TVP Historia Niedziela, 08.09.2024 07:35 BYŁ TAKI DZIEŃ - 8 WRZEŚNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1900 - położono kamień węgielny pod gmach Politechniki Warszawskiej; 1939 - Wiaczesław Mołotow, minister spraw zagranicznych ZSRR, odmówił prośbie ambasadora Wacława Grzybowskiego o sprzedaż broni; 1962 - "Nóż w wodzie" Romana Polańskiego otrzymał nagrodę krytyki na festiwalu w Wenecji; 1968 - podczas dożynek w Warszawie doszło do samospalenia się Ryszarda Siwca w proteście przeciw inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację; 07:45 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 183 (SEZON 2 ODC. 58) Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2024 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz, Tomasz Matuszczak, Piotr Fiedziukiewicz Scenariusz: Anna Krasuska, Katarzyna Terechowicz-Cesarz, Adrian Nowakowski Aktorzy: Kacper Koter-Nastaga, Grzegorz Pierczyński, Joanna Moro, Joanna Zwierzyńska, Renia Gosławska, Artur Owczarek, Sebastian Skoczeń, Maria Pawłowska, Maja Szopa, Arkadiusz Janiczek, Klara Williams, Julia Łukowiak, Małgorzata Ostrowska-Królikowska, Monika Cieciora, Robert Jarociński Zostawiam Wawel w twoich rękach. Rok 1428. Zofia (Maria Pawłowska) jest rozczarowana, że nie pojedzie na zjazd do Łucka, ale król (Sebastian Skoczeń) powierza jej rządy na Wawelu. W otoczeniu królowej pojawia się nowa dwórka - Dorota z Rytwian (Monika Cieciora). Mszczuj (Dawid Czupryński) i Grzymek (Krzysztof Brzazgoń) docierają do obozu tureckiego z okupem za polskich jeńców i dowiadują się o śmierci Zawiszy (Robert Jarociński). Turcy nie chcą także uwolnić wszystkich polskich jeńców. Niemira (Renia Gosławska i Lech (Mariusz Jakus), przed wyjazdem z Krakowa, szukają pieniędzy i kosztowności. Wszystko gotowe do ucieczki, ale... Niemira wypuszcza Sobiesława (Marek Siudym) z komory. Jadwiga (Maja Szopa) cierpi na bezsenność. Jagiełło nocą, w wawelskim ogrodzie, słucha z córką śpiewu słowika. Oboje czują się samotni. 08:15 Z HISTORII PRAWOSŁAWIA W POLSCE. POCZĄTKI Reportaż, 20 min, Polska, 2024 Autor: Katarzyna Popławska Prawosławie na ziemiach polskich to ponadtysiącletnia historia i związana z nią: chrystianizacja, chrzest przyjęty przez Ruś Kijowską, gdzie Kościół prawosławny bardzo prężnie się rozwijał, ale i osoby, chociażby książę Daniel, który w Chełmie zbudował zamek i ufundował kilka cerkwi. Z okresu panowania książąt halicko - wołyńskich pochodzą również najstarsze wzmianki o dziejach cerkwi podlaskiej. Lata 1241, 1260 czy 1303 to ważne daty w początkach historii prawosławia w Polsce, o których opowiemy w tym reportażu. 08:35 Z HISTORII PRAWOSŁAWIA W POLSCE. PODKARPACIE 20 min, Polska, 2024 Autor: Katarzyna Popławska W czasie rządów dynastii Jagiellonów, które były dla Cerkwi prawosławnej w Rzeczypospolitej czasem dynamicznego rozwoju, powstawały monastery, świątynie, drukarnie i szkoły. Jakie konkretnie wydarzenia wpłynęły na jej sytuację? Kim były osoby, które miały znaczący wpływ na prawosławie na Podkarpaciu? Co się zachowało z tamtych czasów? 09:00 SAMOCHODZIK I TEMPLARIUSZE - ODC. 3/5 TAJEMNICA BAHOMETA Serial TVP, 33 min, Polska, 1971 Reżyseria: Hubert Drapella Scenariusz: Zbigniew Nienacki Zdjęcia: Wacław Dybowski Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Stanislaw Mikulski, Grażyna Marzec, Lech Ordon, Ewa Szykulska, Alina Janowska, Danuta Szaflarska, Tadeusz Gwiazdowski, Michał Szewczyk, Roman Mosior, Stefan Niemirowski, Tomasz Samosionek Wędrówka po Pojezierzu Suwalskim nie przynosi spodziewanych rezultatów. Pan Samochodzik i harcerze nie zdołali trafić na żaden ślad, który przybliżyłby ich do skarbu templariuszy. Postanawiają jechać do Malborka. Mają nadzieję, że na miejscu uda im się rozszyfrować sens słów "Tam skarb twój, gdzie serce twoje" - przecież Krzyżacy nazywali swoją stolicę "Serce Twoje". Gdy pan Tomasz w towarzystwie chłopców i przygodnych wycieczkowiczów zwiedza zamek, ktoś przekazuje mu wiadomość podpisaną imieniem pogańskiego bożka. Tajemniczy Bahomet ostrzega, że jeśli Pan Samochodzik natychmiast się stąd nie wyniesie, będzie z nim źle. 09:40 SAMOCHODZIK I TEMPLARIUSZE - ODC. 4/5 PODZIEMNY LABIRYNT Serial TVP, 33 min, Polska, 1971 Reżyseria: Hubert Drapella Scenariusz: Zbigniew Nienacki Zdjęcia: Wacław Dybowski Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Stanislaw Mikulski, Grażyna Marzec, Irena Skwierczyńska, Ewa Szykulska, Seweryn Butrym, Tadeusz Gwiazdowski, Stanisław Milski, Michał Szewczyk, Roman Mosior, Stefan Niemirowski, Tomasz Samosionek Pan Tomasz i jego mali pomocnicy przeczuwają, że wkrótce wyjaśni się tajemnica skarbu templariuszy. Pan Petersen i jego córka Karen również nie dają za wygraną. Dwie konkurujące ze sobą ekipy zjawiają się w małym miasteczku na Suwalszczyźnie, gdzie znajdują się ruiny średniowiecznego zamczyska. Pan Samochodzik i harcerze schodzą do podziemi, pilnie wypatrując na murach tajnych znaków templariuszy. Chłopcy trafiają na ślad podziemnego labiryntu. 10:15 HISTORIA KUCHNI POLSKIEJ - JAK KUCHARKA MIESZCZAŃSKA STAŁA SIĘ KUCHARZEM DOSKONAŁYM Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Rostworowski, Mirosław Bork Scenariusz: Jarosław Dumanowski, Mirosław Bork Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstał serial na temat polskiej kuchni pokazujący, w sposób systematyczny i zgodny z najnowszymi badaniami, dziedzictwo kulinarne otrzymane od naszych przodków. "Historia kuchni polskiej" w 26 czterdziestominutowych odcinkach wypełnia tę lukę zabierając widzów w podróż przez niezwykłe smaki, tradycje i obyczaje. Scenariusz serialu powstał w oparciu o prace naukowe prof. Jarosława Dumanowskiego - głównego eksperta i prowadzącego narrację. Odtworzenia potraw obecnych na polskich stołach od czasów Chrztu Polski do współczesności, dokonał Maciej Nowicki, twórca nowego trendu w polskiej kuchni - historycznej rekonstrukcji kulinarnej. Wnikliwe przedstawienie tła historycznego pozwala na zrozumienie okoliczności, w których kształtowała się polska kuchnia. Rozmowy ze specjalistami z Polski i ze świata uzupełniają narrację ukazując przenikanie idei i potraw ponad europejskimi granicami. Przywołanie konkretnych przepisów i ich odtworzenie w profesjonalnym studiu kulinarnym, ułatwia widzom zrozumienie smaków i technik przygotowywania potraw z przeszłości, a chronologia odcinków odpowiada najważniejszym zmianom zachodzącym w polskiej kuchni w kolejnych okresach historycznych. "Historia kuchni polskiej" to historia polskiej kultury materialnej w wersji dla każdego. Pod koniec XVIII wieku świat przeżywa ogromne zmiany. Kończy się wojna o niepodległość kolonii amerykańskich, powstańcy z pomocą Francji pokonują Anglię. Opromieniony sławą Kościuszko, w randze generała brygady, wraca do Polski. Francja triumfuje już nie tylko stolica elegancji, sztuki i literatury, ale i potęga militarna oraz gospodarcza. W Polsce następuje niewielka stabilizacja po pierwszym rozbiorze. Stanisław August, mimo rosyjskich nacisków podejmuje ostrożne reformy. Opozycja sięga po hasła narodowe powołując się na tradycje, ustrój i modę. A co z kuchnią? Jakie zmiany przyniosły ze sobą wpływy kuchni francuskiej? Trzeba było 100 lat, żeby obok wciąż wydawanego Czernieckiego pojawiła się kolejna popularna polska książka kucharska. Wojciech Wielądko, autor wydanego w 1783 roku "Kucharza doskonałego" to postać historykom dość dobrze znana, ale i jednocześnie ciągle tajemnicza. Kim był Wielądko, jak to to się stało, że jego "Kucharz doskonały" stał się bestsellerem swojej epoki? Na te i inne pytania odpowiada historyk Jarosław Dumanowski oraz zaproszeni do programu eksperci. Dawne potrawy rekonstruuje historyk i kucharz Maciej Nowicki. 11:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - PIRENEJE - GÓRY POŁUDNIA FRANCJI (FLAVORS) Serial dokumentalny, 53 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Pireneje. 12:00 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - KRAKÓW Reportaż, 8 min, Polska, 2017 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Prowadzący: Katarzyna Sanocka Zamek królewski na Wawelu, zabudowa średniowiecznego miasta, przedmieście Stradom i dawna żydowska dzielnica Kazimierz to miejsca, które prezentujemy w kolejnym odcinku programu. Kraków to miasto pełne obiektów o wysokich walorach artystycznych. Miasto jest siedzibą jednego z najstarszych uniwersytetów Europy. Spuścizną minionych stuleci jest jedyny w swoim rodzaju zespół zabytków zachowanych w oryginalnej postaci, w którym w harmonijny sposób nawarstwiły się kolejne epoki w swym doskonałym kształcie. W odcinku naszymi przewodnikami po mieście są prof. Jacek Purchla, dyrektor Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie i Michał Niezabitowski, dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. 12:15 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA - ODC. 2 VANIL NOIR (UNTAMED SWITZERLAND 02. VANIL NOIR / WILDE SCHWEIZ 02. DAS VANIL NOIR) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Anne Wigger Szwajcaria jest dzika i piękna, mała, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią kraju. I nadal istnieją miejsca, które obiecują nieskalaną przyrodę: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. To będzie wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. W odcinku drugim - Vanil Noir. Jest to szczyt w Alpach Fryburskich, części Alp Zachodnich. Leży w Szwajcarii w kantonach Vaud i Fryburg. Należy do głównego łańcucha Alp Berneńskich. Można go zdobyć ze schroniska Chalet Les Marrindes (1868 m). Czas się tu zatrzymał. Zaczarowana okolica. Dla wielbicieli przyrody to główna atrakcja górskiego świata Szwajcarii. W rezerwacie Vanil Noir nadal można znaleźć dziewiczą przyrodę. Znajdujemy się na granicy płyt kontynentalnych Afryki i Europy. Po lewej z tyłu mamy Afrykę. Przy podziale na płyty tektoniczne nazwalibyśmy je Alpami Środkowo - Wschodnimi lub Południowymi. Miejsce, w którym stoimy, to już Europa. Naukowa nazwa to płaszczowiny pennińskie. Okolica przełęczy położonej wysoko nad krainą jezior przypomina krajobraz wulkaniczny. Ogród rzeźb stworzony przez naturę z różnych rodzajów skał. Pozostałości dawnej aktywności tektonicznej, pamiątka po ogromnej energii. Żyją tu wyjątkowe zwierzęta. Głównie owady i żaby, które mogą przetrwać w środowisku kwaśnym. 13:15 WOJOWNICY CZASU - WUNDERWAFFE NAD POLSKĄ, CZYLI BLIZNA 1941 ODC. 90 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Kiedy nocą z 17 na 18 sierpnia 1943 roku potężny nalot RAF - u obrócił Peenemünde w perzynę, produkcję tajnej broni V - 1 i V - 2 przeniesiono w kilka różnych miejsc. Między innymi do podziemnych kompleksów w Turyngii i Górach Sowich. Na ziemiach polskich pierwsze oddziały rakietowe zaczęły powstawać na poligonie w Pustkowie, w miejscowości Blizna. Pierwszy start rakiety V - 2 odbył się 5 listopada 1943 r. Przeprowadziła go przybyła z Peenemunde specjalna bateria. W sumie odpalono z Blizny około 200 rakiet. Polscy wojskowi, leśnicy, kolejarze, rolnicy i robotnicy z narażeniem życia zdobywali informacje i części rakiet na poligonie Pustków - Blizna, na szlakach komunikacyjnych i miejscach upadków V - 2. Zdobyte przez wywiad materiały, trafiały do Biura Studiów Przemysłowych Oddziału II Komendy Głównej AK w Warszawie. 20 maja 1944 r. w Sarnakach nad Bugiem Armia Krajowa zdobyła kompletną rakietę, która nie eksplodowała. Materiały wywiadowcze zostały gruntownie przebadane i opracowane. Setki meldunków, analiz i raportów oraz elementy rakiet trafiły do Wielkiej Brytanii, zanim pierwsze pociski balistyczne spadły na Londyn. 14:00 JAMES BOND - DOKTOR NO (DR. NO) (DOCTOR NO) Film sensacyjny, 105 min, Wielka Brytania, 1962 Reżyseria: Terence Young Scenariusz: Richard Maibaum, Johanna Harwood i Barkley Mather Aktorzy: Sean Connery, Ursula Andress, Joseph Wiseman, Jack Lord, Bernard Lee, Lois Maxwell, Zena Marshall, Anthony Dawson W 1962 r. nakręcono "Doktora No" - pierwszy film o przygodach Jamesa Bonda. Potem powstawały kolejne filmy o słynnym superagencie, który na ekranie zdobywał coraz większą popularność. Najsłynniejsi dotychczasowi odtwórcy tej postaci to Sean Connery, Roger Moore, Pierce Brosnan i oczywiście Daniel Craig. Właściwie trudno powiedzieć, dlaczego producenci, przystępując do realizacji "Doktora No", zdecydowali się na powierzenie głównej roli nieznanemu, młodemu aktorowi Seanowi Connery. Co więcej, Connery zupełnie nie pasował do postaci z bardzo już wówczas popularnych powieści Fleminga. Książkowy Bond był dżentelmenem o nienagannych manierach i arystokratycznym pochodzeniu. Connery zaś, szorstki w obyciu, wydawał się grubiański, miał szkocki akcent i atletyczną postawę. Krytyka angielska przyjęła "Doktora No" bez entuzjazmu, uznała film za kiczowaty, zaś Connery'ego nazwano "cukierkiem z bicepsami". W Ameryce jednak pierwszy "Bond" sprzedał się bardzo dobrze i tak rozpoczął się ten najdłuższy kinowy serial. Gdy w 1951 r. brytyjski pisarz Ian Fleming stworzył postać Jamesa Bonda, nie przypuszczał, że jego bohater wejdzie na stałe do historii kina. Przez 13 lat Fleming napisał trzynaście powieści o przygodach tajnego agenta 007 i gdyby nie przedwczesna śmierć w 1964 r. , w wieku zaledwie 56 lat, być może dorzuciłby do tej serii kilka kolejnych tytułów. James Bond przyniósł bowiem Flemingowi międzynarodową sławę i majątek, a wśród zagorzałych zwolenników jego książek był nawet prezydent John Kennedy. Bond w pierwszych powieściach rysuje się jako osoba bez porównania bardziej przeciętna niż rozgłos, jaki uzyskał. Banalnie brzmiące nazwisko, podrzędna funkcja agenta wykonawczego, który nawet nie chce za dużo wiedzieć, by w razie wpadki nie mieć nic do zdradzenia. Wszystkie akcje Bonda są uprzednio przygotowane przez "Biuro": dają mu adresy, fałszywe papiery, odpowiednią broń, załatwiają samolot i wysyłają do roboty. A polega ona głównie na zabijaniu w niebezpiecznych okolicznościach, w której to dziedzinie agent 007 jest fachowcem. Stąd pochodzi też jego głośny "numer zakładowy": dwa zera w nomenklaturze "Biura" oznaczają prawo do mordowania bez odpowiedzialności. Przeżyta na początku kariery osobista tragedia - samobójcza śmierć ukochanej, sprawiają, że od tego czasu Bond nie wiąże się już na stale z żadną kobietą, choć stale otacza się długonogimi pięknościami, granymi w kolejnych filmach m.in. przez Ursulę Andress, Claudine Auger, Silvę Koscinę, Kim Basinger czy Maryam d'Abo. Akcja "Doktora No" toczy się na Jamajce. W tajemniczych okolicznościach ginie tam agent brytyjskiego wywiadu. James Bond zostaje wysłany tam w celu przeprowadzenia śledztwa. Dowiaduje się, że tajemniczy naukowiec doktor No prowadzi na sąsiedniej wyspie przedziwne eksperymenty. Bond postanawia zbadać bliżej jego działalność. Dostaje się na wyspę i na plaży spotyka piękną dziewczynę Honey, zbierającą muszelki. Zanim jednak zdąży dowiedzieć się, kim jest samotna blond piękność, oboje zostają schwytani przez uzbrojonego ochroniarza pracującego dla doktora No, doprowadzeni siłą do jego siedziby i tam uwięzieni. Okazuje się, że szalony naukowiec planuje kradzież rakiet z przylądka Canaveral na Florydzie, by później wykorzystać je do swych niecnych celów. Bondowi udaje się wydostać z tymczasowego "więzienia". Trafia do pomieszczenia, w którym znajdują się skomplikowane urządzenia sterujące. Za ich pomocą doktor No kieruje swoim małym imperium. Agent 007 rozregulowuje system elektroniczny, uniemożliwiając chwilowo kontrolę tego, co dzieje się na wyspie. Doktor No i jego ludzie wyruszają za nim w pościg. Ale zanim Bond wymknie się prześladowcom, musi jeszcze uwolnić z ich rąk Honey. 15:50 TEATR HISTORII - WESTERPLATTE. HONOR ŻOŁNIERZA Widowisko, 27 min, Polska, 2011 Reżyseria: Bogusław Wołoszański, Ewa Dejmek Scenariusz: Bogusław Wołoszański Spektakl opowiada o bohaterskiej obronie Westerplatte. Rekonstrukcja ma charakter fabularyzowanego dokumentu. Oto nasi bohaterowie: dowódca Promu, porucznik Leon Pająk, 30 lat, zawodowy oficer; chorąży Jan Gryczman, 39 lat; plutonowy Władysław Baran, 33 lata; kapral Edmund Szamlewski, dwudziestodwuletni zawodowy żołnierz. W sumie było ich dwudziestu jeden, wyznaczonych do obsługi placówki Prom, wybudowanej na wprost bramy wyjazdowej do Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. Nie było wątpliwości, że w przypadku ataku placówka Prom pierwsza znajdzie się w ogniu walki. Pancernik Schleswig Holstein stał zakotwiczony w odległości ok. 500 m od Składnicy. O godz. 4.47 otworzył ogień z najcięższych dział kalibru 280 mm. Stary pancernik nie miał wielkiej wartości w bojowym starciu na morzu, ale jego wielkie działa stanowiły śmiertelne zagrożenie dla Westerplatte. Bohaterska obrona polskiej placówki odparła pierwszy atak. O godz. 6.22 komandor pancernika, Kleikamp, dostał wiadomość: "Ofiary za duże, wycofujemy się". Niemcy odstępowali, zabierając z pola bitwy 40 - 50 zabitych i rannych. O 8.55 niemiecka piechota morska, wsparta oddziałem SS - Heimwehr ponowiła atak. Siły naszej placówki już zmniejszyły się do osiemnastu obrońców. Chorąży Gryczman uzyskał od dowódcy, majora Sucharskiego zgodę na wycofanie załogi do wartowni. Pierwszego dnia niemieckie szturmy zostały odparte. Walka z dziesięciokrotnie silniejszym wrogiem trwała siedem dni, podczas których garstka obrońców, dziesięciokrotnie mniej liczna niż atakujący, wykazała się niezwykłym męstwem. 16:25 POLSKIE 100 LAT - WOJNA POLSKA 1939 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jan Czarlewski Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert Lektor: Tomasz Marzecki Wykonawcy: Kazimierz Kaczor Zdjęcia: Krzysztof Tchórzewski, Wiktor Skrzynecki, Jacek Knopp Muzyka: Michał Lorenc Jesienią 1938 roku polskie władze wojskowe przyjęły strategię obrony całości terytorium państwa. Skoncentrowanie się na linii obrony Wisły, choć uzasadnione strategicznie, wiązałoby się z poważnym zagrożeniem natury politycznej. Niemcy mogły zadowolić się opuszczonym przez armie polskie Pomorzem, Poznańskiem, Śląskiem, do których zgłaszali pretensje przed wojną i odwołać się do mediacji mocarstw, w celu polubownego rozstrzygnięcia konfliktu, jak to uczynili podczas konferencji monachijskiej, zajmując część Czechosłowacji. Rozmieszczenie wojsk na wszystkich odcinkach granicy z Niemcami utrudniało skuteczne prowadzenie walki, ale było strategiczną i polityczną koniecznością. Mimo układów z Francją i Wielką Brytanią kraje te poza wypowiedzeniem wojny Niemcom, niczego nie uczyniły. Nadto 17 września zaatakował Polską Związek Sowiecki. Wojna Polska 1939 została przegrana. Jednak walka w kraju, a niebawem na innych frontach II wojny światowej trwała nadal. 16:50 KALENDARIUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO Felieton, 1 min, Polska, 2018 Autor: Anna Szołajska Lektor: Krzysztof Ziemiec Kalendarium Powstania Warszawskiego obejmie dni od 1 sierpnia do 3 października 1944 roku. Jest to cykl 63 felietonów, poświęconych wydarzeniom poszczególnych dni Powstania. Każdego dnia zostanie wyemitowany 60 - sekundowy felieton na temat tego, co danego dnia działo się w Warszawie roku 1944. Kalendarium opatrzone zostanie specjalną grafiką, archiwalnymi zdjęciami oraz nagraniami obrazującymi wydarzenia z poszczególnych dni Powstania oraz wypowiedziami świadków. Walorem kalendarium ma być także jego warstwa wizualna i muzyczna. Poszczególne felietony będą charakteryzowały się dynamicznym montażem oraz muzyką. Opiekę merytoryczną nad projektem sprawować będą historycy z Muzeum Powstania Warszawskiego oraz eksperci z TVP Historia. Kalendarium będzie miało dynamiczną formę, dlatego będzie trwało dokładnie 1 minutę. W rolę lektora wcieli się Krzysztof Ziemiec. Produkcją zajmie się Wojciech Kasprzyk. Redaktorem odpowiedzialnym z ramienia Agencji Publicystyki, Dokumentu i Audycji Społecznych będzie Teresa Litkowska. 16:55 HISTORIA BRONI - ZASKOCZYĆ WROGA. ODC. 8/10 (HISTORY OF WEAPONS) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. Historia broni to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 17:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 8 WRZEŚNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1900 - położono kamień węgielny pod gmach Politechniki Warszawskiej; 1939 - Wiaczesław Mołotow, minister spraw zagranicznych ZSRR, odmówił prośbie ambasadora Wacława Grzybowskiego o sprzedaż broni; 1962 - "Nóż w wodzie" Romana Polańskiego otrzymał nagrodę krytyki na festiwalu w Wenecji; 1968 - podczas dożynek w Warszawie doszło do samospalenia się Ryszarda Siwca w proteście przeciw inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację; 18:00 NA KŁOPOTY... BEDNARSKI - ODC. 2/7 - BURSZTYNOWE SERCE Serial sensacyjny, wojenny, 50 min, Polska, 1986 Reżyseria: Paweł Pitera Scenariusz: Marek Bahdaj Zdjęcia: Janusz Pawłowski Muzyka: Henryk Kuźniak Aktorzy: Stefan Friedmann, Igor Kujawski, Ewa Skibińska, Emil Karewicz, Stanisław Michalski, Wiktor Sadecki, Zdzisław Wardejn, Jan Tesarz, Bronisław Wrocławski Faszyści przygotowują się do objęcia władzy w Wolnym Mieście Gdańsku. Tymczasem duże szanse na objęcie stanowiska burmistrza ma socjaldemokrata Wagner. Faszyści zamierzają zlikwidować Wagnera, a w czasie zdobywania potrzebnej im do tego broni zabijają Groshopfa, starego przyjaciela ojca Bednarskiego. Detektyw rozpoczyna śledztwo. Komisarz Hagemann twierdzi, że zabójcą jest polski student, Leszek Borowski, a jednym z dowodów przeciwko niemu jest bursztynowe serduszko - własność zmarłej matki Leszka. Bednarski stara się wyjaśnić tę sprawę. 19:00 PLANETA SKARBÓW - ODC. 6 AZJA POŁUDNIOWO WSCHODNIA (PLANET OF TREASURES EP. 6 SOUTH EAST ASIA) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Gero Von Boehm Serial dokumentalny (6 odcinków). Ludzie od dawna tworzyli listy niezwykłych wyczynów twórczych, od starożytnych siedmiu cudów świata po listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, która obecnie liczy 1121 skarbów. Prawie połowa z tych miejsc jest zagrożona przez klęski żywiołowe, wojny, urbanizację lub rozpad. W serii "Planeta skarbów" historyk sir Christopher Clark zabiera widzów w podróż dookoła świata, aby przybliżyć najbardziej niesamowite pomniki przyrody i przykłady kulturowego dziedzictwa ludzkości. Jego droga prowadzi od Wielkiej Piramidy w Gizie w Egipcie do Parku Narodowego Serengeti w Tanzanii, od Pałacu Wiatrów w Indiach do jordańskiej pustyni, od laguny w Wenecji do meksykańskiego miasta Teotihuacan i miasta Hue w Wietnamie, wraz z wieloma innymi imponującymi miejscami dziedzictwa kultury i pomnikami przyrody. Odc. 6 - "Azja południowo - wschodnia". Azja południowo - wschodnia to kraina magiczna. Kształtowały ją cuda natury i dawne, tajemnicze cywilizacje. Różnorodność ludów, języków, religii i świątyń wręcz fascynująca. Tutaj spotykają się dwie wielkie kultury, indyjska i chińska. Zapewne stąd bierze się powab tego regionu. W trakcie tej wyprawy twórcy zajrzą również na Bali, jednak najpierw kraje wciśnięte między Indie i Chiny. Będzie Wietnam i Laos, lecz najpierw Kambodża, kolebka jednej z największych cywilizacji tego świata. Angkor Wat to nie pałac, tylko świątynia boga Wisznu. W wolnym tłumaczeniu to 'miasto - świątynia'. I faktycznie, Angkor Wat to największa budowla sakralna w dziejach. Większa niż bazylika świętego Piotra i świątynie Inków. Azja południowo - wschodnia to region wstrząsany wojnami i dominowany przez kolejnych najeźdźców. Chińczycy przybywali do Wietnamu w kilku falach. Po nich zjawili się Francuzi, Japończycy oraz Amerykanie. Jego dziedzictwo kulturowe jest więc tym ważniejsze. Skarby tutejszej przeszłości i duma z historii stanowią źródło siły w obliczu niepewnej przyszłości. 20:00 KGB: TARCZA I MIECZ - ODC. 1/3 (KGB - THE SWORD AND THE SHIELD) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Jamie Doran Film dokumentalny wyreżyserowany i wyprodukowany przez zdobywcę 4 nagród Emmy, Jamie Dorana. To historia opowiadana przez weteranów KGB i ich ofiary. Odcinek pierwszy dotyczy początków służb bezpieczeństwa w Rosji Sowieckiej, które w pierwszych latach związane były z osobą Feliksa Dzierżyńskiego. Opis cyklu: Rosja to największy kraj na Ziemi. Przez wielu niezrozumiany, w innych wzbudzający przerażenie. W XX wieku historia Rosji była także historią jej służb bezpieczeństwa wykorzystywanych przez państwo sowieckie do tłumienia wszelkich przejawów sprzeciwu wobec władzy. Z ich rąk ucierpiały miliony osób. Ich agenci mają na swoim koncie masowe egzekucje, tajne wojny, zamachy stanu, kradzież bomby atomowej z USA, hakowanie i otrucia. To najbardziej niebezpieczne służby bezpieczeństwa na świecie. Ale choć w dzisiejszej Rosji wiele się zmieniło, służby te są prawdopodobnie silniejsze niż kiedykolwiek. Stało się tak za sprawą podoficera operacyjnego KGB, który został prezydentem, Władimira Putina. 21:05 DWIE JOASIE Komedia, 84 min, Polska, 1935 Reżyseria: Mieczysław Krawicz Zdjęcia: Zbigniew Gniazdowski Aktorzy: Jadwiga Smosarska, Franciszek Brodniewicz, Michał Znicz, Aleksander Zelwerowicz, Lucyna Szczepańska, Janina Janecka, Tadeusz Fijewski, Władysław Grabowski Panna Joasia jest miłą, ładną, wzorowo pracującą maszynistką. Jednak co chwila traci posady. Nie znosi bowiem umizgów szefów. Wpada więc na szatański pomysł. Kładąc na nos okulary, czesząc się jak straszydło, sądzi, że wreszcie zazna spokoju w pracy. Lecz tym razem sama zakochała się w kolejnym szefie, choć pan mecenas Robert Rostalski jest lekkomyślny, niedbały i trwoni pieniądze dla swej przyjaciółki Flory, osoby kapryśnej i wymagającej. Joasia postanawia pójść na Bal Mody, na którym członkiem jury jest mecenas. Pożycza wytworną toaletę balową i z brzydkiej poczwarki zmienia się w piękność. Staje się sensacją balu. Wywiera też ogromne wrażenie na mecenasie. Jednogłośnie zostaje wybrana "królową mody". Następuje kilka nieporozumień i tragikomicznych sytuacji. Jednak miłość czyni cuda. 22:35 STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE - ODC. 10/18 - W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ Serial TVP, 54 min, Polska, 1968 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Andrzej Zbych Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Stanisław Mikulski, Bolesław Płotnicki, Władysław Kowalski, Mieczysław Stoor, Stanisław Niwiński, Anna Pleskarzewska, Jerzy Trela, Józef Nowak Zdobyte informacje Kloss przekazuje niejakiemu Józefowi Podlasińskiemu. Łącznik ma cztery mieszkania i cztery dokumenty osobiste, może więc utrzymywać kontakt z wieloma członkami ruchu oporu. Pewnego dnia wpada krawiec Skowronek. Podczas przesłuchania zaczyna sypać. Potem udaje mu się uciec. Dociera do partyzantów i próbuje ich przekonać, że podwójnym agentem jest Kloss. Ruch oporu skazuje agenta J - 23 na śmierć "w imieniu Rzeczypospolitej". Tymczasem Podlasiński znika. Hans Kloss nie może go zastać w żadnym z umówionych miejsc. A partyzanci przygotowują zasadzkę. 23:35 ROZLICZENIA (RECKONINGS) Film dokumentalny, 74 min, USA, 2022 Reżyseria: Roberta Grossman Spotkali się w tajemnicy, aby negocjować w sprawie niewyobrażalnych strat, odszkodowań dla ocalałych z największego masowego ludobójstwa w historii. Ocaleni pilnie potrzebowali pomocy, ale jak można było ustalić wysokość rekompensat za bezprecedensową eksterminację i cierpienie narodu? Film przedstawia prawdziwą, dotychczas nieopowiedzianą historię rozgrywającą się w następstwie Holokaustu. Wyreżyserowany przez nagradzaną reżyserkę Robertę Grossman (Who Will Write Our History) film "Rozliczenia" (Reckonings) opowiada o pełnych napięcia negocjacjach pomiędzy żydowskimi i niemieckimi przywódcami. W obliczu groźby eskalacji przemocy, wytrwale dążyli do celu, wiedząc, że krzywdy nigdy do końca nie zostaną zapłacone, ale mając nadzieję, że będzie to przynajmniej uznanie i krok w kierunku uzdrowienia relacji między narodami. 01:00 SZEROKIE TORY. KRYMSCY TATARZY Cykl reportaży, 24 min, Polska, 2010 Autor: Barbara Włodarczyk Wysiedlili ich z Krymu w ciągu dwóch dni i wywieźli do Uzbekistanu. Z rozkazu Stalina, który oskarżył Tatarów o zdradę ojczyzny w czasie II wojny światowej. Na Krym wrócili dopiero w latach 90. Niektórzy z nich do tej pory nie mogą się przystosować do życia w nowym miejscu, a część z nich marzy o tatarskiej autonomii. Bohaterem reportażu jest jeden z najbogatszych Tatarów na Krymie, właściciel kilku restauracji, hoteli, firm handlowych i budowlanych, Riszat Menetow. Kamera towarzyszy bohaterowi w meczecie, pracy, domu, podczas spotkań z innymi Tatarami, którzy opowiadają o swoim życiu, problemach, oczekiwaniach.