy się, dlaczego nauczanie młodzieży było, jest i będzie dla Sióstr sprawą najwyższej wagi. Ten film to podróż w czasie, między współczesnością a historią. 20:55 ŻEBY NIE BYŁO ŚLADÓW Dramat, 153 min, Polska, 2021 Reżyseria: Jan P. Matuszyński Scenariusz: Kaja Krawczyk - Wnuk Aktorzy: Tomasz Ziętek, Jacek Braciak, Sandra Korzeniak, Agnieszka Grochowska, Tomasz Kot, Robert Więckiewicz, Aleksandra Konieczna, Sebastian Pawlak, Andrzej Chyra Polska, 1983 roku. W kraju wciąż obowiązuje, mimo zawieszenia, wprowadzony przez komunistyczne władze stan wojenny, mający na celu zduszenie solidarnościowej opozycji. 12 maja Grzegorz Przemyk, syn opozycyjnej poetki Barbary Sadowskiej, zostaje zatrzymany i ciężko pobity przez patrol milicyjny. Przemyk umiera po dwóch dniach agonii. Jedynym świadkiem śmiertelnego pobicia jest jeden z kolegów Grzegorza, Jurek Popiel, który decyduje się walczyć o sprawiedliwość i złożyć obciążające milicjantów zeznania. Początkowo aparat państwowy, w tym Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, bagatelizuje sprawę. Jednak gdy ponad 20 tysięcy ludzi przemaszeruje przez ulice Warszawy za trumną Przemyka, władza decyduje się użyć wszelkich narzędzi przeciwko świadkowi i matce zmarłego, aby ich skompromitować i zapobiec złożeniu przez Jurka zeznań w sądzie. Rozpoczyna się, nadzorowana osobiście przez Ministra Spraw Wewnętrznych, generała Czesława Kiszczaka, operacja „Junior”, której głównym celem jest powstrzymanie Jurka przed ujawnieniem prawdy oraz zrzucenie winy na sanitariuszy, którzy wieźli Przemyka po pobiciu na pogotowie. Armia esbeków zaczyna śledzić Jurka i jego rodziców, inwigilując ich życie prywatne 24 godziny na dobę, zaś media i prokuratura są kierowane i naciskane przez władzę, aby do opinii publicznej trafiały tylko „właściwe” komunikaty. Z kolei Barbara Sadowska nie traci nadziei na sprawiedliwość, a przedstawiciele władzy państwowej i specjalna grupa śledczych prowadzą kolejne narady, jak ukręcić łeb sprawie Przemyka. W czołówce film jest informacja: "Film oparty na prawdziwych wydarzeniach i materiałach historycznych. Niektóre zdarzenia, wątki i postaci zostały celowo zmienione lub wymyślone na potrzeby filmu". 23:50 SENSACJE XX WIEKU - TAJNA SPRAWA Widowisko, 45 min, Polska, 2005 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Artur Barciś (Borys Sawinkow), Mariusz Bonaszewsk (Feliks Dzierżyński), Cezary Żak Żak (Sidney Reilly), Jerzy Rogalski Rogalski (Opperput) Był sprawnym politykiem, uznanym przywódcą, nieulękłym bojownikiem, zagorzałym socjalistą - rewolucjonistą, a nawet, wedle dzisiejszych standardów, wielce fortunnym terrorystą. W 1904 roku dokonał udanego zamachu na znienawidzonego ministra spraw wewnętrznych, Wiaczesława Plehwego, potem zaś na wielkiego księcia Sergiusza Aleksandrowicza. Schwytany i skazany na szubienicę, brawurowo wymknął się z celi śmierci i zbiegł do Paryża. Policja nie zdołała go zatrzymać, wytropić, zlikwidować, bądź sprowadzić w kajdanach do kraju. Borys Sawinkow uszedł cało z najcięższej opresji, a przy okazji ośmieszył carski aparat ścigania. Pewnie nie przeczuwał, że czego nie udało się dokonać zahartowanym w długoletnich bojach funkcjonariuszom Ochrany, dokonają młodzi janczarzy CzK - podwładni Feliksa Edmundowicza Dzierżyńskiego... Główny bohater nie usiedział zbyt długo we Francji. Na wieść o wybuchu rewolucji lutowej wrócił do Rosji. Działał w Rządzie Tymczasowym, w 1917 roku organizował nad Donem Armię Ochotniczą. Antybolszewickie powstanie spaliło jednak na panewce. Sawinkow musiał ponownie opuścić kraj. Tym razem nie jechał do zachodniej Europy. Zamieszkał w Warszawie i pilnie śledził nowinki dochodzące zza wschodniej granicy. Nie były pocieszające. Armia Czerwona rosła w siłę, Biali słabli. W końcu umilkły armaty na frontach, przemówiły za to naganty komisarzy. CzK rozprawiała się w wrogami ludu. Nie zapomniała o swych wrogach przebywających w, zdawałoby się, bezpiecznym miejscu - poza granicami Kraju Rad. Borys Sawinkow był jednym z podopiecznych Nadzwyczajnej Komisji. Jej agenci stale inwigilowali środowisko kontrrewolucjonistów. Nie tylko dobrze znali poglądy swoich ofiar, ale też czynnie wpływali na ich zamierzenia i plany. W 1923 roku tajny funkcjonariusz CzK dotarł do Sawinkowa i wezwał go pilnie do ojczyzny. Moskwa miała być gotowa do antybolszewickiej rebelii! Biała Matka - Rosja czekała na bohatera! Sawinkow uwierzył zapewnieniom rzekomego emisariusza rewolucjonistów. Ruszył do Związku Sowieckiego. Czekiści już tam na niego czekali. Po wnikliwym rozpatrzeniu zarzutów sąd wymierzył zdrajcy ojczyzny, sługusowi brytyjskich imperialistów surową karę dziesięciu lat więzienia. Obecni na sali starali się ukryć zdumienie. Przecież za wyniesienie z fabryki byle gwoździa jechało się na dwadzieścia lat w tajgę! Także podsądnym wstrząsnęła nadzwyczajna łaskawość trybunału. Wróg ludu zrozumiał ogrom swych przewin, obudziło się w nim sumienie. Mimo nadludzkich wysiłków czynionych przez interweniujących konwojentów - ogłosiła później prasa - wyrwał się im z rąk i skoczył z okna prosto na bruk, wykonując na sobie jedyny sprawiedliwy wyrok. 00:50 MY TRZYMAMY Z BOGIEM Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2021 Reżyseria: Dariusz Walusiak Scenariusz: Dariusz Walusiak Film "My trzymamy z Bogiem", w reżyserii Dariusza Walusiaka opowiada o wieloletnim proboszczu parafii pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni oraz kapelanie Solidarności Stoczni Gdynia, który zaznaczył się w historii Trójmiasta, głównie w czasie krwawych represji w grudniu 1970 roku i zrywu wolnościowego w sierpniu 1980 roku. To ksiądz Hilary Jastak. Film powstał w koprodukcji firmy producenckiej DAW Production i Instytutu Pamięci Narodowej. Przedsięwzięcie wspiera gdyński oddział NSZZ Solidarność oraz Port Gdynia. 02:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - GRUNWALD. PIĄTY SEZON POSZUKIWAWCZY Magazyn historyczny, 23 min, Polska, 2018 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Pomimo upływu ponad sześciu wieków żar bitwy pod Grunwaldem w naszej narodowej pamięci nie osłabł ani odrobinę. W najtrudniejszych chwilach hasło Grunwald przypominało nam, iż o wielkości narodu decyduje jego wola. Każde kolejne pokolenie Polaków odwoływało się do tej bitwy, w zależności od czasów, w których przyszło mi żyć. My poszukiwacze, piąty rok z kolei powracamy na te pola, by wesprzeć wielką legendę materialnymi dowodami. 02:40 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - NIEZWYKŁE ROZKAZY HITLERA Cykl dokumentalny, 20 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony agresji niemieckiej na Belgię i Francję oraz ewakuacji aliantów spod Dunkierki.