TVP Dokument Sobota, 31.08.2024 05:40 POLSKIE PARKI NARODOWE - POLESKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz - odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej zaskakującej strony przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury. 06:10 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.III - ODC. 31 WŚRÓD HUCUŁÓW Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 2016 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Jak radzą sobie ludzie w wysokich pasmach gór? Żyjący tam Huculi zafascynowali naszych dziadków swoją naturalnością i wytrwałym opieraniu się nowoczesności. Radek Kotarski rusza na połoniny, aby na własne oczy zobaczyć kulturę Hucułów. Podziwia tradycyjny, choć wyjątkowo niepraktyczny układ domów i szuka hodowli dzielnych koni huculskich. Opowiada także o luźnym podejściu Hucułów do spraw miłosnych. 06:45 MENORKA. REZERWAT BIOSFERY (MENORCA. BIOSPHERE RESERVE) Film dokumentalny, 52 min, Hiszpania, 2019 Reżyseria: Jordi Escandell, Toni Escandell Film dokumentalny o hiszpańskiej wyspie Menorka na Morzu Śródziemnym, która jest druga co do wielkości w archipelagu Balearów. Ta wyspa została ustanowiona rezerwatem biosfery ponad 25 lat temu. Jest zamieszkana przez zwierzęta i rośliny, których nie można znaleźć nigdzie indziej na świecie. Przez wszystkie pory roku film ten uchwycił wyjątkowe krajobrazy, odosobnione piękno i dzikie zwierzęta, które nadal rozwijają się tam pod ochroną rezerwatu. 07:45 MORZE CZERWONE - TO TRZEBA CHRONIĆ (RED: A SEA WORTH PROTECTING) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2023 Reżyseria: Philip Hamilton Film dokumentalny o Morzu Czerwonym, którego ekosystem pilnie potrzebuje ochrony. Niezwykle cenne są występujące tam formacje koralowe, lasy namorzynowe i ławice trawy morskiej. Ten film prezentuje wiele informacji na temat niezwykłych, ale krytycznie zagrożonych gatunków morskich, dla których domem jest Morze Czerwone. Ze względu na swoje cechy ten akwen powinien być dość odporny na zmiany. Od tysiącleci życie całego regionu zależało od Morza Czerwonego... Kontrola nad nim dawała bogactwo i władzę. Jedno z najmłodszych mórz na świecie ma bogatą bioróżnorodność z ponad tysiącem gatunków ryb, z których 15% jest endemicznych. Są też setki gatunków koralowca. Morze nazwano tak ze względu na algi, które kwitnąc - barwią wody. Niestety, ekspansja człowieka coraz bardziej wpływa na ekologię regionu. Długo uważano, że tutejsze koralowce są odporne na zniszczenia. Miała je chronić ekstremalna temperatura. Okazuje się, że nawet koralowce z Morza Czerwonego mają granice odporności. Świat jest teraz w krytycznym momencie. Morze Czerwone sygnalizuje nam, że zdążamy do szóstej zagłady Planety. Czas działać! To wyjątkowa, filmowa podróż do tego, jednego z najpiękniejszych mórz na świecie. 08:45 WIELKIE PRZYSPIESZENIE - ODC. 6. ŻYCIE (THE GREAT ACCELERATION EPISODE 06 LIFE) Cykl dokumentalny, 52 min, Australia, 2020 Reżyseria: Dr Shalin Naik, Nik Wansbrough Scenariusz: Anja Taylor Seria dokumentalna (6 odcinków) opowiadająca o technologicznym i ludzkim postępie cywilizacyjnym. Ostatnie 50 lat ludzkich wysiłków nadało zawrotne tempo postępowi technologicznemu i odkryciom, które nieodwracalnie zmieniły nasz świat. Ta seria przedstawia fascynującą historię jednego z najbardziej dramatycznych rozdziałów w historii ludzkości i analizuje główne postępy w