TVP Nauka Piątek, 23.08.2024 06:10 JAK TO DZIAŁA - ODC. 58 NOWOCZESNE MATERIAŁY Magazyn, 25 min, Polska, 2013 Nowoczesne materiały to nie tylko poszycia samolotów i zderzaki samochodów. Wynalezienie materiałów półprzewodnikowych i opracowanie technologii ich produkcji umożliwiło eksplozję na rynku elektroniki w XX wieku. Dzięki półprzewodnikom komputery mieszczą się dziś w kieszeni, a nie zajmują kilku pięter. Kolejny przełom w elektronice zapowiada gwiazdor nanotechnologii - grafen. Co ciekawe, Polska znajduje się w absolutnej czołówce, jeżeli chodzi o badania nad grafenem. Ponadto w tym odcinku ciekawe rozmowy o nowych materiałach w specjalistycznych ubraniach. 06:40 ASTRONARIUM - 101 - MISJA GAIA Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Misja, której zadaniem jest zbadanie miliardów gwiazd w naszej galaktyce. Kosmiczne obserwatorium mające stworzyć najdokładniejszą mapę Drogi Mlecznej. Właśnie taki cel ma Gaia - niezwykłe obserwatorium Europejskiej Agencji Kosmicznej. W tym programie pokażemy, jak działa i w jaki sposób może zrewolucjonizować naszą wiedzę o galaktyce. 07:15 CZY WIESZ, ŻE? - /36/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:45 PODWODNY RAJ BORNEO - KRÓLESTWO Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 08:20 . - GRAWITACJA I JA. SIŁA, KTÓRA KSZTAŁTUJE NASZE ŻYCIE. /2/ (THE AMAZING WORLD OF GRAVITY (GRAVITY AND ME. FORCE THAT SHAPES OUR LIVES)) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2017 Wyjątkowa miniseria dokumentalna poświęcona grawitacji ukazuje nieoczekiwane spostrzeżenia historyczne, najnowsze osiągnięcia naukowe i ekscytujące, nowe eksperymenty. Z genialnym profesorem Jimem Al - Khalili, jako gospodarzem, odwiedzamy laboratorium LIGO w USA, gdzie odkryto fale grawitacyjne i odkrywamy najnowsze teorie na temat naszego kosmosu, które pochodzą z badania najintensywniejszych źródeł grawitacji, jakie można sobie wyobrazić - czarnych dziur. Profesor wykorzystuje w filmie teorię szczególnej i ogólnej teorii względności Alberta Einsteina, aby ustalić, w jaki sposób grawitacja i prędkość, z jaką się poruszamy, wpływa na tempo starzenia się organizmu. 09:25 MIASTO Z PIASKÓW I SERC. STALOWA WOLA. Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tadeusz Arciuch Scenariusz: Tadeusz Arciuch Film opowiada o wielkim projekcie o nazwie Stalowa Wola i ludziach, którzy go realizowali. Stalowa Wola to największa inwestycja w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego, a powstała w imponującym tempie w latach 1937 - 1938. Dwa lata i trzy miesiące wystarczyły, aby od wbicia łopaty pod fundamenty przestrzelać pierwszą armatę, wyprodukowaną w nowo powstałych zakładach. Miejsce pod te inwestycje zostało starannie wybrane, choć było absolutnie dziewicze, pozbawione jakiejkolwiek infrastruktury oprócz linii kolejowej. Miasto i hutę wybudowano w błyskawicznym tempie dzięki dobremu planowi, sprawnemu zarządzaniu oraz dzięki poświęceniu budowniczych - pionierów. Stalowa Wola powstawała w atmosferze wielkiego entuzjazmu ludzi, którzy zjechali tu prawie ze wszystkich stron Polski. A powstały tu od zera nie tylko zakłady przemysłowe, ale i nowoczesne miasto wraz z elektrownią i całą niezbędną infrastrukturą. Wokół Stalowej Woli narastała legenda, powstawały o niej reportaże, filmy a nawet piosenki, ale niestety wspaniały rozwój tego miasta przerwała wojna. Stalowa Wola ma swój klimat, urok dawnych, przedwojennych lat, kiedy wszyscy chcieli zrobić coś dla Ojczyzny, często płacąc najwyższą cenę. 10:25 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 226 OPERA I FILHARMONIA PODLASKA - EUROPEJSKIE CENTRUM SZTUKI Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Ponadczasowa