TVP Historia                         Środa, 04.09.2024


Zmiany z dnia 29.08.2024
w stosunku do raportu z dnia 22.08.2024

(dodano pozycję programową)
19:40 CZAS PIENIĄDZA - ODC. 2. SIŁA PIENIĄDZA

Magazyn, 15 min, Polska, 2021
Reżyseria: Agnieszka Żmijewska
Scenariusz: Bartłomiej Grudnik

W tym odcinku przyjrzymy się pieniądzom w różnych epokach historycznych pod kątem tego, jaką siłę miał pieniądz, w jaki sposób gwarantowano, by pieniądze były prawdziwe, czyli zawierały tyle kruszcu ile powinno i co fałszowanie monet znaczyło dla władców i gospodarek ich królestw. Będzie także o sztuce wytwarzania pieniędzy i o tym, że monety miały nie tylko wartość jako pieniądze, ale także były małymi dziełami sztuki i świadectwami prestiżu władców. Ta historia zaczyna się od krezerek powstałych za czasów ostatniego lidijskiego króla, Krezusa. Były bite z czystego złota i srebra. Dostęp do dużej ilości szlachetnych kruszców spowodował, że lidyjscy władcy rozpoczęli bicie monet. Ok. 546 r p.n. Ch. Persowie z dynastii Achemenidów podbili Lidię, przejęli jej skarby i kontynuowali wytwarzanie krezejek. Dopiero perski król Dariusz I zaczął bić swoje monety zwane darejkami. Dużo później w okresie Cesarstwa Rzymskiego kolejni władcy imperium bili złote aureusy i srebrne denary z własnymi podobiznami. Podobnie czynili później cesarze bizantyjscy. Średniowieczni władcy, nowej chrześcijańskiej Europy również rozpoczęli bicie własnego pieniądza. Wśród nich królowie państwa Franków z dynastii Merowingów, a później Karolingowie - począwszy od Karola Młota, Pepina Krótkiego, a skończywszy na jego synu Karolu Wielkim. Monety królewskie stanowiły o samodzielności władcy, o jego zamożności, o zdolności do prowadzenia przez niego własnej polityki gospodarczej. Podobnie rzecz miała się na ziemiach polskich. Pierwszym polskim władcą, który rozpoczął bicie monet, był król Bolesław Chrobry, a później jego syn Mieszko II. Z czasem książęta i królowie zaczęli używać własnego pieniądza jako zarówno narzędzia fiskalnego zapewniającego zysk oraz narzędzia sterowania gospodarką. Bito przede wszystkim denary, a więc monety srebrne. Reformę polskiego pieniądza przeprowadził Kazimierz Wielki. Król wprowadził grosz krakowski, który miał być konkurencją przeciwwagą dla grosza praskiego - silnej i popularnej monety w regionie. Chciał także zunifikować środki płatnicze, co niestety się nie udało i miało swoje konsekwencje, gdyż władcy w psuciu pieniądza znaleźli sposób na zwiększanie własnych zysków.