TVP Nauka Czwartek, 22.08.2024 06:10 JAK TO DZIAŁA - ODC. 56 NOWOCZESNE METODY KONSERWACJI DZIEŁ SZTUKI Magazyn, 25 min, Polska, 2013 W dzisiejszym odcinku zobaczymy kilka niezwykłych technologii, które pokazują, że warsztat konserwatora dzieł sztuki może być równie fascynujący, jak warsztat projektanta statków kosmicznych. Każde, nawet najbardziej zadbane dzieło sztuki, niszczeje. Najszybciej ulegają zniszczeniu te elementy, które znajdują się na zewnątrz albo są wystawione na kontakt z publicznością. Od czasu do czasu trzeba je wyczyścić z brudu. Problem w tym, że większość metod czyszczenia również powoduje zniszczenie dzieł sztuki. Fizyczne usuwanie warstwy brudu czy środki chemiczne mogą zrobić więcej złego niż dobrego. I tu z pomocą przychodzą najnowsze technologie, np. czyszczenie dzieł sztuki za pomocą lasera. 06:40 ASTRONARIUM - 102 - ASTRONAWIGACJA Magazyn, 23 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Niebo to drogowskaz dla marynarzy. Od wieków to właśnie na podstawie ciał niebieskich określano pozycję statków na morzach i oceanach. Ta niezwykła sztuka nosi miano astronawigacji. W tym programie pokażemy, na czym polega. I w jaki sposób prawa rządzące ruchem ciał niebieskich wyznaczają ruch statków na morzu. 07:15 CZY WIESZ, ŻE? - /32/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:45 PODWODNY RAJ BORNEO - PODWODNA JASKINIA Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 08:20 PORZĄDEK I NIEPORZĄDEK - /1/ (ORDER AND DISORDER) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2012 Profesor fizyki Jim Al - Khalili ujawnia, jak ludzkość odkryła zasady rządzące wszechświatem i opanowała dwie najważniejsze koncepcje współczesności: energię i informację. Energia jest nam wszystkim niezbędna, ale czym właściwie jest energia? Próbując odpowiedzieć na to pytanie, Jim bada dziwny zestaw praw, które łączą ze sobą wszystko, od silników, przez ludzi, po gwiazdy. Okazuje się, że energia, tak kluczowa dla codziennego istnienia, pomaga nam zrozumieć cały wszechświat. 09:30 CHIRURDZY - KARDIOCHIRURGIA Serial dokumentalny, 46 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Poraj-Poleski Scenariusz: Piotr Poraj-Poleski Zdjęcia: Filip Pakuła Lektor: Paweł Bukrewicz W pierwszym odcinku serialu dokumentalnego "Chirurdzy" poznajemy niezwykłą historię prof. dr. hab. n. med. Piotra Suwalskiego - wybitnego kardiochirurga i kierownika Kliniki Kardiochirurgii i Transplantologii PIM MSWiA - oraz jego najbliższych współpracowników. W odcinku przyglądamy się codziennej pracy lekarzy, obserwujemy ich poświęcenie i pasję w walce o zdrowie i życie pacjentów, a także poznajemy prywatne zainteresowania dr. Suwalskiego, które pozwalają mu na złapanie równowagi i chwili wytchnienia pomiędzy kolejnymi zabiegami. 10:20 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 225 MUZEUM JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO W SULEJÓWKU Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Sulejówek to miejsce szczególnie cenione przez wybitne postaci polskiej drogi do niepodległości i XX-lecia międzywojennego. W 1923 roku zamieszkał tu Józef Piłsudski z żoną i córkami. Dworek Milusin ufundowali wodzowi żołnierze. Dziś jest jedną z najważniejszych materialnych pamiątek po marszałku i jednocześnie jednym z ważniejszych obiektów, które wchodzą w skład Muzeum Józefa Piłsudskiego. W dworku zachował się układ przestrzenny oraz m.in. stolarka okienna i drzwiowa. Po latach do wnętrz powróciły oryginalne meble i przedmioty będące wyposażeniem domu. Muzeum upamiętniające Józefa Piłsudskiego zostało powołane 11 listopada 2008 roku, w 90. rocznicę odzyskania niepodległości, a w roku 2020 otwarto nowoczesny kompleks z nową przestrzenią wystawową. 10:50 OPERACJA ZDROWIE - MAGAZYN MEDYCZNY - /12/TĘTNIAKI AORTY BRZUSZNEJ Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny, który prezentuje innowacyjne metody diagnostyczne i terapie dostępne w Polsce. Każdy odcinek - to inne schorzenie. Lekarze wskazują objawy, na które warto zwrócić uwagę i mówią, w jaki sposób diagnozuje się chorobę. Pacjenci opowiadają o swoich doświadczeniach związanych z leczeniem i co musieli zmienić w życiu, żeby uniknąć nawrotu choroby. W każdym odcinku wybitni lekarze, eksperci farmakologii, stowarzyszenia pacjentów, naukowcy prezentują dostępne w naszym kraju metody leczenia oraz diagnostyki. Autorzy prezentują również nowoczesne technologie medyczne ratujące życie a będące światowymi odkryciami naukowymi. W najbliższym odcinku - tętniaki aorty brzusznej, nazywane tykającą bombą. Rosną w tętnicy brzusznej bezobjawowo, ale kiedy przekroczą krytyczną wielkość mogą pęknąć, a to oznacza krwotok, który często kończy się śmiercią chorego. W Operacji Zdrowie opowiemy o diagnostyce oraz o nowoczesnych metodach leczenia tętniaków aorty brzusznej. 11:25 ASTRONARIUM - 102 - ASTRONAWIGACJA Magazyn, 23 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Niebo to drogowskaz dla marynarzy. Od wieków to właśnie na podstawie ciał niebieskich określano pozycję statków na morzach i oceanach. Ta niezwykła sztuka nosi miano astronawigacji. W tym programie pokażemy, na czym polega. I w jaki sposób prawa rządzące ruchem ciał niebieskich wyznaczają ruch statków na morzu. 11:55 JAK TO DZIAŁA - ODC. 56 NOWOCZESNE METODY KONSERWACJI DZIEŁ SZTUKI Magazyn, 25 min, Polska, 2013 W dzisiejszym odcinku zobaczymy kilka niezwykłych technologii, które pokazują, że warsztat konserwatora dzieł sztuki może być równie fascynujący, jak warsztat projektanta statków kosmicznych. Każde, nawet najbardziej zadbane dzieło sztuki, niszczeje. Najszybciej ulegają zniszczeniu te elementy, które znajdują się na zewnątrz albo są wystawione na kontakt z publicznością. Od czasu do czasu trzeba je wyczyścić z brudu. Problem w tym, że większość metod czyszczenia również powoduje zniszczenie dzieł sztuki. Fizyczne usuwanie warstwy brudu czy środki chemiczne mogą zrobić więcej złego niż dobrego. I tu z pomocą przychodzą najnowsze technologie, np. czyszczenie dzieł sztuki za pomocą lasera. 12:35 CZY WIESZ, ŻE? - /33/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 19 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:05 PODWODNY RAJ BORNEO - PODWODNA JASKINIA Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 13:30 JASNE JAK SŁOŃCE - REGUŁA TITUSA 3 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Nowiński Scenariusz: Grzegorz Nowiński Zdjęcia: Filip Cichecki Prowadzący: Franciszek Cofta Krótkie felietony wideo, w których prowadzący przedstawia, analizuje i tłumaczy zjawiska, ciekawostki ze świata nauki. 13:35 JASNE JAK SŁOŃCE - CISZA 3 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Nowiński Scenariusz: Grzegorz Nowiński Zdjęcia: Filip Cichecki Prowadzący: Franciszek Cofta Krótkie felietony wideo, w których prowadzący przedstawia, analizuje i tłumaczy zjawiska, ciekawostki ze świata nauki. 13:45 ZAGADKI WSZECHŚWIATA - KOSMICZNA OAZA (SECRETS OF THE UNIVERSE) Serial, 24 min, USA, 2012 Ogromne czarne dziury, paleniska nuklearne w jądrach gigantycznych gwiazd i wulkaniczne szybkowary wewnątrz planet w przestworzach czasu i przestrzeni - wszechświat jest nieustająco przekształcany przez kipiące kotły energii. Ta seria dokumentalna podąża śladami energii do centrów mocy wszechświata. Każdy odcinek wizualizuje te sfery za pomocą najnowocześniejszych animacji opartych zarówno na danych naukowych, jak i najnowszych symulacjach superkomputerowych. Zanurz się w sercu supermasywnej czarnej dziury, leć w toksyczne krajobrazy obcych planet i jedź po wzburzonej powierzchni gwiazdy, która wkrótce ma wybuchnąć! Znajdź się w sercu potwornego huraganu, zobacz gigantyczne erupcje wulkanów na lodowatym księżycu Neptuna, Trytonie, eksploruj wulkaniczne satelity Jowisza. Seria "Zagadki wszechświata" to pełne przygód spojrzenie na kosmos, to filmy, które poinformują, zadziwią i zainspirują każdy żądny wiedzy umysł bez względu na wiek. 14:15 ZAGADKI WSZECHŚWIATA - NIEZNANE ŚWIATY (SECRETS OF THE UNIVERSE) Serial, 24 min, USA, 2012 Ogromne czarne dziury, paleniska nuklearne w jądrach gigantycznych gwiazd i wulkaniczne szybkowary wewnątrz planet w przestworzach czasu i przestrzeni - wszechświat jest nieustająco przekształcany przez kipiące kotły energii. Ta seria dokumentalna podąża śladami energii do centrów mocy wszechświata. Każdy odcinek wizualizuje te sfery za pomocą najnowocześniejszych animacji opartych zarówno na danych naukowych, jak i najnowszych symulacjach superkomputerowych. Zanurz się w sercu supermasywnej czarnej dziury, leć w toksyczne krajobrazy obcych planet i jedź po wzburzonej powierzchni gwiazdy, która wkrótce ma wybuchnąć! Znajdź się w sercu potwornego huraganu, zobacz gigantyczne erupcje wulkanów na lodowatym księżycu Neptuna, Trytonie, eksploruj wulkaniczne satelity Jowisza. Seria "Zagadki wszechświata" to pełne przygód spojrzenie na kosmos, to filmy, które poinformują, zadziwią i zainspirują każdy żądny wiedzy umysł bez względu na wiek. 14:45 PORZĄDEK I NIEPORZĄDEK - /1/ (ORDER AND DISORDER) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2012 Profesor fizyki Jim Al - Khalili ujawnia, jak ludzkość odkryła zasady rządzące wszechświatem i opanowała dwie najważniejsze koncepcje współczesności: energię i informację. Energia jest nam wszystkim niezbędna, ale czym właściwie jest energia? Próbując odpowiedzieć na to pytanie, Jim bada dziwny zestaw praw, które łączą ze sobą wszystko, od silników, przez ludzi, po gwiazdy. Okazuje się, że energia, tak kluczowa dla codziennego istnienia, pomaga nam zrozumieć cały wszechświat. 15:50 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 225 MUZEUM JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO W SULEJÓWKU Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Sulejówek to miejsce szczególnie cenione przez wybitne postaci polskiej drogi do niepodległości i XX-lecia międzywojennego. W 1923 roku zamieszkał tu Józef Piłsudski z żoną i córkami. Dworek Milusin ufundowali wodzowi żołnierze. Dziś jest jedną z najważniejszych materialnych pamiątek po marszałku i jednocześnie jednym z ważniejszych obiektów, które wchodzą w skład Muzeum Józefa Piłsudskiego. W dworku zachował się układ przestrzenny oraz m.in. stolarka okienna i drzwiowa. Po latach do wnętrz powróciły oryginalne meble i przedmioty będące wyposażeniem domu. Muzeum upamiętniające Józefa Piłsudskiego zostało powołane 11 listopada 2008 roku, w 90. rocznicę odzyskania niepodległości, a w roku 2020 otwarto nowoczesny kompleks z nową przestrzenią wystawową. 16:25 ASTRONARIUM - 102 - ASTRONAWIGACJA Magazyn, 23 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Niebo to drogowskaz dla marynarzy. Od wieków to właśnie na podstawie ciał niebieskich określano pozycję statków na morzach i oceanach. Ta niezwykła sztuka nosi miano astronawigacji. W tym programie pokażemy, na czym polega. I w jaki sposób prawa rządzące ruchem ciał niebieskich wyznaczają ruch statków na morzu. 17:00 OPERACJA ZDROWIE - MAGAZYN MEDYCZNY - /12/TĘTNIAKI AORTY BRZUSZNEJ Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny, który prezentuje innowacyjne metody diagnostyczne i terapie dostępne w Polsce. Każdy odcinek - to inne schorzenie. Lekarze wskazują objawy, na które warto zwrócić uwagę i mówią, w jaki sposób diagnozuje się chorobę. Pacjenci opowiadają o swoich doświadczeniach związanych z leczeniem i co musieli zmienić w życiu, żeby uniknąć nawrotu choroby. W każdym odcinku wybitni lekarze, eksperci farmakologii, stowarzyszenia pacjentów, naukowcy prezentują dostępne w naszym kraju metody leczenia oraz diagnostyki. Autorzy prezentują również nowoczesne technologie medyczne ratujące życie a będące światowymi odkryciami naukowymi. W najbliższym odcinku - tętniaki aorty brzusznej, nazywane tykającą bombą. Rosną w tętnicy brzusznej bezobjawowo, ale kiedy przekroczą krytyczną wielkość mogą pęknąć, a to oznacza krwotok, który często kończy się śmiercią chorego. W Operacji Zdrowie opowiemy o diagnostyce oraz o nowoczesnych metodach leczenia tętniaków aorty brzusznej. 17:30 WYNALAZKI, KTÓRE ZMIENIŁY ŚWIAT - RAKIETA. ODC. 5/6 (REVOLUTIONS: THE IDEAS THAT CHANGED THE WORLD) 52 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Chris Riley Samochód. Samolot. Smartfon. Rakieta. Robot. Teleskop. Uznajemy te urządzenia za coś oczywistego, ale każde z nich jest szczytem ludzkich osiągnięć, a jego historia sięga daleko w przeszłość. Powstawały latami, często w wyniku zaskakujących przypadków albo dzięki wielkim, przełomowym odkryciom, a nawet cudom. Kosztowały lata walki i poświęcenia zdeterminowanych jednostek. Każdy z nich zrodził się, aby zaspokoić podstawowe ludzkie potrzeby i zrealizować odwieczne marzenia człowieka: potrzebę komunikacji, pragnienie odnalezienia naszego miejsca we wszechświecie czy potrzeby odkrywania i podróżowania. Ta seria to podróż przez historię człowieka, opowiedziana z perspektywy tych sześciu technologicznych cudów. Ujawnia, jak nauka, wynalazczość, często przypadek rozwijały się i uzupełniały, w wyniku czego zmieniły świat na zawsze, ale i ukształtowały współczesnego człowieka. Bohaterem odcinka jest rakieta. 18:30 PODWODNY RAJ BORNEO - PODWODNA JASKINIA Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 19:00 JAK TO DZIAŁA - ODC. 56 NOWOCZESNE METODY KONSERWACJI DZIEŁ SZTUKI Magazyn, 25 min, Polska, 2013 W dzisiejszym odcinku zobaczymy kilka niezwykłych technologii, które pokazują, że warsztat konserwatora dzieł sztuki może być równie fascynujący, jak warsztat projektanta statków kosmicznych. Każde, nawet najbardziej zadbane dzieło sztuki, niszczeje. Najszybciej ulegają zniszczeniu te elementy, które znajdują się na zewnątrz albo są wystawione na kontakt z publicznością. Od czasu do czasu trzeba je wyczyścić z brudu. Problem w tym, że większość metod czyszczenia również powoduje zniszczenie dzieł sztuki. Fizyczne usuwanie warstwy brudu czy środki chemiczne mogą zrobić więcej złego niż dobrego. I tu z pomocą przychodzą najnowsze technologie, np. czyszczenie dzieł sztuki za pomocą lasera. 19:25 CZY WIESZ, ŻE? - /34/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:50 POLACY ŚWIATU - ANTONI DURSKI Magazyn, 4 min, Polska, 2022 Cykl etiud filmowych przybliżających widzom sylwetki wybitnych polskich naukowców żyjących w różnych zakątkach świata, którzy swoją pracą i odkryciami dali podstawy do rozwoju nauki. W krótkich filmach poznamy niezwykłe historie wybitnych Polaków, którzy pomimo odległości, jaka ich dzieliła od Ojczyzny, sercem oddani byli Polsce, ale swoim umysłem i talentem służyli innym narodom. Odcinek poświęcony Antoniemu Durskiemu (1854 - 1908), Naczelnikowi Związku Sokolego i Lwowskiego Sokoła - Macierzy. Pionier gimnastyki, twórca polskiej terminologii gimnastycznej już za życia zyskał sobie wielki autorytet, stając się postacią znaczącą nie tyko we Lwowie, ale i na terenie całej Galicji. 20:00 ZAGADKI WSZECHŚWIATA - KOSMICZNA OAZA (SECRETS OF THE UNIVERSE) Serial, 24 min, USA, 2012 Ogromne czarne dziury, paleniska nuklearne w jądrach gigantycznych gwiazd i wulkaniczne szybkowary wewnątrz planet w przestworzach czasu i przestrzeni - wszechświat jest nieustająco przekształcany przez kipiące kotły energii. Ta seria dokumentalna podąża śladami energii do centrów mocy wszechświata. Każdy odcinek wizualizuje te sfery za pomocą najnowocześniejszych animacji opartych zarówno na danych naukowych, jak i najnowszych symulacjach superkomputerowych. Zanurz się w sercu supermasywnej czarnej dziury, leć w toksyczne krajobrazy obcych planet i jedź po wzburzonej powierzchni gwiazdy, która wkrótce ma wybuchnąć! Znajdź się w sercu potwornego huraganu, zobacz gigantyczne erupcje wulkanów na lodowatym księżycu Neptuna, Trytonie, eksploruj wulkaniczne satelity Jowisza. Seria "Zagadki wszechświata" to pełne przygód spojrzenie na kosmos, to filmy, które poinformują, zadziwią i zainspirują każdy żądny wiedzy umysł bez względu na wiek. 20:30 ZAGADKI WSZECHŚWIATA - NIEZNANE ŚWIATY (SECRETS OF THE UNIVERSE) Serial, 24 min, USA, 2012 Ogromne czarne dziury, paleniska nuklearne w jądrach gigantycznych gwiazd i wulkaniczne szybkowary wewnątrz planet w przestworzach czasu i przestrzeni - wszechświat jest nieustająco przekształcany przez kipiące kotły energii. Ta seria dokumentalna podąża śladami energii do centrów mocy wszechświata. Każdy odcinek wizualizuje te sfery za pomocą najnowocześniejszych animacji opartych zarówno na danych naukowych, jak i najnowszych symulacjach superkomputerowych. Zanurz się w sercu supermasywnej czarnej dziury, leć w toksyczne krajobrazy obcych planet i jedź po wzburzonej powierzchni gwiazdy, która wkrótce ma wybuchnąć! Znajdź się w sercu potwornego huraganu, zobacz gigantyczne erupcje wulkanów na lodowatym księżycu Neptuna, Trytonie, eksploruj wulkaniczne satelity Jowisza. Seria "Zagadki wszechświata" to pełne przygód spojrzenie na kosmos, to filmy, które poinformują, zadziwią i zainspirują każdy żądny wiedzy umysł bez względu na wiek. 21:00 . - GRAWITACJA I JA. SIŁA, KTÓRA KSZTAŁTUJE NASZE ŻYCIE. /2/ (THE AMAZING WORLD OF GRAVITY (GRAVITY AND ME. FORCE THAT SHAPES OUR LIVES)) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2017 Wyjątkowa miniseria dokumentalna poświęcona grawitacji ukazuje nieoczekiwane spostrzeżenia historyczne, najnowsze osiągnięcia naukowe i ekscytujące, nowe eksperymenty. Z genialnym profesorem Jimem Al - Khalili, jako gospodarzem, odwiedzamy laboratorium LIGO w USA, gdzie odkryto fale grawitacyjne i odkrywamy najnowsze teorie na temat naszego kosmosu, które pochodzą z badania najintensywniejszych źródeł grawitacji, jakie można sobie wyobrazić - czarnych dziur. Profesor wykorzystuje w filmie teorię szczególnej i ogólnej teorii względności Alberta Einsteina, aby ustalić, w jaki sposób grawitacja i prędkość, z jaką się poruszamy, wpływa na tempo starzenia się organizmu. 22:00 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 225 MUZEUM JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO W SULEJÓWKU Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Ewa Grodzka Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Sulejówek to miejsce szczególnie cenione przez wybitne postaci polskiej drogi do niepodległości i XX-lecia międzywojennego. W 1923 roku zamieszkał tu Józef Piłsudski z żoną i córkami. Dworek Milusin ufundowali wodzowi żołnierze. Dziś jest jedną z najważniejszych materialnych pamiątek po marszałku i jednocześnie jednym z ważniejszych obiektów, które wchodzą w skład Muzeum Józefa Piłsudskiego. W dworku zachował się układ przestrzenny oraz m.in. stolarka okienna i drzwiowa. Po latach do wnętrz powróciły oryginalne meble i przedmioty będące wyposażeniem domu. Muzeum upamiętniające Józefa Piłsudskiego zostało powołane 11 listopada 2008 roku, w 90. rocznicę odzyskania niepodległości, a w roku 2020 otwarto nowoczesny kompleks z nową przestrzenią wystawową. 22:35 WYNALAZKI, KTÓRE ZMIENIŁY ŚWIAT - RAKIETA. ODC. 5/6 (REVOLUTIONS: THE IDEAS THAT CHANGED THE WORLD) 52 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Chris Riley Samochód. Samolot. Smartfon. Rakieta. Robot. Teleskop. Uznajemy te urządzenia za coś oczywistego, ale każde z nich jest szczytem ludzkich osiągnięć, a jego historia sięga daleko w przeszłość. Powstawały latami, często w wyniku zaskakujących przypadków albo dzięki wielkim, przełomowym odkryciom, a nawet cudom. Kosztowały lata walki i poświęcenia zdeterminowanych jednostek. Każdy z nich zrodził się, aby zaspokoić podstawowe ludzkie potrzeby i zrealizować odwieczne marzenia człowieka: potrzebę komunikacji, pragnienie odnalezienia naszego miejsca we wszechświecie czy potrzeby odkrywania i podróżowania. Ta seria to podróż przez historię człowieka, opowiedziana z perspektywy tych sześciu technologicznych cudów. Ujawnia, jak nauka, wynalazczość, często przypadek rozwijały się i uzupełniały, w wyniku czego zmieniły świat na zawsze, ale i ukształtowały współczesnego człowieka. Bohaterem odcinka jest rakieta. 23:40 OPERACJA ZDROWIE - MAGAZYN MEDYCZNY - /12/TĘTNIAKI AORTY BRZUSZNEJ Magazyn medyczny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Piotr Poraj - Poleski Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny, który prezentuje innowacyjne metody diagnostyczne i terapie dostępne w Polsce. Każdy odcinek - to inne schorzenie. Lekarze wskazują objawy, na które warto zwrócić uwagę i mówią, w jaki sposób diagnozuje się chorobę. Pacjenci opowiadają o swoich doświadczeniach związanych z leczeniem i co musieli zmienić w życiu, żeby uniknąć nawrotu choroby. W każdym odcinku wybitni lekarze, eksperci farmakologii, stowarzyszenia pacjentów, naukowcy prezentują dostępne w naszym kraju metody leczenia oraz diagnostyki. Autorzy prezentują również nowoczesne technologie medyczne ratujące życie a będące światowymi odkryciami naukowymi. W najbliższym odcinku - tętniaki aorty brzusznej, nazywane tykającą bombą. Rosną w tętnicy brzusznej bezobjawowo, ale kiedy przekroczą krytyczną wielkość mogą pęknąć, a to oznacza krwotok, który często kończy się śmiercią chorego. W Operacji Zdrowie opowiemy o diagnostyce oraz o nowoczesnych metodach leczenia tętniaków aorty brzusznej. 00:20 PODWODNY RAJ BORNEO - PODWODNA JASKINIA Film dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 00:55 CHIRURDZY - KARDIOCHIRURGIA Serial dokumentalny, 46 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Poraj-Poleski Scenariusz: Piotr Poraj-Poleski Zdjęcia: Filip Pakuła Lektor: Paweł Bukrewicz W pierwszym odcinku serialu dokumentalnego "Chirurdzy" poznajemy niezwykłą historię prof. dr. hab. n. med. Piotra Suwalskiego - wybitnego kardiochirurga i kierownika Kliniki Kardiochirurgii i Transplantologii PIM MSWiA - oraz jego najbliższych współpracowników. W odcinku przyglądamy się codziennej pracy lekarzy, obserwujemy ich poświęcenie i pasję w walce o zdrowie i życie pacjentów, a także poznajemy prywatne zainteresowania dr. Suwalskiego, które pozwalają mu na złapanie równowagi i chwili wytchnienia pomiędzy kolejnymi zabiegami. 01:55 CZY WIESZ, ŻE? - /35/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie.