TVP Dokument Środa, 28.08.2024 05:20 POLSKIE PARKI NARODOWE - PARK NARODOWY BORY TUCHOLSKIE Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz - odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej, zaskakującej strony, przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury. 05:55 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 28 KULISY DAWNYCH PODRÓŻY Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Dziś podróżowanie rowerem, samochodem czy samolotem jest tak powszechne, że nie wymaga większej uwagi. Dwieście czy trzysta lat temu, gdy ktoś wybierał się w liczącą kilkaset kilometrów podróż, musiała z tej wyprawy powstać książka ze wspomnieniami. Tym razem Radosław Kotarski przenosi się właśnie w dawne czasy, aby przekonać się, jak wyglądało przemieszczanie się naszych pradziadów. Zapraszamy w niezwykłą podróż w czasie. 06:35 PSZCZOŁY - NIEWIDZIALNY MECHANIZM (BEES, THE INVISIBLE MECHANISM) Film dokumentalny, 52 min, Hiszpania, 2022 Reżyseria: Ruben Casas Oche Film dokumentalny o pszczołach. Owady zapylające, zwłaszcza pszczoła miodna, są istotną częścią maszynerii przyrody, aż 75% produkcji spożywanych przez nas owoców i warzyw zależy bezpośrednio od pracy zapylaczy. Naszą planetę dzielimy z blisko 9 milionami gatunków, a z nich wszystkich chyba najważniejsze dla funkcjonowania ekosystemów lądowych są owady. Przez miliony lat były podstawowymi częściami wyrafinowanego mechanizmu, który na polach i uprawach rozwija się w niezwykły wszechświat mikro wzajemnych powiązań biologicznych. W ostatnim czasie zmiany klimatu, nowe choroby i szkodniki, wylesianie i nadużywanie pestycydów drastycznie zmniejszają populacje owadów, co najmniej 1/3 jest krytycznie zagrożona. Czy moglibyśmy przetrwać w świecie bez zapylaczy? Mimo wysiłków pszczelarzy, na całym świecie produkcja miodu spada w sposób zastraszający. Ale znaczenie pszczół to coś więcej niż spożywanie ich miodu. To widoma oznaka, że w przyrodzie dzieje się coś złego. Jeśli ten niezwykły mechanizm, który pozwala żyć światu ma działać, musimy pozwolić przetrwać zapylaczom. Możemy tylko żywić nadzieję, że wkrótce zrozumiemy skutki naszego postępowania i zmienimy nasze zgubne oddziaływanie na środowisko. 07:35 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA - SEZON 2 - ODC. 2 DOLINA CALANCA (UNTAMED SWITZERLAND - SEASON 2 EP. 2 THE VAL CALANCA) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2022 Reżyseria: Anja Glucklich Serial dokumentalny (4 odcinki) o przyrodzie Szwajcarii. Jest dzika i piękna, skromna biorąc pod uwagę zajmowany obszar, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią państwa. I nadal istnieją tam pełne nieskalanej przyrody: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. Nieokiełznana Szwajcaria to wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. 08:35 WIELKIE PRZYSPIESZENIE - ODC. 3. REWOLUCJE ENERGETYCZNE (THE GREAT ACCELERATION EPISODE 03 ENERGY REVOLUTION) Cykl dokumentalny, 52 min, Australia, 2020 Reżyseria: Dr Shalin Naik, Nik Wansbrough Scenariusz: Anja Taylor Seria dokumentalna (6 odcinków) opowiadająca o technologicznym i ludzkim postępie cywilizacyjnym. Ostatnie 50 lat ludzkich wysiłków nadało zawrotne tempo postępowi technologicznemu i odkryciom, które nieodwracalnie zmieniły nasz świat. Ta seria przedstawia fascynującą historię jednego z najbardziej dramatycznych rozdziałów w historii ludzkości i analizuje główne postępy w dziedzinie eksploracji kosmosu, informatyki, energii, zasobów, nauki o Ziemi i naszego zrozumienia ewolucji samego życia. Od 1970 r. populacja świata wzrosła ponad dwukrotnie, do prawie 8 miliardów, a wiele krajów rozwijających się goni teraz za zachodnim stylem życia polegającym na nadmiernej konsumpcji. Ponieważ produkcja żywności i zasoby wodne stają się coraz bardziej nadwyrężone, a ilość odpadów wysoka, naukowym wyzwaniem jest znalezienie sposobów, aby uzyskać więcej za mniej. Nowy nacisk na zrównoważony rozwój i wydajność zaowocował sprytnymi rozwiązaniami, które obiecują przekształcenie naszego społeczeństwa w gospodarkę o obiegu zamkniętym, w której ponowne użycie i recykling są kluczowymi elementami przyszłej produktywności. Gdy satelity obrazują każdy zakątek Ziemi z kosmosu, pojawiła się nowa perspektywa naszej planety, w której oceany, ziemia, lód i atmosfera są ze sobą połączone. Dzięki przełomowym technologiom genetycznym naukowcy zrobili ostateczny krok w opanowaniu ewolucji - tworząc nowy syntetyczny gatunek, którego nigdy wcześniej nie widziano na Ziemi. Uzbrojeni w kod DNA i moc obliczeniową możemy wreszcie wysyłać życie z prędkością światła. Dokument zawiera eksperckie komentarze naukowców z najwyższej półki, takich jak genetyk Craig Venter i laureat Nagrody Nobla Barry Barish, którzy dostarczają informacji o niektórych z największych momentów w nauce, takich jak odkrycie ciemnej energii i fal grawitacyjnych, stworzenie nowych gatunków syntetycznych i innowacyjnych rozwiązań, które mogą uratować przyszłość ludzkiej cywilizacji. Odc. 3 - "Rewolucje energetyczne". Pięćdziesiąt lat temu poważny kryzys naftowy zapoczątkował rewolucję energetyczną. Paliwa alternatywne stały się tańsze od ropy. Świat postanowił zrezygnować ze spalania paliw kopalnych. W obliczu nowego zagrożenia zmianami klimatycznymi dążenie do wykorzystania mocy słońca, ziemi i wiatru stało się wyścigiem o przetrwanie. Szybkie tempo postępów technologicznych daje nadzieję, ale to wyścig z czasem. Dysponujemy już technologiami umożliwiającymi porzucenie paliw kopalnych, które wkrótce stanie się koniecznością. Zwycięstwo w tym wyścigu energetycznym przyniesie korzyści dla całego świata - nie tylko dla ludzkości. Życie na Ziemi jest uzależnione od tego, jak szybko zrezygnujemy z paliw kopalnych na rzecz nowych, czystych technologii. Nasza planeta zmienia się na naszych oczach. Stawka jeszcze nigdy nie była tak wysoka. 09:40 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - RIWIERA WŁOSKA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Riwiera Włoska. 10:40 NIE MUSISZ, NIE BUDUJ 20 min, Polska, 1988 Scenariusz: Małgorzata Kałużyńska - Jasak, Miachał Fajbusiewicz Zdjęcia: Stanisław Ścieszko Prowadzący: Małgorzata Kałużyńska - Jasak, Miachał Fajbusiewicz Autorzy reportażu odwiedzając z kamerą wiele urzędów łódzkich, usiłują uzyskać wiedzę na temat możliwości przydziału działki budowlanej i rozpoczęcia budowy własnego domu oraz przydziału materiałów budowlanych. 11:10 POLSKIE DZIEDZICTWO S.I - ODC. 4 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Maciej Kłobucki, Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski Zdjęcia: Damian Szprejda, Jan Sojka, Bartosz Zaręba Prowadzący: Stefan Tompson Lektor: Jarosław Łukomski Magazyn historyczny o polskim dziedzictwie kulturowym na Kresach Wschodnich, prowadzony przez Stefana Tompsona, w którym przybliżona zostaje widzowi historia ziem polskich sprzed 1921 roku. Prezentowane są najciekawsze polskie posiadłości, usytuowane za naszą obecną wschodnią granicą. Ukazane są najciekawsze miejsca, zarówno te oczywiste i znane z przewodników, jak również te, o których już dawno zapomniano. Autorzy