TVP Dokument Wtorek, 03.09.2024 05:35 POLSKIE PARKI NARODOWE - KAMPINOSKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz-odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej, zaskakującej strony, przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury. 06:10 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 34 BIAŁE ZŁOTO Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Dlaczego ceny słone to ceny wysokie? Jak ciężka była beczka soli, którą musieliśmy z kimś zjeść, aby dobrze go poznać? Czym jest tajemniczy kłapeć? Radosław Kotarski wyrusza do Bochni, aby odpowiedzieć na te pytania i przekonać się, jak trudna była praca dawnych górników, którzy z narażeniem życia walczyli o wydobywanie soli. Poza tym, przejeżdża podziemną kolejką przez sam środek bocheńskiej kaplicy. Eksploruje również podziemne korytarze i wczołguje się w nieczynne komory górnicze. Będzie to słone spotkanie pełne kurzu i brudu. 06:45 CZY ZABIJAMY KOALE? (ARE WE KILLING THE KOALAS?) Film dokumentalny, 55 min, Australia, 2021 Reżyseria: Tim Flannery Film dokumentalny o koalach i grożącym im niebezpieczeństwom. To niewielkie australijskie zwierzątko wymiera. Koala cierpi na skutek niszczenia środowiska, chorób i głodu. I dzieje się coraz gorzej. Odkąd pierwsi Europejczycy postawili stopę na tej ziemi, wyginęło około dziesięciu procent rodzimych gatunków ssaków i znacznie więcej jest krytycznie zagrożonych. Pożary buszu, zmiany klimatyczne, niszczenie siedlisk powszechne jest przekonanie, że koale całkiem wyginą do 2050 roku. Wszyscy czytali wstrząsające nagłówki, ale ten dokument bada znacznie bardziej złożoną sytuację, która zagraża tej ukochanej, narodowej ikonie Australii. Odkrywca i ekolog, profesor Tim Flannery spotyka się z naukowcami, weterynarzami i badaczami, którzy pracują nad zrozumieniem prawdziwych zagrożeń, przed którymi stoją koale, i sposobów ich unikania. Tim zapuszcza się o trzydzieści lat w przyszłość, obserwując na własne oczy skutki zmian klimatycznych, tropi jednego z najbardziej nieuchwytnych i zagrożonych ssaków na świecie oraz ujawnia szczepionkę dla koali opracowaną z myślą o zapobieganiu chorobom ludzkim. Przygląda się również, w jaki sposób Bluetooth ratuje miejskie koale przed wyginięciem. Jaka jest tajemnica zapewnienia przetrwania koali? Australijscy specjaliści starają się rozwiązać problem. 07:50 SUROWE ŚWIATY I DZIKIE PIĘKNO. BAŁKAŃSKIE PARKI NARODOWE - ODC. 1 BOŚNIA I HERCEGOWINA (NATIONAL PARKS OF THE BALKAN: RUGGED WORLDS AND WILD BEAUTY BOSNIA AND HERZEGOVINA) Serial dokumentalny, 51 min, Austria, 2022 Reżyseria: Jeremy J. P. Fekete W 6 odcinkach odkryjemy ukryte skarby Bałkanów: parki narodowe od Chorwacji po Grecję. Półwysep Bałkański jest jednym z trzech półwyspów południowoeuropejskich i ma powierzchnię 500 000 kilometrów kwadratowych. Bywa opisywany jako jako przytułek Europy i beczka prochu. Jest też uznawany za granicę geograficzną między Zachodem a Orientem. Jego skaliste brzegi otacza pięć mórz: Czarne, Marmara, Egejskie, Jońskie i Adriatyckie. Jego ukrytymi skarbami są parki narodowe od Chorwacji po Grecję. Wybierz się w filmową podróż do dzikiej części Europy - przez góry, jeziora i morza. Odc. 1 - "Bośnia i Hercegowina". W surowym krajobrazie gór krasowych dominują ostre szczyty. Rozległe, odludne równiny zapewniają schronienie i habitat dzikim zwierzętom. Wodospady i rwące rzeki ukazują swoją siłę. W głębokich, pradawnych lasach od niepamiętnych czasów natura żyje w odwiecznym cyklu pór roku. To surowy świat i dzikie piękno Bośni - Hercegowiny. Rzeka graniczna Una łączy Bośnię - Hercegowinę z Chorwacją. Kanion Una określany przez Rzymian jako unikatowy - stanowi linię życia Parku Narodowego. Ponad połowę kraju pokrywają lasy. Gatunki zagrożone jak wilki i rysie żyją w nich pod ochroną. Niemniej - tylko jedno zwierzę jest tu królem. Wędruje tu blisko 1000 niedźwiedzi brunatnych, a 35 z nich zamieszkuje Park Narodowy Una. Blisko Uny i wąwozu Unac spotykają się dwie rzeki. Należą do tzw. Błękitnego Serca Europy. 