TVP Dokument Środa, 04.09.2024 05:35 DZIKA POLSKA - GĘSI CUDOWNA PODRÓŻ Serial dokumentalny, 25 min, Polska, 2007 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński Lektor: Dariusz Odija W tym odcinku odwiedzimy noclegowisko 200 tysięcy gęsi. Ujście Warty. Plątanina starorzeczy, meandrów, labirynt dróg wodnych przypominający siateczkę naczyń włosowatych. Trudne do przebycia bagna i rozlewiska są magnesem dla ptaków. Jesienią niepodzielnie królują tu dzikie gęsi - przybysze z dalekiej północy. Zatrzymują się w drodze na zimowiska w Europie Zachodniej. W dzień żerują na polach. Wieczorem wszystkie zlatują się na noclegowisko. Ich liczba przekracza 200 000!!! Tak dużych koncentracji gęsi w czasie jesiennej migracji nie ma nigdzie indziej w Europie. W szczycie wędrówki są chwile, gdy całe niebo jest zasłonięte przez ptaki. Trwa to 2-3 godziny, a poranny wylot gęsi na żerowiska w Parku Narodowym "Ujście Warty" należy do najbardziej spektakularnych zjawisk w przyrodzie. 06:10 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 35 WIOSENNE OBRZĄDKI Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Czym zawiniła sobie Marzanna, którą co roku topią dzieci wraz z nadejściem wiosny? Dlaczego urządzamy małą wojnę na jajka w czasie śniadania wielkanocnego? I z jakiego powodu młode dziewczyny co roku są ulubionym celem młodzieńców, którzy oblewają je wodą w czasie śmigusa - dyngusa? Radosław Kotarski rusza śladem wiosennych zwyczajów i odkrywa ich tajemnicze prapoczątki. Okazuje się bowiem, że nasi przodkowie pozostawili nam niesamowicie ciekawe obrządki, które nadal są kultywowane. 06:50 SKARBY DZIKIEJ AUSTRALII - ODC. 1 WIELKA RAFA KORALOWA (AUSTRALIA’S WILD TREASURE (1/6) GREAT BARRIER REEF) Cykl dokumentalny, 51 min, Australia, 2020 Reżyseria: Aaron Pedersen Zrealizowany przez doświadczoną ekipę filmowców serial dokumentalny pokazujący różnorodne i wyjątkowe krajobrazy i ekosystemy Australii, które nie mają sobie równych. Sześć wyjątkowych miejsc o znaczeniu ekologicznym i naturalnie pięknych, w których zwierzęta przystosowały się do swoich konkretnych siedlisk, każde niesamowite na swój własny sposób. Niezapomniana podróż po niezwykłych krajobrazach, które tworzą ten australijski kontynent. Część 1. Wielka Rafa Koralowa. Ciągnie się wzdłuż północno - wschodnich wybrzeży Australii przez trzy tysiące kilometrów, obejmując obszar równy powierzchni Niemiec. Tworzą ją jedne z najmniejszych wielokomórkowych organizmów świata - polipy koralowe. Niegdyś klasyfikowane jako rośliny, dziś uznawane są za zwierzęta. Ukryte w swoich wapiennych zewnętrznych szkieletach, polipy polują, rozmnażają się i budują. Wspólnie stanowią podstawę tego zapierającego dech cudu natury. Wielką Rafę Koralową tworzy nawet do trzech tysięcy pojedynczych raf i ponad 600 gatunków twardych i miękkich korali. Po zachodzie słońca budowniczowie tego podwodnego królestwa wyłaniają się ze swoich kryjówek. Niepozorni łowcy - polipy korali żywią się drobnymi organizmami - zooplanktonem, który pojawia się licznie w otwartej wodzie tuż po zmroku. 07:50 SUROWE ŚWIATY I DZIKIE PIĘKNO. BAŁKAŃSKIE PARKI NARODOWE - ODC. 2 CHORWACJA (NATIONAL PARKS OF THE BALKAN: RUGGED WORLDS AND WILD BEAUTY CROATIA) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy/Austria, 2022 Reżyseria: Jeremy J. P. Fekete W 6 odcinkach odkryjemy ukryte skarby Bałkanów: parki narodowe od Chorwacji po Grecję. Półwysep Bałkański jest jednym z trzech półwyspów południowoeuropejskich i ma powierzchnię 500 000 kilometrów kwadratowych. Bywa opisywany jako jako przytułek Europy i beczka prochu. Jest też uznawany za granicę geograficzną między Zachodem a Orientem. Jego skaliste brzegi otacza pięć mórz: Czarne, Marmara, Egejskie, Jońskie i Adriatyckie. Jego ukrytymi skarbami są parki narodowe od Chorwacji po Grecję. Wybierz się w filmową podróż do dzikiej części Europy - przez góry, jeziora i morza. Odc. 2. Chorwacja. Poznamy surowy świat i dzikie piękno tego kraju. Przy wybrzeżu południowej Dalmacji leży Mijet - wyspa z ukrytą legendą. Na wyspie Ovrata klify i mewy są wyjątkowe. Pasmo Gór Dynarskich to naturalna granica między Chorwacją i Bośnią - Hercegowiną. Dinara - jest jedynym szczytem wolnostojącym, a także najwyższym szczytem Chorwacji. Niedaleko Gór Dynarskich leży klejnot chorwacki - jeziora Plitwickie. Masyw górski Welebit rozciąga się na 150 kilometrach wzdłuż północnego wybrzeża Chorwacji i tworzy granicę między klimatem śródziemnomorskim i kontynentalnym. Veliki Risnjak usytuowany jest w północno zachodniej Chorwacji. Nazwa pochodzi od najbardziej znanego tutejszego przedstawiciela fauny - rysia. Rysie kiedyś wyginęły na tym terenie - obecnie 60 osobników znów zamieszkuje góry i lasy chorwackie. 08:50 GLOBALNA NAUKA - ODC. 2 MEDYCYNA - W POSZUKIWANIU LEPSZEGO LECZENIA (GLOBAL SCIENCE E02: MEDECINE - RESEARCHING THE NEXT CURE) Cykl dokumentalny, 49 min, Francja, 2020 Reżyseria: Yohann Thiriet Sześcioodcinkowa seria dokumentalna przybliżająca widzowi największe odkrycia na arenie współczesnych badań, przedstawiająca najbardziej niesamowite przełomy, które kształtują świat i jego przyszłość. Odc. 2 - "Medycyna: w poszukiwaniu lepszego leczenia". Nasz najcenniejszy zasób zdrowie - jest nieustannie atakowany. Po stuleciu przełomowych postępów w medycynie, większość ludzkiego ciała wciąż pozostaje tajemnicą. Nadal jesteśmy na łasce chorób genetycznych, nowotworów czy pandemii. W szpitalach i laboratoriach na całym świecie, lekarze i naukowcy odkrywają nowe metody zwalczania chorób. Witajcie w świecie ludzi poświęcających życie leczeniu i zwalczaniu schorzeń. Zapraszamy na podróż w głąb współczesnej medycyny, w towarzystwie lekarzy i badaczy, którzy poprawiają nasze życie. Medycyna i technologia kształtują nowy świat, w którym przełomy następują w niespotykanym dotąd tempie. Postęp jest ekscytujący. Odkrycia w dziedzinie medycyny wskazują na przyszłość, w której najbardziej wyniszczające choroby staną się wyleczalne, pojęcie niepełnosprawności przestanie istnieć, a nauka ujawni największe tajemnice ludzkiego ciała. Nie możemy jednak zapomnieć o tym, że mamy obowiązek rozumieć konsekwencje stale przyspieszającego postępu. 09:50 WĘDRUJĄC PO ZIEMI - ODC. 2 NOWA KALEDONIA (I WALKED ON EARTH IN NEW CALEDONIA / J’AI MARCH SUR LA TERRE EN NOUVELLE - CALDONIE) Serial dokumentalny, 49 min, Francja, 2014 Reżyseria: Aline Richard, Mathieu Vidard, Bruno Victor - Pujebet 10 częściowa podróżnicza seria dokumentalna. to niezwykła eksploracja egzotycznych zakątków świata. Odc. 2 Nowa Kaledonia. Dziś wybieramy się do Nowej Kaledonii, gdzie ludzie i zwierzęta żyją obok siebie. Może być ciężko, ale czekające nas przygody są tego warte. Jesteśmy pośrodku laguny, w królestwie koralowców i tropikalnych ryb. To delikatne środowisko, bardzo wrażliwe na zmiany. Dlatego ochrona zagrożonych gatunków jest tu priorytetem. Archipelag Nowej Kaledonii składa się z wyspy głównej oraz kilku mniejszych. Tutejsza rafa koralowa została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa. Jest po co nurkować. Rafy koralowe to prawdziwe podwodne budowle, stworzone przez polipy, maleńkie zwierzęta, które tworzą kolonie. Gdy umierają, ich wapienny szkielet tworzy nową warstwę, na której osiedlają się nowe polipy. Globalne ocieplenie i działalność człowieka zmieniły ekosystem morski. Producent: Bonne Compagnie - IRD Institut de Recherche pour le Dveloppement 10:50 OKNA KOLORAMI TĘCZY MALOWANE 25 min, Polska, 1973 Autor: Aleksandra Dendor Zdjęcia: Mieczysław Chudzik Film dokumentalny ukazujący piękno polskich witraży. Witraże w starych kościołach i katedrach Torunia, Malborka, Włocławka i Krakowa. Historia ich powstania. Produkcja świetlików, technika pracy w opowieściach mistrzów rzemiosła, artystów. Witraż, czyli ozdobne wypełnienie okna, wykonane z kawałków kolorowego szkła, wprawionych