TVP Historia Sobota, 14.09.2024 Zmiany z dnia 03.09.2024 w stosunku do raportu z dnia 29.08.2024 (usunięto pozycję programową) 08:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - KONSPIRACYJNY AZYL. ODC. 328 (dodano pozycję programową) 08:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 333 ZAGINIONE MORSY Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2024 Autor: Adam Sikorski Scenariusz: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. "Zaginione "Morsy" Każda wojna pozostawia po sobie skomplikowany splot zagadek. To będzie jedna z takich właśnie tajemnic. Nasz dzisiejszy cel to Tereszpol Zaorenda. To tędy 27 września 1939 roku maszerowały oddziały 39 Dywizji Piechoty. Przy kolejowych torach żołnierze zrzucali swoja broń - połamane karabiny, pokrzywione lufy, które celowo niszczyli, by przyzwoita broń nie wpadła w ręce Niemców. Wszystko, co stanowiło uzbrojenie 39 Dywizji legło tutaj. Zabrakło tylko jednego - pistoletów maszynowych "Mors". Gdzieś w tym właśnie terenie zostały one ukryte. Nas - co oczywiste - intryguje los zaginionych Morsów. "Podlaski Tesla" Zabieramy Państwa na Podlasie, gdzie poznamy historię Stanisława Szepietowskiego, podlaskiego wynalazcy. Urodzony w Warszawie w 1900 roku, prowadził wraz z ojcem zakład ślusarski. W wieku 25 lat przybył na Podlasie i poza pracą rzemieślnika zajął się pracą wynalazczą. Nas zaintrygowały jego wczesne próby pozyskania energii elektrycznej z wyładowań atmosferycznych. To dlatego miejscowi do dziś nazywają go łowcą piorunów. (dodano pozycję programową) 15:50 MONOLOG TRĘBACZA Film TVP, 21 min, Polska, 1965 Reżyseria: Andrzej Kondratiuk Scenariusz: Andrzej Kondratiuk Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Aktorzy: Michał Żołnierkiewicz Zrealizowana w 1965 roku na czarno - białej taśmie groteska filmowa, ukazująca szare, zamglone ulice Warszawy tamtych lat i zwykłych ludzi, równie bezbarwnych i mających obojętny stosunek do wszystkiego, co się wokół nich dzieje. Kamera koncentruje się na jednym człowieku spośród tłumu - bezradnym, zagubionym, którego nikt nie zauważa. Bo i nie wyróżnia się niczym szczególnym, z wyglądu przypomina skromnego urzędniczynę. Nosi lichy prochowiec i zwykły kapelusz, do tego ma starą skórzaną teczkę. Idący ulicą bezimienny bohater filmu dostrzega plakat zapraszający na występy artystyczne do restauracji "Melodia". Zagląda do lokalu i stojąc przy stoliku, próbuje przywołać kogoś z obsługi. Ale żaden z kelnerów kompletnie nie zwraca na niego uwagi, bo któż chciałby obsługiwać klienta, który nie śmierdzi groszem. Zrezygnowany gość wychodzi z restauracji i na ulicy spotyka dyrektora. Kłania mu się nisko, ale i w tym wypadku skromny urzędnik zostaje zignorowany. Chwilę później swoją wyższość nad nim demonstracyjnie pokazuje także kierowca autobusu, który zamyka mu drzwi przed nosem i odjeżdża. Na domiar złego nieomal rozjeżdża bohatera furgonetka, kiedy ten próbuje przejść na drugą stronę ulicy. Lekceważony, ignorowany urzędnik czuje się zupełnie wyobcowany w swoim mieście. Nie wie co począć ze sobą. Gdy dostrzega na wystawie sklepu muzycznego trąbkę, przelicza gotówkę w portmonetce i decyduje się na kupno. Ale ekspedientka chce mu wcisnąć całkiem inne instrumenty, byle nie trąbkę, bo to ekspozycja stała. Wreszcie odsyła go do swojej siostry, prowadzącej - jak się okazuje - kiosk z drobiazgami. Uzbrojony w trąbkę zabawkę bohater kontynuuje swoją wędrówkę po mieście, grając i wciąż próbując zwrócić na siebie uwagę, ale wszyscy przechodzą obok niego obojętnie, jakby w ogóle nie istniał. Wdrapuje się nawet po rusztowaniu na dach domu, ale ten akt rozpaczy kończy się jedynie interwencją straży pożarnej. W końcu dostrzega maszerującą ulicą orkiestrę dętą i zapragnie dołączyć do oklaskiwanych przez tłumy muzyków. (zmodyfikowano opis: Omówienie) 16:15 HISTORIA KUCHNI POLSKIEJ - JAK KUCHARKA MIESZCZAŃSKA STAŁA SIĘ KUCHARZEM DOSKONAŁYM Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Rostworowski, Mirosław Bork Scenariusz: Jarosław Dumanowski, Mirosław Bork Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstał serial na temat polskiej kuchni pokazujący, w sposób systematyczny i zgodny z najnowszymi badaniami, dziedzictwo kulinarne otrzymane od naszych przodków. "Historia kuchni polskiej" w 26 czterdziestominutowych odcinkach wypełnia tę lukę zabierając widzów w podróż przez niezwykłe smaki, tradycje i obyczaje. Scenariusz serialu powstał w oparciu o prace naukowe prof. Jarosława Dumanowskiego - głównego eksperta i prowadzącego narrację. Odtworzenia potraw obecnych na polskich stołach od czasów Chrztu Polski do współczesności, dokonał Maciej Nowicki, twórca nowego trendu w polskiej kuchni - historycznej rekonstrukcji kulinarnej. Wnikliwe przedstawienie tła historycznego pozwala na zrozumienie okoliczności, w których kształtowała się polska kuchnia. Rozmowy ze specjalistami z Polski i ze świata uzupełniają narrację ukazując przenikanie idei i potraw ponad europejskimi granicami. Przywołanie konkretnych przepisów i ich odtworzenie w profesjonalnym studiu kulinarnym, ułatwia widzom zrozumienie smaków i technik przygotowywania potraw z przeszłości, a chronologia odcinków odpowiada najważniejszym zmianom zachodzącym w polskiej kuchni w kolejnych okresach historycznych. "Historia kuchni polskiej" to historia polskiej kultury materialnej w wersji dla każdego. Pod koniec XVIII wieku świat przeżywa ogromne zmiany. Kończy się wojna o niepodległość kolonii amerykańskich, powstańcy z pomocą Francji pokonują Anglię. Opromieniony sławą Kościuszko, w randze generała brygady, wraca do Polski. Francja triumfuje już nie tylko stolica elegancji, sztuki i literatury, ale i potęga militarna oraz gospodarcza. W Polsce następuje niewielka stabilizacja po pierwszym rozbiorze. Stanisław August, mimo rosyjskich nacisków podejmuje ostrożne reformy. Opozycja sięga po hasła narodowe powołując się na tradycje, ustrój i modę. A co z kuchnią? Jakie zmiany przyniosły ze sobą wpływy kuchni francuskiej? Trzeba było 100 lat, żeby obok wciąż wydawanego Czernieckiego pojawiła się kolejna popularna polska książka kucharska. Wojciech Wielądko, autor wydanego w 1783 roku "Kucharza doskonałego" to postać historykom dość dobrze znana, ale i jednocześnie ciągle tajemnicza. Kim był Wielądko, jak to to się stało, że jego "Kucharz doskonały" stał się bestsellerem swojej epoki? Na te i inne pytania odpowiada historyk Jarosław Dumanowski oraz zaproszeni do programu eksperci. Dawne potrawy rekonstruuje historyk i kucharz Maciej Nowicki.