08:55 GLOBALNA NAUKA - ODC. 1: WSZECHŚWIAT: PODRÓŻ W NIEZNANE (GLOBAL SCIENCE EP. 1: SPACE: JOURNEY INTO THE UNKNOWN) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Jean Marc Sigot, Yohann Thiriet Sześcioodcinkowa seria dokumentalna przybliżająca widzowi największe odkrycia na arenie współczesnych badań, przedstawiająca najbardziej niesamowite przełomy, które kształtują świat i jego przyszłość. Odc. 1 - "Wszechświat: Podróż w nieznane". Przez tysiąclecia cywilizacje spoglądały w niebo, pragnąć zrozumieć ogrom wszechświata. Dziś naukowcy z całej Ziemi próbują rozszyfrować tajemnice kosmosu i przygotowują misje, które zabiorą ludzkość na Księżyc i na Marsa. Co kryje się w kosmicznej pustce, na odległych egzoplanetach? Czy rozwija się tam inteligentne życie pozaziemskie? Docieramy w głąb wszechświata, gdzie odkrywamy nowe obiekty i dotychczas nieznane zjawiska. Dzięki postępom w nauce i technologii, kosmos powoli ujawnia swoje sekrety. Zapraszamy na wyjątkową podróż w nieznane. Od czasów lotu radzieckiego kosmonauty Jurija Gagarina, eksploracja kosmosu nie wytraciła tempa. Obecnie loty w kosmos stają się bardziej przystępne. Nowi gracze z sektora prywatnego pragną wysyłać ludzi poza naszą planetę. W stanie Nowy Meksyk firma Virgin Galactic kończy kampanię lotów próbnych i planuje pierwszy, suborbitalny lot załogowy. Trwają przygotowania do przyjęcia pierwszych pasażerów. Sześciuset klientów wykupiło już bilety po 250 tysięcy dolarów, a w kolejce czeka niemal 8 tysięcy innych kandydatów. Za tę cenę pasażerowie polecą statkiem Spaceship 2. Na wysokości piętnastu kilometrów statek zostanie uwolniony z samolotu nośnego i wzleci na wysokość dziewięćdziesięciu kilometrów. Przez kilka minut pasażerowie doświadczą stanu nieważkości, a przez okna będą mogli podziwiać Ziemię. 09:55 WĘDRUJĄC PO ZIEMI - ODC. 1 GABON (I WALKED ON EARTH IN GABON / J’AI MARCH SUR LA TERRE AU GABON) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2014 Reżyseria: Aline Richard, Mathieu Vidard, Bruno Victor - Pujebet 10 częściowa podróżnicza seria dokumentalna. to niezwykła eksploracja egzotycznych zakątków świata. Odc. 1 Gabon. Producent: Bonne Compagnie - IRD Institut de Recherche pour le Dveloppement 10:55 OBIEKTYW - INWESTYCJE NA WIŚLE 19 min, Polska, 1978 Autor: Jerzy Ossowski, Kazimierz Olszański Rejs po rzece Wiśle barką, na której transportowane są kruszywa dla lokalnego przemysłu oraz spotkanie z ludźmi, którzy swoje życie zawodowe związali z pracą w żegludze śródlądowej. O trudnych początkach pracy na galarach oraz trudnej sztuce żeglowania po Wiśle mówi kapitan Edward Wójcik. Historię krakowskiej żeglugi śródlądowej, specyfikę i aspekty finansowe transportu rzecznego przedstawia dyrektor Zbigniew Kochan. Inżynier Andrzej Wójcik mówi o planach usprawnienia żeglugi na Wiśle za pomocą budowy stopni wodnych. Ilustracją wypowiedzi są zdjęcia załadunku towarów, placu budowy stopnia wodnego Kościuszko, proces wodowania barki na stopniu Dąbie oraz dzikie nabrzeża Wisły wzdłuż trasy rejsu barką. Reportaż, 11:25 POLSKIE DZIEDZICTWO S.I - ODC. 9 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Maciej Kłobucki, Bartosz Kucharski, Kamil Szymański Zdjęcia: Damian Szprejda, Jacek Cichocki, Mariusz Gala Prowadzący: Stefan Tompson Lektor: Jarosław Łukomski Cykl dokumentalno - historyczny o polskim dziedzictwie kulturowym na Kresach Wschodnich, prowadzony przez Stefana Tompsona, w którym przybliżona zostaje widzowi historia ziem polskich sprzed 1921 roku. Prezentowane są najciekawsze polskie posiadłości, usytuowane za naszą obecną wschodnią granicą. Ukazane są najciekawsze miejsca, zarówno te oczywiste i znane z przewodników, jak również te, o których już dawno zapomniano. Autorzy przedstawiają ich historię, opowiadają o ciekawostkach i legendach, omawiają polski aspekt dotyczący prezentowanych posiadłości. Przybliżają historię Polaków na danym terenie i zachęcają każdego widza do odwiedzin miejsc polskiego dziedzictwa kulturowego na Kresach Wschodnich. W tym odcinku wybierzemy się do Wilna. To miasto leżące na skrzyżowaniu szlaków biegnących z czterech stron świata, położone na Pojezierzu Litewskim u ujścia rzeki Wilejki do Wilii, od zarania swoich dziejów było ważnym ośrodkiem politycznym, gospodarczym, kulturowym i religijnym tej części Europy. To również jedna z historycznych stolic Rzeczypospolitej Obojga Narodów. To tutaj mieści się jeden z najstarszych Uniwersytetów w Europie oraz spoczywa matka i serce marszałka Józefa Piłsudskiego. Zapraszamy w niezwykłą podróż do Wilna, o którym opowie Stefan Tompson. 12:05 PRAWDZIWA HISTORIA PIRATÓW (THE TRUE STORY OF PIRATES / L'ILE AUX PIRATES) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Reżyseria: Stephane Begoin Film dokumentalny o społeczności pirackiej. Wizerunek piratów został stworzony przez Hollywood, ale czy faktycznie jest wierny rzeczywistości? Piraci z drewnianymi nogami, papugami i skarbami - to postaci mityczne. Ale kim rzeczywiście byli ci ludzie? Wesołymi żeglarzami czy bandytami? Czym się zajmowali? Do niedawna odnaleziono niewiele statków pirackich i życie tych ludzi pozostaje owiane tajemnicą. Dziś na Mauritiusie archeolodzy badają wrak słynnego pirackiego statku. A na Madagaskarze eksplorują wyspę, na której piraci zwykli się ukrywać. Badacze wyjawią nam, co jest prawdą, a co legendą. Pod koniec dziewiętnastego wieku Robert Luis Stevenson pisze "Wyspę skarbów". Jego powieść szybko staje się bestsellerem, a czytelnicy zakochują się w romantycznych postaciach wyjętych spod prawa żeglarzy. Piraci Czarnobrody, Szkarłatny Rackham czy Robert Kidd stają się bohaterami masowej wyobraźni. Ale trudno tak naprawdę poznać prawdziwe życie morskich rozbójników. Skąd pochodzili, czemu wypływali w morze, gdzie się ukrywali? By odpowiedzieć na te pytania, archeolodzy wyruszają na Ocean Indyjski w pobliże wyspy Mauritius. Zamierzają wznowić badanie Speakera, siedemnastowiecznego statku pirackiego, który w 1702 - gim roku rozbił się na rafie koralowej. Wraz ze zmieniającym się światem piraci przechodzą do historii. Ich złoty wiek trwał zaledwie kilkadziesiąt lat. Od tamtej pory morscy rozbójnicy i ich statki żeglują po wodach wyobraźni tych, którzy wpatrują się w odległe horyzonty. 13:05 CHIRURDZY - KARDIOCHIRURGIA Serial dokumentalny, 46 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Poraj-Poleski Scenariusz: Piotr Poraj-Poleski Zdjęcia: Filip Pakuła Lektor: Paweł Bukrewicz W pierwszym odcinku serialu dokumentalnego "Chirurdzy" poznajemy niezwykłą historię prof. dr. hab. n. med. Piotra Suwalskiego - wybitnego kardiochirurga i kierownika Kliniki Kardiochirurgii i Transplantologii PIM MSWiA - oraz jego najbliższych współpracowników. W odcinku przyglądamy się codziennej pracy lekarzy, obserwujemy ich poświęcenie i pasję w walce o zdrowie i życie pacjentów, a także poznajemy prywatne zainteresowania dr. Suwalskiego, które pozwalają mu na złapanie równowagi i chwili wytchnienia pomiędzy kolejnymi zabiegami. 14:00 SKARBY DZIKIEJ AUSTRALII - ODC. 1 WIELKA RAFA KORALOWA (AUSTRALIA’S WILD TREASURE (1/6) GREAT BARRIER REEF) Cykl dokumentalny, 51 min, Australia, 2020 Reżyseria: Aaron Pedersen Zrealizowany przez doświadczoną ekipę filmowców serial dokumentalny pokazujący różnorodne i wyjątkowe krajobrazy i ekosystemy Australii, które nie mają sobie równych. Sześć wyjątkowych miejsc o znaczeniu ekologicznym i naturalnie pięknych, w których zwierzęta przystosowały się do swoich konkretnych siedlisk, każde niesamowite na swój własny sposób. Niezapomniana podróż po niezwykłych krajobrazach, które tworzą ten australijski kontynent. Część 1. Wielka Rafa Koralowa. Ciągnie się wzdłuż północno - wschodnich wybrzeży Australii przez trzy tysiące kilometrów, obejmując obszar równy powierzchni Niemiec. Tworzą ją jedne z najmniejszych wielokomórkowych organizmów świata - polipy koralowe. Niegdyś klasyfikowane jako rośliny, dziś uznawane są za zwierzęta. Ukryte w swoich wapiennych zewnętrznych szkieletach, polipy polują, rozmnażają się i budują. Wspólnie stanowią podstawę tego zapierającego dech cudu natury. Wielką Rafę Koralową tworzy nawet do trzech tysięcy pojedynczych raf i ponad 600 gatunków twardych i miękkich korali. Po zachodzie słońca budowniczowie tego podwodnego królestwa wyłaniają się ze swoich kryjówek. Niepozorni łowcy - polipy korali żywią się drobnymi organizmami - zooplanktonem, który pojawia się licznie w otwartej wodzie tuż po zmroku. 15:00 SUROWE ŚWIATY I DZIKIE PIĘKNO. BAŁKAŃSKIE PARKI NARODOWE - ODC. 2 CHORWACJA (NATIONAL PARKS OF THE BALKAN: RUGGED WORLDS AND WILD BEAUTY CROATIA) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy/Austria, 2022 Reżyseria: Jeremy J. P. Fekete W 6 odcinkach odkryjemy ukryte skarby Bałkanów: parki narodowe od Chorwacji po Grecję. Półwysep Bałkański jest jednym z trzech półwyspów południowoeuropejskich i ma powierzchnię 500 000 kilometrów kwadratowych. Bywa opisywany jako jako przytułek Europy i beczka prochu. Jest też uznawany za granicę geograficzną między Zachodem a Orientem. Jego skaliste brzegi otacza pięć mórz: Czarne, Marmara, Egejskie, Jońskie i Adriatyckie. Jego ukrytymi skarbami są parki narodowe od Chorwacji po Grecję. Wybierz się w filmową podróż do dzikiej części Europy - przez góry, jeziora i morza. Odc. 2. Chorwacja. Poznamy surowy świat i dzikie piękno tego kraju. Przy wybrzeżu południowej Dalmacji leży Mijet - wyspa z ukrytą legendą. Na wyspie Ovrata klify i mewy są wyjątkowe. Pasmo Gór Dynarskich to naturalna granica między Chorwacją i Bośnią - Hercegowiną. Dinara - jest jedynym szczytem wolnostojącym, a także najwyższym szczytem Chorwacji. Niedaleko Gór Dynarskich leży klejnot chorwacki - jeziora Plitwickie. Masyw górski Welebit rozciąga się na 150 kilometrach wzdłuż północnego wybrzeża Chorwacji i tworzy granicę między klimatem śródziemnomorskim i kontynentalnym. Veliki Risnjak usytuowany jest w północno zachodniej Chorwacji. Nazwa pochodzi od najbardziej znanego tutejszego przedstawiciela fauny - rysia. Rysie kiedyś wyginęły na tym terenie - obecnie 60 osobników znów zamieszkuje góry i lasy chorwackie. 16:00 GLOBALNA NAUKA - ODC. 2 MEDYCYNA - W POSZUKIWANIU LEPSZEGO LECZENIA (GLOBAL SCIENCE E02: MEDECINE - RESEARCHING THE NEXT CURE) Cykl dokumentalny, 49 min, Francja, 2020 Reżyseria: Yohann Thiriet Sześcioodcinkowa seria dokumentalna przybliżająca widzowi największe odkrycia na arenie współczesnych badań, przedstawiająca najbardziej niesamowite przełomy, które kształtują świat i jego przyszłość. Odc. 2 - "Medycyna: w poszukiwaniu lepszego leczenia". Nasz najcenniejszy zasób zdrowie - jest nieustannie atakowany. Po stuleciu przełomowych postępów w medycynie, większość ludzkiego ciała wciąż pozostaje tajemnicą. Nadal jesteśmy na łasce chorób genetycznych, nowotworów czy pandemii. W szpitalach i laboratoriach na całym świecie, lekarze i naukowcy odkrywają nowe metody zwalczania chorób. Witajcie w świecie ludzi poświęcających życie leczeniu i zwalczaniu schorzeń. Zapraszamy na podróż w głąb współczesnej medycyny, w towarzystwie lekarzy i badaczy, którzy poprawiają nasze życie. Medycyna i technologia kształtują nowy świat, w którym przełomy następują w niespotykanym dotąd tempie. Postęp jest ekscytujący. Odkrycia w dziedzinie medycyny wskazują na przyszłość, w której najbardziej wyniszczające choroby staną się wyleczalne, pojęcie niepełnosprawności przestanie istnieć, a nauka ujawni największe tajemnice ludzkiego ciała. Nie możemy jednak zapomnieć o tym, że mamy obowiązek rozumieć konsekwencje stale przyspieszającego postępu. 17:00 WĘDRUJĄC PO ZIEMI - ODC. 2 NOWA KALEDONIA (I WALKED ON EARTH IN NEW CALEDONIA / J’AI MARCH SUR LA TERRE EN NOUVELLE - CALDONIE) Serial dokumentalny, 49 min, Francja, 2014 Reżyseria: Aline Richard, Mathieu Vidard, Bruno Victor - Pujebet 10 częściowa podróżnicza seria dokumentalna. to niezwykła eksploracja egzotycznych zakątków świata. Odc. 2 Nowa Kaledonia. Dziś wybieramy się do Nowej Kaledonii, gdzie ludzie i zwierzęta żyją obok siebie. Może być ciężko, ale czekające nas przygody są tego warte. Jesteśmy pośrodku laguny, w królestwie koralowców i tropikalnych ryb. To delikatne środowisko, bardzo wrażliwe na zmiany. Dlatego ochrona zagrożonych gatunków jest tu priorytetem. Archipelag Nowej Kaledonii składa się z wyspy głównej oraz kilku mniejszych. Tutejsza rafa koralowa została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa. Jest po co nurkować. Rafy koralowe to prawdziwe podwodne budowle, stworzone przez polipy, maleńkie zwierzęta, które tworzą kolonie. Gdy umierają, ich wapienny szkielet tworzy nową warstwę, na której osiedlają się nowe polipy. Globalne ocieplenie i działalność człowieka zmieniły ekosystem morski. Producent: Bonne Compagnie - IRD Institut de Recherche pour le Dveloppement 18:00 TAJEMNICE CYWILIZACJI - ODC. 1 KONIEC EPOKI BRĄZU (THE SECRETS TO CIVILIZATION) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Jonathan Drake, Rosalind Bain Trzyodcinkowa seria dokumentalna o tym, jak najnowocześniejsze nauki o Ziemi zmieniają sposób, w jaki rozumiemy starożytną przeszłość, przywracając środowisku naturalnemu jego miejsce jako kluczowego czynnika napędzającego historię ludzkości. Ta przełomowa seria wykorzystuje nową naukę, aby dotrzeć do sedna tego, co naprawdę napędza powstawanie cywilizacji: jak się rozwijają i jak radzą sobie z upadkiem. Zobaczymy, jak zmieniająca się planeta może pomóc cywilizacjom lub odegrać rolę w ich wyginięciu. Od starożytnego Egiptu po upadek Rzymu, za pomocą technik filmowych i CGI, stworzono wspaniałe wizualizacje pokazujące sekrety cywilizacji. Odc. 1 - "Koniec epoki brązu". Późna epoka brązu to czas rozkwitu królestw i imperiów. Niektóre z nich miały już dwutysięczną historię. Jednak kiedy naszedł koniec, wszystko potoczyło się szybko. Dlaczego pierwsze cywilizacje upadły w tym samym czasie? Od ponad wieku badacze próbują ustalić, co spowodowało tę katastrofę. W jaki sposób doszło do upadku cywilizacji epoki brązu? Kluczowe dowody przekazał nam wielki ocalały z tej katastrofy Egipt. Historia Egiptu sięga samych początków cywilizacji. Faraon, który ocalił Egipt, ostatecznie został zamordowany we własnym pałacu. Upadek cywilizacji epoki brązu pogrążył świat w trwającym całe wieki mroku. Jednak z popiołów zaczęły wyłaniać się nowe społeczeństwa. Nasza opowieść o końcu cywilizacji odkrywa niewygodną prawdę - człowiek jest zdany na łaskę natury. 19:05 KRÓL KAROL III (MY KING CHARLES - NEW CORONATION SPECIAL) Film dokumentalny, 55 min, Wielka Brytania, 2023 Reżyseria: Jim Nally Zdjęcia: Andrew Muggleton Film dokumentalny, który powstał z okazji koronacji króla Karola III. Wielka, oficjalna ceremonia miała miejsce w sobotę 6 maja 2023 roku. Wydarzenie budziło wtedy wielkie emocje wśród Brytyjczyków. Karol III będzie czterdziestym królem i namaści go arcybiskup Canterbury w londyńskim Opactwie Westminster. Kiedy 8 września zmarła królowa Elżbieta II, nowym następcą tronu automatycznie został książę Karol. Syn zmarłej w wieku 96 lat królowej musiał przejąć dziedzictwo matki i wszystkie jej obowiązki. Ogłosił też, iż od tej pory będzie nazywany Karolem III. Podczas gdy inni już dawno przeszli na emeryturę w wieku 73 lat, senior rozpoczął najważniejszą pracę w swoim życiu. Koronacja w Wielkiej Brytanii ostatnio miała miejsce 70 lat temu. Obecną uczczono tradycyjnymi procesjami, koncertem w zamku Windsor, imprezami ulicznymi oraz pokazami świetlnymi. W tym filmie posłuchamy wypowiedzi przyjaciół z młodości, członków rodziny królewskiej, koleżanek i kolegów ze szkoły. Bardzo prywatne opowieści i zwierzenia, wspomnienia i anegdoty pozwolą lepiej poznać Karola jako człowieka, który czekał na to, by być królem ponad 70 lat. Zobaczymy również wiele archiwalnych materiałów filmowych. 20:10 TERROR W PARYŻU - ODC. 2 DOWIEDZIEĆ SIĘ KTO, CO ZROBIŁ, JAK I DLACZEGO (THE TERROR TRIAL / V13 EPISODE 2 - FINDING OUT WHO DID WHAT, HOW AND WHY) Serial dokumentalny, 54 min, Francja, 2021 Reżyseria: Theo Ivanez Mini - seria kryminalno - polityczna (5 odcinków) o śledztwach w sprawach o zamachy terrorystyczne we Francji. Proces, który rozpoczął się we wrześniu 2021 r. dotyczący ataków popełnionych od 13 listopada 2015 r. Nadzwyczajna sprawa sądowa z 20 oskarżonymi została skierowana do specjalnie utworzonego Sądu, 220 tomów postępowań i prawie 1700 osób. Jest to wydarzenie zgodne z oczekiwaniami, którego się obawiano: ponownie otworzy rany, które ledwo zaczęły się goić. Poprzez zeznania ofiar terroryzmu, prawników, organów ścigania i członków wymiaru sprawiedliwości, ten serial dokumentalny pokazuje, jak Francja przygotowuje się do otwarcia tego bezprecedensowego procesu. Śledząc podstawy sprawy i patrząc wstecz na dowody z policyjnego śledztwa, zrozumiemy funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości antyterrorystycznej w krajach europejskich i sposób, w jaki społeczeństwo reaguje na to, co nie do pomyślenia. Część 2 - "Dowiedzieć się kto, co zrobił, jak i dlaczego". Według policji w Paryżu i jego okolicach doszło do trzech, a nawet siedmiu zamachów. 45 tysięcy sygnatur, 45 tysięcy akt sądowych, 1740 powodów cywilnych i trzystu pięćdziesięciu adwokatów. 6 miesięcy posiedzeń w sali na 600 osób specjalnie zbudowanej w sercu Pałacu Sprawiedliwości w stolicy Francji. 21:20 BARBARA WŁODARCZYK ZAPRASZA - ROSJA I CHINY. MAŁŻEŃSTWO Z WYRACHOWANIA 8 min, Polska, 2021 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Prowadzący: Barbara Włodarczyk Rozmowy z twórcami filmów dokumentalnych. W tym odcinku: 21:25 ROSJA I CHINY - MAŁŻEŃSTWO Z WYRACHOWANIA Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2018 Reżyseria: Barbara Włodarczyk Przeludnionym Chinom brakuje ziemi ornej. Tymczasem w sąsiedniej Rosji po rozpadzie ZSRR i upadku kołchozów na Dalekim Wschodzie jedna czwarta pól leży odłogiem. Hasło Ziemia bez ludzi, dla ludzi bez ziemi, które w XX wieku promowało żydowskie osadnictwo w Palestynie, dziś idealnie pasuje do sytuacji na pograniczu rosyjsko - chińskim. Przez dalekowschodnią granicę Rosji na dużą skalę odbywa się chińska migracja ludzi, produktów i inwestycji. Według szacunków tylko w Kraju Chabarowskim mieszka już poł miliona Chińczyków. Głośne stały się transgraniczne małżeństwa. W Chinach polityka jednego dziecka doprowadziła do znaczącego niedoboru kobiet. Rosjanki zaś zachęca wizja trzeźwego i pracowitego męża, o co w pogrążonych w gospodarczej stagnacji regionach Rosji, bywa trudno. Chińczycy dzierżawią setki tysięcy ha ziemi ornej, zakładają fermy i sprowadzają do pracy rodaków. Wszystko to budzi coraz więcej obaw w Rosji i coraz większy strach przed Chinami, które według założeń Kremla miały być strategicznym przyjacielem. Celem filmu będzie pokazanie skali, przyczyn i następstw zjawiska zasiedlania Dalekiego Wschodu przez Chińczyków. Dokument przedstawi realia życia na pograniczu chińsko - wschodnim i odpowie na pytanie, jak silny jest strach Rosjan przed chińskim zalewem oraz w jaki sposób odbija się to na relacjach Moskwa - Pekin. 22:30 CHIRURDZY - KARDIOLOGIA Serial dokumentalny, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Poraj Poleski Scenariusz: Piotr Poraj Poleski Zdjęcia: Filip Pakuła Lektor: Paweł Bukrewicz W drugim odcinku cyklu "Chirurdzy" kardiolog prof. dr hab. n. med. Robert Gil zabiera widzów w sentymentalną podróż do rodzinnego Szczecina. Opowiada o początkach swojej drogi zawodowej i spotyka się ze swoimi byłymi współpracownikami. W trakcie wizyty w jego dawnym miejscu pracy dowiadujemy się, kto ukształtował doktora zawodowo i jakie przyświecają mu idee, a także w jakim kierunku zmierza współczesna medycyna. Prof. Gila i jego współpracowników poznajemy również podczas pracy w Klinice Kardiologii PIM MSWiA. To tutaj zespół wybitnych kardiologów wykorzystuje najnowocześniejsze zdobycze techniki oraz swoją wiedzę i umiejętności, żeby leczyć serca pacjentów. 23:30 ZABÓJCY PLANETY - ODC. 2 OJCIEC CHRZESTNY OCEANÓW (PLANET KILLERS EP. 2 LE PARRAIN DES OCEANS) Serial dokumentalny, 48 min, Francja, 2022 Reżyseria: Martin Boudet Mini - seria dokumentalna (4 odcinki), której twórcy dołączają do Interpolu ds. Przestępstw Środowiskowych w poszukiwaniu czterech najbardziej poszukiwanych przestępców na świecie. Cztery odcinki. Czterech przestępców. Cztery polowania. To kryminaliści zabijający naszą planetę. W tej serii śledzimy działania Jednostki Interpolu. Szacuje się, że przestępstwa przeciwko środowisku generują rocznie 300 miliardów euro. Jednocześnie kary są znacznie niższe niż w przypadku innych przestępstw, co prowadzi do postrzegania ich jako obarczonych niskim ryzykiem i jednocześnie wysokim zyskiem. Odc. 2. Ojciec chrzestny oceanów - Mr. X, szef sieci przestępczej zajmującej się handlem zagrożonymi wyginięciem rybami. Kartele narkotykowe z Kalifornii Dolnej zarabiają krocie na przemycie ryby totoaby. Jej konsumenci to przede wszystkim Azjaci, zwłaszcza Chińczycy. W tradycyjnej medycynie chińskiej jej pęcherze pławne uważane są za lekarstwo i afrodyzjak. Zwie się ją morską kokainą, gdyż kilogram jej pęcherza wart jest więcej niż kilogram kokainy. To jeden z najbardziej bezwzględnych przemytów na świecie. Jungchang Wu - jeden z głównych organizatorów międzynarodowego przemytu totoaby i innych chronionych gatunków morskich, jest typowym przykładem chińskiego przedsiębiorcy - przestępcy. Oscar Parra to meksykański król totoaby, ojciec chrzestny morskiego kartelu. Bez Chińczyków nie byłoby przemytu. Oskar Parra zajmowałby się czymś innym. Chińczycy są kluczowym elementem całego łańcucha dostaw. Mafia chińska jest potężna. Jej członkowie są chronieni przez rząd Kalifornii Dolnej. Niektórzy posiadają immunitet dyplomatyczny. Taki jest chiński kartel, potężna chińska mafia. Przekraczają amerykańską granicę, jakby mieli oficjalne akredytacje pracowników konsulatu w Meksyku. I w taki sposób szmuglują totoabę. Zatoka Kalifornijska wciąż jest pustoszona przez kartele. Niektóre gatunki, takie jak morświn kalifornijski, liczą niewiele ponad dziesięć sztuk. 00:30 GENIALNY BARBARZYŃCA Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2020 Reżyseria: Marta Węgiel Scenariusz: Marta Węgiel Zdjęcia: Maciej Mroziewski Lektor: Krzysztof Gadacz, Edward Lubaszenko Wykonawcy: Wojciech Siemion Film dokumentalny o Józefie Chełmońskim, wybitnym przedstawicielu polskiego malarstwa realistycznego XIX wieku. 01:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODPOWIEDZI CIĄGLE NIE ZNAMY ODC. 292) Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Odpowiedzi ciągle nie znamy" Dziś odwiedzamy wieś Wygnanów w gminie Sławno, w województwie łódzkim. Mamy informacje o istniejącym tu dawnej cmentarzu cholerycznym. Nazwa ta, która przetrwała prawie 200 lat, wiąże się z powstaniem w początkach lat 30. XIX w. cmentarza, na którym dokonywano pochówków osób zmarłych na cholerę. Dziś pozostała tu skromna i nietypowa kapliczka, uformowana z miejscowego kamienia. Wstępne badania terenu wykazały jednak, że znajdują się tu także pozostałości dworu. Czy zachowały się fundamenty? Sprawdzimy. "Nikt nie będzie zapomniany" Następnie przenosimy się nad Bałtyk, a w czasie do tragicznej jesieni roku 1939. Obrona Kępy Oksywskiej pochłonęła ogromną ilość ofiar. Po wybuchu wojny znalazło się tu w krótkim czasie około 9 tysięcy polskich żołnierzy. Zginęło ponad 2 tysiące, a wielu nie udało się zidentyfikować. Dziś, dzięki inicjatywie lokalnych pasjonatów historii pojawił się pomysł stworzenia listy wszystkich obrońców Kępy Oksywskiej i zweryfikowania list poległych znanych do tej pory. To walka o oddanie bohaterom ich imion i nazwisk, która pokazuje, że jest szansa spłacenia historycznego długu tym, których poświęcenie legło u podstaw naszego spokojnego życia. 02:00 BYŁEM WSZĘDZIE. OLGIERD BUDREWICZ Film dokumentalny, 39 min, Polska, 2013 Reżyseria: Artur Mościcki Scenariusz: Artur Mościcki Olgierd Budrewicz był jednym z niewielu ludzi, którzy łączyli ze sobą epoki odległe w świadomości młodego pokolenia o całe lata świetlne: świat przedwojennej warszawskiej inteligencji, bohaterów powstania warszawskiego, lata terroru stalinowskiego i odbudowy stolicy i wreszcie czas podróży - odkrywania świata przez człowieka, który, jak mówi tytuł jednej z jego 79 książek, "był wszędzie". Podróżnik epoki dziennikarstwa, w którym nie powielało się na papierze kolejnych wypisów internetowych, a każda z setek podróży była przygodą, przeżywaniem prawdziwych dziennikarskich i ludzkich wzruszeń. Pokazywał, czym może i powinien być świat za horyzontem, świat, w który ruszamy, jak sam mówił, po to, by spotkać drugiego człowieka. Taka z pozoru oczywista myśl przekazywana w niezliczonych opowieściach wielkiego podróżnika ma szczególną wartość. Budrewicz próbuje odpowiedzieć na pytanie dlaczego "navigare necesse est" - dlaczego "musimy żeglować" i pokazuje, czym naprawdę może być podróż. To bardzo ważne przesłanie w czasach, gdy wylot na antypody to już właściwie często tylko sprawa decyzji finansowej, gdy przywozimy w walizkach kolejny powielany stereotyp tamtych światów. Sam mówił o sobie, że jest "dziennikarskim schizofrenikiem". I rzeczywiście, jego ogromną pasją była Warszawa, jej kultura, obyczaje, codzienność i echa historii, której sam był przecież bohaterem. Ta nieustanna warszawska przygoda Budrewicza, te powroty ze świata wprost na Targówek i powstańczy Żoliborz to dowód na to, że na całym świecie szukał ciągle samego siebie i bardzo często najłatwiej odnajdywał właściwy trop w tym, co jest najbliżej, z czym wiązały się jego codzienne wzruszenia... Cały życiorys twórczy Budrewicza związany jest z Warszawą. Był uczestnikiem powstania warszawskiego (zgrupowanie Żmija, obwód Żywiciel), w stopniu kaprala podchorążego. Współredagował powstańcze pismo "Dziennik Radiowy 22. Obwodu AK". Pracował jako początkujący reporter w działach miejskich "Tygodnika Warszawskiego" (1945 - 1947) i "Wieczoru Warszawy" (1946 - 1947). Współpracował z pismami "Stolica" i "Przegląd Kulturalny" Jest autorem najsłynniejszej chyba książki varsavianistycznej "Bedeker warszawski" i autorem opracowań historii 20 najsłynniejszych rodów warszawskich. Film jest opowieścią o podróżniku, który "był wszędzie" właściwie po to, żeby najbardziej być "tu i teraz". W książce "Byłem wszędzie" Budrewicz pisze: "Co do Warszawy, to jestem tu zakotwiczony na zawsze. Zachwyty bulgocą mi nieraz w gardle, gdzie zderzają się z irytacją i złością. Jak trudno jest kochać to miasto!" W jego twórczości śledzić będziemy obsesyjne czasami powroty do stolicy - tak jak wtedy, gdy pisząc o Terremoto w Peru - ma od razu przed oczami obrazy powojennej Warszawy. To wszystko, na czym polegał jego sposób odkrywania świata, co chciał nam przekazać, znajdziemy w jego opowieściach zarówno kierowanych wprost do widza, jak i tych, które przeplatają się ze wspomnieniach rodziny, przyjaciół i znajomych. Bardzo istotny jest także wątek dotyczący najgłębiej wiążących autora z Warszawą przeżyć okupacyjnych i powstańczych. 02:50 ŚLADAMI POTOPU Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2006 Reżyseria: Beata Hyży - Czołpińska Rok 2006 był Rokiem Sienkiewiczowskim i to, można powiedzieć, Rokiem podwójnie Sienkiewiczowskim. Pisarz urodził się bowiem w 1846 roku, a zmarł w roku 1916. Napisano już tomy rozpraw naukowych o osobie pisarza stworzonych przez niego dziełach, ale ciągle niepokoi on profesorów i historyków literatury, którzy chcieliby zdefiniować źródła fascynacji nim milionów czytelników, i to nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. Skąd to niezwykłe powodzenie, stała obecność na rynku? Co prawda, pokolenie współczesne zna "Trylogię" bardziej z ekranizacji, niż z kart powieści, ale przecież Sienkiewicza się zna, cytuje się jego powiedzenia. Jest to lektura, która godzi ludzi z różnych światów, profesorów, i bezrobotnych. Bo Sienkiewicz jest symbolem tego wszystkiego, co polskie, co dawne i do czego tęsknimy. Rok 2006 był najlepszym czasem, by wrócić do Sienkiewicza. Bo jest on nie tylko głosem z przeszłości, ale i głosem przyszłości. Zadaje bowiem nieustannie pytanie: kim my właściwie jesteśmy i jacy jesteśmy? To są najważniejsze pytania zadawane dzisiaj nam, Polakom. Może właśnie teraz, bardziej nawet niż kiedyś, powinniśmy przypomnieć sobie system norm i wartości, które kierowały postępowaniem, uczuciami i myślami Sienkiewiczowskich bohaterów? Może pochwała męstwa, dochowanie wierności i miłość ojczyzny ciągle są nam potrzebne jako wzorce? Film złożony jest z kilku warstw merytorycznych i artystycznych. Najważniejszą z nich, i do tej pory nieznaną, jest dotarcie do ludzi mieszkających na Laudzie (miejscu akcji powieści Henryka Sienkiewicza w XVII wieku), którzy uważają się za potomków bohaterów Sienkiewiczowskiej powieści. Kolejne elementy konstrukcji filmu to fragmenty filmu Jerzego Hoffmana pt. "Potop", urywki powieści Henryka Sienkiewicza i pokazanie widzom miejsc, w których rozgrywa się jej akcja oraz wypowiedzi najwybitniejszych polskich i litewskich znawców literatury, historii i wojskowości.