seria podróżnicza, wpisująca się w cykl inicjatyw promujących i popularyzujących Polskę na podstawie jej potencjału historycznego, kulturowego, przyrodniczego i rekreacyjnego. Tomasz Bednarek odwiedza najpiękniejsze i najciekawsze miejsca w wielu zakątkach kraju, wędrując nie tylko szlakiem tłumnie odwiedzanym przez turystów, ale docierając również do miejsc, o których wiedzą nieliczni. Bohater kolejnego odcinka to Opera i Filharmonia Podlaska - Europejskie Centrum Sztuki. To największa instytucja artystyczna północno-wschodniej Polski i zarazem najnowocześniejsze centrum kulturalne tej części Europy. Europejskie Centrum Sztuki imienia Stanisława Moniuszki powstało na podstawie projektów pracowni architektonicznej Marka Budzyńskiego. Szklane powierzchnie łączone z betonem oraz minimalizm z elementami drewna mogą przypominać dwa inne projekty jego autorstwa: Bibliotekę Uniwersytecką oraz Gmach Sądu Najwyższego w Warszawie. Ważnym elementem gmachu jest natura. Dookoła budynku oraz na tarasach widokowych rozciągają się ogrody, oczka wodne i charakterystyczna dla Podlasia roślinność. To wszystko sprawia, ze budynek idealnie wtapia się w otoczenie. Opera i Filharmonia Podlaska zachwyca swoją nowoczesnością, wspaniałą atmosferą oraz repertuarem, w którym można znaleźć zarówno klasykę, jak i rozrywkę. Nic więc dziwnego, że ściągają tu ludzie z całej Polski. 10:55 NA WSZELKI WYPADEK! - ZAWAŁ SERCA 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Wykonawcy: Kamil Kasiak, Ewa Kliszewska, Michał Niewiadomski Nikt z nas nie liczy się z tym, że niespodziewanie może spotkać go jakiś nagły wypadek czy uraz. Nikt też nie nosi cały czas przy sobie, tak na wszelki wypadek, apteczki pierwszej pomocy, leków czy środków opatrunkowych. Warto jednak wiedzieć, jak zachować się w różnych nagłych okolicznościach i jak można pomóc sobie lub innym w nieoczekiwanych sytuacjach, zwłaszcza takich, kiedy potrzebna jest natychmiastowa pomoc, a nie możemy wezwać karetki i liczyć na szybką i fachową pomoc medyczną. Zawał serca jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia. W jego przebiegu dochodzi do niedokrwienia mięśnia sercowego, a tym samym jego martwicy i zaburzenia funkcjonowania tego organu. Osoba, która doznaje zawału, wymaga natychmiastowej pomocy. Zobacz, jak rozpoznać zawał serca i jak udzielić pierwszej pomocy. 11:25 ASTRONARIUM - 101 - MISJA GAIA Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Misja, której zadaniem jest zbadanie miliardów gwiazd w naszej galaktyce. Kosmiczne obserwatorium mające stworzyć najdokładniejszą mapę Drogi Mlecznej. Właśnie taki cel ma Gaia - niezwykłe obserwatorium Europejskiej Agencji Kosmicznej. W tym programie pokażemy, jak działa i w jaki sposób może zrewolucjonizować naszą wiedzę o galaktyce. 11:55 JAK TO DZIAŁA - ODC. 58 NOWOCZESNE MATERIAŁY Magazyn, 25 min, Polska, 2013 Nowoczesne materiały to nie tylko poszycia samolotów i zderzaki samochodów. Wynalezienie materiałów półprzewodnikowych i opracowanie technologii ich produkcji umożliwiło eksplozję na rynku elektroniki w XX wieku. Dzięki półprzewodnikom komputery mieszczą się dziś w kieszeni, a nie zajmują kilku pięter. Kolejny przełom w elektronice zapowiada gwiazdor nanotechnologii - grafen. Co ciekawe, Polska znajduje się w absolutnej czołówce, jeżeli chodzi o badania nad grafenem. Ponadto w tym odcinku ciekawe rozmowy o nowych materiałach w specjalistycznych ubraniach. 