TVP Dokument Niedziela, 08.09.2024 05:35 DZIKA POLSKA - ŚLADAMI KRÓLA PODMOKŁYCH KNIEI Serial dokumentalny, 24 min, Polska, 2007 Reżyseria: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Scenariusz: Dorota Adamkiewicz, Joanna Łęska Zdjęcia: Tomasz Michałowski Prowadzący: Tomasz Kłosowski, Marcin Kostrzyński Tym razem Tomasz Kłosowski i Marcin Kostrzyński wybrali się tropem łosia na biebrzańskie bagna. Dolina Biebrzy - kraina bagien, zalewisk, podmokłych głuchych lasów. Wielka ostoja dzikich zwierząt. Króluje wśród nich właśnie łoś, największy przedstawiciel jeleniowatych. Był czas, gdy ten władca moczarów pozostawał zdetronizowany. Wytrzebili go kłusownicy, zdziesiątkowały wojny. A jednak się odrodził. Dzięki wysiłkom przyrodników, ale też dlatego, że tu, nad Biebrzą znalazł potrzebne mu do życia bagienne ostępy. Dziś znów w nich króluje, spotykając się tu oko w oko ze swym niedawnym prześladowcą i dzisiejszym sprzymierzeńcem, człowiekiem, który postanowił objąć potężnego zwierza na wiele lat całkowitą ochroną. Zapraszamy do królestwa łosi. 06:05 PODRÓŻE Z HISTORIĄ S.IV - ODC. 39 REGUŁY TEMPLARIUSZY Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 2017 Reżyseria: Radosław Kotarski Scenariusz: Radosław Kotarski Templariusze to zakonnicy nadal obecni w pop - kulturze, pomimo faktu, że zmierzch ich potęgi miał miejsce 700 lat temu. Radosław Kotarski bada to, co zostało po nich w Polsce i w Niemczech. Przygląda się również codziennemu życiu zakonników i przybliża surową regułę zakonną Templariuszy. Zapraszamy w prawdziwą podróż w czasie! 06:40 DEPRESJA I JA (HORIZON DEPRESSION AND ME) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Mark Lucas Film dokumentalny BBC. Dowiemy się więcej na temat niezwykle podstępnej choroby jaką jest depresja. Alastair Campbell jest znany ze swojej roli spin doktora Tony'ego Blaira, ale z dala od opinii publicznej był prześladowany przez wyniszczające napady depresji. W niektóre dni samo wstanie z łóżka jest zbyt trudne. Terapia i leki przeciwdepresyjne pomagają mu ale czy to wszystko, na co może liczyć? W tym bardzo osobistym filmie Alastair pyta, czy radykalne nowe metody leczenia mogą powstrzymać depresję. Próbuje dowiedzieć się, czy nauka może dać jemu i milionom jemu podobnych nadzieję na życie wolne od depresji. Producent: Silverfish Productions and Coasthouse Productions 07:40 BŁĘKITNA PLANETA. POWRÓT - ODC. 1 OPOWIEŚĆ O REKINACH (BLUE PLANET LIVE REVISITED. A SHARK’S TALE.) Esej dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Vanessa Coates Lektor: Janusz Szydłowski Film Dokumentalny BBC Studios, który jest kontynuacją słynnej produkcji z lat ubiegłych zatytułowanej Błękitna Planeta. Jeszcze raz spotkamy sympatycznych bohaterów serii: wieloryby i żółwie oraz ich dzieci, a także naukowców, którzy najlepiej znają oceany i znowu zabiorą nas w błękitną podróż. Nurkowanie z rekinami wokół Wysp Bahama. Wielka Rafa Koralowa i Zatoka Meksykańska to tylko niektóre miejsca, które odwiedzimy. Rekiny - doskonały podwodny twór natury. Żyją w oceanach od 400 milionów lat. Jako szczytowe drapieżniki odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu dobrego stanu i wysokiej produktywności mórz. Znajdują się jednak pod coraz większą presją. Co roku giną ich miliony. Dziś bardziej niż kiedykolwiek potrzebują naszej pomocy. Błękitną planetę zamieszkuje ponad tysiąc gatunków rekinów i spokrewnionych z nimi płaszczek. Mają najróżniejsze kształty i rozmiary. Przemierzają wody wszystkich oceanów; od tropików po Arktykę. Penetrują nawet strefy głębinowe. Na Bahamach znajduje się jeden z głównych ośrodków badań tych zwierząt. Uzyskaną tu wiedzę trzeba upowszechniać na całej błękitnej planecie. Przyszłość rekinów spoczywa w naszych rękach. To od nas zależy, jaki czeka je los. 08:40 EKSPERYMENT: ZABÓJCZA LAWINA (AVALANCHE - MAKING A DEADLY SNOWSTORM) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Michael Lachmann Film Dokumentalny BBC Studios z kolekcji Horizon o lawinach w kanadyjskich Górach Skalistych. Grupa badaczy postanowiła się wspiąć na 3000 - metrową górę z najnowocześniejszym sprzętem naukowym. Zdjęcia wykonywano z 12 kamer, dokumentując zachowania się lawiny. Przerażające, fascynujące, zabójcze: lawiny to nieokiełznany naturalny żywioł. Każdego roku zabijają setki ludzi, jednak wciąż zaskakująco mało o nich wiemy. Nie umiemy przewidywać, kiedy i gdzie uderzą, lub też, jak bardzo będą niszczące. Badacze zamierzają wyzwolić wielką lawinę, która zejdzie po tych zboczach. Ich celem jest zbadanie, jak lawiny powstają, gdzie uderzają i dlaczego wiele z nich jest tak brutalnie zabójczych. Badano jak wielka będzie lawina? Jaką drogą zejdzie z góry w dół? Ile i jakie szkody wyrządzi? Jak się zachowywać w obliczu zagrożenia? Filmowcy spotkali się także z ludźmi, którzy przeżyli przysypanie, stracili bliskich lub byli świadkami zejścia lawiny. Nikt dotąd nie prowadził takich eksperymentów. Jeśli ten się uda, nasza zdolność do przewidywania i przeżywania lawin znacząco wzrośnie. W niedzielny marcowy ranek zespół naukowców przybył do odludnej doliny w Canadian Rockies. Dla wielu to pierwsze spotkanie z Fortress - trzytysięcznikiem w pasmie Kananaskis. Zespół czekał na dogodne warunki śniegowe od tygodni. W końcu dostał zielone światło: w następnych dniach zagrożenie lawinowe ma być szczególnie duże. Przez dwa dni zespół obserwował górę. Eksperyment ma 3 główne cele: Po pierwsze, badacze, chcąc przetestować swoją wiedzę o lawinach, próbują przewidzieć rozmiary, siłę i trasę tej, którą wyzwolą. Po drugie, badając zebrane dane, chcą wiedzieć więcej o tym, jak lawiny powstają i schodzą i dlaczego wyrządzają tyle szkód. I po trzecie, chcą lepiej rozumieć, co sprzyja przeżyciu lawiny. Gwiazdą show jest wóz, który odgrywa rolę ruchomego laboratorium. Nafaszerowany czujnikami i ustawiony na drodze pędzącej lawiny. Czy naukowcy zdobędą nowe, cenne informacje, które w przyszłości mogą ocalić wielu ludzi? Na razie zmagają się z przyrodą. Ponad nimi strome zbocza Fortress pokryte świeżym śniegiem. Jeśli jednak lawina zejdzie przed rozmieszczeniem sprzętu, sprawa zakończy się fiaskiem. 09:40 SIMON REEVE W AMERYCE POŁUDNIOWEJ - ODC. 1 TARCZA GUJAŃSKA (SOUTH AMERICA WITH SIMON REEVE EPISODE 1: THE GUIANA SHIELD) Serial dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Chris Mitchell Seria BBC (5 odcinków). Znany dobrze publiczności podróżnik Simon Reeve odkrywa najciekawsze miejsca Ameryki Południowej. Podróżuje od dżungli Gujany po zamarznięte pustkowia Ziemi Ognistej, eksplorując jeden z najbardziej tajemniczych i ekstremalnych kontynentów na ziemi. Spotyka rdzennych mieszkańców Boliwii i Brazylii, odwiedzając po drodze zarówno miasta, jak i pustynie. Od Rio de Janeiro, przez La Paz, po epicką dzikość Patagonii, Simon zachwyca się niezwykłymi kontrastami tego kolorowego kontynentu. 10:45 ARABY Reportaż, 11 min, Polska, 1963 Reżyseria: Zbigniew Raplewski Tabun rasowych koni na tle pięknych krajobrazów. Zdjęcia powstały na terenie stadniny koni arabskich w Janowie Podlaskim. 11:00 CHYŁE POLA Reportaż, 21 min, Polska, 1970 Reżyseria: Władysław Ślesicki Scenariusz: Władysław Ślesicki Zdjęcia: Zbigniew Skoczek Reportaż z wesela młodej pary górali. 11:30 PRZERWANY POSIŁEK Reportaż, 23 min, Polska, 2023 Zdjęcia: Krzysztof Karpiński Ludzie myśleli, że to miejsce zapomniane przez Boga. Lucia razem z mamą i rodzeństwem uciekała, gdy ostrzeliwano ich dom. Archer ratując życie, zgubił swoją rodzinę. Trzyletnia dziewczynka biegła, niosąc talerz, bo gdy zaczęli atakować, jadła posiłek. Pewnej nocy salezjanie przyjęli do siebie 30 tysięcy ludzi, ratując ich przed śmiercią. Poznaj historie uchodźców mieszkających w Gumbo w Sudanie Południowym i przekonaj się, że nadzieja przychodzi do człowieka wraz z drugim człowiekiem. 12:00 RZYM ARMIA BUDOWNICZYCH (ROME: AN ARMY OF BUILDERS / ROME, L'ARMEE DES BATISSEURS) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2021 Reżyseria: Raphal Rouyer Opowieść o tym jak armia Cezara wykorzystywała potęgę swojego militarnego geniuszu, by pokonać Galów. Po podbiciu terytoriów umiejętności techniczne rzymskich legionistów zostały wykorzystane do budowy monumentalnej infrastruktury, takiej jak imponujące kamienne forty, które służyły do ochrony granic imperium. Legion rzymski, będący narzędziem zarówno podboju ziemi, jak i planowania terytorialnego, okazał się najcenniejszym atutem Rzymu: potężną armią budowniczych. Legion Rzymski kojarzy nam się ze zdyscyplinowanymi, walecznymi żołnierzami. Ale to tylko część prawdy. To byli śmiali wojownicy i wielcy budowniczowie. Umiejętności budowlane były jednym z atutów rzymskiej armii. Każdy legionista był zdolnym robotnikiem umiejącym posługiwać się bronią i wszelkimi narzędziami. Umiejętności techniczne były jednym z politycznych filarów rzymskich podbojów. Podczas wojny w Galii armia Juliusza Cezara wykorzystywała budowniczą sprawność do podporządkowania sobie galijskich plemion. 13:00 TAŃCZĄCA ZE ŚWIATEM - TUNEZJA - SEZON I ODC. 9/10 DJERBA Magazyn, 24 min, Polska, 2023 Program lifestylowo podróżniczy, w którym prowadząca Edyta Herbuś pokazuje widzom piękno odwiedzanych miejsc. Podziwia malownicze krajobrazy, charakterystyczne rzemiosło, rozmawia z ludźmi o lokalnych tradycjach i obrzędach. Kosztuje regionalnych potraw, zwiedza najważniejsze zabytki, uczestniczy w lokalnych aktywnościach. Rozmawia o życiu i postrzeganiu kobiety w danym regionie. Uczy się lokalnych tańców i odnajduje w nich klucz do jego mieszkańców, ich historii, mentalności, kultury oraz obyczajów. Program ma charakter dokumentalny, co pozwoliło uchwycić prawdę życia w każdym z odwiedzanych krajów. Istotnym przesłaniem magazynu jest również piękno planety i jej ochrona. Djerba największa tunezyjska wyspa leżąca na Morzu Śródziemnym to miejsce szczególnie ulubione przez turystów. Piaszczyste plaże, turkusowe morze, luksusowe hotele i pyszne jedzenie przyciągają tutaj osoby spragnione odpoczynku. Djerba słynie też z przepięknych i kolorowych naczyń wyrabianych z gliny. Właśnie jeden z takich warsztatów garncarskich odwiedzi Edyta Herbuś w swojej podróży po Tunezji w programie Tańcząca ze światem. 13:30 MAGICZNE PODHALE Z SEBASTIANEM KARPIELEM BUŁECKĄ - ODC. 4 SEZON I - ŚLADY MŁODOŚCI W ZAKOPANEM Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jakub Baryga Scenariusz: Jakub Baryga Zdjęcia: Łukasz Rogowski, Aleksander Macierzyński, Adam Sienkiewicz Prowadzący: Sebastian Karpiel - Bułecka Lektor: Sebastian Karpiel - Bułecka W tym odcinku po Podhalu i Zakopanem chodzić będziemy ścieżkami Sebastiana Karpiela-Bułecki i jego wspomnień z młodości. Jako pierwsze Sebastian odwiedzi swoje technikum, czyli słynne Technikum Budowlane Nr 1 na Krupówkach. Drewniany budynek szkoły powstał według projektu Antoniego Łuszczkiewicza w 1883 roku. Szkoła szybko zyskała ogólnokrajową sławę, a znane osobistości przyjeżdżały tu, by odwiedzić miejsce, które wypuszczało w świat najlepszych cieśli i snycerzy. Kolejnym miejscem na osobistej mapie Sebastiana jest karczma Sopa, w której jako nastolatek grał pierwsze utwory na skrzypcach, a gdzie w latach 80. i 90. odbywały się góralsko-jazzowe jamy muzyczne. Muzyka w życiu Sebastiana to przede wszystkim skrzypce. Nie mogło zabraknąć więc wizyty u znakomitego lutnika Stanisława Marduły. Pokaże nam on, co oznacza i jak wygląda tzw. dusza skrzypiec. 14:00 JEDNA PLANETA. SIEDEM KONTYNENTÓW - CZ. 4. AUSTRALIA (ONE PLANET: SEVEN WORLDS. AUSTRALASIA. THE ISOLATED) Serial dokumentalny, 57 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Scott Alexander Lektor: Krystyna Czubówna Zmieniamy nasze otoczenie tak szybko, że dla wielu gatunków jest to wyzwanie, któremu nie potrafią sprostać. Być może to ostatni moment, by pokazać jak cenna jest ogromna różnorodność życia na Ziemi. Zapraszamy na podróż po siedmiu kontynentach. Czwarta część to opowieść o Australii. Najmniejszy z kontynentów, oddzielony od pozostałych od czasów dinozaurów. Przez miliony lat zwierzęta i rośliny ewoluowały tu w izolacji. Podobnych gatunków nie spotkamy nigdzie indziej. Przetrwać tu mogli tylko najsilniejsi. Lasy tropikalne północnej Australii są najstarsze na świecie. Nie zmieniły się od 180 milionów lat. Występujące tu zwierzęta i rośliny są uzbrojone. Wciąż mogłyby się obronić przed dinozaurami. Z dawnych gigantów pozostał tylko jeden. Mierzący prawie 2 metry wysokości kazuar. To władca tego lasu. Australia była niegdyś częścią superkontynentu Gondwany. Porastały ją gęste lasy, w których dominowały dinozaury. Ssaki dopiero co pojawiły się na ziemi. Kiedy Australia oderwała się od ogromnego lądu, gady, ptaki i wczesne ssaki ewoluowały w izolacji. Żadne zwierzę nie było w stanie opuścić kontynentu. Dostać się tu mogły tylko te, które potrafiły latać. Kangury, jak większość rodzimych australijskich ssaków, są torbaczami. Wombat. Zwykle chroni się w wykopanych w podłożu norach, ale gdy śnieg przykrywa ziemię metrową warstwą, odcina zwierzęciu dostęp do trawy, którą się żywi. Dingo australijskie. Ich przodkowie dotarli na kontynent ponad 4 tysiące lat temu, wraz z azjatyckimi osadnikami. Ośnieżone szczyty nie są typowym elementem krajobrazu Australii. Wielkie Góry Wododziałowe to pozostałości najdłuższego łańcucha na ziemi. Zaledwie dwa stulecia temu przybyli Europejczycy. Przywieźli broń palną, psy, lisy i koty, dziesiątkując unikatowe australijskie gatunki. 15:05 STEVE BACKSHALL - WYZWANIE W GÓRACH - CZĘŚĆ 1 (STEVE BACKSHALL VS THE VERTICAL MILE) Cykl dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Eoin O'Shea Mini seria dokumentalna. Bohater filmu i poszukiwacz przygód Steve Backshall wciela się w jednego z najbardziej znanych wspinaczy górskich na świecie - atakuje północną ścianę Eiger. Po miesiącach wyczerpujących treningów Steve i jego ekipa przybywają do Szwajcarii, aby podjąć próbę wspięcia się na górę zwaną ogrem. Szybko jednak odkrywają, że nie jest to łatwe. Steve czuje się popchnięty do granic swojej możliwości. Część 1. Przed ekspedycją trzeba wybrać towarzyszy podróży. Helen Glover - dwukrotna mistrzyni olimpijska dołączyła do zespołu w roli mojej trenerki. Leo Houlding należy do najlepszych wspinaczy w dziejach. Zgodził się dołączyć do ekspedycji. Do drużyny dołącza znany przewodnik, Lorenz Frutiger. Wchodził na Eiger 30 razy. Czas treningów i planowania dobiega końca. Zaczyna się ekspedycja. W Alpach jest pięć wielkich ścian północnych. Eiger ma największą i najtrudniejszą. Wstęp mają tylko najlepsi wspinacze. Na Eigerze wszystko co potrzebne przenosimy na plecach. Opuszczamy mini Eiger pełni otuchy. Jesteśmy gotowi. Niestety nasza przygoda w Alpach się skomplikuje. W następnym odcinku podejście pod Eiger. Producent: A Screen Dog production for CBBC 16:05 PLANETY - SATURN. ODC. 4/5 (THE PLANETS) Cykl dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Nic Stacey Ta niezwykle ambitna seria pokazuje najważniejsze momenty z historii Układu Słonecznego. Dzięki wykorzystaniu efektów specjalnych przybliża ekscytującą historię wszystkich ośmiu planet. Przenosi widzów na powierzchnię tych, często bardzo dynamicznie zmieniających się, światów, a dzięki temu mogą uczestniczyć w dramatycznych zjawiskach, które je ukształtowały. 17:05 JEZIORA Z SIMONEM REEVEM - CZĘŚĆ 1. (THE LAKES WITH SIMON REEVE) Film dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Sam Bagnall Trzyczęściowy film dokumentalny. Od pracowników łodzi podwodnych po farmerów górskich, Simon Reeve spotyka mieszkańców Cumbrii, odkrywając nowe spojrzenie na ten wspaniały zakątek Wielkiej Brytanii. Kraina Jezior to największy park narodowy w Anglii. Rozsławiony przez poetę Williama Wordswortha, jego surowe piękno zajmuje wyjątkowe miejsce w brytyjskim życiu. Ale jest to również sedno wielu kluczowych problemów, przed którymi stoi świat od rozwoju po zrównoważony rozwój i zmiany klimatyczne. Simon Reeve spotyka najbardziej fascynujące postacie z Krainy Jezior, dowiaduje się o zagrożeniach dla jej delikatnej przyrody i odwiedza niektóre ze spektakularnych i kontrowersyjnych projektów energetycznych znajdujących się w jej granicach. 18:10 ZAPOMNIANE OBLICZA PALMIRY (THE 1, 001 FACES OF PALMYRA / LES VISAGES OUBLIES DE PALMYRE) Film dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Reżyseria: Meyar Al Roumi Na początku naszej ery na wschodzie Imperium Rzymskiego z pustyni wyłania się miasto, które od dwóch tysięcy lat przyciąga podróżnych. Palmira była usytuowana na skrzyżowaniu szlaków łączących syryjskie wybrzeże, Mezopotamię, Indie i Chiny. Po raz pierwszy archeolodzy z całego świata spotykają się w poszukiwaniu pogrzebowych, rzeźbiarskich portretów Palmyry rozpowszechnionych na całym świecie. To będzie opowieść o historii starożytnego miasta w sposób, który nigdy wcześniej nie był dokonany. Autorzy mają zamiar przedstawić twarze mieszkańców miasta. To będzie odkrywanie wewnętrznych tajników tych rzeźb i ukazanie genezy komercyjnego sukcesu miasta, unikalnego języka i specyficznego pisarstwa, środowiska, w którym mieszają się wpływy wschodnie i zachodnie. Stopniowo ujawnią wielokulturowość i fascynację, jaką miasto budziło na przestrzeni wieków, co dało powstanie tak wielu mitów, tak wielu legend i wyjątkowej ekspansji artystycznej. Wokół miasta rozciągają się rozległe nekropolie o grobach zdobionych rzeźbionymi twarzami. To wciąż mało znane dziedzictwo starej cywilizacji. Tajemnicze rzeźby bada archeolożka Rubina Raja. Szukanie portretów grobowych to zabawa w detektywa. Dzieła te pozwalają nam zrozumieć, jak palmireńczycy postrzegali siebie i świat. W Palmirze świat zmarłych był wszechobecny i otaczał żywych. Najsłynniejszą z nekropolii była Dolina Grobowców. Charakteryzują ją wieże, przepastne grobowce oraz wykute w skale hypogea. Ludzie, których portrety były rzeźbione z największą precyzją, należeli do ważnych rodzin. Biedni nie mieli nawet grobów. Byli zakopywani w piasku. 19:10 KRÓLOWA: WŁADCZYNI I MATKA (THE QUEEN: MONARCH AND MOTHER) Film dokumentalny, 46 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Paul Teverini, Leoni Jameson Muzyka: Stephen Baysted Film dokumentalny o Królowej Elżbiecie - zmarłej 08.09.2022 r. w Balmoral. Film o wspaniałej kobiecie, żonie, matce, monarchini. Film - nekrolog. Elżbieta II była najdłużej panującą władczynią Wielkiej Brytanii. Żyła blisko sto lat, pobiła wszelkie rekordy monarchii i nadała nowy wymiar roli królowej. Oto opowieść o tym, jak królowa musiała godzić sprzeczne role władczyni, matki i głowy rodu. Usłyszymy historie opowiedziane przez osoby, które ją dobrze znały, autorów królewskich biografii, historyków, dziennikarzy i przyjaciół. Najdłużej panujący monarcha brytyjski wcale nie miał być królową. Gdy urodziła się w 1926 - tym roku, jej ojciec, Książę Yorku, był drugi w kolejności do objęcia tronu. Jej dziadek, król Jerzy V przewodził Imperium Brytyjskiemu, a władza spoczywała w rękach mężczyzn. Elżbieta odziedziczyła po matce zdecydowanie, poznała też, że bycie miłym daje pewną władzę. Silny wpływ na młodą księżniczkę miała także jej guwernantka, Marion Crawford. Elżbieta nie otrzymała wykształcenia odpowiedniego dla władcy, bo nie spodziewano się, że zostanie królową. Wszystko odmienił rok 1936. W styczniu zmarł Jerzy V. Królem został jej wuj, Edward VIII, abdykował jednak po jedenastu miesiącach, by poślubić amerykańską rozwódkę, Wallis Simpson. Nowym królem został więc ojciec Elżbiety. Kiedy zmarł, Elżbieta została królową w wieku zaledwie 25 lat. Gdy wyszła z samolotu lecącego z Kenii, przywitał ją premier Winston Churchill i gabinet w całości złożony z mężczyzn. Długoletnie panowanie królowej poświęcone było w całości służbie dla kraju. Królowa żyła w czasie drugiej wojny światowej, w czasie lądowania człowieka na Księżycu i w czasach rewolucji cyfrowej. Miała 90 lat, gdy zamieściła swojego pierwszego tweeta. Dla młodych i starych królowa jest przykładem ciągłości, trwałości i pewności. W czasie swojego panowania królowa była źródłem inspiracji dla kobiet jej pokolenia. Brytyjczycy mówią, że przyniosła im coś więcej, niż można by oczekiwać, była obiektem ogólnoświatowej fascynacji i nigdy nie zawiodła rodaków, pełniąc swoją służbę dla kraju. 20:10 ULA Film dokumentalny, 73 min, Polska, 2022 Reżyseria: Agnieszka Iwańska Filmowy portret najlepszej polskiej wokalistki jazzowej - Urszuli Dudziak. Jest rok 2020. W swoim warszawskim mieszkaniu Ula postanawia zmierzyć się ze swoją przeszłością. Wyciąga pamiątki, stare zdjęcia, okładki płyt, wyświetla na ekranie archiwalne, kolorowe filmy. Zaczyna wspominać, ale nie może usiedzieć w miejscu. To nie w jej stylu. Zrywa się, pakuje, zmienia zdanie, bierze tylko torebkę, wybiega na ulicę, łapie taksówkę i pędzi na lotnisko. Leci do Nowego Jorku. Bo tylko tam może skonfrontować się ze swoją przeszłością. Równolegle do dzisiejszej podróży do Nowego Jorku odtwarzamy w filmie jej pierwszą podróż do Stanów w 1973 roku. Spoglądając na stojące na pasie startowym samoloty przechodzimy na Jumbo Jety, nagrane w tym samym miejscu, z którego Ula wyruszała na podbój świata 40 lat temu. Jest to możliwe dzięki niezwykle bogatemu archiwum Uli, które nagrywała całe swoje życie na Super 8. Lecąc do Ameryki, Ula jednocześnie podróżuje w czasie: do swojej przeszłości. Zastanawia się, w jaki sposób ona, dziewczynka ze Straconki, zdobyła szczyt, jak trafiła do jazzowego Panteonu, jak smakują spełniające się marzenia, czym był dla niej sukces za oceanem, jaka była jego cena. Dzięki archiwalnym nagraniom widzowie zobaczą jej gwiazdorskie sesje zdjęciowe nad rzeką Hudson, spotkania z największymi ówczesnego świata artystycznego, odwiedziny w bajecznej posesji Stana Getza, prywatki na Manhattanie, trasy koncertowe po Stanach Zjednoczonych. A wszystko to przy dźwiękach najwspanialszej muzyki Johna Coltrane’a, Milesa Daviesa, Weather Report i oczywiście Urszuli Dudziak i Michała Urbaniaka. Ula ląduje na lotnisku JFK, jedzie taksówką do swojego mieszkania na Manhattanie. To tam zdobyła wszystko i wszystko straciła. To tam porzucił ją mąż. To tam miłość jej życia - Jerzy Kosiński popełnił samobójstwo. To tam po raz pierwszy nagra swoją spowiedź o Jerzym Kosińskim. Kim był w jej życiu? Jak je zmienił? Jakim był człowiekiem? Dlaczego nigdy nie zabrała publicznie głosu w jego obronie. 21:35 OGNIEM PISANE (WRITING WITH FIRE) Film dokumentalny, 58 min, Indie, 2021 Reżyseria: Thomas Rintu, Ghosh Sushmit Muzyka: Junaid Tajdar W świecie informacji zdominowanym przez mężczyzn pojawia się jedyna w Indiach gazeta prowadzona przez Dalitki, czyli kobiety należące do najniższych kast społecznych. Uzbrojona w smartfon główna reporterka Meera i inne dziennikarki tej gazety na przekór tradycji zajmują się najbardziej palącymi problemami Indii: społecznymi, obyczajowymi i politycznymi. 22:45 TAMTE LATA, TAMTE DNI - EWA BŁASZCZYK Magazyn, 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Joanna Makowska Scenariusz: Marta Perchuć - Burzyńska, Joanna Makowska Prowadzący: Marta Perchuc - Burzyńska Marta Perchuć - Burzyńska rozmawia z wybitnymi artystami o dzieciństwie, domu rodzinnym i najważniejszych doświadczeniach, które w istotny sposób wpłynęły na ich życie i drogę twórczą. Spotykamy się w miejscach, które dla bohaterów programu mają największe znaczenie sentymentalne. Tym razem do swojego wnętrza zaprosi nas Ewa Błaszczyk, która opowie o swojej drodze do aktorstwa. Dowiemy się, co dzięki niemu zyskała i co dzięki grze na scenie udało się jej w sobie przełamać. 23:20 TO NIE JEST FILM (THIS IS NOT A MOVIE) Film dokumentalny, 104 min, Kanada, 2019 Reżyseria: Yung Chang Dokumentalny portret zmarłego 30 października 2020 w Dublinie Roberta Fiska, legendarnego, brytyjskiego dziennikarza i reportera wojennego. W wieku 12 lat Fisk obejrzał film "Zagraniczny korespondent" Alfreda Hitchcocka i od razu wiedział, kim chce zostać w przyszłości. Spełnił swoje marzenia. Przez całe życie ujawniał to, co działo się w strefach wojennych, gdzie prawda jest pierwszą ofiarą. Rozpoczął karierę w "The Times", informując o brytyjskich żołnierzach walczących z dziećmi, które rzucają kamieniami, zabijając przy tym niewinnych ludzi. Na Bliskim Wschodzie relacjonował też kluczowe wydarzenia, takie jak masakra Sabry i Szatili w 1982 roku w Libanie. Z "The Times" odszedł do "The Independent" po tym, jak gazetę wykupił Rupert Murdoch i zaczął cenzurować publikacje, zwłaszcza zestrzelenie przez amerykańską marynarkę wojenną samolotu pasażerskiego Iran Air Flight 655 w 1988 roku. W swojej pracy zawsze starał się zachować emocjonalny dystans do tego, czego był świadkiem, argumentując, że nie można relacjonować wydarzeń, jeśli całkowicie się ich nie pozna. Fisk miał 73 lata i nadal był aktywnym reporterem wojennym. Zdawał sobie sprawę, że rzeczywistość nie jest możliwa do obiektywnego pokazania w filmie. Wojny nie są rozwiązywane przez dziennikarzy, a źli nie zawsze dostają to, na co zasłużyli, ale Fisk walczył o prawdę, opętany myślą, że musi relacjonować to, co dzieje się na świecie. 01:15 REPREZENTACJA Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2012 Reżyseria: Anna Więckowska Zdjęcia: Jan Paweł Pełech, Andrzej Szulkowski Film jest historią grupy mężczyzn, pielęgnujących w sobie młodzieńczą pasję do piłki nożnej, którzy mimo amputacji nogi nadal uprawiają tę dyscyplinę sportu w postaci ampfutbolu, odmianie futbolu dla osób po amputacjach. Mimo że poruszają się na boisku o kulach, emocje podczas meczu sięgają zenitu. I nie ma miejsca na rozczulanie się, faule i kontuzje są na porządku dziennym. Poznajemy drużynę ampfutbolu w momencie największych triumfów, gdy udaje jej się wywalczyć miejsce na podium w towarzyskim turnieju z udziałem reprezentacji Polski, Ukrainy, Anglii i Irlandii. Dla młodej, bo liczącej zaledwie rok drużyny polskiej, jest to niewątpliwy sukces, dający przepustkę do udziału w MŚ w Kaliningradzie. To właśnie tam pełni wiary we własne siły Polacy otrzymają lekcję pokory, walcząc zaciekle o to, by nie zająć ostatniego miejsca wśród dwunastu drużyn. Koncentrując się na czterech bohaterach, pokazujemy stany i emocje towarzyszące zawodnikom podczas pobytu w Kaliningradzie. Pierwszy z nich to 15 - letni Bartek pseudonim Messi. Najmłodszy gracz MŚ i filar polskiej reprezentacji. 32 - letni Przemek, kapitan i moralna podpora reprezentacji. Przystojny, koleżeński, pełen optymizmu i rozwagi. Ze stoickim spokojem przyjmuje porażki, starając się wyciągnąć z nich lekcję. 26 - letni Marcin, to typowy góral, zacięty i uparty. Stawia sobie wysoko poprzeczkę i wydaje się być wiecznie niezadowolony. Jedyny, który nie ukrywa goryczy porażki. Vlodi Tafel to 41 - latek rozdarty między muzyką a piłką. Jako zawodowy perkusista dużo koncertuje i nie ma czasu przyłożyć się do treningów. Nie jedzie na MŚ do Kaliningradu, ale stale podpatruje relacje z meczów na facebooku. Kibicuje swoim i stara się uzupełniać braki kondycyjne na siłowni. Jeszcze nie powiedział ostatniego słowa w ampfutbolu. Ostatnim, cichym bohaterem filmu jest trener naszej reprezentacji. 40 - letni Marek Dragosz. To on motywuje chłopaków do walki. Jest dla nich nie tylko trenerem, ale i ojcem, bratem i psychologiem. Gdyby nie jego zaangażowanie, Polakom nie udało by się nawet zakwalifikować na MŚ. 02:10 WSZYSTKO JEST POEZJĄ Film dokumentalny, 58 min, Polska, 1982 Reżyseria: Andrzej Brzozowski Scenariusz: Andrzej Brzozowski Wykonawcy: Grzegorz Bukała, Przemysław Gintrowski, Wacław Juszczyszyn, Jacek Kaczmarski Zdjęcia: Michał Bukojemski Kończyły się lata sześćdziesiąte. W Stanach Zjednoczonych i w krajach zachodniej Europy potężniały fale młodzieżowego protestu przeciwko wojnie, państwu, rzeczywistości i dorosłym. Aktywizowały się wielkie ruchy ideologiczne, którym patronowali, po społu, Chrystus, Che Guevara, Marks i Marcuse. Kontrkultura szturmowała bastiony salonów, filharmonii i uniwersyteckich katedr. W Polsce kończyły się lata siermiężnej "małej stabilizacji", zaś spazmy marca 1968 roku zapowiadały grudniowy wstrząs, niosący tyleż nadziei, co i rozczarowań. W ów krajobraz wkroczył młody poeta, wędrowny bard w dżinsach i wytartej bluzie, z chlebakiem i gitarą w ręku... Edward Stachura wędrował przez całe życie, tak jak jego bohaterowie "włócząc się bez celu", bądź "uciekając przed śmiercią". Urodzony we Francji, wrócił w 1948 roku wraz z rodziną do Polski i tu, na Uniwersytecie Warszawskim ukończył filologię romańską. Podróżował po kraju i zagranicy: po Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Meksyku, Norwegii, po Bliskim Wschodzie. Publikował zbiory wierszy, opowiadania i powieści. Na licznych spotkaniach z młodymi słuchaczami śpiewał ballady do wtóru gitary. Był ich niekwestionowanym idolem, wyrażając w swej twórczości powszechne odczucia i oczekiwania. Zaś twórczość tożsama była z jego życiorysem. Śmierci nie uciekł - wybiegł jej na przeciw. Zmarł samobójczo w 1979 roku. Impresyjny film oparty jest na wątkach życiorysu i poezji Edwarda Stachury. Zamysł tego filmu określony został w podtytule jako "dokumentacja do filmu o życiu poety" (Andrzej Brzozowski miał robić dokumentację do filmu fabularnego, o realizacji którego myślał swego czasu Andrzej Wajda). I taka jest geneza podtytułu, jak i samego dokumentu. Dokumentacja ta, na którą składają się suche relacje i komunikaty z wypadku Stachury, serdeczne wspomnienia jego przyjaciół i matki oraz prezentacja jego utworów, komponuje się w swoisty portret wewnętrzny człowieka wrażliwego, niezwykłego poety i pisarza. O Edwardzie Stachurze mówią: krytyk literacki i wydawca jego dzieł Krzysztof Rutkowski, malarz Tadeusz Burniewicz, grafik Wiesław Wachowski, poeci: Marta Kucharska, Andrzej Bobiński, Janusz Zernicki i Witold Różański, matka Jadwiga Stachura, literat Ziemowit Fedecki, kompozytor Jerzy Satanowski. Wiersze Edwarda Stachury śpiewają Grzegorz Bukała, Przemysław Gintrowski, Wacław Juszczyszyn i Jacek Kaczmarski. 03:15 ŻYCIE BUJNE I TRAGICZNE. MAREK HŁASKO Film dokumentalny, 33 min, Polska, 1982 Scenariusz: Temida Stankiewiczówna Zdjęcia: Andrzej Dmoch, Hubert Waliszewski Opowieść o Marku Hłasce. Pisarza wspominają znajomi i jego matka. W programie wykorzystano archiwalne materiały ikonograficzne /m. in. z domowego archiwum matki M. Hłaski/ i filmowe.