dziedzinie eksploracji kosmosu, informatyki, energii, zasobów, nauki o Ziemi i naszego zrozumienia ewolucji samego życia. Od 1970 r. populacja świata wzrosła ponad dwukrotnie, do prawie 8 miliardów, a wiele krajów rozwijających się goni teraz za zachodnim stylem życia polegającym na nadmiernej konsumpcji. Ponieważ produkcja żywności i zasoby wodne stają się coraz bardziej nadwyrężone, a ilość odpadów wysoka, naukowym wyzwaniem jest znalezienie sposobów, aby uzyskać więcej za mniej. Nowy nacisk na zrównoważony rozwój i wydajność zaowocował sprytnymi rozwiązaniami, które obiecują przekształcenie naszego społeczeństwa w gospodarkę o obiegu zamkniętym, w której ponowne użycie i recykling są kluczowymi elementami przyszłej produktywności. Gdy satelity obrazują każdy zakątek Ziemi z kosmosu, pojawiła się nowa perspektywa naszej planety, w której oceany, ziemia, lód i atmosfera są ze sobą połączone. Dzięki przełomowym technologiom genetycznym naukowcy zrobili ostateczny krok w opanowaniu ewolucji - tworząc nowy syntetyczny gatunek, którego nigdy wcześniej nie widziano na Ziemi. Uzbrojeni w kod DNA i moc obliczeniową możemy wreszcie wysyłać życie z prędkością światła. Dokument zawiera eksperckie komentarze naukowców z najwyższej półki, takich jak genetyk Craig Venter i laureat Nagrody Nobla Barry Barish, którzy dostarczają informacji o niektórych z największych momentów w nauce, takich jak odkrycie ciemnej energii i fal grawitacyjnych, stworzenie nowych gatunków syntetycznych i innowacyjnych rozwiązań, które mogą uratować przyszłość ludzkiej cywilizacji. Odc. 6 - "Życie". Ponad 150 lat temu Karol Darwin opublikował "O powstawaniu gatunków" i zapewnił sobie status jednego z najwspanialszych naukowców na świecie. Koncepcja ewolucji poprzez naturalne zmiany umożliwiające przetrwanie i rozmnażanie odmieniła biologię. W historii o początkach życia brakowało ważnego ogniwa. Z czego wyewoluowały kambryjskie formy życia i dlaczego raptem stały się tak złożone? W niebywale krótkim czasie gatunek homo sapiens stworzył narzędzia, dzięki którym wyniósł się ponad zwierzęta, odkrył tajemnice ewolucji, a nawet stał się jej siłą napędową. Gdziekolwiek zaprowadzi nas życie, przed nami emocjonująca podróż. 09:45 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - PENDŻAB KRAINA PIĘCIU RZEK (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Pendżab. 10:45 PRZEMIANY WĘGLA Film dokumentalny, 13 min, Polska, 1952 Reżyseria: Roman Woźniakowski Scenariusz: J Borowski, Roman Woźniakowski Film instruktażowo - oświatowy ukazuje drogę chemicznej przeróbki węgla. Podstawowym procesem przetwarzania węgla jest sucha destylacja, która daje nam pięć zasadniczych składników: koks, smołę, benzol, amoniak i gaz. Składniki te, zwłaszcza smoła i benzol są surowcami wyjściowymi do dalszej produkcji. Nowoczesna chemia zna ponad 70 tysięcy przetworów z węgla. Twórcy skupiają się na ukazaniu podstawowych zastosowań surowca. Przykładami są tu barwniki anilinowe, oleje, smary, guma, stal i masy plastyczne do wyrobów samochodowych, bakelit, a także pończochy, włókna syntetyczne, czy lekarstwa. Film zawiera zdjęcia rysunkowo - trickowe, dzięki którym można dokładnie zaznajomić się procesem przemiany. 