TVP Kultura Wtorek, 27.08.2024 06:40 TAMTE LATA, TAMTE DNI - WIESŁAW OCHMAN Magazyn, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuc - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem w podróż do przeszłości zabiera nas wybitny śpiewak operowy Wiesław Ochman. 07:20 SZLAKIEM KOLBERGA - KUBA WIĘCEK Reportaż, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Michał Pietrusiewicz Cykl dokumentalny prezentujący znanych polskich muzyków, którzy wyruszają w Polskę szlakiem Oskara Kolberga. Każdy odcinek będzie muzyczną podróżą w inny region Polski. Znani muzycy uczą się od artystów ludowych tradycyjnego repertuaru: śpiewają, grają na skrzypcach, akordeonie, tańczą. Pokazują piękno i niepowtarzalność polskiej muzyki ludowej. Harmonijka ustna to instrument, który najczęściej kojarzy się z westernami i bluesem. Lecz i na polskich wsiach organki były bardzo popularne. Grywano zarówno dla przyjemności, jak i do tańca na małych zabawach w domu, tzw. pograjkach. Wygrywano na nich zarówno zasłyszane szlagiery jak i stare oberki, mazurki i polki. Z saksofonistą jazzowym młodego pokolenia, 24 - letnim Kubą Więckiem wyruszymy do podradomskiej wsi Jaszowice na spotkanie z mistrzem przyśpiewek i wirtuozem organek, 80 - letnim Marianem Wójcikiem. Jak młody wirtuoz saksofonu poradzi sobie ze skomplikowanymi rytmicznie żywiołowymi oberkami? 08:00 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 39 REGUŁY TEMPLARIUSZY Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Templariusze to zakonnicy nadal obecni w pop - kulturze, pomimo faktu, że zmierzch ich potęgi miał miejsce 700 lat temu. Radosław Kotarski bada to, co zostało po nich w Polsce i w Niemczech. Przygląda się również codziennemu życiu zakonników i przybliża surową regułę zakonną Templariuszy. Zapraszamy w prawdziwą podróż w czasie! 09:00 POLSKIE DROGI - ODC. 7/11 - LEKCJA POLONEZA Serial TVP, 95 min, Polska, 1977 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Jerzy Janicki Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Karol Strasburger, Kazimierz Kaczor, Jan Englert, Stanisław Zaczyk, Beata Tyszkiewicz, Zdzisław Maklakiewicz, Marek Walczewski, Piotr Fronczewski, Zbigniew Zapasiewicz, Andrzej Seweryn, Arkadiusz Bazak, Henryk Talar, Jerzy Michotek, Jolanta Lothe Wielokrotnie nagradzany, jeden z najpopularniejszych polskich seriali lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Epicka, wielowątkowa opowieść o losach Polaków w latach II wojny światowej. Wojnę pokazano z punktu widzenia dwóch głównych bohaterów - porucznika Władysława Niwińskiego i Leona Kurasia - drobnego cwaniaka, nie pozbawionego jednak znamion heroizmu. Autorzy serialu starali się pokazać dzień powszedni okupacji hitlerowskiej w Polsce. Wiosna 1941 roku. Władysław Niwiński wraca z Krakowa do Warszawy. Równocześnie przybywa tam Heimann, aby pod postacią Nowaczyka - inkasenta elektrowni penetrować środowisko polskich komunistów. Niwiński bierze udział w bojowej akcji grupy Mundka, ale nie podejmuje się szerszej współpracy z nimi, szuka kontaktów z dawnymi kolegami szkolnymi. Jako "czerwony" zostaje jednak odsunięty od pracy w podziemiu. Zamieszkuje i pracuje u Kurasia, który prowadzi pralnię chemiczną. Odkrywa ślad Miszczykowej, którą chce zawiadomić o śmierci męża, ale również wywiad niemiecki i gestapo wpadają na jej ślad. Niwiński spotyka byłego kierowcę Miszczyka - Bugajczyka, dzięki któremu rozszyfrowany zostaje Gorączko - współpracownik majora Heinckesa. W czasie próby konfrontacji agent Abwehry popełnia samobójstwo. 10:50 FANFAN TULIPAN (FANFAN LA TULIPE) Film przygodowy, 96 min, Francja/Włochy, 1951 Reżyseria: Christian-Jaque Scenariusz: Rene Wheeler Wheeler, Christian-Jaque Zdjęcia: Christian Matras Muzyka: Maurice Thiriet Aktorzy: Gerard Philipe, Gina Lollobrigida, Marcel Herrand, Genevieve Page Fanfan Tulipan"w latach 50 był przebojem światowych kin. Akcja rozgrywała się w XVIII - wiecznej Francji, za czasów panowania Ludwika XV. Opowiada historię młodego, biednego i bardzo przystojnego chłopaka o imieniu Fanfan, który uciekając przed małżeństwem zaciąga się do armii. Co więcej napotkana na drodze cyganka przepowiada mu, że jeśli zaciągnie się do wojska to pewnego dnia poślubi córkę króla... 12:40 PORTRETY - RICO. HISTORIA RICHARDA DEMARCA (RICO (THE RICHARD DEMARCO STORY)) Film dokumentalny, 84 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Marco Federici Rico to porywająca opowieść o Richardzie Demarco - szkockim artyście współczesnym, ikonie powojennej artystycznej awangardy i legendzie Festiwalu Edynburskiego, któremu towarzyszył od powstania, aktywnie w nim uczestniczył i wspierał. Przez wiele lat zajmował się produkcjami teatralnymi, wystawami sztuki, wydarzeniami kulturalnymi oraz kierownictwem festiwalu "Fringe". Przez 40 lat Demarco popularyzował swoją koncepcję leczenia ran wojny językiem sztuki, promując artystów zza żelaznej kurtyny, w tym szczególnie polskich twórców, takich jak Tadeusz Kantor, Magdalena Abakanowicz, Jerzy Nowosielski czy Leon Tarasewicz. Szczególne godne uwagi są przedsięwzięcia podejmowane wraz z Tadeuszem Kantorem i grupą Cricot 2 w latach 70. i 80. Za znaczące osiągnięcia w propagowaniu polskiej kultury teatralnej na świecie w 1992 otrzymał nagrodę im. Stanisława Ignacego Witkiewicza przyznaną przez Zarząd Polskiego Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatralnego. Narratorem filmu jest Brian Cox - przyjaciel Demarco, szkocki aktor i gwiazda serialu Succession. 14:20 SAMOCHODZIK I TEMPLARIUSZE - ODC. 4/5 PODZIEMNY LABIRYNT Serial TVP, 33 min, Polska, 1971 Reżyseria: Hubert Drapella Scenariusz: Zbigniew Nienacki Zdjęcia: Wacław Dybowski Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Stanislaw Mikulski, Grażyna Marzec, Irena Skwierczyńska, Ewa Szykulska, Seweryn Butrym, Tadeusz Gwiazdowski, Stanisław Milski, Michał Szewczyk, Roman Mosior, Stefan Niemirowski, Tomasz Samosionek Pan Tomasz i jego mali pomocnicy przeczuwają, że wkrótce wyjaśni się tajemnica skarbu templariuszy. Pan Petersen i jego córka Karen również nie dają za wygraną. Dwie konkurujące ze sobą ekipy zjawiają się w małym miasteczku na Suwalszczyźnie, gdzie znajdują się ruiny średniowiecznego zamczyska. Pan Samochodzik i harcerze schodzą do podziemi, pilnie wypatrując na murach tajnych znaków templariuszy. Chłopcy trafiają na ślad podziemnego labiryntu. 15:00 SAMOCHODZIK I TEMPLARIUSZE - ODC. 5/5 SKARB TEMPLARIUSZY Serial TVP, 34 min, Polska, 1971 Reżyseria: Hubert Drapella Scenariusz: Zbigniew Nienacki Zdjęcia: Wacław Dybowski Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Stanislaw Mikulski, Grażyna Marzec, Irena Skwierczyńska, Ewa Szykulska, Tadeusz Gwiazdowski, Michał Szewczyk, Roman Mosior, Stefan Niemirowski, Tomasz Samosionek W podziemnym labiryncie Pan Samochodzik wpada w pułapkę. W lochu natyka się na szkielet człowieka, który zapewne poszukiwał skarbu templariuszy przed wiekami, tak jak on teraz. Pan Tomasz wie jednak, że zakonnicy byli mistrzami w budowaniu tajemnych przejść, nie traci więc nadziei, że uda mu się znaleźć wyjście z podziemia. Nieoczekiwanie przychodzi mu z pomocą Karen Petersen, która wraz z ojcem i kuzynem, ślamazarnym Michałem, wytrwale podąża tropem skarbu. Wdzięczny za uwolnienie z potrzasku pan Tomasz postanawia działać wspólnie z konkurencyjną ekipą poszukiwaczy. Razem przeżywają jeszcze jedną, niebezpieczną przygodę, lecz docierają wreszcie do legendarnego skarbu templariuszy. Jednocześnie udaje im się zdemaskować tajemniczego Bahometa, który okazuje się zwyczajnym szantażystą, i kidnapera, który w ostatniej chwili próbuje uprowadzić Karen. 16:15 POLSKIE DROGI - ODC. 8/11 - BEZ PRZYDZIAŁU Serial TVP, 87 min, Polska, 1977 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Jerzy Janicki Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Karol Strasburger, Kazimierz Kaczor, Beata Tyszkiewicz, Jan Englert, Stanisław Zaczyk, Arkadiusz Bazak, Włodzimierz Boruński, Maciej Góraj, Patrycja Piętkowska, Piotr Fronczewski, Andrzej Seweryn, Daria Trafankowska, Irena Laskowska, Jerzy Kaliszewski, Jan Machulski Wielokrotnie nagradzany, jeden z najpopularniejszych polskich seriali lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Epicka, wielowątkowa opowieść o losach Polaków w latach II wojny światowej. Wojnę pokazano z punktu widzenia dwóch głównych bohaterów - porucznika Władysława Niwińskiego i Leona Kurasia - drobnego cwaniaka, nie pozbawionego jednak znamion heroizmu. Autorzy serialu starali się pokazać dzień powszedni okupacji hitlerowskiej w Polsce. Druga połowa 1941 roku. Niwiński poznaje Kasię - córkę mecenasa Kozakiewicza i w jej środowisku ma okazję zapoznać się z poglądami polskiej komunistycznej młodzieży. Niełatwo mu jednak przyjąć te poglądy. Na polecenie Rządu Londyńskiego ma być przeprowadzona akcja odzyskania dokumentów, które przewoził Miszczyk. Propozycję przeprowadzenia akcji otrzymuje Niwiński. Realizuje ją przy pomocy żony Miszczyka, po wykonaniu jednak zadania zostaje z racji swoich kontaktów z komunistami odsunięty od dalszej współpracy. Tymczasem Kuraś, któremu zmarła córka Bożenka, przyjmuje na wychowanie wnuczkę starego Żyda Sommera. 17:55 ROZMOWY (NIE)WYGODNE 45 min, Polska, 2024 Autor: Mariusz Szczygieł Inspirujące rozmowy Mariusza Szczygła z wybitnymi osobowościami świata kultury i sztuki. Prowokujące pytania, wymagające nieszablonowych odpowiedzi i odkrywania swojej osobowości. Wywiady odbywać się będą we "Wrzenie Świata" - miejscu spotkań bohemy intelektualnej Warszawy. Gość: Sylwia Zientek pisarka, autorka książek o sztuce 18:55 STANISŁAW SYREWICZ ODMIENIANY PRZEZ LOS Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Brzozowicz Historia kariery Stanisława Syrewicza, wybitnego kompozytora muzyki filmowej, którego twórczość jest mało znana w Polsce. Urodził się w sowieckim obozie. W wieku 9 lat został uznany za cudowne dziecko fortepianu, jednak po ukończeniu Akademii Muzycznej porzuca koncertowanie. Rozpoczyna studia na Wydziale Reżyserii Szkoły Teatralnej w Warszawie i komponuje m.in. nieśmiertelny przebój "Śpiewać każdy może". 13 grudnia 1981 r. zastaje go w Paryżu. Na Zachodzie współpracuje m.in. z Joe Cockerem, Marianną Faithfull, aktorką Dean Keaton i zespołem The Rolling Stones. Jednocześnie komponuje muzykę do ponad stu filmów we Francji, Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. Syrewicz współpracuje również z polskimi reżyserami (m.in. "Papierowe małżeństwo", "Testosteron", serial "Dom nad rozlewiskiem"). W 1994 r. Edyta Górniak zajmuje z jego piosenką "To nie ja!" drugie miejsce na festiwalu Eurowizji. Rok wcześniej Syrewicz otrzymuje prestiżową Ace Award. Dzień po gali ma rozpocząć rozmowy o pracy w Hollywood. W nocy w Los Angeles ma miejsce silne trzęsienie. Wraca do Londynu, gdzie rozpoczyna najbardziej płodny artystycznie okres kariery. Na premierach filmów z jego muzyką goszczą książę Karol, księżna Diana i królowa Elżbieta II. Jego płyty są wydawane na całym świecie, a soundtrack do serialu "The Choir" dociera do trzeciego miejsca najpopularniejszych płyt w Wielkiej Brytanii. Film Grzegorza Brzozowicza nie jest tylko opowieścią o karierze wybitnego artysty. Równoległym bohaterem obrazu jest muzyka Syrewicza, która wybrzmiewa przez cały film. Jest to też historia o niełatwych czasach, w których przyszło tworzyć bohaterowi tego dokumentu. 20:00 LEKKIE OBYCZAJE - OSIEM KOBIET (8 FEMMES) Film fabularny, 106 min, Francja/Włochy, 2002 Reżyseria: François Ozon Aktorzy: Catherine Deneuve, Isabelle Huppert, Emanuelle Beart, Fanny Ardant, Ludivine Sagnier Suzon wraca ze studiów do domu na święta Bożego Narodzenia. W ogromnej, pięknie urządzonej willi czeka na nią wytwornie ubrana matka, poruszająca się na wózku babcia, niezamężna i wciąż marudząca ciotka, a także młodsza, kipiąca radością siostra i służące. Na pierwszym piętrze, w swojej sypialni drzemie ojciec. Gdy w końcu postanawiają go obudzić okazuje się, że nie żyje! Kobiety starają się wytropić zabójcę (zabójczynię?), ale jednocześnie każda z nich jest podejrzana. W stresie i smutku tracą kontrolę nad tym, co mówią i jak się zachowują. Na jaw wychodzą najgłębsze sekrety. Suzon dowiaduje się, że jej matka miała romans z innym mężczyzną i to właśnie on jest jej prawdziwym ojcem. Ciotka postanawia nie tracić dłużej życia na bycie szarą myszką i przemienia się w damę. Służąca odkrywa przed nimi swoje skłonności homoseksualne? 22:00 DOKUMENT W PODRÓŻY - ALBINOSI W AFRYCE (ALBINO BOY IN AFRICA) Film dokumentalny, 45 min, Wielka Brytania, 2017 Reżyseria: Camilla Magid W Tanzanii części ciał i krew albinosów używane są do sporządzania magicznych mikstur i sprzedawane za ogromne pieniądze. By chronić takie dzieci, rząd wysyła je do szkół z internatem, z dala od rodzin. Film ukazuje konsekwencje psychologiczne bycia napiętnowanym i niechcianym z perspektywy 7 - letniego dziecka. 23:00 TAMTE LATA, TAMTE DNI - ANDRZEJ TITKOW Magazyn, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: JOANNA MAKOWSKA Prowadzący: MARTA PERCHUĆ-BURZYŃSKA Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Rozmowy realizowane są w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Bohaterem odcinka jest twórca filmów dokumentalnych, scenarzysta i poeta Andrzej Titkow. W programie, oprócz dzieciństwa wspomina także lata studiów w szkole filmowej w Łodzi, przyjaźń z Krzysztofem Kieślowskim i początki pracy w Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych w Warszawie. 23:40 KINO MISTRZÓW - WYRZUTKI (THE OUTSIDERS) Dramat, 110 min, USA, 1983 Reżyseria: Francis Ford Coppola Scenariusz: Kathleen Rowell Muzyka: Carmine Coppola Aktorzy: Patrick Swayze, Rob Lowe, C. Thomas Howell, Matt Dillon, Ralph Macchio Rywalizacja między dwoma młodzieżowymi gangami doprowadza do tragicznych wydarzeń po obu stronach. 01:45 PANORAMA KINA POLSKIEGO - CZŁOWIEK Z MARMURU Dramat, 153 min, Polska, 1976 Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz: Aleksander Ścibor-Rylski Zdjęcia: Edward Kłosiński Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Jerzy Radziwiłłowicz, Krystyna Janda, Tadeusz Łomnicki, Michał Tarkowski, Piotr Cieślak, Wiesław Wójcik, Krystyna Zachwatowicz, Bogusław Sobczuk "Człowiek z marmuru" rodził się w bólach. Trzeba było wielu starań i zabiegów, by przekonać urzędników i dyrektorów od kultury, że ten film nie będzie oskarżeniem komunistycznego państwa. Czy nie był? Był, i to na tyle celnym i dotkliwym, że wywołał popłoch. Dzieło Wajdy przeznaczono do ograniczonej dystrybucji, co - miast zmniejszyć - zwiększyło jego rezonans i popularność. Utwór, będący mistrzowskim połączeniem niekłamanego artyzmu z otwartą krytyką kłamstwa, przemocy i zniewolenia, miał w sobie niezwykłą siłę oddziaływania. Stał się też wielkim wydarzeniem, nie tylko kulturalnym. Oficjalne media próbowały wypaczyć jego sens. Pisano i mówiono, że "Człowiek z marmuru" jest li tylko pożytecznym głosem w konstruktywnej, socjalistycznej dyskusji, dotyczącej - potępionego już przez partię - "okresu błędów i wypaczeń". "Wola Partii" jednak i tym razem rozminęła się z "wolą narodu". Dramatyczne losy Mateusza Birkuta widzowie słusznie odczytali jako metaforę zmagań jednostki z totalitaryzmem. "Walka Birkuta o prawdę nie skończyła się przecież w latach pięćdziesiątych" - zdawał się mówić za pośrednictwem swego filmu Wajda - "trwa ona także dziś, czego dowodem jest choćby rozpaczliwa szamotanina Agnieszki z telewizyjną nomenklaturą". Na sukces "Człowieka z marmuru" złożyły się talent i praca wielu ludzi, zwłaszcza reżysera i odtwórców głównych ról. Porywającą kreację Mateusza Birkuta stworzył młody aktor krakowskiego Starego Teatru Jerzy Radziwiłowicz, znany wcześniej z zaledwie dwu większych ról filmowych. Debiutantką na ekranie była natomiast ekspresyjna Krystyna Janda (Agnieszka) - dwudziestopięcioletnia wówczas aktorka warszawskiego Teatru Ateneum. Uwagę krytyki zwróciła też konstrukcja dzieła Wajdy. Jest ono bowiem nie tylko pasjonującą opowieścią o człowieku zniszczonym przez historię, lecz także skrupulatnym zapisem powstawania filmu. Niełatwej często drogi twórcy, na której piętrzą się niezliczone przeszkody w postaci braku pieniędzy, złej woli decydentów, problemów technicznych. Dziś "Człowiek z marmuru" jest już klasykiem i legendą. Mimo to wciąż ogląda się go z zainteresowaniem, nieustępującym "kinu akcji". Rok 1976. Na korytarzu gmachu telewizji Agnieszka - dyplomantka szkoły filmowej - przekonuje "ważnego" redaktora o potrzebie powstania filmu o Mateuszu Birkucie, przed laty przodowniku pracy, którego błyskotliwa kariera skończyła się nagle i niespodziewanie gdzieś około roku 1952. Po pertraktacjach dziewczyna dostaje wreszcie taśmę i niezbędny sprzęt. Rozpoczyna prywatne "śledztwo", mające ustalić przyczyny sukcesu i upadku Birkuta. Dowiaduje się, że Birkut został wykreowany na bohatera, ale jego życie wyglądało zupełnie inaczej niż wymyślona o nim legenda. Stopniowo spadał z piedestału, na którym postawiła go władza ludowa, gdy było to potrzebne "ideologicznie". Agnieszka odnajduje przyjaciela Mateusza Birkuta, Witka, jego żonę Hankę oraz syna Maćka. Z zachowanych archiwaliów i wspomnień bliskich osób wyłania się portret jej bohatera. Ale telewizja nie jest zainteresowana ujawnieniem tej prawdy.