przedstawiają ich historię, opowiadają o ciekawostkach i legendach, omawiają polski aspekt dotyczący prezentowanych posiadłości. Przybliżają historię Polaków na danym terenie i zachęcają każdego widza do odwiedzin miejsc polskiego dziedzictwa kulturowego na Kresach Wschodnich. W czwartym odcinku Stefan Tompson odwiedza jedno z najpiękniejszych, europejskich miast. Lwów - miasto pełne symboli. Miasto, które przez wiele lat było jednym z najważniejszych, polskich miast. Opowiadamy o jego genezie - założycielach oraz o jego obrońcach w trudnych czasach. Stefan, spacerując po urokliwych ulicach starego miasta, opowiada o jego najokazalszych budowlach. Odwiedzamy również Cmentarz Łyczakowski, jeden z najstarszych istniejących cmentarzy na terenie dawnej Rzeczypospolitej. 11:50 HISTORIA BRONI - WOJNA NA MORZU. ODC. 7/10 (HISTORY OF WEAPONS) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. Historia broni to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 12:45 OSTATNI GÓRALE Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2017 Reżyseria: Filip Luft Zdjęcia: Sierhei Marchyk, Radek Wikiera, Jan Wierzejski Film dokumentalny o polskich góralach. Od zarania dziejów, wśród najwyższych szczytów Tatr i żywiołów, żyją ludzie z popadającej w zapomnienie grupy etnicznej z Podhala. Ta grupa jest jedną z najbardziej wyróżniających się w Europie. Mają niepowtarzalny styl ubioru, ekonomię, metody konstrukcji domów, własną kulturę, architekturę, tradycję i folklor. Film koncentruje się też na odwiecznych stosunkach człowieka z naturą. Oprócz wspaniałych górskich widoków, poznamy czterech niezwykłych bohaterów. Jarek, który jest specjalistą od drewna; Staszek, który większość czasu spędza z owcami w bacówce; Jan, który ma warsztat i umie wszystko zrobić oraz Piotr - muzyk, dzięki któremu będziemy na góralskim weselu. Przekonamy się, że czas w górach zatrzymał się wraz z siłą, odwagą, umiejętnościami i miłością do wolności ich mieszkańców. 13:45 WYZWANIA SAWANNY (THE CHALLENGE OF THE SAVANNA / LE GOUT DE LA SAVANE) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2021 Reżyseria: Ronan Fournier - Christol Sawanna wschodnioafrykańska jest jednym z najbogatszych biotopów na świecie. Jest domem dla prawie dwóch milionów dużych roślinożerców, w tym gnu, topi i gazeli. Aby zaspokoić swój apetyt, zwierzęta te znajdują obfitość roślin. Muszą jednak żyć w ciągłym zagrożeniu ze strony drapieżników... Mięsożercy, tacy jak gepardy, lwy i lamparty, znajdują się na szczycie łańcucha pokarmowego. Często przedstawiane jako dzikie i dominujące, w rzeczywistości są zależne od swojej ofiary, co czyni je wrażliwymi. A więc, aby przetrwać na sawannie, które są lepiej przystosowane: roślinożercy czy mięsożercy? Film analizuje, w jakim stopniu dieta gatunku wpływa na jego styl życia. A to obala z góry przyjęte idee. Na przykład niektóre zwierzęta roślinożerne, takie jak zebry, walczą gwałtownie, podczas gdy mięsożerne, takie jak duże koty, dzielą się pożywieniem i przytulają się. Wydaje się również, że przy urodzeniu młode lwy są dalekie od wykazania się wspaniałym zachowaniem, którego można by oczekiwać od królów sawanny. Wręcz przeciwnie, małe antylopy są zaradne i żądne przygód od urodzenia! Tym samym film ten przypomina nam, że w naturze nie ma zwierząt dominujących ani zdominowanych, ale równowaga stworzeń współzależnych od siebie i doskonale dostosowanych do ich środowiska. 14:45 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA - SEZON 2 - ODC. 3 REGION JUNGFRAU (UNTAMED SWITZERLAND - SEASON 2 EP. 3 JUNGFRAU REGION) Serial dokumentalny, 48 min, Niemcy, 2022 Reżyseria: Anja Glucklich Serial dokumentalny (4 odcinki) o przyrodzie Szwajcarii. Jest dzika i piękna, skromna biorąc pod uwagę zajmowany obszar, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią państwa. I nadal istnieją tam pełne nieskalanej przyrody: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. Nieokiełznana Szwajcaria to wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. 15:45 WIELKIE PRZYSPIESZENIE - ODC. 4. ŻYWNOŚĆ, WODA, ODPADY (THE GREAT ACCELERATION EPISODE 04 FOOD, WATER, WASTE) Cykl dokumentalny, 52 min, Australia, 2020 Reżyseria: Dr Shalin Naik, Nik Wansbrough Scenariusz: Anja Taylor Seria dokumentalna (6 odcinków) opowiadająca o technologicznym i ludzkim postępie cywilizacyjnym. Ostatnie 50 lat ludzkich wysiłków nadało zawrotne tempo postępowi technologicznemu i odkryciom, które nieodwracalnie zmieniły nasz świat. Ta seria przedstawia fascynującą historię jednego z najbardziej dramatycznych rozdziałów w historii ludzkości i analizuje główne postępy w dziedzinie eksploracji kosmosu, informatyki, energii, zasobów, nauki o Ziemi i naszego zrozumienia ewolucji samego życia. Od 1970 r. populacja świata wzrosła ponad dwukrotnie, do prawie 8 miliardów, a wiele krajów rozwijających się goni teraz za zachodnim stylem życia polegającym na nadmiernej konsumpcji. Ponieważ produkcja żywności i zasoby wodne stają się coraz bardziej nadwyrężone, a ilość odpadów wysoka, naukowym wyzwaniem jest znalezienie sposobów, aby uzyskać więcej za mniej. Nowy nacisk na zrównoważony rozwój i wydajność zaowocował sprytnymi rozwiązaniami, które obiecują przekształcenie naszego społeczeństwa w gospodarkę o obiegu zamkniętym, w której ponowne użycie i recykling są kluczowymi elementami przyszłej produktywności. Gdy satelity obrazują każdy zakątek Ziemi z kosmosu, pojawiła się nowa perspektywa naszej planety, w której oceany, ziemia, lód i atmosfera są ze sobą połączone. Dzięki przełomowym technologiom genetycznym naukowcy zrobili ostateczny krok w opanowaniu ewolucji - tworząc nowy syntetyczny gatunek, którego nigdy wcześniej nie widziano na Ziemi. Uzbrojeni w kod DNA i moc obliczeniową możemy wreszcie wysyłać życie z prędkością światła. Dokument zawiera eksperckie komentarze naukowców z najwyższej półki, takich jak genetyk Craig Venter i laureat Nagrody Nobla Barry Barish, którzy dostarczają informacji o niektórych z największych momentów w nauce, takich jak odkrycie ciemnej energii i fal grawitacyjnych, stworzenie nowych gatunków syntetycznych i innowacyjnych rozwiązań, które mogą uratować przyszłość ludzkiej cywilizacji. 16:50 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - PATAGONIA, WŁADCZYNI CZASU. (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Patagonia. 17:55 HISTORIA BRONI - ZASKOCZYĆ WROGA. ODC. 8/10 (HISTORY OF WEAPONS) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. Historia broni to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 18:55 CLINT EASTWOOD - OSTATNI Z WIELKICH (CLINT EASTWOOD, LAST OF THE LEGENDS / CLINT EASTWOOD, LA DERNIÈRE DES LÉGENDES) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2018 Reżyseria: Aslak Lefevre, Joe Hume Film dokumentalny. Clint Eastwood to wszechświat sam w sobie. Jest mistrzem wyjątkowej, ultra spójnej filmografii, budowanej niczym szlagier jazzowych muzyków: instynktem, uczuciem, pragnieniem całkowitej wolności. Eastwood to być może ostatnia legenda hollywoodzkiego kina, solidny pomost między złotym wiekiem a nowoczesną erą, która nigdy nie była inspiracją jego bezkompromisowego kina. Jak ten drugorzędny aktor, który odniósł sukces w westernach wyprodukowanych w Europie, osiągnął rangę, którą cieszy się dzisiaj? 20:00 GRACE KELLY: ZAGINIONE MILIONY (GRACE KELLY’S MISSING MILLIONS) Film dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Adam Warner Film dokumentalny opowiadający o losach Grace Kelly - aktorki i księżniczki Monako. Typowa dziewczyna z sąsiedztwa, która odwróciła się od ojca milionera, żeby się stać jedną z najsłynniejszych w świecie kobiet. Była laureatką Oscara, aktorką, która błyszczała na srebrnym ekranie i tworzyła wspaniałe kreacje. Czarującą ikoną mody i światową trendsetterką. Była twardym graczem oraz nieustępliwą negocjatorką. Kiedy zmarła, prywatne dokumenty ujawniły, że zostawiła jedynie dziesięć tysięcy dolarów i zrujnowaną chatę w Irlandii. W tym programie guru finansów Gemma Godfrey przegląda dokumenty i analizuje liczby, odkrywając prawdę o milionach zarobionych i straconych oraz ujawniając, gdzie ostatecznie podziała się fortuna Kelly. Film przypomina też kim była i co robiła ta wyjątkowo piękna kobieta. Ten dokument to niesamowite archiwa, analizy i wywiady, zagłębiające finanse Grace Kelly, aby odkryć wnikliwą bizneswoman i myślącą przyszłościowo filantropkę. 21:10 ŻYĆ NIE UMIERAĆ. DŁUGOWIECZNI NA KAUKAZIE Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2019 Reżyseria: Barbara Włodarczyk Celem filmu jest nie tylko odpowiedź na pytania, dlaczego akurat na Kaukazie jest tak dużo stulatków (wbrew ciężkim warunkom życia i trudnej historii), co decyduje o długim życiu, jaki jest jego sens i czy kaukaski eliksir długowieczności można przenieść do Europy. Film przedstawia też refleksje świadków historycznych wydarzeń, ich spojrzenie na teraźniejszość i współczesne problemy rosyjskich republik kaukaskich. O sile dokumentu zadecyduje również dotarcie do rzadko pokazywanych miejsc i ludzi oraz atrakcyjna forma. 22:10 OJCIEC I SYN Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2013 Reżyseria: Marcel Łoziński, Paweł Łoziński Scenariusz: Marcel Łoziński, Paweł Łoziński "Ojciec i syn" to film, w którym dwaj filmowcy, Marcel i Paweł Łozińscy wyruszają w podróż po Europie. Obu Panów łączy nie tylko nazwisko i pokrewieństwo, ale również wykonywany z pasją zawód oraz silna, skomplikowana więź, pełna resentymentów i niedopowiedzeń. Próbują zarejestrować kamerą dialog, który prowadza w czasie podróży, poszukując odpowiedzi na pytania: Czy wykonywanie tego samego zawodu przez ojca i syna jest przekleństwem czy błogosławieństwem? Czy można wykorzystać film by załagodzić ten i inne problemy rodzinne? Dla ojca jest to powrót do miejsca urodzenia, dla syna próba rozliczenia wspólnej przeszłości. 23:40 PRAWDZIWI PEAKY BLINDERS - ODCINEK 2. WOJNY NA WYŚCIGACH (THE REAL PEAKY BLINDERS EP. 2 THE RACECOURSE WARS) Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Harvey Lilley Scenariusz: Steven Knight Dwuczęściowa, dokumentalna historia masowego ruchu gangów, który powstał w Birmingham i innych przemysłowych miastach w XIX wieku i przekształcił się w nowoczesny gangsteryzm na początku XX wieku. Epicki western według scenariusza Stephena Knighta, którego akcja rozgrywa się w Birmingham o rodzinie chuliganów i ich gangu, stał się fenomenem, który do tej pory stał się inspiracją pięciu seriali i hollywoodzkich filmów fabularnych. Ale prawda historyczna jest równie szokująca i oferuje głęboki przegląd eksplozji przemocy klasy robotniczej, która wybuchła w wiktoriańskich miasteczkach i miastach w latach 70. XIX wieku i dała początek subkulturze, którą wciąż widzimy w dzisiejszych gangach miejskich i w piłkarskim chuliganizmie w latach 70. i 80. rozkwitu. To nieopowiedziana historia nie tylko jednego gangu, ale setek, które wiktoriańska prasa nazwała Peaky Blinders. Badamy przyczyny deprywację społeczną i pozbawienie praw obywatelskich oraz powstanie tego zjawiska. Odcinek 2 - "Wojny na wyścigach". Przez cały rok 1921 setki gangsterów toczą nieustanną, brutalną walkę o kontrolę nad torami wyścigowym. Z jednej strony bandyci z Birmingham i południowego Londynu, z drugiej włoska i żydowska mafia. Za wojnami na torach wyścigowych stoi Billy Kimber. Pierwszy król gangów w Wielkiej Brytanii, ktoś kto dorastał w gangach ulicznych Peaky Blinders, w Birmingham. To opowieść o tym, jak Peaky Blinders z Birmingham dali początek pierwszej fali zorganizowanej przestępczości w Wielkiej Brytanii i o tym, jak uliczny bandyta stał się odpowiedzią Wielkiej Brytanii na Ala Capone. 00:40 ROGATE DUSZE Film dokumentalny, 57 min, Polska/Niemcy, 1995 Scenariusz: Jacek Bławut Zdjęcia: Jacek Bławut, Klaus Hennrich, Hans Jurgen Muller, Jerzy Rudziński Wzdłuż granic całej Francji rozsiane są punkty werbunkowe Legii Cudzoziemskiej. Kandydat musi mieć ukończone 18 lat i nie więcej niż lat 40. Przechodzi badania lekarskie, testy sprawnościowe i psychologiczne, po czym podpisuje pięcioletni kontrakt. Jeżeli podpisuje go po raz pierwszy, nie może stawiać w nim żadnych warunków. Wybiera też sobie pseudonim, który przez cały czas służby będzie zastępował jego imię i nazwisko. Po szkoleniu wojskowym świeżo upieczony legionista zostaje wcielony do jednego z regimentów - na Tahiti, Mayotte, Dżibuti lub w Gujanie Francuskiej. W Legii służą mężczyźni z różnych zakątków świata, o różnych wyznaniach i światopoglądzie - muzułmanie, protestanci, katolicy, ateiści. Dlatego też drugi punkt legionowej przysięgi brzmi: "Każdy legionista jest twoim towarzyszem broni - bez względu na pochodzenie, religię, rasę. Czujesz się z nim związany, jak nakazuje zespolenie w jednej, wielkiej rodzinie". Olbrzymie znaczenie przykłada się w Legii do tradycji świąt Bożego Narodzenia, które mają łączyć wszystkich jej członków. Jest to dla legionistów święto rodzinne - wszyscy składają sobie życzenia, a kompanie biorą udział w konkursie na najlepszą szopkę. Bohater filmu Mariusz N. trzy lata temu usłyszał od znajomych o Legii Cudzoziemskiej. Zafascynowany tą opowieścią pojechał do Francji, by szukać przygody. Dotarł do punktu werbunkowego i został legionistą. Na ochotnika zgłosił się do służby w Sarajewie - był żądny mocnych wrażeń. W czasie jednego z patroli został ciężko ranny - stracił dużo krwi, a jego noga została zdruzgotana na wyskości biodra. Przytomność odzyskał dopiero po dwóch tygodniach. Gdy uświadomił sobie, że amputowano mu nogę, myślał jedynie o tym, jak skończyć ze sobą. Nie zrobił tego jedynie dzięki swojej dziewczynie Dorocie. Mozolnie uczył się chodzić z protezą, ćwiczy całymi dniami, bo chce wrócić do swego domu - do Legii. Z pokorą mówi, że cena, jaką zapłacił, nie była najwyższa, ważniejsza była pomoc, jaką niósł ofiarom wojny w byłej Jugosławii. 01:50 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - KSIĘŻNEJ IZABELI ŚWIAT ZAGINIONY Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. W dzisiejszym odcinku: Księżnej Izabeli świat zaginiony Po raz kolejny jesteśmy w Puławach, by zgłębić arcyciekawą historię kamieni księżnej Izabeli Czartoryskiej. A historia ta zaczyna się po roku 1784, kiedy księżna wraz z mężem Adamem Kazimierzem Czartoryskim przenoszą swą siedzibę do Puław. Poza urządzaniem samego pałacu, w pobliskiej Parchatce małżonkowie urządzili wówczas dodatkowy dom wypoczynkowy z ogrodem i jak wieść gminna niesie, w pobliżu tego domu znajdowała się tajemnicza biała grota Rodzinna tajemnica Kolejna historia, którą zechcemy zaprezentować miała miejsce w styczniu 1945 roku, w czasie zimowej ofensywy sowieckiej armii. Tereny nad Pilicą stały się wówczas wielkim cmentarzyskiem sprzętu i ludzi. Dokumentujemy dziś miejscową opowieść o niemieckim oficerze, który na wieść o końcu wojny popełnił tu samobójstwo. 02:25 PODSŁUCHANE ŻYCIE Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2009 Reżyseria: Krystyna Mokrosińska Scenariusz: Krystyna Mokrosińska Lektor: Andrzej Piszczatowski, Sławomir Pacek, Kazimierz Wysota, Sławomir Holland Zdjęcia: Tomasz Kowalewski Polska Kronika Filmowa, Dziennik Telewizyjny, dziennikowe twory RSW Prasa, tworzyły w PRL wizję szczęścia, sukcesów gospodarczych i narodowej jedności. Wśród nielicznej grupy tych, którzy domagali się prawdy był Jan Józef Lipski. "Podsłuchane życie" nie jest biografią tego niezwykłego człowieka, jest opowieścią o wolności jednostki w zniewolonym państwie. W filmie zderza się oficjalna propaganda Polskiej Kroniki Filmowej, Dziennika Telewizyjnego, reżimowej prasy - z działalnością J. J. Lipskiego. Historię Jana Józefa Lipskiego wyznaczają wydarzenia symboliczne dla całej historii PRL, w których sam Lipski brał udział lub które wręcz organizował - list 34 w obronie wolności słowa, obrona skazanych za słowo - Janusza Szpotańskiego, za czynny sprzeciw wobec reżimu (wysadzenie auli w Opolu przez braci Kowalczyków), czy przeciw wpisaniu do konstytucji przewodniej roli partii. Trzecią stroną tej filmowej konfrontacji są raporty SB i działania podjęte wobec J. J. Lipskiego i jego rodziny. Refleksję budzą fakty ludzkiej, krótkiej pamięci. Organizator KOR, obrońca robotników Radomia nie przeszedł w pierwszej turze wyborów 1989 roku w Radomiu, bo był socjalistyczny, a nie chrześcijański. Kilka lat później oficjalnie odmówiono rodzinie pogrzebu kościelnego, ale żegnało Lipskiego na cmentarzu 4 księży mówiących o Nim - to był człowiek prawdy, człowiek ewangeliczny. "Podsłuchane życie" nie jest ani biografią ani kroniką zdarzeń jest opowieścią o niezwykłym życiu. W filmie znalazły się wypowiedzi: Władysława Bartoszewskiego, Jerzego Eislera, Andrzeja Friszke, Jana Tomasza Lipskiego, Jana Olszewskiego, Agnieszki Lipskiej - Onyszkiewicz, Zbigniewa Romaszewskiego, Marii Lipskiej, Marii Lipskiej - Dmochowskiej, Mirosława Chojeckiego, Jacka Szymanderskiego i księdza Adama Bonieckiego. 03:30 O KINIE: BOKINIEC Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2015 Reżyseria: Andrzej Mańkowski W 1953 r. Lucjan Bokiniec założył Dyskusyjny Klub Filmowy "Żak" - później im. Zbyszka Cybulskiego, którego był przewodniczącym w latach 1958 - 1973. Lucjan Bokiniec był organizatorem między innymi Wakacyjnego Studia Wiedzy o Filmie, autorem filmów dydaktycznych. Przez wiele lat należał do władz Polskiej Federacji Dyskusyjnych Klubów Filmowych, Polskiej Federacji Amatorskich Klubów Filmowych, Polskiego Stowarzyszenia Filmu Naukowego oraz rady nadzorczej Pomorskiej Fundacji Filmowej. Był pomysłodawcą i pierwszym dyrektorem Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku (obecnie w Gdyni). Pomysłodawca nagrody głównej: Złote Lwy. Odznaczony m. in. w 2005 Medalem Księcia Mściwoja II. Od 2011 r. jego imię nosi nagroda w Konkursie Młodego Kina (etiud studenckich) FPFF w Gdyni.