12:35 CZY WIESZ, ŻE? - /37/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 13:05 PODWODNY RAJ BORNEO - KRÓLESTWO Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 13:35 EINSTEIN I HAWKING: GENIUSZE NASZEGO WSZECHŚWIATA /1/ (EINSTEIN AND HAWKING: MASTERS OF OUR UNIVERSE) 50 min, Wielka Brytania, 2019 Albert Einstein i Stephen Hawking. Dwa największe umysły XX wieku. Einstein stworzył teorię względności, narzędzie do badania i przewidywania sposobu działania wszechświata od samego powstania do ostatecznego końca. A Hawking chciał użyć tego narzędzia do odkrycia lepszego zrozumienia wszechświata na poziomie kwantowym. Jego dążenie: stworzyć teorię wszystkiego. Wykorzystując wywiady i nagrania Einsteina i Hawkinga, ten dokument przywraca obu naukowców do życia, wywołując nowe dyskusje, spory i wgląd w ich życie. Dwóch tytanów nauki. Dwie oszałamiające teorie. Ale kto był prawdziwym panem wszechświata? 14:30 POLACY W KOSMOSIE - DOM NA ORBICIE Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2023 To nasz dom poza Ziemią - tak przyjęło się mówić o Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Od ponad ćwierć wieku jest ona celem podróży astronautów i miejscem prowadzenia niezliczonych eksperymentów naukowych. W tym odcinku przybliżymy historie Polaków zaangażowanych w stworzenie ISS jak i astronautów o polskich korzeniach, którzy mieli okazję pracować na pokładzie stacji. 15:00 . - GRAWITACJA I JA. SIŁA, KTÓRA KSZTAŁTUJE NASZE ŻYCIE. /2/ (THE AMAZING WORLD OF GRAVITY (GRAVITY AND ME. FORCE THAT SHAPES OUR LIVES)) Serial dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2017 Wyjątkowa miniseria dokumentalna poświęcona grawitacji ukazuje nieoczekiwane spostrzeżenia historyczne, najnowsze osiągnięcia naukowe i ekscytujące, nowe eksperymenty. Z genialnym profesorem Jimem Al - Khalili, jako gospodarzem, odwiedzamy laboratorium LIGO w USA, gdzie odkryto fale grawitacyjne i odkrywamy najnowsze teorie na temat naszego kosmosu, które pochodzą z badania najintensywniejszych źródeł grawitacji, jakie można sobie wyobrazić - czarnych dziur. Profesor wykorzystuje w filmie teorię szczególnej i ogólnej teorii względności Alberta Einsteina, aby ustalić, w jaki sposób grawitacja i prędkość, z jaką się poruszamy, wpływa na tempo starzenia się organizmu. 15:55 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 226 OPERA I FILHARMONIA PODLASKA - EUROPEJSKIE CENTRUM SZTUKI Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Ponadczasowa seria podróżnicza, wpisująca się w cykl inicjatyw promujących i popularyzujących Polskę na podstawie jej potencjału historycznego, kulturowego, przyrodniczego i rekreacyjnego. Tomasz Bednarek odwiedza najpiękniejsze i najciekawsze miejsca w wielu zakątkach kraju, wędrując nie tylko szlakiem tłumnie odwiedzanym przez turystów, ale docierając również do miejsc, o których wiedzą nieliczni. Bohater kolejnego odcinka to Opera i Filharmonia Podlaska - Europejskie Centrum Sztuki. To największa instytucja artystyczna północno-wschodniej Polski i zarazem najnowocześniejsze centrum kulturalne tej części Europy. Europejskie Centrum Sztuki imienia Stanisława Moniuszki powstało na podstawie projektów pracowni architektonicznej Marka Budzyńskiego. Szklane powierzchnie łączone z betonem oraz minimalizm z elementami drewna mogą przypominać dwa inne projekty jego autorstwa: Bibliotekę Uniwersytecką oraz Gmach Sądu Najwyższego w Warszawie. Ważnym elementem gmachu jest natura. Dookoła budynku oraz na tarasach widokowych rozciągają się ogrody, oczka wodne i charakterystyczna dla Podlasia roślinność. To wszystko sprawia, ze budynek idealnie wtapia się w otoczenie. Opera i Filharmonia Podlaska zachwyca swoją nowoczesnością, wspaniałą atmosferą oraz repertuarem, w którym można znaleźć zarówno klasykę, jak i rozrywkę. Nic więc dziwnego, że ściągają tu ludzie z całej Polski. 