TVP Dokument Sobota, 07.09.2024 Zmiany z dnia 23.08.2024 w stosunku do raportu z dnia 05.08.2024 (zmodyfikowano opis: Omówienie) 13:35 MAGICZNE PODHALE Z SEBASTIANEM KARPIELEM BUŁECKĄ - ODC. 3 SEZON I - SABAŁA I ZBÓJNICY Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jakub Baryga Scenariusz: Jakub Baryga Zdjęcia: Łukasz Rogowski, Aleksander Macierzyński, Adam Sienkiewicz Prowadzący: Sebastian Karpiel - Bułecka Lektor: Sebastian Karpiel - Bułecka W tym odcinku Sebastian podąża śladami słynnego Sabały. Gawędziarz, muzyk, kłusownik, a podobno nawet i zbójnik, który stał się symbolem góralszczyzny, przynajmniej dla przyjezdnych. Dziad. Dziwak. Ale niezależnie od opinii na temat Sabały, trzeba uznać jego wysoką pozycję w rankingu najpopularniejszych górali. Postać Sabały łączy się także z drugim obiektem pokazanym w tym odcinku - chałupą Bafiów w Chochołowie. To jeden z najstarszych stojących do dziś budynków na Podhalu. Ponad 220 lat temu postawił go zamożny gospodarz Jan Bafia. Obecnie budynek jest poświęcony pamięci powstania w Chochołowie, w którym uczestniczył Jan Krzeptowski, zwany Sabałą. Styl ocieplania tej chałupy - nadal mech między belkami - zaprowadził Sebastiana do podhalańskiego mszarza, Franciszka Ustępskiego, który o mchu, wiórach i ocieplaniu góralskich chat wie wszystko. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 16:00 EKSPERYMENT: ZABÓJCZA LAWINA (AVALANCHE - MAKING A DEADLY SNOWSTORM) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Michael Lachmann Film Dokumentalny BBC Studios z kolekcji Horizon o lawinach w kanadyjskich Górach Skalistych. Grupa badaczy postanowiła się wspiąć na 3000 - metrową górę z najnowocześniejszym sprzętem naukowym. Zdjęcia wykonywano z 12 kamer, dokumentując zachowania się lawiny. Przerażające, fascynujące, zabójcze: lawiny to nieokiełznany naturalny żywioł. Każdego roku zabijają setki ludzi, jednak wciąż zaskakująco mało o nich wiemy. Nie umiemy przewidywać, kiedy i gdzie uderzą, lub też, jak bardzo będą niszczące. Badacze zamierzają wyzwolić wielką lawinę, która zejdzie po tych zboczach. Ich celem jest zbadanie, jak lawiny powstają, gdzie uderzają i dlaczego wiele z nich jest tak brutalnie zabójczych. Badano jak wielka będzie lawina? Jaką drogą zejdzie z góry w dół? Ile i jakie szkody wyrządzi? Jak się zachowywać w obliczu zagrożenia? Filmowcy spotkali się także z ludźmi, którzy przeżyli przysypanie, stracili bliskich lub byli świadkami zejścia lawiny. Nikt dotąd nie prowadził takich eksperymentów. Jeśli ten się uda, nasza zdolność do przewidywania i przeżywania lawin znacząco wzrośnie. W niedzielny marcowy ranek zespół naukowców przybył do odludnej doliny w Canadian Rockies. Dla wielu to pierwsze spotkanie z Fortress - trzytysięcznikiem w pasmie Kananaskis. Zespół czekał na dogodne warunki śniegowe od tygodni. W końcu dostał zielone światło: w następnych dniach zagrożenie lawinowe ma być szczególnie duże. Przez dwa dni zespół obserwował górę. Eksperyment ma 3 główne cele: Po pierwsze, badacze, chcąc przetestować swoją wiedzę o lawinach, próbują przewidzieć rozmiary, siłę i trasę tej, którą wyzwolą. Po drugie, badając zebrane dane, chcą wiedzieć więcej o tym, jak lawiny powstają i schodzą i dlaczego wyrządzają tyle szkód. I po trzecie, chcą lepiej rozumieć, co sprzyja przeżyciu lawiny. Gwiazdą show jest wóz, który odgrywa rolę ruchomego laboratorium. Nafaszerowany czujnikami i ustawiony na drodze pędzącej lawiny. Czy naukowcy zdobędą nowe, cenne informacje, które w przyszłości mogą ocalić wielu ludzi? Na razie zmagają się z przyrodą. Ponad nimi strome zbocza Fortress pokryte świeżym śniegiem. Jeśli jednak lawina zejdzie przed rozmieszczeniem sprzętu, sprawa zakończy się fiaskiem. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 17:05 SIMON REEVE W AMERYCE POŁUDNIOWEJ - ODC. 1 TARCZA GUJAŃSKA (SOUTH AMERICA WITH SIMON REEVE EPISODE 1: THE GUIANA SHIELD) Serial dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Chris Mitchell Seria BBC (5 odcinków). Znany dobrze publiczności podróżnik Simon Reeve odkrywa najciekawsze miejsca Ameryki Południowej. Podróżuje od dżungli Gujany po zamarznięte pustkowia Ziemi Ognistej, eksplorując jeden z najbardziej tajemniczych i ekstremalnych kontynentów na ziemi. Spotyka rdzennych mieszkańców Boliwii i Brazylii, odwiedzając po drodze zarówno miasta, jak i pustynie. Od Rio de Janeiro, przez La Paz, po epicką dzikość Patagonii, Simon zachwyca się niezwykłymi kontrastami tego kolorowego kontynentu.