TVP Nauka Niedziela, 08.09.2024 06:00 CZY WIESZ, ŻE? - /96/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 06:25 CZY WIESZ, ŻE? - /97/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 07:00 WSPÓŁCZESNE DINOZAURY - TUATARA (MODERN DINOSAURS) Serial dokumentalny, 47 min, Nowa Zelandia/Niemcy, 2017 Seria "Modern Dinosaurs" ukazuje przyrodę Nowej Zelandii, a szczególnie uważnie przygląda się niezwykłym znaleziskom kopalnym, dzięki czemu dowiemy się, dlaczego fauna tutaj jest tak wyjątkowa. W każdym odcinku zarówno naukowcy jak i poszukiwacze przygód zabierają nas w odległe, spektakularne miejsca wysp Nowej Zelandii. Odkrywamy także niezwykle zróżnicowane krajobrazy i dziką przyrodę Australii, najbliższego sąsiada Nowej Zelandii, z którym kiedyś była połączona. "Modern Dinosaurs" ukazuje ewolucję nowozelandzkiej przyrody na przestrzeni tysiącleci i szuka odpowiedzi na pytania, jak powstała Nowa Zelandia, jak się zmienia i jaka przyszłość czeka tutejszą faunę. 08:00 RAPORT NAUKOWY - 89 23 min, Polska, 2023 Scenariusz: Artur Onacki, Bogumił Radajewski Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 08:35 RYTMY ZDROWIA - STOMATOLOGIA. NAJNOWOCZEŚNIEJSZE METODY LECZENIA ZĘBÓW. Magazyn medyczny, 20 min, Polska, 2021 Autor: Regina Sawicka, Piotr Poraj - Poleski Prowadzący: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny skierowany do kobiet i omawiający najczęstsze schorzenia oraz leczenie i diagnostykę medyczną. Wyniki przeprowadzonych ostatnio badań są alarmujące. Trzylatki mają już 3 zepsute zęby, piętnastolatki 8, a czterdziestolatki aż 17. Trudno znaleźć Polaka bez próchnicy. Ponad 40 procent z nas zostaje na starość bez zębów. Nie dbamy też odpowiednio o higienę: prawie 4 mln Polaków nie myje zębów, 800 tysięcy nie ma nawet własnej szczoteczki do zębów!!! Większą dbałość o zdrowie jamy ustnej wykazują kobiety, które częściej myją zęby. Mężczyźni, niestety, dbają o nie słabiej. Badania pokazują również, że prawie wszyscy Polacy boją się dentysty, a 15 proc. badanych deklaruje dentofobię, czyli paniczny lęk przed stomatologiem. Czy jest się czego bać? Dlaczego stan uzębienia Polaków jest tak zły? Co można na to poradzić? Bonding zębów jest jednym z dość tanich i małoinwazyjnych sposobów na poprawę wyglądu zębów. Wykonuje się go przy pomocy specjalnych żywic kompozytowych. Użycie tego typu materiału ma wiele zalet, pozwalając nie tylko zamaskować drobne uszkodzenia, przede wszystkim ukruszenia i przetarcia, ale także zmienić kolor zębów na odcień pożądany przez pacjenta. To ciekawa alternatywa dla wybielania zębów i drogich licówek. Bonding kompozytowy pozwala odbudować zęby w trakcie jednej wizyty w gabinecie stomatologicznym. Pamiętajmy, że im wcześniej zaczniemy dbać o higienę jamy ustnej, tym lepiej. Aby zęby stałe były zdrowe i mocne, należy zacząć o nie dbać już u niemowląt i zupełnie małych dzieci. 09:05 PRZYRODNIK NA TROPIE - /34/ KOWALIK Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Małgorzata Kosturkiewicz Scenariusz: Łukasz Bożycki Prowadzący: Łukasz Bożycki Serial przyrodniczy, w którym prowadzący dr Łukasz Bożycki, porusza różne aspekty życia zwierząt w kontekście ich wzajemnych powiązań i oddziaływań. Młody biolog, jednocześnie uznany międzynarodowy fotograf przyrody, podpatruje z kamerą w naturalnym środowisku wybrane gatunki rodzimej fauny i flory. W tym odcinku przyjrzymy się Kowalikowi, ten mały ptak w szaroniebieskim płaszczu z czarną przepaską na oczach a la Zorro, ma co najmniej dwie fenomenalne cechy. Po pierwsze jako jedyny polski i europejski ptak potrafi chodzić po skałach i drzewach głową w dół. Nikt inny tego nie potrafi! Po drugie, posługuje się zaprawą ze śliny i gliny, aby dostosować dziuple do swoich potrzeb. 09:40 ASTRONARIUM - 95 - NOBLE 2019 Magazyn, 23 min, Polska, 2019 Reżyseria: Bogumił Radajewski Scenariusz: Agnieszka Słowikowska, Krzysztof Czart, Maciej Mikołajewski, Bogumił Radajewski Prowadzący: Bogumił Radajewski Lektor: Maciej Gudowski Nagroda Nobla to najbardziej prestiżowe wyróżnienie świata nauki. W 2019 roku tym zaszczytnym tytułem uhonorowano dwa odkrycia z dziedziny astronomii. W programie pokażemy, jakie odkrycia docenił Komitet Noblowski. 10:10 ROZSZYFROWAĆ TAJEMNICĘ NIEBA - BOGOWIE I POTWORY (ANCIENT SKIES) Serial dokumentalny, 53 min, Wielka Brytania, 2019 Trzyodcinkowa mini seria "Rozszyfrować tajemnicę nieba" patrzy w kosmos oczami naszych przodków, przedstawiając zmieniające się na przestrzeni dziejów poglądy na temat otaczającego nas Wszechświata. Udajemy się w podróż przez minione wizje niebios, pochodzące z różnych zakątków naszej planety, od początków cywilizacji do niedawnej przeszłości. Od łowców - zbieraczy po Edwina Hubble'a, zobaczymy niezliczone sposoby, w jakie obserwowaliśmy i opisywaliśmy ruchy niebios. Razem z doświadczonymi historykami i astronomami wyjaśniamy naukę stojącą za zjawiskami, które nasi przodkowie starali się wyjaśnić za pomocą mitologii. Niezwykłe animacje pomagają prześledzić nasze ewoluujące rozumienie działania wszechświata i dostrzec nasze miejsce w stale rozszerzającym się kosmosie. 12:20 DORWAĆ WIRUSA - CZYM JEST WIRUS Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 2022 Reżyseria: Aleksandra Ciekot Scenariusz: Bogumił Radajewski W tym odcinku definiujemy wirusy, poznajemy ich budowę, występowanie w przyrodzie. W laboratorium naukowcy zdradzają tajemnicę, jak namnażają się wirusy i pokazują metody ich badania. "Dorwać wirusa" - cykl dokumentalny ukazujący osiągnięcia naukowców pracujących na froncie walki z chorobami wirusowymi. Przez pryzmat pandemii koronawirusa w przystępny i zrozumiały sposób wyjaśniamy, co wiadomo na temat najgroźniejszych patogenów, w jaki sposób zapobiega się ich rozprzestrzenianiu, jak pracuje się nad szczepionkami i lekami przeciwwirusowymi, jak przewiduje się kierunki mutacji i pojawianie się nowych odmian wirusów. Każdy odcinek poświęcony jest innemu aspektowi badań nad wirusami. Tajniki wirusologii tłumaczą wybitni eksperci z kraju i ze świata. Program bogato ilustrowany ujęciami z okresu pandemii SARS - CoV - 2, zdjęciami z laboratoriów oraz grafiką komputerową wyjaśniającą działanie wirusów, terapii i innych omawianych zjawisk. 13:00 RAPORT NAUKOWY - 89 23 min, Polska, 2023 Scenariusz: Artur Onacki, Bogumił Radajewski Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 13:30 RYTMY ZDROWIA - STOMATOLOGIA. NAJNOWOCZEŚNIEJSZE METODY LECZENIA ZĘBÓW. Magazyn medyczny, 20 min, Polska, 2021 Autor: Regina Sawicka, Piotr Poraj - Poleski Prowadzący: Piotr Poraj - Poleski Magazyn medyczny skierowany do kobiet i omawiający najczęstsze schorzenia oraz leczenie i diagnostykę medyczną. Wyniki przeprowadzonych ostatnio badań są alarmujące. Trzylatki mają już 3 zepsute zęby, piętnastolatki 8, a czterdziestolatki aż 17. Trudno znaleźć Polaka bez próchnicy. Ponad 40 procent z nas zostaje na starość bez zębów. Nie dbamy też odpowiednio o higienę: prawie 4 mln Polaków nie myje zębów, 800 tysięcy nie ma nawet własnej szczoteczki do zębów!!! Większą dbałość o zdrowie jamy ustnej wykazują kobiety, które częściej myją zęby. Mężczyźni, niestety, dbają o nie słabiej. Badania pokazują również, że prawie wszyscy Polacy boją się dentysty, a 15 proc. badanych deklaruje dentofobię, czyli paniczny lęk przed stomatologiem. Czy jest się czego bać? Dlaczego stan uzębienia Polaków jest tak zły? Co można na to poradzić? Bonding zębów jest jednym z dość tanich i małoinwazyjnych sposobów na poprawę wyglądu zębów. Wykonuje się go przy pomocy specjalnych żywic kompozytowych. Użycie tego typu materiału ma wiele zalet, pozwalając nie tylko zamaskować drobne uszkodzenia, przede wszystkim ukruszenia i przetarcia, ale także zmienić kolor zębów na odcień pożądany przez pacjenta. To ciekawa alternatywa dla wybielania zębów i drogich licówek. Bonding kompozytowy pozwala odbudować zęby w trakcie jednej wizyty w gabinecie stomatologicznym. Pamiętajmy, że im wcześniej zaczniemy dbać o higienę jamy ustnej, tym lepiej. Aby zęby stałe były zdrowe i mocne, należy zacząć o nie dbać już u niemowląt i zupełnie małych dzieci. 14:00 GIGANCI NAUKI - MIEDŹ. ZŁOŻA, ZASTOSOWANIA, ZAGROŻENIA. Teleturniej, 45 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Motyl Prowadzący: Łukasz Nowicki Metal przyszłości, któremu od zamierzchłej przeszłości zawdzięczamy rozwój naszej cywilizacji. To on zapoczątkował epokę brązu. Jego łacińska nazwa cuprum pochodzi od wyspy Cypr, na której był niegdyś wydobywany. To dobroczynna miedź, półszlachetny metal obdarzony niezwykłymi właściwościami. Bez miedzi nie byłoby elektryczności, a co za tym idzie telewizji i naszego programu. Słynna nowojorska Statua Wolności pokryta jest, łącznie ze swoją koroną, blisko 80 tonami miedzianego kruszcu, który patynując, nadał jej charakterystyczny, zielonkawy kolor. Nie bez przyczyny miedź nosi zaszczytny tytuł królowej metali. I to tej królowej poświęcony jest ten odcinek "Gigantów nauki". "Giganci nauki" to teleturniej oparty na oryginalnym formacie TVP, dedykowany wyłącznie wiedzy naukowej, znakomite połączenie emocji i zabawy z edukacją i misją popularyzacji nauki. Każdy odcinek to jeden temat i jeden zwycięzca, ten, który zna najlepsze odpowiedzi na pytania przygotowywane przez ekspertów, dziennikarzy i konkurentów. Teleturniej, w którym liczy się wyłącznie wiedza. Dla zawodników to rywalizacja, dla widzów pełna emocji przygoda z zagadkami i tajemnicami nauki. Na zwycięzcę teleturnieju czeka tytuł Giganta Nauki i nagroda 20 tys. PLN. Teleturniej składa się z 3 rund i finału wieńczącego dzieło. Zasady poszczególnych rund różnią się od siebie, punkty poszczególnych rund sumują się. 15:00 STACJA ARKTYKA - ROBOT NA LODOWCU Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2023 Reżyseria: SAMBOR WILK Scenariusz: SAMBOR WILK, Patrycja Koskowska, Odeta Moro 15:30 O WYMIERANIU GATUNKÓW (EXTINCTION: THE FACTS) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2020 Sir David Attenborough przygląda się kryzysowi wymierania, badając przyczyny gwałtownego ubywania zwierząt i roślin oraz odkrywając potencjalne rozwiązania tego globalnego problemu. W ciągu nieco ponad 40 lat populacje zwierząt skurczyły się o 60%. Milion gatunków roślin i zwierząt stoi już teraz w obliczu wyginięcia, a wiele z nich spotka to w ciągu dziesięcioleci, jeśli nie zostaną podjęte pilne działania. Dlaczego tak się dzieje? Sir David prowadzi śledztwo. Bada przyczyny kryzysu spowodowanego przez człowieka, w tym polowania, toksyczne odpady i przekształcanie gruntów pod rolnictwo. Sir David ujawnia również zmiany, które mogą mieć znaczenie dla odwrócenia tego zagrożenia. Odpowiedzialna konsumpcja, ograniczanie spożycia mięsa i obniżanie emisji dwutlenku węgla to potencjalne czynniki zmieniające zasady gry. Naturalny zegar można cofnąć, o ile nie zaczniemy działać zbyt późno. 18:00 EINSTEIN I HAWKING: GENIUSZE NASZEGO WSZECHŚWIATA /1/ (EINSTEIN AND HAWKING: MASTERS OF OUR UNIVERSE) 51 min, Wielka Brytania, 2019 Albert Einstein i Stephen Hawking. Dwa największe umysły XX wieku. Einstein stworzył teorię względności, narzędzie do badania i przewidywania sposobu działania wszechświata od samego powstania do ostatecznego końca. A Hawking chciał użyć tego narzędzia do odkrycia lepszego zrozumienia wszechświata na poziomie kwantowym. Jego dążenie: stworzyć teorię wszystkiego. Wykorzystując wywiady i nagrania Einsteina i Hawkinga, ten dokument przywraca obu naukowców do życia, wywołując nowe dyskusje, spory i wgląd w ich życie. Dwóch tytanów nauki. Dwie oszałamiające teorie. Ale kto był prawdziwym panem wszechświata? 18:55 CZY WIESZ, ŻE? - /98/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 19:30 CZY WIESZ, ŻE? - /99/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie. 20:00 O WYMIERANIU GATUNKÓW (EXTINCTION: THE FACTS) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2020 Sir David Attenborough przygląda się kryzysowi wymierania, badając przyczyny gwałtownego ubywania zwierząt i roślin oraz odkrywając potencjalne rozwiązania tego globalnego problemu. W ciągu nieco ponad 40 lat populacje zwierząt skurczyły się o 60%. Milion gatunków roślin i zwierząt stoi już teraz w obliczu wyginięcia, a wiele z nich spotka to w ciągu dziesięcioleci, jeśli nie zostaną podjęte pilne działania. Dlaczego tak się dzieje? Sir David prowadzi śledztwo. Bada przyczyny kryzysu spowodowanego przez człowieka, w tym polowania, toksyczne odpady i przekształcanie gruntów pod rolnictwo. Sir David ujawnia również zmiany, które mogą mieć znaczenie dla odwrócenia tego zagrożenia. Odpowiedzialna konsumpcja, ograniczanie spożycia mięsa i obniżanie emisji dwutlenku węgla to potencjalne czynniki zmieniające zasady gry. Naturalny zegar można cofnąć, o ile nie zaczniemy działać zbyt późno. 21:40 WSPÓŁCZESNE DINOZAURY - TUATARA (MODERN DINOSAURS) Serial dokumentalny, 47 min, Nowa Zelandia/Niemcy, 2017 Seria "Modern Dinosaurs" ukazuje przyrodę Nowej Zelandii, a szczególnie uważnie przygląda się niezwykłym znaleziskom kopalnym, dzięki czemu dowiemy się, dlaczego fauna tutaj jest tak wyjątkowa. W każdym odcinku zarówno naukowcy jak i poszukiwacze przygód zabierają nas w odległe, spektakularne miejsca wysp Nowej Zelandii. Odkrywamy także niezwykle zróżnicowane krajobrazy i dziką przyrodę Australii, najbliższego sąsiada Nowej Zelandii, z którym kiedyś była połączona. "Modern Dinosaurs" ukazuje ewolucję nowozelandzkiej przyrody na przestrzeni tysiącleci i szuka odpowiedzi na pytania, jak powstała Nowa Zelandia, jak się zmienia i jaka przyszłość czeka tutejszą faunę. 23:15 RAPORT NAUKOWY - 89 23 min, Polska, 2023 Scenariusz: Artur Onacki, Bogumił Radajewski Cotygodniowy przegląd najważniejszych wydarzeń w dziedzinie nauki, zarówno w Polsce jak i na świecie. Odkrycia i dokonania naukowców, misje badające tajemnice kosmosu i naszego globu, fascynujące technologie i wydarzenia, które zmieniają historię. To niezbędnik tych, którzy chcą być na bieżąco z tym, co dzieje się w nauce, poznawać i rozumieć naszą rzeczywistość, a czasem wybiegać myślą w przyszłość. W tym programie nie zapomnimy także o ważnych rocznicach i historii nauki. 23:55 ROZSZYFROWAĆ TAJEMNICĘ NIEBA - BOGOWIE I POTWORY (ANCIENT SKIES) Serial dokumentalny, 53 min, Wielka Brytania, 2019 Trzyodcinkowa mini seria "Rozszyfrować tajemnicę nieba" patrzy w kosmos oczami naszych przodków, przedstawiając zmieniające się na przestrzeni dziejów poglądy na temat otaczającego nas Wszechświata. Udajemy się w podróż przez minione wizje niebios, pochodzące z różnych zakątków naszej planety, od początków cywilizacji do niedawnej przeszłości. Od łowców - zbieraczy po Edwina Hubble'a, zobaczymy niezliczone sposoby, w jakie obserwowaliśmy i opisywaliśmy ruchy niebios. Razem z doświadczonymi historykami i astronomami wyjaśniamy naukę stojącą za zjawiskami, które nasi przodkowie starali się wyjaśnić za pomocą mitologii. Niezwykłe animacje pomagają prześledzić nasze ewoluujące rozumienie działania wszechświata i dostrzec nasze miejsce w stale rozszerzającym się kosmosie. 01:00 CZY WIESZ, ŻE? - /100/ (DID YOU KNOW?) Cykl dokumentalny, 26 min, Francja, 2021 Gdybyś musiał wyjaśnić naukę komuś, kto nic o niej nie wie, jak byś to zrobił? Nie musisz już zadawać sobie tego pytania. Program "Czy wiesz, że?" jest właśnie po to! Każdy odcinek w jasny i prosty sposób wyjaśnia Twoje codzienne otoczenie: zdrowie i dobre samopoczucie, ludzkie ciało, zwierzęta, ziemię, dom, żywność, technologie.