w ołowiane ramki, pojawił się w Europie już w średniowieczu. Rozkwit witrażownictwa nastąpił w okresie gotyku, potem odrodzenie miało miejsce w XIX wieku. Do Polski technika ta trafiła w XIV wieku. Za najbardziej znanych polskich twórców witraży uznawani są Józef Mehoffer i Stanisław Wyspiański. Jednym z pierwszych i największych ośrodków powstawania witraży był Toruń. Dziś pracownia konserwacji zabytków w Toruniu odtwarza stare zabytkowe witraże, rekonstruuje je na nowo. Słynna jest kolekcja witraży zgromadzona w toruńskim muzeum. Wizyta w toruńskiej pracowni, wypowiedzi mistrzów tego rzemiosła o sztuce witrażu. Podziwiamy m.in. witraże katedry we Włocławku, okien zamkowych w Malborku, kaplicy na Wawelu. Współcześnie dużą część witraży stanowią te nowoczesne - tworzone z kolorowego szkła przeznaczone do ozdabiania wnętrz zarówno domów, jak i obiektów użyteczności publicznej. Różnorodność technik obróbki sprawia, że obecnie szkło otrzymuje nowy wymiar i niepowtarzalny styl. Sztuka witrażu stworzyła i nadal tworzy dzieła piękne i niepowtarzalne. 11:25 POLSKIE DZIEDZICTWO S.I - ODC. 10 Magazyn historyczny, 28 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maciej Kłobucki Scenariusz: Maciej Kłobucki, Bartosz Kucharski, Kamil Szymański Zdjęcia: Damian Szprejda, Jacek Cichocki, Mariusz Gala Prowadzący: Stefan Tompson Wykonawcy: Jarosław Łukomski Cykl dokumentalno - historyczny o polskim dziedzictwie kulturowym na Kresach Wschodnich, prowadzony przez Stefana Tompsona, w którym przybliżona zostaje widzowi historia ziem polskich sprzed 1921 roku. Prezentowane są najciekawsze polskie posiadłości, usytuowane za naszą obecną wschodnią granicą. Ukazane są najciekawsze miejsca, zarówno te oczywiste i znane z przewodników, jak również te, o których już dawno zapomniano. Autorzy przedstawiają ich historię, opowiadają o ciekawostkach i legendach, omawiają polski aspekt dotyczący prezentowanych posiadłości. Przybliżają historię Polaków na danym terenie i zachęcają każdego widza do odwiedzin miejsc polskiego dziedzictwa kulturowego na Kresach Wschodnich. W tym odcinku Stefan Tompson zabierze nas do jednego z najstarszych grodów Litwy, malowniczej miejscowości Troki. Miasto to było stolicą Litwy do czasu, gdy wielki książę Giedymin przeniósł stolicę do leżącego nieopodal Wilna. Odległość, jaka dzieli te dwa miasta, to niespełna 30 kilometrów. W XIV w. został wzniesiony imponujący zamek na środku jeziora Galve. Historia tej twierdzy skrywa wiele tajemnic. Kto i dlaczego zamordował Zygmunta I Kiejstutowicza? Kim są tajemniczy Karaimowie? Jaki związek z tym miejscem miała Rzeczpospolita? Na najbardziej nurtujące pytania odpowie Stefan Tompson w swojej podróży śladami polskiej historii w Trokach. 12:00 TAJEMNICE CYWILIZACJI - ODC. 1 KONIEC EPOKI BRĄZU (THE SECRETS TO CIVILIZATION) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Jonathan Drake, Rosalind Bain Trzyodcinkowa seria dokumentalna o tym, jak najnowocześniejsze nauki o Ziemi zmieniają sposób, w jaki rozumiemy starożytną przeszłość, przywracając środowisku naturalnemu jego miejsce jako kluczowego czynnika napędzającego historię ludzkości. Ta przełomowa seria wykorzystuje nową naukę, aby dotrzeć do sedna tego, co naprawdę napędza powstawanie cywilizacji: jak się rozwijają i jak radzą sobie z upadkiem. Zobaczymy, jak zmieniająca się planeta może pomóc cywilizacjom lub odegrać rolę w ich wyginięciu. Od starożytnego Egiptu po upadek Rzymu, za pomocą technik filmowych i CGI, stworzono wspaniałe wizualizacje pokazujące sekrety cywilizacji. Odc. 1 - "Koniec epoki brązu". Późna epoka brązu to czas rozkwitu królestw i imperiów. Niektóre z nich miały już dwutysięczną historię. Jednak kiedy naszedł koniec, wszystko potoczyło się szybko. Dlaczego pierwsze cywilizacje upadły w tym samym czasie? Od ponad wieku badacze próbują ustalić, co spowodowało tę katastrofę. W jaki sposób doszło do upadku cywilizacji epoki brązu? Kluczowe dowody przekazał nam wielki ocalały z tej katastrofy Egipt. Historia Egiptu sięga samych początków cywilizacji. Faraon, który ocalił Egipt, ostatecznie został zamordowany we własnym pałacu. Upadek cywilizacji epoki brązu pogrążył świat w trwającym całe wieki mroku. Jednak z popiołów zaczęły wyłaniać się nowe społeczeństwa. Nasza opowieść o końcu cywilizacji odkrywa niewygodną prawdę - człowiek jest zdany na łaskę natury. 13:00 CHIRURDZY - KARDIOLOGIA Serial dokumentalny, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Poraj Poleski Scenariusz: Piotr Poraj Poleski Zdjęcia: Filip Pakuła Lektor: Paweł Bukrewicz W drugim odcinku cyklu "Chirurdzy" kardiolog prof. dr hab. n. med. Robert Gil zabiera widzów w sentymentalną podróż do rodzinnego Szczecina. Opowiada o początkach swojej drogi zawodowej i spotyka się ze swoimi byłymi współpracownikami. W trakcie wizyty w jego dawnym miejscu pracy dowiadujemy się, kto ukształtował doktora zawodowo i jakie przyświecają mu idee, a także w jakim kierunku zmierza współczesna medycyna. Prof. Gila i jego współpracowników poznajemy również podczas pracy w Klinice Kardiologii PIM MSWiA. To tutaj zespół wybitnych kardiologów wykorzystuje najnowocześniejsze zdobycze techniki oraz swoją wiedzę i umiejętności, żeby leczyć serca pacjentów. 13:55 SKARBY DZIKIEJ AUSTRALII - ODC. 2 W ŚRODKU KONTYNENTU (AUSTRALIA’S WILD TREASURE (2/6) THE RED CENTRE) Cykl dokumentalny, 52 min, USA, 2020 Reżyseria: Aaron Pedersen Zrealizowany przez doświadczoną ekipę filmowców serial dokumentalny pokazujący różnorodne i wyjątkowe krajobrazy i ekosystemy Australii, które nie mają sobie równych. Sześć wyjątkowych miejsc o znaczeniu ekologicznym i naturalnie pięknych, w których zwierzęta przystosowały się do swoich konkretnych siedlisk, każde niesamowite na swój własny sposób. Niezapomniana podróż po niezwykłych krajobrazach, które tworzą ten australijski kontynent. Część: 2 - "W środku kontynentu". Zwierzęta Australii musiały przystosować się do szczególnych warunków. Urodzajną wzdłuż wybrzeży krainę, w głębi lądu zajmują rozległe suche równiny. To tak zwane Czerwone Centrum. W samym sercu tego olbrzymiego obszaru wznosi się łańcuch górski, niegdyś wysoki jak Himalaje. Po milionach lat erozji zostały tylko najbardziej odporne skały. Ludność z miejscowego plemienia Anangu nazywa ten niezwykły monolit Uluru. Na tym obszarze trudno przewidzieć, kiedy i gdzie spadnie deszcz. Gdy wreszcie pojawia się deszcz, zwierzęta wiedzą, jak go wykorzystać. W kilka tygodni świeża trawa ożywia suche równiny. Kangury rude mogą się rozmnażać dopiero wówczas, gdy wokół będzie wystarczająco dużo wody i pożywienia. Środkowa część Australii to jeden z największych suchych obszarów na świecie. 14:55 SUROWE ŚWIATY I DZIKIE PIĘKNO. BAŁKAŃSKIE PARKI NARODOWE - ODC. 3 CZARNOGÓRA (NATIONAL PARKS OF THE BALKAN: RUGGED WORLDS AND WILD BEAUTY MONTENEGRO) Serial dokumentalny, 52 min, Niemcy/Austria, 2022 Reżyseria: Jeremy J. P. Fekete W 6 odcinkach odkryjemy ukryte skarby Bałkanów: parki narodowe od Chorwacji po Grecję. Półwysep Bałkański jest jednym z trzech półwyspów południowoeuropejskich i ma powierzchnię 500 000 kilometrów kwadratowych. Bywa opisywany jako jako przytułek Europy i beczka prochu. Jest też uznawany za granicę geograficzną między Zachodem a Orientem. Jego skaliste brzegi otacza pięć mórz: Czarne, Marmara, Egejskie, Jońskie i Adriatyckie. Jego ukrytymi skarbami są parki narodowe od Chorwacji po Grecję. Wybierz się w filmową podróż do dzikiej części Europy - przez góry, jeziora i morza. Odc. 3 - "Czarnogóra". W tym krajobrazie dominują głębokie kotliny, a dzikie wody kryją bogate życie. Las pierwotny żywi się swoimi najmniejszymi mieszkańcami od tysięcy lat. W krasowych jeziorach rozwija się wodna flora, a porzucone saliny są przejmowane przez zwierzęta i rośliny. To surowy świat i dzikie piękno Czarnogóry. Zatoka Kotorska. Widok od strony morza już w X wieku miał nazwę krainy Czarnych Gór. Blisko wybrzeża leży pasmo gór krasowych Lovćen - pokryte ciemnym, niemal czarnym lasem sosen bośniackich. Góry i jeziora polodowcowe to pozostałości ostatniej epoki lodowcowej. Przez środek Czarnogóry przebiega 82 - kilometrowy, miejscami o głębokości 1, 5 km - kanion Tara. Crna Glava to najwyższy punkt pasma górskiego Bjelasica. Góry Prokletije - Przeklęte"- to najmłodszy park narodowy Czarnogóry. 16:00 GLOBALNA NAUKA - ODC. 3 ZIELONE TECHNOLOGIE - PRZYSZŁOŚĆ NASZEJ PLANETY (GLOBAL SCIENCE E03: GREEN TECH - THE FUTURE OF OUR PLANET) Cykl dokumentalny, 50 min, Francja, 2020 Reżyseria: Yohann Thiriet Ta seria dokumentalna (6 odcinków) przybliży największe odkrycia na arenie współczesnych badań naukowych, przedstawiając najbardziej niesamowite przełomy, które kształtują świat i jego przyszłość. Odc. 3 - "Zielone technologie - przyszłość naszej planety". Zielona rewolucja postępuje w zawrotnym tempie. Nowe technologie odmieniają nasze życie. Ich celem jest ochrona planety z korzyścią dla wszystkich. W obliczu kryzysu klimatycznego wywołanego zanieczyszczeniem i destrukcją bioróżnorodności, badacze pracują ze zdwojoną siłą. Jakie rozwiązania pomogą nam w walce z emisjami dwutlenku węgla czy zanieczyszczeniem plastikami? Jak odmienią nasze życie? Witajcie w przyszłości, w której musimy przemyśleć swoje podejście do życia, opracowywać czyste źródła energii, chronić środowisko oraz inspirować się przyrodą, aby zapewnić sobie przetrwanie. Współczesna nauka i technologia podsycają nasze nadzieje na przyszłość ludzkości Czy jesteście gotowi odkryć, co nas czeka? Zmiany klimatu wymagają podjęcia natychmiastowych działań ograniczających wpływ cywilizacji na Ziemię. Energia, transport, żywność Należy zmodyfikować wszystkie aspekty naszego życia, aby ograniczyć globalne ocieplenie. Badacze opracowują nowe technologie radykalnie redukujące emisję gazów cieplarnianych. 17:00 WĘDRUJĄC PO ZIEMI - ODC. 3 PERU (I WALKED ON EARTH IN PERU / J’AI MARCH SUR LA TERRE AU PROU) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2014 Reżyseria: Aline Richard, Mathieu Vidard, Stphane Jacques 10 częściowa podróżnicza seria dokumentalna. to niezwykła eksploracja egzotycznych zakątków świata. Odc. 3 Peru. Dziś wybieramy się do Peru. To trochę tak, jakby zanurzyć się w Księdze dżungli. Poznamy dzielnych naukowców, którzy starają się zgłębić sekrety tutejszej przyrody. Tylko jeśli ją zrozumiemy, stanie się ona naszym sprzymierzeńcem. Podróż rozpoczynamy na wysokości ponad 4 tys. metrów, w sercu Kordyliery, na Altiplano. Tylko tak można się dostać do wioski Indian Yanesha. Tu, na Altiplano, jesteśmy w samym sercu Andów. Na wejście do świata Indian Yanesha trzeba sobie zasłużyć. Naukowcy, których spotkałem w Peru, założyli swoje laboratoria w sercu natury, by lepiej ją zrozumieć i jak najlepiej wykorzystać. Producent: Bonne Compagnie - IRD Institut de Recherche pour le Dveloppement 18:05 TAJEMNICE CYWILIZACJI - ODC. 2 MIASTA I IMPERIA (THE SECRETS TO CIVILIZATION) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Rosalind Bain, Jonathan Drake Trzyodcinkowa seria dokumentalna o tym, jak najnowocześniejsze nauki o Ziemi zmieniają sposób, w jaki rozumiemy starożytną przeszłość, przywracając środowisku naturalnemu jego miejsce jako kluczowego czynnika napędzającego historię ludzkości. Ta przełomowa seria wykorzystuje nową naukę, aby dotrzeć do sedna tego, co naprawdę napędza powstawanie cywilizacji: jak się rozwijają i jak radzą sobie z upadkiem. Zobaczymy, jak zmieniająca się planeta może pomóc cywilizacjom lub odegrać rolę w ich wyginięciu. Od starożytnego Egiptu po upadek Rzymu, za pomocą technik filmowych i CGI, stworzono wspaniałe wizualizacje pokazujące sekrety cywilizacji. Odc. 2 - "Miasta i imperia". Nowa era kwitnącej cywilizacji zmieniła sposób naszego życia. W epoce żelaza powstaje wiele ważnych miast. Jak powstało pierwsze w historii supermocarstwo? Pierwsze tysiąclecie przed naszą erą to początek współczesnego świata. Upadek Egiptu na rzecz Rzymu trwał tysiąc lat. W jaki sposób w basenie Morza Śródziemnego narodziła się nowa epoka - świat miast i imperiów? Powstanie Rzymu było prawdopodobnie najbardziej niezwykłym wydarzeniem na planecie Ziemia przed epoką nowożytną. 19:05 CZY PANI MNIE SŁYSZY? Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2022 Reżyseria: Agnieszka Krótka-Żmijewska Scenariusz: Agnieszka Krótka-Żmijewska Profesor Henryk Skarżyński, światowej sławy otolaryngolog. Z jednej strony pedantyczny, skupiony na pracy, wybitny mikrochirurg, z drugiej wrażliwy poeta, rzeźbiarz, wnikliwy obserwator ludzkiej natury. Wydawałoby się, że niemożliwe połączenie. Ale przecież mówi się, że ludzie genialni zawsze są trochę inni, a on jest geniuszem. Jego życiorys to gotowy scenariusz na film. Film o pisarzu, poecie, stolarzu, o rozkochanym w muzyce pasjonacie historii i wreszcie o humaniście, który żyje dzięki swoim pasjom i dla nich. Ten film to historia opowiedziana emocjami pacjentów, którzy zatopieni w ciszy stracili już nadzieję, potem po raz pierwszy słyszą otaczające ich dźwięki, wreszcie płaczą ze szczęścia, bo usłyszeli brzmienie własnego głosu. I kiedy już wydaje się, że nic bardziej nie może nas poruszyć, zaczynają wyłaniać się wyjątkowo mocno skrywane emocje samego bohatera. Profesor Henryk Skarżyński rusza w podróż do samego siebie, podróż przez wzruszenia, radości, szokujące odkrycia i łzy. 20:10 TERROR W PARYŻU - ODC. 3. MILION STRON AKT (THE TERROR TRIAL / V13 EPISODE 3 - AN INVESTIGATION OF A MILLION PAGES) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2021 Reżyseria: Theo Ivanez Mini - seria kryminalno - polityczna (5 odcinków) o śledztwach w sprawach o zamachy terrorystyczne we Francji. Proces, który rozpoczął się we wrześniu 2021 r. dotyczący ataków popełnionych od 13 listopada 2015 r. Nadzwyczajna sprawa sądowa z 20 oskarżonymi została skierowana do specjalnie utworzonego Sądu, 220 tomów postępowań i prawie 1700 osób. Jest to wydarzenie zgodne z oczekiwaniami, którego się obawiano: ponownie otworzy rany, które ledwo zaczęły się goić. Poprzez zeznania ofiar terroryzmu, prawników, organów ścigania i członków wymiaru sprawiedliwości, ten serial dokumentalny pokazuje, jak Francja przygotowuje się do otwarcia tego bezprecedensowego procesu. Śledząc podstawy sprawy i patrząc wstecz na dowody z policyjnego śledztwa, zrozumiemy funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości antyterrorystycznej w krajach europejskich i sposób, w jaki społeczeństwo reaguje na to, co nie do pomyślenia. Część 3 - "Milion stron akt". 45 tysięcy sygnatur, 45 tysięcy akt sądowych, 1740 - u powodów cywilnych i trzystu pięćdziesięciu adwokatów. 6 miesięcy posiedzeń w sali na 600 osób specjalnie zbudowanej w sercu Pałacu Sprawiedliwości w Paryżu. To proces, którego nie można porównać z żadnym innym. Ten proces przejdzie do historii. W rozprawach uczestniczy wielu adwokatów, więc są bardzo różni. Oskarżeni, którzy nie wybrali adwokatów, dostali obrońców z urzędu, zwykle najlepszych adwokatów młodego pokolenia. 21:15 BARBARA WŁODARCZYK ZAPRASZA - TAJWAN. ŻYCIE W CIENIU CHIN 8 min, Polska, 2024 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Krótki program publicystyczny, który omawia i prezentuje film wieczoru z gatunku current affairs. BARBARA WŁODARCZYK - optymalna prowadząca - osobowość telewizyjna, rozpoznawalna przez większość widzów, budzącą pozytywne skojarzenia, z wyrobioną marką topowego dokumentalisty. Formuła programu żywa i dynamiczna, atrakcyjna - piękne wprowadzenie do przedstawianego filmu, buduje napięcie przed jego emisją. 21:25 TAJWAN. ŻYCIE W CIENIU CHIN Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2023 Reżyseria: Krzysztof Dzięciołowski Film opowiada o Tajwanie. Od wysp Kinmen, aż po życie w stolicy kraju Tajpei, politycy, zwykli ludzie, muzycy, dziennikarze i biznesmeni żyją od lat, słysząc o możliwej inwazji Chin na archipelag. Opowieść obejmuje różne aspekty sytuacji na Tajwanie, w tym historię konfliktu, obecny stan gotowości wojskowej oraz relacje z Chinami. Film rysuje również paralele między Tajwanem a Ukrainą, ponieważ oba kraje stoją w obliczu podobnych zagrożeń ze strony potężniejszych sąsiadów, którzy roszczą sobie prawo do ich terytorium. Joseph Wu, Minister Spraw Zagraniczynych Tajwanu, tłumaczy dlaczego lokalna społeczność staje przed wyborem: czy Tajwan powinien zadeklarować pełną niepodległość, ryzykując gwałtowną reakcję Pekinu i liczyć, że Waszyngton podtrzyma gwarancje bezpieczeństwa dla wyspy, czy żyć w obecnym stanie niedopowiedzenia? No i czy rzeczywiście w całym geopolitycznym napięciu pomiędzy Stanami a Chinami chodzi o półprzewodniki i mikrochipy, źródło tajwańskiego sukcesu gospodarczego. Bu Gong - Jhih, weteran zbrojnej walki z Chinami na wyspie Kinmen zakończonej w 1949 r. , dzieli się z nami swoim doświadczeniem. Maestro Wu, który pragnie pokoju, zbiera łuski pocisków zaśmiecających plaże i wzgórza Kinmen, a następnie wykuwa z nich noże kuchenne, które kupują chińscy turyści z kontynentu. Członkowie zespołu Sorry Youth, który produkuje muzykę odnoszącą się do mrocznej przeszłości Tajwanu, biorą udział w przeszkoleniu cywili na wypadek wojny wraz z Jackiem Yao, który przez trzy miesiące walczył w Donbasie w międzynarodowym batalionie ochotników walczących po stronie ukraińskiej. 22:30 CHIRURDZY - CHIRURGIA PLASTYCZNA Serial dokumentalny, 45 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Poraj Poleski Scenariusz: Piotr Poraj Poleski Zdjęcia: Filip Pakuła Lektor: Paweł Bukrewicz Dr n. med. Elżbieta Radzikowska - Büchner, kierownik Oddziału Chirurgii Plastycznej, Rekonstrukcyjnej i Szczękowej PIM MSWiA, to wyjątkowa postać wśród polskich chirurgów plastycznych. Niezwykle oddana swojej pracy i pacjentom, wykonuje rocznie setki zabiegów ratujących zdrowie pacjentów, przywracając im pewność siebie i wiarę w normalne życie. Historia dr Radzikowskiej - Büchner to opowieść o poświęceniu zawodowi chirurga od najmłodszych lat, o ciągłym doskonaleniu swoich umiejętności oraz woli dzielenia się swoim doświadczeniem z przyszłymi pokoleniami lekarzy. 23:25 ZABÓJCY PLANETY - ODC. 3 KAT LASÓW (PLANET KILLERS EP. 3 LE BURREAU DES FORETS) Serial dokumentalny, 48 min, Francja, 2022 Reżyseria: Martin Boudet Mini - seria dokumentalna (4 odcinki), której twórcy dołączają do Interpolu ds. Przestępstw Środowiskowych w poszukiwaniu czterech najbardziej poszukiwanych przestępców na świecie. Cztery odcinki. Czterech przestępców. Cztery polowania. To kryminaliści zabijający naszą planetę. W tej serii śledzimy działania Jednostki Interpolu. Szacuje się, że przestępstwa przeciwko środowisku generują rocznie 300 miliardów euro. Jednocześnie kary są znacznie niższe niż w przypadku innych przestępstw, co prowadzi do postrzegania ich jako obarczonych niskim ryzykiem i jednocześnie wysokim zyskiem. Odc. 3. Sahul Hameed, obywatel Indii zajmujący się przemytem drewna sandałowego czerwonego jest też podejrzany o próbę zabójstwa indyjskich funkcjonariuszy. Poszukiwany przez Interpol od siedmiu lat. Sandałowiec czerwony jest jednym z najdroższych gatunków drewna. Używa się go do produkcji kosmetyków i luksusowych mebli. Tona drewna sosnowego kosztuje 70 dolarów, a sandałowca czerwonego - 130 tysięcy. Przemytnicy pustoszą lasy i atakują wszystkich, którzy im się przeciwstawiają. Policja stara się powstrzymać przemyt najcenniejszego drewna na świecie. W lasach pozostało tylko pięć procent sandałowca czerwonego. Wycięto od osiemdziesięciu do dziewięćdziesięciu procent tego gatunku. Sahul Hameed przeprowadził się z rodziną do Dubaju i wciąż jest poszukiwany za międzynarodowy przemyt drewna sandałowego i usiłowanie zabójstwa indyjskich policjantów. Grozi mu dożywocie. 00:25 ANIA. RZECZ O ANNIE DYMNEJ Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2017 Reżyseria: Marta Węgiel Scenariusz: Marta Węgiel Film jest zapisem jednego dnia z życia Anny Dymnej. Ekipa TVP Kraków towarzyszy aktorce od porannej kawy, poprzez wizyty w Fundacji Anny Dymnej Mimo Wszystko, w PWST, w Salonie Poezji, w Starym Teatrze, a także w bardzo prywatnych odwiedzinach grobu na cmentarzu na Salwatorze. Rano na tarasie swojego domu Anna Dymna mówi o rodzinie, wspomina najważniejsze związki z mężczyznami, opowiada o synu. Wraca także do początków swojej kariery. Następnie jedziemy z nią na cmentarz, co jest okazją do rozmowy o największej miłości Wiesławie Dymnym. Kolejne miejsce to szkoła teatralna i zajęcia ze studentami. Ze szkoły kierujemy się do Teatru im. J. Słowackiego na kolejny już Salon Poezji, a potem do Starego Teatru. 01:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - KU ŹRÓDŁOM CZASU (ODC. 293) Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2023 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. "Ku źródłom czasu" Na opoczyńskiej ziemi tajemnic nie brakuje. Dziś naszym celem jest Sławno, a dokładnie kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia NPM. Pierwsze wzmianki o świątyni w tym miejscu pochodzą z 1221 roku. My zaś zajmiemy się poszukiwaniem krypt dawnych właścicieli pobliskiego majątku, a może uda się też zlokalizować fundamenty pierwotnie stojącego tu kościoła. Takich zagadek jak precyzyjna lokalizacja XII - wiecznej budowli nie rozwiązuje się często. "Twarde znaki pamięci" Następnie przeniesiemy się ku czasom nam bliższym, a w przestrzeni do Sieradza. Przypomnimy epizod z pierwszych dni września 1939 roku, gdy żołnierze 31. Pułku Strzelców Kaniowskich z Sieradza zniszczyli w walce część zmotoryzowanego oddziału rozpoznawczego z niemieckiej 10. Dywizji Piechoty. 01:55 POD ZNAKIEM WĘŻA - WSPOMNIENIE O TEATRZE KOBRA Film dokumentalny, 39 min, Polska, 1992 Reżyseria: Mirosława Łukaszewicz, Renata Czarnkowska - Listoś Scenariusz: Mirosława Łukaszewicz, Renata Czarnkowska - Listoś Wykonawcy: Krzysztof Teodor Toeplitz, Józef Słotwiński, Andrzej Konic, Jerzy Gruza, Andrzej Łapicki, Zbigniew Safjan, Janusz Majewski, Piotr Szulkin Zdjęcia: Hubert Waliszewski Film jest próbą scharakteryzowania "Teatru Kobra" jako zjawiska istotnego dla telewizji i kultury popularnej lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. Funkcję narratora, wprowadzającego kolejne tematy pełni Krzysztof Teodor Toeplitz. Mówi o narodzinach "Kobry", jej rozkwicie i ogromnej popularności, a potem o powolnym zmierzchu. Obok niego wypowiadają się twórcy Teatru Kobra, miedzy innymi Józef Słotwiński, Andrzej Konic, Jerzy Gruza, Andrzej Łapicki, Zbigniew Safjan, Janusz Majewski, Piotr Szulkin. Wypowiedzi narratora, reżyserów i scenarzystów przeplatane są fragmentami spektakli. Od strony formalnej film nawiązuje do stylistyki Teatru Kobra. 02:45 CZASEM ŚNIĘ, ŻE LATAM Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2012 Reżyseria: Aneta Popiel - Machnicka Scenariusz: Aneta Popiel - Machnicka Pełen dramatycznych zwrotów akcji film dokumentalny, który opowiada o przekraczaniu granic w dążeniu do spełnienia marzeń i uzyskaniu aprobaty ze strony rodziców. Bohaterką tej przejmującej opowieści jest 18 - letnia, wybitnie utalentowana tancerka. Balet jest jej jedynym światem, perfekcja w tańcu - celem istnienia, wielka scena - spełniającym się snem. Stale towarzyszący jej ból, życie prywatne, samotność i zmęczenie pozostają gdzieś na marginesie, aż do chwili poważnego wypadku, któremu ulega dwa dni przed kluczową dla jej kariery premierą w Operze Berlińskiej. Poetycka narracja, piękne zdjęcia i muzyka, a także los tancerki, która postawiła wszystko na jedną kartę, rozbudzają emocje i nakłaniają do refleksji nad ceną, jaką Weronika płaci za wybór, którego dokonano, gdy miała 10 lat.