16:30 ASTRONARIUM - 101 - MISJA GAIA Magazyn, 22 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Misja, której zadaniem jest zbadanie miliardów gwiazd w naszej galaktyce. Kosmiczne obserwatorium mające stworzyć najdokładniejszą mapę Drogi Mlecznej. Właśnie taki cel ma Gaia - niezwykłe obserwatorium Europejskiej Agencji Kosmicznej. W tym programie pokażemy, jak działa i w jaki sposób może zrewolucjonizować naszą wiedzę o galaktyce. 17:00 NA WSZELKI WYPADEK! - ZAWAŁ SERCA 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Wykonawcy: Kamil Kasiak, Ewa Kliszewska, Michał Niewiadomski Nikt z nas nie liczy się z tym, że niespodziewanie może spotkać go jakiś nagły wypadek czy uraz. Nikt też nie nosi cały czas przy sobie, tak na wszelki wypadek, apteczki pierwszej pomocy, leków czy środków opatrunkowych. Warto jednak wiedzieć, jak zachować się w różnych nagłych okolicznościach i jak można pomóc sobie lub innym w nieoczekiwanych sytuacjach, zwłaszcza takich, kiedy potrzebna jest natychmiastowa pomoc, a nie możemy wezwać karetki i liczyć na szybką i fachową pomoc medyczną. Zawał serca jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia. W jego przebiegu dochodzi do niedokrwienia mięśnia sercowego, a tym samym jego martwicy i zaburzenia funkcjonowania tego organu. Osoba, która doznaje zawału, wymaga natychmiastowej pomocy. Zobacz, jak rozpoznać zawał serca i jak udzielić pierwszej pomocy. 17:30 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - / 15/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 7) Serial dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne, dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym odkryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 18:20 GALERIA NOBLISTÓW - ODC. 1 - DREW WEISSMAN. GALERIA NOBLISTÓW 2023 11 min, Polska, 2023 Rozmowa z laureatem Nagrody Nobla. 18:35 PODWODNY RAJ BORNEO - KRÓLESTWO Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 19:05 JAK TO DZIAŁA - ODC. 58 NOWOCZESNE MATERIAŁY Magazyn, 25 min, Polska, 2013 Nowoczesne materiały to nie tylko poszycia samolotów i zderzaki samochodów. Wynalezienie materiałów półprzewodnikowych i opracowanie technologii ich produkcji umożliwiło eksplozję na rynku elektroniki w XX wieku. Dzięki półprzewodnikom komputery mieszczą się dziś w kieszeni, a nie zajmują kilku pięter. Kolejny przełom w elektronice zapowiada gwiazdor nanotechnologii - grafen. Co ciekawe, Polska znajduje się w absolutnej czołówce, jeżeli chodzi o badania nad grafenem. Ponadto w tym odcinku ciekawe rozmowy o nowych materiałach w specjalistycznych ubraniach. 19:30 CZY WIESZ, ŻE? - /38/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 21 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 20:00 EINSTEIN I HAWKING: GENIUSZE NASZEGO WSZECHŚWIATA /1/ (EINSTEIN AND HAWKING: MASTERS OF OUR UNIVERSE) 50 min, Wielka Brytania, 2019 Albert Einstein i Stephen Hawking. Dwa największe umysły XX wieku. Einstein stworzył teorię względności, narzędzie do badania i przewidywania sposobu działania wszechświata od samego powstania do ostatecznego końca. A Hawking chciał użyć tego narzędzia do odkrycia lepszego zrozumienia wszechświata na poziomie kwantowym. Jego dążenie: stworzyć teorię wszystkiego. Wykorzystując wywiady i nagrania Einsteina i Hawkinga, ten dokument przywraca obu naukowców do życia, wywołując nowe dyskusje, spory i wgląd w ich życie. Dwóch tytanów nauki. Dwie oszałamiające teorie. Ale kto był prawdziwym panem wszechświata? 21:05 SEKRETY FIZYKI KWANTOWEJ - /1/ (THE SECRETS OF QUANTUM PHYSICS) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2014 Profesor Jim Al - Khalili śledzi historię prawdopodobnie najważniejszej, a jednocześnie wprawiającej w zakłopotanie teorii naukowej: fizyki kwantowej. Historia fizyki kwantowej zaczyna się na początku XX wieku, kiedy naukowcy starają się lepiej zrozumieć, jak działają żarówki. To proste pytanie wkrótce zaprowadziło naukowców w głąb ukrytych mechanizmów działania materii, w subatomowe elementy budulcowe otaczającego nas świata. Odkryli tu zjawiska niepodobne do żadnych wcześniej napotkanych - sferę, w której rzeczy mogą być w wielu miejscach naraz, gdzie rzeczywistość wydaje się istnieć naprawdę tylko wtedy, gdy ją obserwujemy. Profesor Al - Khalili stawia pytanie: czy rzeczywistość naprawdę istnieje, czy też przywołujemy ją do istnienia poprzez akt obserwacji? Przyjrzymy się także, w jaki sposób rośliny i drzewa wychwytują światło słoneczne podczas procesu fotosyntezy, przestrzegając najsłynniejszego prawa fizyki kwantowej - zasady nieoznaczoności. Czy mechanika kwantowa może wyjaśnić największą tajemnicę biologii - ewolucję? 22:15 ZAKOCHAJ SIĘ W POLSCE - ODC. 226 OPERA I FILHARMONIA PODLASKA - EUROPEJSKIE CENTRUM SZTUKI Magazyn, 22 min, Polska, 2021 Reżyseria: Adam Molak Scenariusz: Weronika Mliczewska Zdjęcia: Jacek Banach, Jarosław Wątor Ponadczasowa seria podróżnicza, wpisująca się w cykl inicjatyw promujących i popularyzujących Polskę na podstawie jej potencjału historycznego, kulturowego, przyrodniczego i rekreacyjnego. Tomasz Bednarek odwiedza najpiękniejsze i najciekawsze miejsca w wielu zakątkach kraju, wędrując nie tylko szlakiem tłumnie odwiedzanym przez turystów, ale docierając również do miejsc, o których wiedzą nieliczni. Bohater kolejnego odcinka to Opera i Filharmonia Podlaska - Europejskie Centrum Sztuki. To największa instytucja artystyczna północno-wschodniej Polski i zarazem najnowocześniejsze centrum kulturalne tej części Europy. Europejskie Centrum Sztuki imienia Stanisława Moniuszki powstało na podstawie projektów pracowni architektonicznej Marka Budzyńskiego. Szklane powierzchnie łączone z betonem oraz minimalizm z elementami drewna mogą przypominać dwa inne projekty jego autorstwa: Bibliotekę Uniwersytecką oraz Gmach Sądu Najwyższego w Warszawie. Ważnym elementem gmachu jest natura. Dookoła budynku oraz na tarasach widokowych rozciągają się ogrody, oczka wodne i charakterystyczna dla Podlasia roślinność. To wszystko sprawia, ze budynek idealnie wtapia się w otoczenie. Opera i Filharmonia Podlaska zachwyca swoją nowoczesnością, wspaniałą atmosferą oraz repertuarem, w którym można znaleźć zarówno klasykę, jak i rozrywkę. Nic więc dziwnego, że ściągają tu ludzie z całej Polski. 22:50 NASZ DZIWACZNY ŚWIAT - / 15/ (WEIRD WONDERS OF THE WORLD, S. 02 EP. 7) Serial dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2016 Natura nie przestaje nas zaskakiwać - co rusz odkrywamy kolejne, dziwne zjawiska przyrodnicze czy niezwykłe zachowania zwierząt. Jaki jest wpływ słońca na muzykę klasyczną? Co łączy kozy i pająki? Czy z pajęczego jedwabiu da się zbudować kuloodporną skórę? Skąd małpy znają zasady reanimacji? To tylko kilka z wielu pytań, na które odpowiedź znajdziemy w kolejnych odcinkach cyklu "Nasz dziwaczny świat". Dzięki fascynującym eksperymentom, ciekawym i przystępnym wyjaśnieniom naukowców, niesamowitym opowieściom świadków i wyjątkowym materiałom filmowym odkryjemy tajemnice niezwykłych zjawisk, dziwnych zachowań, anomalii pogodowych czy medycznych cudów. 