TVP Historia Sobota, 24.08.2024 05:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 24 SIERPNIA Felieton, 2 min, Polska, 2008 Autor: Janusz Weychert 79 r. n. e. - wybuch wulkanu znieszczył rzymskie miasto Pompeje; 1958 - sukces lekkoatletów Polski na Mistrzostwach Europy w Sztokholmie; 1989 - Tadeusz Mazowiecki został premierem; 06:05 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA PRODUCENTA NABOJÓW I HANDLARZA BRONIĄ NA UKRAINIE Reportaż, 25 min, Polska, 2002 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Wiktor Politow W tym wydaniu jeden dzień z życia właściciela pierwszych na Ukrainie sklepów z bronią i prywatnych zakładów produkujących amunicję. Bohater reportażu - Jurij - uzbraja myśliwych, sportowców i ludzi potrzebujących obrony. Jest także właścicielem kilku strzelnic pod Kijowem, na których spędzają wolny czas elity z kręgu biznesu i polityki. 06:30 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE S.I - ODC. 22 KSIĘSTWO ŚWIDNICKO - JAWORSKIE Magazyn, 22 min, Polska, 2016 Reżyseria: Jacek Sołtysiak Scenariusz: Magdalena Felis Zdjęcia: Jarosław Wątor, Jacek Banach, Tomasz Jędrzejczak Prowadzący: Tomasz Bednarek Tym razem cofniemy się do wydarzeń sprzed ponad 700 lat. W XIII wieku Polska była w apogeum rozbicia dzielnicowego, które podzieliło kraj na małe, niezależne od siebie księstwa. Zwyczajowe prawo Piastów zapewniało każdemu członkowi rodu ojcowiznę, a że dynastia szybko się rozrastała, trzeba było wciąż wydzielać kolejne części i tworzyć nowe księstwa. Jednym z nich było Księstwo Świdnicko-Jaworskie, najpotężniejsze i najbogatsze na Śląsku. Jego świetność przetrwała w świadomości mieszkańców i w olśniewającej architekturze. To tu - w Jaworze i Świdnicy - odwiedzimy niezwykłe drewniane kościoły, zamek w Bolkowie z unikatową na skalę Europy wieżą z dziobem czy jeden z najlepiej zachowanych w Polsce zespołów kamienic na świdnickim rynku. Trudno znaleźć drugie takie miejsce, gdzie można tak dosłownie dotykać historii, zachowanej w formach skalnych, przyrodzie, kamieniu, drewnie, glinie i wreszcie: w ścianach wiekowych kamienic. A wszystko to w dostojnym cieniu Sudetów. 06:55 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 179 (SEZON 2 ODC. 54) Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2024 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz, Tomasz Matuszczak, Piotr Fiedziukiewicz Scenariusz: Anna Krasuska, Ewa Ratusińska, Katarzyna Sikorska Aktorzy: Sebastian Skoczeń, Arkadiusz Janiczek, Jacek Kopczyński, Joanna Moro, Bartosz Jędraś, Renia Gosławska, Maria Pawłowska, Maja Szopa, Przemysław Stippa, Dariusz Toczek, Wiktor Korzeniewski, Bartosz Obuchowicz, Klara Williams, Anastazja Skoczeń, Kamil Szklany Nadszarpnięte zaufanie. Wielkanoc 1428. Jagiełło (Sebastian Skoczeń) i Zofia (Maria Pawłowska) próbują poskładać małżeństwo, ale rany są jeszcze świeże. Król oskarżył przecież żonę o niewierność. Strasz (Paul Matura), aby nie trafić w ręce kata, chce być polskim szpiegiem w Budzie. Niemira (Renia Gosławska) i Sobiesław (Marek Siudym) są już po słowie. Ale Niemira przemyślała wszystko i boi się małżeństwa ze starcem. W mieście rozpoczynają się procesje pasyjne. Król, myśląc o Wielkiejnocy, wydaje rozkaz, aby Jan z Czyżowa (Bartosz Obuchowicz) i Medyk Hiszpan (Łukasz Matecki) pojechali do Chęcin. Czy Hincza (Kamil Szklany) jeszcze żyje? 07:30 W KOTLE HISTORII - REJTERADA RAJTARII. SZWEDZKA KUCHNIA NA MAZOWSZU Magazyn, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Prowadzący: Łukasz Modelski 7 kwietnia 1656 roku doszło do przełomu. Pod Warką miała miejsce pierwsza zwycięska bitwa ze Szwedami podczas Potopu. Bitwa, opisana w powieści Sienkiewicza, była pokazem współpracy genialnych strategów - Jerzego Lubomirskiego i Stefana Czarnieckiego. Fortele, szybkie marsze, trzy szarże husarii i całkowite zwycięstwo w zaledwie dwie godziny. Nowoczesna artyleria i piechota nadal nie dawały rady polskiej jeździe. Gotujemy po szwedzku i po mazowiecku. 08:05 ARSENAŁ. MAGAZYN MILITARNO - HISTORYCZNY - RAK Magazyn, 24 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jerzy Grabowski, Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki Scenariusz: Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki, Jerzy Grabowski Zdjęcia: Maciej Brola, Rafał Biernacki Prowadzący: Przemysław Predygier Wykonawcy: Jacek Sobieszczański Koncepcje wykorzystania moździerzy 120 mm na trakcji kołowej sięgają jeszcze okresu międzywojennego. Jednak dopiero w XXI w. polskie wojsko doczekało się samobieżnego moździerza średniego kalibru z prawdziwego zdarzenia. Dzisiaj samobieżne moździerze RAK są na wyposażeniu wielu jednostek Wojska Polskiego, w tym 12. Brygady Zmechanizowanej w Szczecinie. Żołnierze tej jednej z najnowocześniejszych jednostek w Polsce umiejętnie potrafią wykorzystać walory nowoczesnego sprzętu i połączyć to z dynamicznym działaniem na współczesnym polu walki. Opowiemy o tych pojazdach i pokażemy je w działaniu. 08:40 CZARNE CHMURY - ODC. 7/10 - PANTOMIMA Serial TVP, 50 min, Polska, 1973 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Ryszard Pietruski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Leonard Pietraszak, Stanisław Niwiński, Ryszard Pietruski, Janusz Zakrzeński, Edmund Fetting Kostiumowy serial przygodowy, dla wszystkich, którzy lubią filmy "płaszcza i szpady" i interesują się historią. Serial ukazuje dramatyczną walkę o utrzymanie Prus Książęcych przy Polsce w drugiej połowie XVII wieku. Ziemie te pozostawały w lennej zależności od Rzeczypospolitej od 1525 r. , kiedy to Albrecht Hohenzollern sekularyzował państwo zakonne i złożył w Krakowie hołd królowi polskiemu. W XVII wieku na mocy traktatów welawsko - bydgoskich przypadły elektorowi brandenburskiemu. Osnową scenariusza serialu stały się burzliwe dzieje pułkownika Ludwika Kalkstein - Stolińskiego, który stanął na czele opozycji przeciwko elektorowi Fryderykowi Wilhelmowi. Odc. 7: Straż marszałkowska wydaje Dowgirda, ale pod bramą zbiera się szlachta pod przywództwem Kacpra. Przybywa także Sobieski i nakazuje natychmiast uwolnić pułkownika. Von Hollstein nie może pogodzić się z tą porażką i knuje intrygę. Wykorzystując miłość pułkownika do Anny i nadopiekuńczość jej kuzyna, Andrzeja, doprowadza do pojedynku obu szlachciców. Zawiadomiona o wszystkim straż marszałkowska znajduje na miejscu tylko zakrwawioną pelerynę. Wszyscy sądzą, że Dowgird zabił Andrzeja. Grozi mu za to kara śmierci. Dopiero Kacper w rozmowie z Sobieskim wyjawia całą prawdę: kuzyn Anny żyje, a zranił go człowiek wynajęty przez elektorskich urzędników. Von Hollstein sądzi, że schwytanie Dowgirda jest już tylko kwestią czasu. Nieoczekiwanie wraz z margrabią i namiestnikiem elektora otrzymuje zaproszenie na przyjęcie do pałacu hetmana. Tam wędrowni komedianci odgrywają pantomimiczną scenę prawdziwej wersji pojedynku. 09:45 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - BAHIA, AFRYKAŃSKIE DZIEDZICTWO (FLAVORS) Serial dokumentalny, 53 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i wybitne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku: 10:50 CZTERY STRONY ŚWIATA - ROSJA: NIEZGŁĘBIONA KAMCZATKA. ODC. 9 (LANDS OF THE EARTH) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Lektor: Maciej Guzowski Dziś zwiedzanie świata nie jest już tak odkrywcze jak dawniej. Niewiele jest bowiem zakątków naszej planety, które pozostają nieznane. Autorzy serii z wielką pasją i ciekawością eksplorują miejsca spoza utartych szlaków, małe wioski, których piękno do tej pory nie zostało odkryte. Docierają do nich pieszo, pociągiem lub łodzią i niezwykle uważnie przyglądają się temu, co napotkali. 11:55 ZIEMIA WIDZIANA Z KOSMOSU - ODC. 1 (EARTH FROM SPACE. 1. A NEW PERSPECTIVE) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Barny Revill, Chloe Sarosh Lektor: Janusz Szydłowski Dokument, w którym w czterech częściach widzowie mają okazję obserwować naszą planetę i życie na niej z lotu satelity. To przełomowa technika filmowania, która przyniosła niesamowite rezultaty. Stada słoni wędrujące w poszukiwaniu wody, wirujące błękity kwitnącego planktonu, kolonie pingwinów, zorza polarna czy światła miast widziane z kosmosu. Czegoś takiego jeszcze nie można było oglądać. Czy takie widoki z kosmosu mogą nas zmobilizować do dbania o naszą planetę? To był również powód zrealizowania tej serii. Odcinek. 1. New Perspective. Satelity odkrywają nieznane wcześniej kolonie pingwinów oraz tajemnicze lodowe kręgi, które mogą zagrażać młodym fokom. Dokonują też zaskakujących odkryć w najodleglejszych zakątkach Ziemi. Za każdym obrazem kryje się jakaś historia. Oto nasz dom; nigdy wcześniej go w ten sposób nie oglądaliśmy. Ziemię okrąża ponad tysiąc satelitów. Niektóre z nich przesyłają nam obrazy tak szczegółowe, że widzimy na nich poszczególne zwierzęta. Możemy też jednocześnie śledzić je na ziemi. Kenia, Afryka Wschodnia. Zielone brzegi rzeki. Przy uważnym spojrzeniu widać szare cielska. To rodzina słoni. Wyruszyliśmy w kosmos w poszukiwaniu innych światów. Ale gdy tylko spojrzymy wstecz, widzimy, jak wyjątkowy jest nasz dom. 13:00 WOJOWNICY CZASU - SZWEDZI NAD DUNAJCEM, CZYLI WOJNICZ 1655 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Przez stulecia sąsiadujący ze sobą przez morze Polacy i Szwedzi mieli raczej pokojowe stosunki. W miarę, jak zaczął zmieniać się układ sił nad Bałtykiem, konflikty stały się nieuniknione. Ten najkrwawszy przyszedł w 1655 roku, kiedy Rzeczpospolita Obojga Narodów uwikłana w liczne wojny słabła coraz bardziej. Wtedy polsko - litewskie państwo stało się łupem dla najeźdźców z północy. Nastąpił szwedzki potop. 13:35 NAJWAŻNIEJSZE MIEJSCE NA ŚWIECIE... Film dokumentalny, 28 min, Polska, 2016 Reżyseria: Sławomir Koehler Scenariusz: Sławomir Koehler Film o tym, gdzie naprawdę rozpoczęła się II wojna światowa, czyli o Krzepicach, o ludzkich dramatach pierwszych dni września 39 roku, o nieznanych zbrodniach Wehrmachtu na ludności cywilnej, których świadkowie jeszcze żyją a których dokumentacja przepadła, pośrednio przez niefrasobliwość PRL - owskich pracowników Głównej Komisji Badań Zbrodni Hitlerowskich. 14:10 SOLIDARNOŚĆ, SOLIDARNOŚĆ... Film TVP, 112 min, Polska, 2005 Reżyseria: Juliusz Machulski, Andrzej Jakimowski, Jerzy Domaradzki, Jan Jakub Kolski, Piotr Trzaskalski, Filip Bajon, Krzysztof Zanussi, Robert Gliński, Ryszard Bugajski, Jacek Bromski, Feliks Falk, Andrzej Wajda, Małgorzata Szumowska Aktorzy: Maciej Stuhr, Krystyna Janda, Jerzy Radziwiłowicz, Marek Kondrat, Robert Więckiewicz Wykonawcy: Lech Wałęsa Oryginalne dzieło filmowe przygotowane przez Telewizję Polską dla uczczenia wydarzeń Sierpnia' 80. Film składa się z 13 etiud zrealizowanych przez wybitnych polskich reżyserów, którzy dzielą się swoimi refleksjami związanymi z 25. rocznicą powstania NSZZ "Solidarność". Każda z etiud stanowi indywidualną wypowiedź artystyczną, odmienną w formie i treści. Jedne mają charakter dokumentalny, inne to minifabułki, jeszcze inne mają formę wideoklipu. Kpina przeplata się w nich z patosem, powaga z groteską, nostalgia i wzruszenie z rozczarowaniem, żalem i gniewem. W sumie składają się na dość gorzki obraz naszej najnowszej historii. Wypaczone ideały, przegrani bohaterowie, niepotrzebne symbole - nie tak miało być. Ale choć ruch solidarnościowy nie odcisnął trwałego piętna na społeczeństwie, a młodym pokoleniom "Solidarność" kojarzy się bardziej z politykierstwem i karierowiczostwem niż demokracją i sprawiedliwością, to przecież był to czas społecznej jedności, nadziei i wiary, jakich większość z nas nigdy wcześniej i, być może, już nigdy w przyszłości nie doświadczy. Film otwiera utrzymana w komediowym tonie etiuda Juliusza Machulskiego "Sushi". Producent filmowy Marek (Marek Kondrat) otrzymuje propozycję zrealizowania krótkiego filmu o "Solidarności". Do pomocy angażuje przyjaciół (Katarzyna Herman, Robert Więckiewicz), specjalistów działających głównie w reklamie. Wspólnie zastanawiają się, co im dała "Solidarność". Efekt tych przemyśleń jest dość zaskakujący. W drugiej noweli, "Torba" Andrzeja Jakimowskiego, dwaj złodzieje (Krzysztof Kiersznowski, Rafał Guźniczak) kradną w pociągu torbę współpasażerowi (Leszek Żurek). Ku ich rozczarowaniu, w środku są "tylko" ulotki odbite na powielaczu. Pozbawiony torby młody chłopak zostaje mimo to aresztowany na kolejnej stacji przez tajniaków. W jednym ze złodziei budzi się na chwilę szlachetniejszy odruch. Fabularyzowany dokument "Tablice" Jerzego Domaradzkiego to opowieść o historii tablic, na których z pomocą dwóch studentów (Bartek Turzyński, Daniel Zawadzki) strajkujący stoczniowcy z Gdańska spisali swoje postulaty, a następnie wywiesili je na bramie stoczni. Pierwszego dnia stanu wojennego z Muzeum Morskiego zabrali je funkcjonariusze SB. Nie wiedzieli jednak, że to kopie. Oryginały wywiózł wcześniej kustosz. W 2003 r. tablice zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Akcja "Wielkiego wozu" Jana Jakuba Kolskiego rozgrywa się latem 1980 r. we włoskich Alpach. Trzech młodych polskich grotołazów, Janek (Maciej Zakościelny), Rudy (Cezary Łukaszewicz) i Staszek (Eryk Lubos), podczas eksplorowania jaskini zostaje uwięzionych pod ziemią. Oczekując na pomoc, dowiadują się od kolegów o podpisaniu porozumień sierpniowych. Staje się to pretekstem do rozmowy o sytuacji społeczno - politycznej w Polsce, ich nadziejach i marzeniach. Jeden z nich, student Janek, to właśnie przyszły reżyser "Jańcia Wodnika". Bohater "Długopisu" Piotra Trzaskalskiego, Janusz (Waldemar Czyszak), chce się dorobić na wielkich, plastikowych długopisach z wizerunkiem papieża, nikt ich jednak nie kupuje. Przełom następuje w chwili, gdy takim długopisem Lech Wałęsa podpisuje porozumienia sierpniowe. W etiudzie "Benzyna" Filipa Bajona w sierpniu 1980 r. w pociągu jadącym na Wybrzeże spotykają się dwaj młodzi ludzie: Tomek (Maciej Stuhr) i Filip (Marcin Dorociński). Obaj czytają "Małą apokalipsę" Tadeusza Konwickiego. Filip wiezie ze sobą kanister z benzyną. W trakcie rozmowy Tomek nabiera przekonania, że współpasażer chce dokonać samospalenia. W żarliwych słowach próbuje go powstrzymać. W paradokumentalnej etiudzie "Czołgi" Krzysztof Zanussi wraca wspomnieniami do czasów, gdy zimą 1981 r. realizował w Krakowie zdjęcia do biografii Jana Pawła II "Z dalekiego kraju". Prawdopodobieństwo wkroczenia wojsk radzieckich do Polski sprawiło, że gdy do jednej ze scen statyści mieli przywdziać mundury radzieckie i niemieckie, wszystkie ręce wyciągnęły się po niemieckie. "Krajobraz" Roberta Glińskiego ukazuje dzisiejszy obraz Stoczni Gdańskiej będący przygnębiającą metaforą tego, co stało się z "Solidarnością". Rdzewiejące hale, puste doki, śmieci unoszone wiatrem. Po historycznej kolebce związku kręcą się tylko zagraniczne wycieczki. Dawni pracownicy są w większości bezrobotni. Ryszard Bugajski zaproponował teledysk "Co się stało z naszą Solidarnością?", w którym Grzegorz Markowski, wraz z dwoma młodymi raperami, (Bzyk i Guzik z zespołu Wu - Hae), dramatycznie wyśpiewał historię Polski ostatnich 40 lat. W noweli Jacka Bromskiego "I wie pan co?" Roman, przedsiębiorca i dawny więzień polityczny (Krzysztof Stroiński), udaje się do banku z podaniem o kredyt. Przyjmuje go prezes banku, dawny dygnitarz partyjny i prokurator (Janusz Gajos), który aresztował członków opozycji, w tym także Romana. Teraz znów ma zadecydować o jego przyszłości. Na zewnątrz czeka zdenerwowana żona Romana (Anna Romantowska). Feliks Falk nakręcił czarno - białą, zrealizowaną techniką kolażu etiudę animowaną "Krótka historia pewnej tablicy" - białej tablicy z wypisaną charakterystycznymi, czerwonymi literami nazwą "Solidarność". Po okresie walki i euforii zwycięstwa mity i symbole stopniowo odchodzą w niepamięć. Wystawiona na sprzedaż tablica ląduje ostatecznie w rekwizytorni. "Człowiek z nadziei" Andrzeja Wajdy to zapis spotkania twórcy "Człowieka z żelaza" i pary odtwórców głównych ról - Krystyny Jandy i Jerzego Radziwiłowicza - z Lechem Wałęsą w wielkiej, pustej sali gdańskiego kina Neptun. W 1980 r. , gratulując Wajdzie dzieła o sierpniowym zrywie, Wałęsa zachęcał go jednocześnie do nakręcenia kolejnego - "Człowieka z nadziei". Film o takim tytule został nakręcony 2013. Cykl etiud zamyka fabularyzowany dokument "Ojciec" Małgorzaty Szumowskiej, która wykorzystała materiały archiwalne nakręcone przez swego ojca, znanego dokumentalistę, Macieja Szumowskiego. Trzydziestoletnia kobieta (Maja Ostaszewska) opowiada o tym, jak "Solidarność" zmieniła życie jej rodziny, a zwłaszcza ojca (Kazimierz Borowiec), idealisty, który "nie załapał się" do kolejki po profity i zaszczyty, ale jego córka może żyć w wolnym kraju. Dramat, 113 min, Polska 2005 Reżyseria: Juliusz Machulski, Andrzej Jakimowski, Jan Jakub Kolski, Filip Bajon, Jerzy Domaradzki, Piotr Trzaskalski, Krzysztof Zanussi, Robert Gliński, Jacek Bromski, Ryszard Bugajski, Feliks Falk, Andrzej Wajda, Małgorzata Szumowska Występują: Marek Kondrat, Krzysztof Kiersznowski, Maciej Stuhr, Janusz Gajos, Krzysztof Stroiński, Anna Romantowska, Krystyna Janda, Jerzy Radziwiłowicz, Maja Ostaszewska i inni 16:10 JAK POWSTAWAŁ RZĄD TADEUSZA MAZOWIECKIEGO? 20 min, Polska, 2004 Autor: Leszek Ratajczak, Sylwia Żołnacz 24 sierpnia 1989 roku Tadeusz Mazowiecki został powołany na stanowisko Premiera RP i powierzono mu misję formowania rządu. 12 września Sejm udzielił wotum zaufania Radzie Ministrów. W reportażu wrócimy do tych wydarzeń. Przypomnimy, jak powstawał pierwszy rząd III RP. Kto uczestniczył w jego powołaniu? Jakie wydarzenia - w kraju i zagranicą - towarzyszyły formowaniu pierwszego niekomunistycznego rządu w powojennej historii Europy Środkowo - Wschodniej. W programie wezmą udział: byli prezydenci, Wojciech Jaruzelski i Lech Wałęsa; Tadeusz Mazowiecki - pierwszy niekomunistyczny premier w powojennej historii Polski; Leszek Balcerowicz - wicepremier; gen. Czesław Kiszczak - wicepremier, minister spraw wewnętrznych; Małgorzata Niezabitowska - rzeczniczka rządu; Jacek Ambroziak - ówczesny szef URM; Waldemar Kuczyński - minister przekształceń własnościowych; Jerzy Regulski - współtwórca reformy samorządowej; Krzysztof Skubiszewski - minister spraw zagranicznych; a także Roman Malinowski - prezes ZSL. 16:35 KALENDARIUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO Felieton, 1 min, Polska, 2018 Autor: Anna Szołajska Lektor: Krzysztof Ziemiec Kalendarium Powstania Warszawskiego obejmie dni od 1 sierpnia do 3 października 1944 roku. Jest to cykl 63 felietonów, poświęconych wydarzeniom poszczególnych dni Powstania. Każdego dnia zostanie wyemitowany 60 - sekundowy felieton na temat tego, co danego dnia działo się w Warszawie roku 1944. Kalendarium opatrzone zostanie specjalną grafiką, archiwalnymi zdjęciami oraz nagraniami obrazującymi wydarzenia z poszczególnych dni Powstania oraz wypowiedziami świadków. Walorem kalendarium ma być także jego warstwa wizualna i muzyczna. Poszczególne felietony będą charakteryzowały się dynamicznym montażem oraz muzyką. Opiekę merytoryczną nad projektem sprawować będą historycy z Muzeum Powstania Warszawskiego oraz eksperci z TVP Historia. Kalendarium będzie miało dynamiczną formę, dlatego będzie trwało dokładnie 1 minutę. W rolę lektora wcieli się Krzysztof Ziemiec. Produkcją zajmie się Wojciech Kasprzyk. Redaktorem odpowiedzialnym z ramienia Agencji Publicystyki, Dokumentu i Audycji Społecznych będzie Teresa Litkowska. 17:15 PODRÓŻE NA PÓŁNOC EUROPY - ODCINEK 5. ISLANDIA (WONDERS OF NORTHERN EUROPE / VOYAGES EN TERRES DU NORD EPISODE 5 - LAND OF FIRE AND ICE - ICELAND, RAW NATURE) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Xavier Lefebvre Położona na północnym Atlantyku, między Grenlandią a Norwegią, Islandia jest wulkaniczną wyspą o wspaniałej, surowej przyrodzie, unikalną w skali świata. Dlaczego ludzie zdecydowali się skolonizować Islandię? To odległa, zimna wyspa, targana nieustannymi wiatrami i działaniem sił natury, które są burzliwe i często przerażające. To ogrom niezwykłych krajobrazów, jakby wyrzeźbionych przez brutalnego olbrzyma. Majestatyczne pejzaże Islandii są wynikiem intensywnej działalności wulkanicznej. Na wyspie znajduje się prawie 100 aktywnych wulkanów. Islandzka ziemia to w dużej mierze lawa, żużel i popioły. To raj dla wulkanologów, ale piekło dla rolników. Dawna Islandia była żyzna i zalesiona. Największą z plag wyspy pozostaje erozja. Islandczycy wiedzą, że ich wyjątkowa przyroda jest cennym darem, dlatego starają się nie eksploatować nadmiernie jej zasobów. Islandia jest klejnotem natury, który ludzie powinni chronić za wszelką cenę. 18:10 KOLUMBOWIE - ODC. 4/5 - OTO DZIŚ... Serial TVP, 55 min, Polska, 1970 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Roman Bratny Zdjęcia: Tadeusz Wieżan Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Halina Golanko, Marek Perepeczko, Jerzy Trela, Bolesław Idziak, Maciej Damięcki, Krzysztof Machowski, Paweł Unrug, Jan Gałecki 1 sierpnia 1944 roku wybucha powstanie warszawskie. Na barykadach stolicy "Jerzy", "Kolumb", "Zygmunt" i tysiące ich rówieśników toczą nierówny bój z siłami nieprzyjaciela. Po początkowych sukcesach powstańców Niemcy otrząsają się z zaskoczenia i sprowadzają posiłki. Ich miażdżąca kontrofensywa zmusza Polaków do odwrotu. Wśród powstańców są liczni polegli. Jedną z ofiar jest "Malutki". 19:15 ZŁOTY POCIĄG. Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2015 Reżyseria: Wojciech Malinowski Scenariusz: Wojciech Malinowski Zdjęcia: Michał Garrett, Piotr Sędzikowski Historia i poszukiwanie pociągu zaginionego podczas II wojny światowej. "Złoty pociąg" wzbudza silne emocje i rozpala wyobraźnię. Słowa te rozgrzały do czerwoności Dolny Śląsk, a wraz z nim dziesiątki dziennikarzy na całym świecie. Spekulacje o możliwym ukryciu tutaj w ostatnim okresie wojny złota Wrocławia, zaginionych dzieł sztuki i nawet Bursztynowej Komnaty powodują, że potencjalne odkrycie jest tak gorączkowo komentowane i wyczekiwane. Film Wojciecha Malinowskiego z TVP Wrocław opowiada o tych poszukiwaniach w rejonie Wałbrzycha i Zamku Książ, czyli w okolicach jednej z przygotowywanych kwater Hitlera. I nawet jeśli "złotego pociągu" nie ma to i tak warto przyjrzeć się interesującym faktom z końca istnienia III Rzeszy, które miały miejsce właśnie na Dolnym Śląsku. Pociąg miał ponoć wyjechać z oblężonego Wrocławia w stronę Wałbrzycha. Wszelki ślad jednak po nim zaginął. 20:15 MIŚ Komedia, 112 min, Polska, 1980 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Stanisław Tym Zdjęcia: Zdzisław Kaczmarek Muzyka: Jerzy Derfel Aktorzy: Stanisław Tym, Barbara Burska, Christine Paul-Podlasky, Krzysztof Kowalewski, Bronisław Pawlik, Zenon Wiktorczyk, Janusz Zakrzeński, Wojciech Pokora Prezes klubu sportowego "Tęcza", Ryszard Ochódzki zwany Misiem, ma wyjechać do Londynu. Zostaje jednak zatrzymany, bo z jego paszportu wyrwano kilka kartek. Ochódzki podejrzewa żonę Irenę, która chciała uniemożliwić, a przynajmniej opóźnić jego wyjazd i dotrzeć do Londynu przed nim. Małżonkowie założyli bowiem przed laty konto w jednym z londyńskich banków. Odejście Ireny zmusiło ich do podzielenia posiadanych dóbr. Pieniędzmi zdeponowanymi za granicą żadne z nich nie chce się jednak dzielić z drugą stroną. Całą sumę zagarnie więc ten, kto pierwszy dotrze nad Tamizę. Ochódzki nie poddaje się jednak łatwo i usiłuje wszelkimi sposobami udaremnić plan małżonki, a jednocześnie zdobyć dla siebie inny paszport. Film powstał w przełomowym okresie najnowszej polskiej historii, kiedy nagle okazało się, że śmiać się można już niemal ze wszystkiego. Tym trudniej było więc wymyślić coś, co rozbawiłoby publiczność. Ale chociaż upadła większość wcześniejszych tabu, nieodmiennie groteskowa pozostała otaczająca nas rzeczywistość. Stanisław Bareja i Stanisław Tym (współautor scenariusza) wymyślili więc nieco zawiłą historyjkę o Rysiu - Misiu rywalizującym zachłannie z eksmałżonką o grubą forsę zdeponowaną za granicą, ale opowiastka służy głównie jako pretekst do ukazania wielu nonsensów swojskiej codzienności przełomu lat 70. i 80. Są więc w filmie kpiny z nierozgarniętych milicjantów, przedrzeźnianie piosenkarzy z kołobrzeskich festiwali, szydzenie z imprez rozrywkowych dedykowanych "ludziom Do - Ro", groteskowe parodie urzędniczych rytuałów albo zachowań w placówkach zbiorowego żywienia, gdzie talerze przyśrubowane są do blatu stolika, a łyżki przykute doń wspólnym, przesuwającym się w rytm jedzenia łańcuchem. Na tle tego idiotycznego świata pojawia się problem tzw. tworzenia nowej tradycji. Sztuczność tego rodzaju zabiegów nieźle uosabia w "Misiu" noworodek nazwany pokracznie Tradycja. Kapitalna jest też scena uroczystego wręczania paszportu przy folklorystycznych hopsach. Ale to już problem nie na komedię i świadomi tego realizatorzy stawiają go w finale filmu całkiem serio, w tonacji podniosło - lirycznej, łącząc piosenkowy komentarz z wizyjną fantastyką. 22:20 NIEZNANA WOJNA NA PÓŁNOCY - ODC. 4/6 (UNTOLD ARCTIC WARS) Serial dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Teemu Hostikka, Anna - Reeta Eksyma Scenariusz: Teemu Hostikka, Anna - Reeta Eksyma To pierwsza w historii seria, która ujawnia rolę państw regionu arktycznego w II wojnie światowej i próbuje odtworzyć militarne zmagania w tym rejonie. Widzowie będą mogli obejrzeć w akcji nurków odnajdujących zatopione niemieckie wraki samolotów, archeologów badających ukryte masowe groby i historyków tropiących tajne nadmorskie fortece. W serii kolorowe materiały archiwalne oraz wysokiej jakości animacje komputerowe. 23:25 ERYNIE - LICZBA WIEDŹMY Serial kryminalny, 44 min, Polska, 2021 Reżyseria: Borys Lankosz Scenariusz: Magdalena Lankosz, Igor Brejdygant, Borys Lankosz, Władysław Pasikowski Zdjęcia: Marcin Koszałka Aktorzy: Aleksandar Milćević, Wiktoria Gorodeckaja, Mirosław Kropielnicki, Jakub Kamieński, Jacek Grondowy, Marcin Bosak, Irena Wójcik-Świtała, Krzysztof Górecki, Dorota Ruśkowska, Kornel Pieńko, Krzysztof Pyziak, Marcin Dorociński, Erika Karkuszewska, Mirosław Haniszewski, Eryk Lubos Jest rok 1938, Lwów. Edward Popielski, znawca greki, łaciny, filolog klasyczny, a przede wszystkim komisarz lwowskiej policji zostaje z niej wyrzucony. Naczelnik policji kryminalnej, Kocowski, wypomina Edwardowi jego chorobę, czyli epilepsję fotogenną. Pomiędzy nimi wywiązuje się kłótnia, w efekcie której Popielski nokautuje naczelnika i ostatecznie kończy karierę policjanta. W przestrzeni policyjnej, do której w obecnej chwili Edward nie ma dostępu, dochodzi do zabójstwa astrolożki, Luby Bajdykowej. Przy ofierze policja znajduje hebrajskie znaki ułożone w dziwny kod. Sprawę prowadzą przyjaciel Popielskiego, komisarz Zaremba oraz ukraiński patomorfolog, Ivan Pidhirny, którzy mordercy nadają przydomek Hebraista. W tym czasie Popielski, dandys, łamacz niewieścich serc, wdowiec po aktorce Stefanii Popielskiej zostaje zmuszony do radzenia sobie w sposób inny niż do tej pory. Ogólnie mówiąc, jest na dnie. Zostaje korepetytorem języka łacińskiego. Jego małoletni syn, Jerzyk i kuzynka, Leokadia Tchórznicka, również zostają zmuszeni do obniżenia standardu życia. Leokadia pełni rolę opiekunki syna i towarzyszki życia Edwarda. Nie łączy ich nic więcej poza związkami krwi, jednak cały Lwów podejrzewa ich o romans. Nagle jednak karta się odmienia, Edward dostaje niespodziewanie prywatne zlecenie. Piękna Renata Sperling, jego była studentka, proponuje mu śledztwo i wcielenie się w rolę prywatnego detektywa. Zlecenie dotyczy zaginięcia hrabiny Bekierskiej, chlebodawczyni Renaty. Podczas śledztwa Edward popada w konflikt z synem Hrabiny - Józefem Bekierskim. Ten Rosjanin, okrutnik, sadysta, zboczeniec i zagorzały antysemita grozi i narzuca się Renacie, a potem dotkliwie pobije i poniży Edwarda. Tymczasem śledztwo policji w sprawie Hebraisty, czyli zabójstwa Luby Bajdykowej, utknęło. Nikt nie potrafi połączyć hebrajskiego kodu i odczytać informacji. Kocowski za namową Zaremby zatrudnia Popielskiego jako rzeczoznawcę. Z jednej strony naczelnik włącza go do sprawy, a z drugiej poniża, robiąc z byłego komisarza zwykłego rzeczoznawcę. W międzyczasie zostaje znaleziona kolejna ofiara Hebraisty - prostytutka Lija Kochówna. Sytuacja staje się poważna. Przy Kochównie policja znajduje kolejny kod hebrajski. 00:25 WOJNA KOREAŃSKA - NIEKOŃCZĄCA SIĘ WOJNA (THE KOREAN WAR) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: John Maggio Wielu historyków uznaje wojnę koreańską za najważniejszy konflikt od czasów II wojny światowej. Mimo milionów ofiar i uchodźców o wojnie tej często już się nie pamięta. Tymczasem tak naprawdę nigdy się ona nie zakończyła i wpływa na relacje między państwami do dziś. Po otwarciu archiwów w Rosji, Stanach Zjednoczonych, Chinach i Korei Południowej dostępne są nowe materiały historyczne, w tym kolorowe filmy i setki zdjęć, pozwalające odkryć na nowo ten mało znany konflikt, który ukształtował nasz świat. 01:35 ŻWIRKO I WIGURA. 15 DNI CHWAŁY Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2020 Reżyseria: Piotr Kloc Bogata w unikatowe materiały archiwalne opowieść o wielkim zwycięstwie i tragicznej śmierci pilota Franciszka Żwirki i konstruktora samolotu Stanisława Wigury. Ich wygrana w międzynarodowych zawodach lotniczych Challenge International de Turisme w 1932 r. (29 lat po pierwszym locie braci Wright) była sukcesem, który wzbudził w Polsce ogromny entuzjazm. Niestety, obaj zginęli zaledwie 15 dni później w katastrofie pod Cierlickiem (na Śląsku Cieszyńskim). Bohaterami tej opowieści są legendarni pionierzy polskiego lotnictwa. Aby rozwijać swoją pasję często ryzykują. Porucznik Franciszek Żwirko jest brawurowym i obdarzonym wielką fantazją pilotem. Stanisław Wigura to młody, zdolny inżynier, który już podczas studiów na Politechnice Warszawskiej, mimo braku środków i odpowiedniego zaplecza, wraz z kolegami zaczął budować pierwsze samoloty (RWD).