11:00 NA PTASIEJ WYSPIE Film przyrodniczy, 16 min, Polska, 1947 Reżyseria: Włodzimierz Puchalski Scenariusz: Włodzimierz Puchalski Film przyrodniczy zrealizowany na wyspie na stawie Grabownica w okolicach Milicza (ok. 70 km od Wrocławia). Zapoznaje widza z charakterem środowiska przyrodniczego i pokazuje świat dzikiego ptactwa na dziewiczej wyspie. 11:25 POLSKIE DZIEDZICTWO S.I - ODC. 7 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Maciej Kłobucki, Bartosz Kucharski, Tomasz Kępski Zdjęcia: Damian Szprejda, Marcin Szymański, Michał Ławreńczuk Prowadzący: Stefan Tompson Lektor: Jarosław Łukomski Cykl dokumentalno - historyczny o polskim dziedzictwie kulturowym na Kresach Wschodnich, w którym przybliżona zostanie widzowi historia ziem polskich sprzed 1921 roku. W tym odcinku zaprezentujemy Stare Miasto w Kamieńcu Podolskim, nazywanym Twierdzą Na Kamieniu lub też Przedmurzem Chrześcijaństwa, leży w zakolu rzeki Smotrycz. To tam znajduje się twierdza, do której prowadzi jedna droga - wąski przesmyk pomiędzy brzegami rzeki tworzącymi głęboki na niemal 40 metrów jar. Oczywiste walory obronne oraz korzystne usytuowanie geograficzne czyniły twierdzę w Kamieńcu Podolskim niezdobytą. Jak potoczyły się losy polskiej twierdzy - dowiemy się z opowieści Stefana Tompsona. 12:05 HISTORIA BRONI - CYWILE NA POLU WALKI. ODC. 10/10 (HISTORY OF WEAPONS) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. Historia broni to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 13:05 TAŃCZĄCA ZE ŚWIATEM - TUNEZJA - SEZON I ODC. 7/10 BEDUINI Magazyn, 22 min, Polska, 2023 Program lifestylowo podróżniczy, w którym prowadząca Edyta Herbuś pokazuje widzom piękno odwiedzanych miejsc. Podziwia malownicze krajobrazy, charakterystyczne rzemiosło, rozmawia z ludźmi o lokalnych tradycjach i obrzędach. Kosztuje regionalnych potraw, zwiedza najważniejsze zabytki, uczestniczy w lokalnych aktywnościach. Rozmawia o życiu i postrzeganiu kobiety w danym regionie. Uczy się lokalnych tańców i odnajduje w nich klucz do jego mieszkańców, ich historii, mentalności, kultury oraz obyczajów. Program ma charakter dokumentalny, co pozwoliło uchwycić prawdę życia w każdym z odwiedzanych krajów. Istotnym przesłaniem magazynu jest również piękno planety i jej ochrona. Domy wykute w skale na pustyni, spotkania z Beduinami mieszkającymi tak, jak kilkaset lat temu mieszkali ich przodkowie, tradycyjne berberyjskie jedzenie przygotowywane zgodnie z recepturą mająca kilkaset lat, no i oczywiście spotkanie z Gwiezdnymi Wojnami Edyta Herbuś zaprasza na wędrówkę po fascynującej Tunezji w programie Tańcząca ze światem. 13:35 MAGICZNE PODHALE Z SEBASTIANEM KARPIELEM BUŁECKĄ - ODC. 2 SEZON I - ZAKOPANE Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jakub Baryga Scenariusz: Jakub Baryga Zdjęcia: Łukasz Rogowski, Aleksander Macierzyński, Adam Sienkiewicz Prowadzący: Sebastian Karpiel - Bułecka Lektor: Sebastian Karpiel - Bułecka Zakopane, jeszcze pod koniec XVII w. było małą wsią. Mieszkało tu 43 górali i góralek. W 1890 roku Zygmunt Gnatowski, bogaty ziemianin z Ukrainy i kolekcjoner podhalańskiej sztuki ludowej poprosił Stanisława Witkiewicza o stworzenie projektu niewielkiego domku letniskowego w Zakopanem. Witkiewicz namówił inwestora na zmianę koncepcji i zaprojektował większy obiekt. Tak oto powstała Willa Koliba reprezentacyjny przykład stylu witkiewiczowskiego. 