23:50 NA WSZELKI WYPADEK! - ZAWAŁ SERCA 22 min, Polska, 2023 Reżyseria: Alicja Chmielewska Scenariusz: Piotr Poraj - Poleski Wykonawcy: Kamil Kasiak, Ewa Kliszewska, Michał Niewiadomski Nikt z nas nie liczy się z tym, że niespodziewanie może spotkać go jakiś nagły wypadek czy uraz. Nikt też nie nosi cały czas przy sobie, tak na wszelki wypadek, apteczki pierwszej pomocy, leków czy środków opatrunkowych. Warto jednak wiedzieć, jak zachować się w różnych nagłych okolicznościach i jak można pomóc sobie lub innym w nieoczekiwanych sytuacjach, zwłaszcza takich, kiedy potrzebna jest natychmiastowa pomoc, a nie możemy wezwać karetki i liczyć na szybką i fachową pomoc medyczną. Zawał serca jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia. W jego przebiegu dochodzi do niedokrwienia mięśnia sercowego, a tym samym jego martwicy i zaburzenia funkcjonowania tego organu. Osoba, która doznaje zawału, wymaga natychmiastowej pomocy. Zobacz, jak rozpoznać zawał serca i jak udzielić pierwszej pomocy. 00:20 PODWODNY RAJ BORNEO - KRÓLESTWO Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2014 Reżyseria: Andrzej Misiuk Scenariusz: Andrzej Misiuk Muzyka: Piotr Czubin Wokół pięciu rajskich wysepek otaczających Borneo, które odwiedzimy, rozsiane są bogate w życie rafy koralowe. Prawdziwą perłą wśród nich jest Sipadan, mekka płetwonurków. Czy jednak można wejść do raju, nie zetknąwszy się wcześniej ze śmiercią? W jaki sposób żywioł oceanu zawłaszcza i wykorzystuje spoczywający na dnie wrak Syreny? Wody Indo-Pacyfiku są pełne fascynujących i groźnych stworzeń. Dokąd prowadzi Aleja Żarłacza? Czy uda nam się odkryć tajemnicę i spenetrować niebezpieczną Jaskinię Żółwia, gdzie śmierć od stuleci zbiera żniwo? Eksplorując wody wokół północno-wschodniego Borneo, nie tylko staniemy oko w oko z rekinami, żółwiami, barrakudami czy płaszczkami, ale także spotkamy Morskich Cyganów. Kim są? Jak żyją? Nie tylko woda kryje w sobie tajemnice. Tropikalny las deszczowy Borneo także pełen jest zagadek. Jak daleko uda się zapuścić w jego głąb, płynąc dziką rzeką Kinabatangan? Podczas fascynującej borneańskiej wyprawy odwiedzimy rezerwaty ginących gatunków: Sepilog, centrum rehabilitacji orangutanów oraz Labuk Bay, jedyne na świecie sanktuarium nosaczy. W niezwykłą podróż zabierze nas Piotr Matejek, doświadczony płetwonurek z 25-letnim stażem, którego doświadczenie i wiedza przemienią wyprawę w prawdziwą przygodę. "Podwodny raj Borneo" to seria filmów dokumentalnych o świecie Borneo i zetknięciu z nim człowieka, dla którego podwodny świat jest całym życiem. 01:00 MIASTO Z PIASKÓW I SERC. STALOWA WOLA. Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tadeusz Arciuch Scenariusz: Tadeusz Arciuch Film opowiada o wielkim projekcie o nazwie Stalowa Wola i ludziach, którzy go realizowali. Stalowa Wola to największa inwestycja w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego, a powstała w imponującym tempie w latach 1937 - 1938. Dwa lata i trzy miesiące wystarczyły, aby od wbicia łopaty pod fundamenty przestrzelać pierwszą armatę, wyprodukowaną w nowo powstałych zakładach. Miejsce pod te inwestycje zostało starannie wybrane, choć było absolutnie dziewicze, pozbawione jakiejkolwiek infrastruktury oprócz linii kolejowej. Miasto i hutę wybudowano w błyskawicznym tempie dzięki dobremu planowi, sprawnemu zarządzaniu oraz dzięki poświęceniu budowniczych - pionierów. Stalowa Wola powstawała w atmosferze wielkiego entuzjazmu ludzi, którzy zjechali tu prawie ze wszystkich stron Polski. A powstały tu od zera nie tylko zakłady przemysłowe, ale i nowoczesne miasto wraz z elektrownią i całą niezbędną infrastrukturą. Wokół Stalowej Woli narastała legenda, powstawały o niej reportaże, filmy a nawet piosenki, ale niestety wspaniały rozwój tego miasta przerwała wojna. Stalowa Wola ma swój klimat, urok dawnych, przedwojennych lat, kiedy wszyscy chcieli zrobić coś dla Ojczyzny, często płacąc najwyższą cenę. 02:05 CZY WIESZ, ŻE? - /39/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 20 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie.