TVP Historia Niedziela, 25.08.2024 Zmiany z dnia 05.08.2024 w stosunku do raportu z dnia 18.07.2024 (dodano pozycję programową) 07:40 PŁONĄCA GRANICA Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2011 Scenariusz: Sławomir Koehler, Włodzimierz Frąckiewicz Zdjęcia: Jarosław Rączyński Lektor: Tomasz Marzecki Jest to reportaż o tym, gdzie naprawdę rozpoczęła się II wojna światowa i o nieznanych zbrodniach Wehrmahtu na ludności cywilnej, których dokumentacja przepadła, pośrednio przez niefrasobliwość pracowników Głównej Komisji Badań Zbrodni Hitlerowskich, a których świadkowie jeszcze żyją. Powszechnie uważa się, że II wojna światowa rozpoczęła się pierwszego września 1939, o godzinie 4: 45, salwą oddaną przez pancernik Schleswik Holstein w kierunku polskiej placówki na Westerplatte. Okazuje się, że na Podłężu Królewskim w okolicach Wielunia wojna zaczęła się już przed godziną drugą. W reportażu godzina po godzinie będziemy próbowali odtworzyć nie tylko przebieg militarnych zmagań, ale także tragiczny los ludności cywilnej. Wypowiedzą się: profesor Instytutu Historii PAN Tadeusz Kondracki oraz autor książki pt. Blask dawnych Krzepic Romuald Cieśla. Ponadto mieszkańcy Krzepic, Parzymiechów, Podłęża Królewskiego, Wielunia, między innymi: Zofia Burchacińska, Eugeniusz Kołodziejczyk i Jan Kamiński. (dodano pozycję programową) 13:40 ZAMEK - 50 LAT ODBUDOWY Film dokumentalny, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Marek Stremecki Scenariusz: Marek Stremecki, Lidia Chołody Zdjęcia: Sebastian Kniza Film, zrealizowany na zlecenie Muzeum Historii Polski, upamiętnia 50 - tą rocznicę decyzji o odbudowie Zamku Królewskiego w Warszawie, która zapadła w styczniu 1971 roku. W filmie sięgnięto do czasów, gdy budowla była siedzibą władz I Rzeczpospolitej (Króla i Sejmu), następnie gościła Naczelnika Państwa oraz stała się rezydencją Prezydenta RP. Pokazano wojenne losy budowli, kończące się wysadzeniem przez hitlerowców tego symbolu polskiej państwowości. Koncepcje odbudowy socrealistycznej z 1949 roku na szczęście nie zostały zrealizowane. Droga do rekonstrukcji była jeszcze daleka. Niektórzy zwierzchnicy władz nie chcieli widzieć tego symbolu burżuazyjnej zgnilizny. Dopiero odcinający się od gomułkowskich czasów Edward Gierek wykorzystał Zamek Królewski do celów propagandowych, chcąc pozyskać sympatię narodu i podjął decyzję o jego odbudowie. Za wzór posłużył obraz Canaletta Widok Warszawy od strony Pragi. W filmie Zamek 50 lat odbudowy pokazane są różne koncepcje i realizacja rekonstrukcji wnętrz. Przedstawione zostały osoby zasłużone dla dzieła odbudowy, jak prof. Stanisław Lorentz. Film zamyka współczesny obraz zamku, który pełni funkcje reprezentacyjne, muzealne oraz edukacyjne. Dokument zawiera m.in. wypowiedzi dyrektorów Zamku Królewskiego prof. dr. hab. Andrzeja Rottermunda i prof. dr. hab. Wojciecha Fałkowskiego, kustosza działu fotograficznego Bożeny Radzio oraz historyka dr. hab. Piotra Majewskiego. Producent Magnum Opus. Metryka wysłana do ZAIKSu (dodano pozycję programową) 16:50 KALENDARIUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO Felieton, 1 min, Polska, 2018 Autor: Anna Szołajska Lektor: Krzysztof Ziemiec (dodano pozycję programową) 23:10 SIERPEM W PLECY Film dokumentalny, 33 min, Polska, 2017 Reżyseria: Sławomir Koehler Scenariusz: Sławomir Koehler Film autorstwa Sławomira Koehlera, o sowieckiej inwazji na Polskę we wrześniu 39 roku łamiącej polsko - sowiecki pakt o nieagresji, o pakcie Ribbentrop - Mołotow będącym IV rozbiorem Polski, o losach Polaków zamieszkałych na terenach zajętych przez Rosję sowiecką w pierwszych dniach i latach po inwazji. W środku nocy 17 września 39 ambasadorowi Polski w Moskwie Wacławowi Grzybowskiemu wręczono przewrotną notę dyplomatyczną informującej o wkroczeniu Armii Czerwonej, mającej na celu ochronę narodu polskiego. Historia opowiedziana przez świadków, uczestników zdarzeń z komentarzami historyków. Film o dramatycznych walkach Polaków z Sowietami, miedzy innymi o obronie Grodna, aresztowaniach i wywózkach na Syberię, masowych zabójstwach dokonanych na polskich żołnierzach i ludności cywilnej, o cynicznej polityce i propagandzie sowieckiej głoszącej wyzwoleńcze hasła wobec Polaków, i o niektórych polskich środowiskach pozostających pod sowiecką okupacją.