14:05 NAJMŁODSI WŚRÓD ZWIERZĄT - ODC. 3 W GÓRACH (ANIMAL BABIES MOUNTAIN BABIES) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Gavin Boyland Miniserial dokumentalny BBC Worldwide przedstawia życie potomstwa zwierząt w trzech bardzo różnych środowiskach naturalnych. Góry pokrywają niemal jedną czwartą powierzchni lądowej ziemi. W tym środowisku przetrwanie to wyjątkowo trudna sztuka. Wśród stromych urwisk i skalnych przepaści nawet dorosłe, doświadczone osobniki nie mają łatwego życia. Dorastające tu młode zwierzęta stają przed wielkim wyzwaniem. W takim otoczeniu trudno o posiłek. Warunki pogodowe są ekstremalne i mogą zmieniać się z minuty na minutę. Pokryte grubą warstwą śniegu i lodu górskie zbocza bywają zdradliwe. To wielki test dla najmłodszych. Pierwszym wyzwaniem, z jakim muszą się zmierzyć młodzi mieszkańcy gór, jest poruszanie się w tym niebezpiecznym środowisku. Rzadko które miejsca są bezpieczne dla nowo narodzonych zwierząt. Dlatego podczas krótkich cieplejszych miesięcy matki gromadzą się w tych samych miejscach. W niesprzyjających warunkach młodzi mieszkańcy gór muszą jak najszybciej oswoić się z otoczeniem. Nie wszystkie jednak potrafią poradzić sobie ze wspinaczką. Młodzi mieszkańcy gór muszą przywyknąć do trudnego środowiska już od pierwszych chwil życia. Tylko wówczas mają szanse w konfrontacji z silniejszymi, bardziej doświadczonymi przeciwnikami. Nie dla wszystkich jednak góry stanowią przeszkodę. Niektórym mogą zapewniać przetrwanie. Młodzi mieszkańcy gór muszą przetrwać najtrudniejszy okres życia. Pewnego dnia również ich potomstwo będzie dorastać, podejmując wyzwania górskich krain. 15:05 JOE WICKS: MIERZĄC SIĘ Z DZIECIŃSTWEM (JOE WICKS: FACING MY CHILDHOOD / JOE WICKS: MENTAL HEALTH, MY FAMILY AND ME) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: James Ross Bohaterem filmu jest specjalista od zdrowia i fitnessu Joe Wicks, który bada zmagania swojej rodziny z chorobami psychicznymi oraz związek między dobrym samopoczuciem fizycznym i psychicznym. Joe z popularnego trenera zdrowia i sprawności stał się specjalistą w swojej dziedzinie, przyciągając miliony na swoje sesje WF - u online podczas kwarantanny. Ale za pozytywnym nastawieniem kryje się przejmująca historia: Joe był wychowywany przez rodziców, którzy walczyli ze swoim zdrowiem psychicznym. Joe wraca do dzieciństwa, rozmawia z rodziną i przyjaciółmi i ujawnia, jak jego doświadczenia zmotywowały go do zachowania zdrowia. Spotyka dzieci w podobnych sytuacjach i bada, co można zrobić, aby poprawić zdrowie psychiczne rodzin w jego kraju. 16:10 O WYMIERANIU GATUNKÓW (EXTINCTION: THE FACTS) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2020 Sir David Attenborough przygląda się kryzysowi wymierania, badając przyczyny gwałtownego ubywania zwierząt i roślin oraz odkrywając potencjalne rozwiązania tego globalnego problemu. W ciągu nieco ponad 40 lat populacje zwierząt skurczyły się o 60%. Milion gatunków roślin i zwierząt stoi już teraz w obliczu wyginięcia, a wiele z nich spotka to w ciągu dziesięcioleci, jeśli nie zostaną podjęte pilne działania. Dlaczego tak się dzieje? Sir David prowadzi śledztwo. Bada przyczyny kryzysu spowodowanego przez człowieka, w tym polowania, toksyczne odpady i przekształcanie gruntów pod rolnictwo. Sir David ujawnia również zmiany, które mogą mieć znaczenie dla odwrócenia tego zagrożenia. Odpowiedzialna konsumpcja, ograniczanie spożycia mięsa i obniżanie emisji dwutlenku węgla to potencjalne czynniki zmieniające zasady gry. Naturalny zegar można cofnąć, o ile nie zaczniemy działać zbyt późno. 17:10 KARAIBSKA WYPRAWA JOANNY LUMLEY - ODC. 2 (JOANNA LUMLEY'S HIDDEN CARIBBEAN) Serial dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2020 Aktorka i prezenterka Joanna Lumley odkrywa dwa najbardziej intrygujące kraje na Karaibach, by podzielić się ich ukrytymi skarbami. Swoją przygodę rozpoczyna w kubańskiej stolicy Hawanie, a kończy w tętniącym życiem Haiti. Oba kraje z pewnością nie należą do najbogatszych, lecz są obfite pod wieloma innymi względami. Miasta pełne kolorowych ulic tętniących rytmem życia ustępują miejsca dziewiczym wybrzeżom, nieskazitelnym plażom, majestatycznym górom i bujnym lasom. Joanna Lumley testuje drinki, podawane w wydrążonym ananasie, podziwia występy tancerzy i muzyków, namorzyny oraz stado flamingów. Zwiedza aptekę w której czas zatrzymał się jakieś sto lat temu. Ze zrozumieniem odnosi się do objawów kultu Che Guevary i Fidela Castro. Haiti, najuboższe państwo na zachodniej półkuli, swoją rewolucję przeżyła już na przełomie XVIII i XIX wieku, a i potem nie omijały ją katastrofy. Widać skutki trzęsienia ziemi z 2012 roku. Brytyjka także tutaj szuka ludzi, mających nadzieję na lepszą przyszłość oraz niewykorzystanych w pełni atutów: czystych plaż, zatok idealnych dla surferów, zapierających dech w piersiach widoków, stylowych budynków. Obserwuje wypiek bezglutenowego chleba z manioku, płynie sfatygowaną żaglówką na wyspę, odkrytą niegdyś przez osławionego pirata Morgana, gdzie jest świadkiem obrzędów voodoo. Kibicuje artystom, próbującym znaleźć kupców na makabryczne rzeźby i malowidła. Robiąc zakupy w Santiago de Cuba, demonstruje, na czym polega różnica między sklepami państwowymi i prywatnymi. W Port - au - Prince załatwia kilku dzieciom ulicy pobyt w ośrodku opieki. 18:05 ZŁOTY POCIĄG. Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2015 Reżyseria: Wojciech Malinowski Scenariusz: Wojciech Malinowski Zdjęcia: Michał Garrett, Piotr Sędzikowski Historia i poszukiwanie pociągu zaginionego podczas II wojny światowej. "Złoty pociąg" wzbudza silne emocje i rozpala wyobraźnię. Słowa te rozgrzały do czerwoności Dolny Śląsk, a wraz z nim dziesiątki dziennikarzy na całym świecie. Spekulacje o możliwym ukryciu tutaj w ostatnim okresie wojny złota Wrocławia, zaginionych dzieł sztuki i nawet Bursztynowej Komnaty powodują, że potencjalne odkrycie jest tak gorączkowo komentowane i wyczekiwane. Film Wojciecha Malinowskiego z TVP Wrocław opowiada o tych poszukiwaniach w rejonie Wałbrzycha i Zamku Książ, czyli w okolicach jednej z przygotowywanych kwater Hitlera. I nawet jeśli "złotego pociągu" nie ma to i tak warto przyjrzeć się interesującym faktom z końca istnienia III Rzeszy, które miały miejsce właśnie na Dolnym Śląsku. Pociąg miał ponoć wyjechać z oblężonego Wrocławia w stronę Wałbrzycha. Wszelki ślad jednak po nim zaginął. 19:00 OSTATNI GÓRALE Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2017 Reżyseria: Filip Luft Zdjęcia: Sierhei Marchyk, Radek Wikiera, Jan Wierzejski Film dokumentalny o polskich góralach. Od zarania dziejów, wśród najwyższych szczytów Tatr i żywiołów, żyją ludzie z popadającej w zapomnienie grupy etnicznej z Podhala. Ta grupa jest jedną z najbardziej wyróżniających się w Europie. Mają niepowtarzalny styl ubioru, ekonomię, metody konstrukcji domów, własną kulturę, architekturę, tradycję i folklor. Film koncentruje się też na odwiecznych stosunkach człowieka z naturą. Oprócz wspaniałych górskich widoków, poznamy czterech niezwykłych bohaterów. Jarek, który jest specjalistą od drewna; Staszek, który większość czasu spędza z owcami w bacówce; Jan, który ma warsztat i umie wszystko zrobić oraz Piotr - muzyk, dzięki któremu będziemy na góralskim weselu. Przekonamy się, że czas w górach zatrzymał się wraz z siłą, odwagą, umiejętnościami i miłością do wolności ich mieszkańców. 20:00 WAŁĘSA WEDŁUG WAŁĘSY Film dokumentalny, 72 min, Polska, 2015 Reżyseria: Andrzej Fidyk Scenariusz: Andrzej Fidyk Zdjęcia: Adam Fręśko 13 sierpnia 1980 roku Lech Wałęsa był jeszcze nieznanym elektrykiem, a 17 dni później stał już na czele antykomunistycznego ruchu i znał go cały świat - stał się żywą legendą. Dopóki Wałęsa był przedstawicielem związku i ikoną strajków sierpniowych nikomu nie przeszkadzał jego brak wykształcenia i maniery, które wyniósł ze swojego środowiska rodzinnego oraz zawodowego. Jednak w momencie gdy został prezydentem wszystkie jego wady i słabości coraz częściej zaczęły drażnić polskie społeczeństwo i do tej pory były prezydent jest częstym przedmiotem krytyki. Koncepcja filmu "Wałęsa by Wałęsa" polega na stworzeniu obrazu Lecha Wałęsy zgodnie z jego własnym postrzeganiem swojej osoby. Podczas długiego wywiadu z reżyserem polityk wskazał na kwestie, który powinny lub nie powinny zostać poruszone. Jednak celem filmu nie jest ukazanie tylko jednej strony medalu, ale przedstawienie wiernego i obiektywnego portretu Wałęsy. 21:25 OSTATNIA TAJEMNICA MARILYN (MARILYN CONFIDENTIAL / MARILYN, HER FINAL SECRET / MARILYN, LA DERNIERE VERITE) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2022 Reżyseria: Francois Pomes Film dokumentalny o ostatniej z niewyjaśnionych tajemnic Marilyn Monroe. Lista mężczyzn w jej życiu jest długa. Tym, którego nigdy nie poznała i za którym najbardziej tęskniła, był jej ojciec. Jego tożsamość wciąż pozostaje jedyną, niewyjaśnioną tajemnicą jej życia. Po raz pierwszy wielu genetyków podjęło się bezprecedensowego eksperymentu. Po ponad dwóch latach badań, dzięki kosmykom włosów Marilyn, udało się wydobyć chromosomy z jej linii ojcowskiej i porównać z potomkami mężczyzn, z którymi spotykała się matka Marilyn. To naukowe i historyczne dochodzenie zabierze nas w podróż ze Stanów Zjednoczonych, do Anglii i ostatecznie do Francji, odsłaniając jedną z ostatnich tajemnic Marylin Monroe: jej biologicznego ojca. Na podstawie badań oraz informacji dostarczonych przez potencjalną rodzinę udało się udowodnić, że pan Charles Stanley Gifford jest biologicznym ojcem Marilyn Monroe. Po usłyszeniu wiadomości cała rodzina Giffordów nie potrafi ukryć radości. Wyjaśnienie ważnej tajemnicy Marilyn oznacza także rozwiązanie wielkiej rodzinnej zagadki. Marilyn odeszła 4.08.1962 r. , ale ostatnia strona jej biografii została spisana, kładąc kres niemal stuletniej tajemnicy dotyczącej jej pochodzenia. Marilyn była sierotą poszukującą zastępczego ojca przez całe swoje krótkie życie. Każdy z jej filmów - "Mężczyźni wolą blondynki", "Rzeka bez powrotu", "Książę i aktoreczka" i "Słomiany wdowiec" - opowiada fragment historii jej życia. 22:30 WIZYTA Film dokumentalny, 15 min, Polska, 1974 Szkic do portretu młodej kobiety, która sama pracuje na roli, a mimo to znajduje czas na rozrywki kulturalne. 22:50 SZKOŁA PODSTAWOWA Film dokumentalny, 16 min, Polska, 1971 Reżyseria: Tomasz Zygadło Zdjęcia: Piotr Kwiatkowski Dokument na temat metod wychowawczych. Dla ich zilustrowania w filmie wykorzystano wypowiedzi dzieci jednej z polskich szkół podstawowych. 23:15 USTRZELIĆ MAFIĘ (SHOOTING THE MAFIA) Film dokumentalny, 93 min, Irlandia/USA, 2019 Reżyseria: Kim Longinotto Scenariusz: Kim Longinotto Muzyka: Ray Harman Letizia Battaglia to znana postać we Włoszech. W latach 70. XX wieku była pierwszą włoską fotoreporterką dokumentującą brutalne morderstwa i wpływ mafii na życie zwykłych ludzi. Jej czarno - białe zdjęcia z tamtego czasu nie straciły siły przekazu. Dokumentują historię Cosa Nostra, ukazują rzeczywistość przemocy, krwi, władzy i kontroli, jaką sprawowała mafia. Uderzające, szokujące, wymagające odwagi i rejestrowane z narażeniem życia fotografie portretują bezwzględny świat ucisku i strachu. Przedstawiają sycylijską codzienność: od ślubów po brutalne morderstwa kobiet i dzieci. Dokumentują historię ludzi, którzy z powodu obawy o swoje życie decydowali się milczeć o popełnianych zbrodniach. Zdjęcia są wyzywające i jednocześnie namiętne, podobnie jak życie Battaglii, która świadomie zrywała z konwenansami społecznymi. Letizia Battaglia po ślubie, który zakończył się wczesnym rozwodem, żyła w wolnych związkach, przeważnie ze zdecydowanie młodszymi od siebie partnerami. Film jest portretem tej wyjątkowej osobowości. Przeplata czarno - białe fotografie z materiałem archiwalnym z tamtych czasów i szczerymi rozmowami z artystką, która neguje romantyczną narrację o mafii i przedstawia jej prawdziwe, okrutne oblicze. 01:00 TOLEK, BANAN I INNI Film dokumentalny, 50 min, Polska, 1994 Film ukazuje dziecięcych aktorów serialu "Stawiam na Tolka Banana" w ich obecnej sytuacji życiowej. Ze wspomnień reżysera Stanisława Jędryki, jego spotkań z młodocianymi wówczas aktorami, z ich opowieści i zwierzeń przeplatanych fragmentami serialu wyłania się obraz losów pokolenia 30 - i 40 - latków, będący odbiciem przemian, które dokonały sie w naszym kraju. Film utrzymany jest w klimacie nostalgiczno - wspomnieniowym. 02:00 WALKA BEZ BRONI Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2012 Reżyseria: Zofia Kunert Scenariusz: Zofia Kunert Film dokumentalny Zofii Kunert "Walka bez broni" pokazuje funkcjonowanie niezwykłej konspiracyjnej komórki, jaką było Biuro Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK, i przypomina ludzi, którzy ją tworzyli. Poprzez osobiste wspomnienia dwojga ostatnich żyjących pracowników BIP KG AK, prof. Marii Straszewskiej i Władysława Bartoszewskiego, autorka ukazuje zakres i formy działania tej struktury. Kładzie nacisk na tak nietypowe przedsięwzięcia, jak np. Akcja N, czyli świetnie zaplanowana i przeprowadzona akcja oddziaływania psychologicznego na niemieckich okupantów za pomocą niemieckojęzycznej prasy, ulotek, broszur, sfałszowanych zarządzeń. W filmie Zofii Kunert mówi o tym słynny Kurier z Warszawy Jan Nowak - Jeziorański; jego wypowiedź została zarejestrowana w 2002 roku. Nowatorstwo i skuteczność stosowanych przez BIP KG AK metod podkreśla specjalista w zakresie walki psychologicznej, który porównuje je z dzisiejszymi sposobami prowadzenia wojny informacyjnej. 03:00 CYRK ZE ZŁAMANYM SERCEM Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2009 Reżyseria: Marek Tomasz Pawłowski Scenariusz: Marek Tomasz Pawłowski Zdjęcia: Adam Bajerski, Rafał Wróblewski, Adam Zięcina Cyrk polski odchodzi w przeszłość, z dawnych artystów została tylko garstka, reszta zmienia branżę albo wymiera. Niewielu chce doświadczać niepewności, jaka jest udziałem odwiedzającego małe miejscowości cyrku Bojaro. Film stanowi zapis pracy cyrkowców od wczesnego rana do wieczora, kiedy odbywa się spektakl. Ale dzisiejszy cyrk, symbol trochę jarmarcznej zabawy, coraz rzadziej jest wesoły. Jeśli jeszcze się śmieje, to jest to śmiech przez łzy. "Zawód artysty cyrkowego jest zawodem, który daje człowiekowi poczucie wolności, gdyż człowiek jedzie tam, dokąd pozwala mu jego klasa, umiejętności, kontakty" - opowiada przed kamerą dyrektor cyrku Bojaro - "Ale przestaliśmy być komukolwiek potrzebni, więc radzimy sobie sami, występując na małych podwórkach, organizując wszystko własnym sumptem". Ze smutkiem przyznaje, że zainteresowanie cyrkiem maleje, nawet dzieci nie reagują już entuzjazmem na wieść, że cyrk przyjechał. A dorośli cynicznie odpowiadają, że"cyrk to mają w domu". A jeszcze w latach 70. przyjazd trupy był świętem, wozy cyrkowe z trudem sunęły ulicami pełnymi ciekawskich. Dziś ludzie nawet nie zwracają uwagi na kolorowy tabor albo reagują niechęcią, że rozbija się w pobliżu, bo to oznacza hałas i zamieszanie. W trudnych czasach cyrki muszą więc walczyć o klienta. Zdzierają zatem plakaty konkurencji, oszukują ludzi, wmawiając im, że przedstawienia rywali odwołano, podkupują sobie artystów. Zmienił się również status artysty cyrkowego: w dawnych dobrych czasach to był ktoś, a jego jedynym zadaniem był udany występ. Dziś musi pomagać przy stawianiu namiotu, areny, garderoby. Na próby już nie starcza czasu ani sił. Artyści cyrkowi chwalą sobie dawne czasy także dlatego, że cyrki były wtedy państwowe. Oni sami nie musieli się troszczyć o finanse, sprzedaż biletów, mieli zapewnione emerytury. "Obecnie - mówi dyrektor, który przez dwadzieścia parę lat był linoskoczkiem - moje życie nie różni się od życia linoskoczka. Nadal muszę balansować: spadnę - nie spadnę, zagramy - nie zagramy". Dlatego przedstawienia są coraz skromniejsze: kiedyś na arenie występowało jednego wieczoru 30 - 40 artystów. Dzisiaj dziesięciu to już bogaty program. I najlepiej, jeśli każdy z nich potrafi wykonać kilka numerów. Ścisła specjalizacja nie jest mile widziana, podobnie jak wysokie oczekiwania finansowe. Drogich artystów zastąpili Rosjanie pracujący nawet za jedną czwartą stawki, jakiej żądali Polacy. Tyle że Rosjanie szybko wyjechali stąd na Zachód i nagle powstała luka. Cyrkowcy to specyficzny gatunek ludzi: zawsze w drodze. Jedni to lubią, bo życie wtedy ciekawsze, stale poznaje się nowych ludzi, a każdy dzień przynosi jakieś niespodzianki. Ale z drugiej strony to bardzo niepewny kawałek chleba. Dlatego coraz trudniej znaleźć chętnych do pracy w cyrku: nie tylko na arenie, ale i na zapleczu. Rekrutacja w noclegowniach załatwia sprawę tylko do pierwszej wypłaty, kiedy to nowo zatrudniony pracownik najczęściej "odpływa" w siną dal. W zawodzie pozostają tylko zapaleńcy, tacy, którzy bez cyrku żyć nie mogą. Chociaż czasami mówią sobie, że rzucą to wszystko, osiądą gdzieś, żeby żyć jak ludzie, to potem znów ruszają w drogę. Ale w kolejnej miejscowości spotyka trupę Bojaro wyjątkowo przykra sytuacja. Zjawia się tylko dwudziestu paru widzów, wygląda na to, że spektakl trzeba będzie odwołać. Ale jak to powiedzieć dzieciom, które już zasiadły na widowni? Może jednak dać występ?